Văn mẫu lớp 6: Phân tích sâu sắc tác phẩm Giọt sương đêm của nhà văn Trần Đức Tiến - Những bài văn mẫu đặc sắc dành cho học sinh lớp 6

Truyện Giọt sương đêm sẽ được giới thiệu trong chương trình Ngữ văn lớp 6 thuộc bộ sách Chân trời sáng tạo, mang đến những bài học sâu sắc và ý nghĩa.

EduTOPS cung cấp tài liệu Bài văn mẫu lớp 6: Phân tích tác phẩm Giọt sương đêm của nhà văn Trần Đức Tiến. Mời bạn đọc tham khảo nội dung chi tiết dưới đây để hiểu rõ hơn về giá trị nghệ thuật và ý nghĩa nhân văn của tác phẩm.

Dàn ý phân tích tác phẩm Giọt sương đêm

I. Mở bài

Giới thiệu khái quát về tác giả Trần Đức Tiến và tác phẩm Giọt sương đêm, một truyện ngắn đầy ý nghĩa nhân văn.

II. Thân bài

1. Cuộc gặp gỡ giữa Bọ Dừa và Thằn Lằn

- Thời gian: vào lúc trời chạng vạng tối, khi ánh sáng nhường chỗ cho bóng đêm.

- Không gian: tại xóm Bờ Giậu, một nơi yên tĩnh và gần gũi với thiên nhiên.

- Nguyên nhân: Bọ Dừa đang tìm kiếm một nơi trọ qua đêm.

- Cuộc gặp gỡ:

• Bọ Dừa: Cẩn trọng đáp xuống ngọn măng trúc ở rìa xóm Bờ Giậu; hỏi thăm về chỗ trọ, kể cả những nơi đơn sơ nhất.
• Thằn Lằn: Quan tâm hỏi han, đề nghị cho Bọ Dừa ở nhờ; bày tỏ sự ái ngại khi biết Bọ Dừa không ngủ được.

2. Cuộc trò chuyện của Thằn Lằn và cụ giáo Cóc

- Thời gian: vào lúc trời chạng vạng tối, khi màn đêm dần buông xuống.

- Không gian: tại xóm Bờ Giậu, nơi gắn liền với cuộc sống bình dị của các loài vật.

- Nguyên nhân: Thằn Lằn đến thông báo về sự xuất hiện của Bọ Dừa trong xóm.

- Cuộc gặp gỡ:

• Thằn Lằn: Đến thông báo về sự xuất hiện của Bọ Dừa; Ngạc nhiên trước sự am hiểu sâu rộng của cụ giáo Cóc.
• Cụ giáo Cóc: Thông thạo về họ cánh cứng: “Có hàng trăm, hàng nghìn... và cũng có…”.

3. Sự tác động của giọt sương đêm đến quyết định của Bọ Dừa

- Cảnh đêm sương: Bọ Dừa cảm nhận từng chuyển động tinh tế trong đêm thanh vắng.

• Trời nhiều mây, không gian chìm trong sự tĩnh lặng.
• Sương rơi nhẹ nhàng trong tiếng thở dài của gió.
• Lá cây xào xạc như thì thầm cùng đêm.
• Côn trùng trong lòng đất rả rích hòa vào điệu nhạc buồn.
• Tắc Kè khuya khoắt gọi cửa, phá vỡ sự yên tĩnh.
• Tiếng Ốc Sên nhẹ nhàng trườn qua chiếc lá rụng vang lên rõ ràng.

- Tình huống: Một giọt sương rơi xuống khiến Bọ Dừa rùng mình, tỉnh táo hoàn toàn. Suốt đêm đó, Bọ Dừa không ngủ được nhưng lại cảm thấy vô cùng hài lòng.

- Giọt sương đã khiến Bọ Dừa chợt nhớ về quê nhà. Bao năm xa cách, mải mê kiếm sống, Bọ Dừa đã lãng quên nơi chôn rau cắt rốn.

=> Giọt sương trong trẻo ấy như một sự thức tỉnh, đưa Bọ Dừa trở về với bản chất thực sự của mình, nhớ về quê hương.

III. Kết bài

Khẳng định giá trị nội dung sâu sắc và nghệ thuật độc đáo của tác phẩm Giọt sương đêm.

Phân tích tác phẩm Giọt sương đêm

Nhà văn Trần Đức Tiến nổi tiếng với nhiều tác phẩm dành cho thiếu nhi, mang đậm nét tinh tế và hồn nhiên. Một trong những tác phẩm tiêu biểu của ông là truyện ngắn Giọt sương đêm.

Truyện được in trong tập Xóm Bờ Giậu. Nhân vật chính là Bọ Dừa, một vị khách bất ngờ ghé qua xóm Bờ Giậu. Tại đây, Bọ Dừa gặp gỡ Thằn Lằn và nhận được lời mời nghỉ tạm trong chiếc bình - ngôi nhà của Thằn Lằn. Nhớ lại những lần bị bọn trẻ bắt cóc và giam trong những chiếc hộp tối tăm, Bọ Dừa từ chối lời đề nghị và quyết định ngủ dưới vòm trúc. Thằn Lằn cáo từ và đến nhà cụ giáo Cóc báo tin. Xóm Bờ Giậu với nhiều âm thanh khiến Bọ Dừa khó ngủ. Bất ngờ, một giọt sương rơi trúng cổ khiến ông nhớ về quê hương. Sáng hôm sau, Bọ Dừa kể lại chuyện đêm qua rồi từ biệt Thằn Lằn để trở về quê.

Nhân vật Bọ Dừa được xây dựng như một vị khách tình cờ ghé thăm xóm Bờ Giậu để tìm chỗ trọ qua đêm. Qua cuộc trò chuyện với Thằn Lằn, Bọ Dừa hiện lên với vẻ từng trải, ám ảnh bởi những lần bị bắt cóc và giam hãm. Thằn Lằn, ngược lại, thể hiện sự lịch sự và nhiệt tình của chủ nhà, đề nghị cho Bọ Dừa ở nhờ và bày tỏ sự ái ngại khi biết ông không ngủ được. Sau đó, Thằn Lằn đến báo tin cho cụ giáo Cóc, người tỏ ra am hiểu sâu rộng về họ cánh cứng, khiến Thằn Lằn vô cùng kinh ngạc và thán phục.

Đêm khuya, trời nhiều mây, sương rơi nhẹ trong tiếng thở dài của gió. Lá cây xào xạc, côn trùng trong lòng đất rả rích, tiếng Tắc Kè khuya khoắt gọi cửa, và cả tiếng Ốc Sên nhẹ nhàng trườn qua chiếc lá rụng. Bọ Dừa đang ngủ thì một giọt sương rơi xuống, làm lạnh toát cơ thể và khiến ông sực tỉnh, nhớ về quê hương. Xóm Bờ Giậu gợi nhớ về tuổi thơ của Bọ Dừa, nơi ông đã lãng quên vì mải mê kiếm sống. Giọt sương đêm trở thành biểu tượng thức tỉnh, khiến Bọ Dừa quyết định trở về quê vào sáng hôm sau. Tác giả gửi gắm bài học về sự biết ơn nguồn cội, điều mà Bọ Dừa đã vô tình lãng quên.

Nhân vật Bọ Dừa, nhân vật chính trong truyện đồng thoại, được xây dựng mang những nét đặc trưng của con người để thể hiện ý nghĩa sâu sắc của tác phẩm. Câu chuyện kết thúc mở khi Thằn Lằn kể cho cụ giáo Cóc nghe về việc Bọ Dừa mất ngủ, và cụ giáo nhận xét: “Ấy đấy, chú thấy chưa. Có khi người ta thức trắng chỉ vì một giọt sương”. Thực chất, Bọ Dừa mất ngủ không chỉ vì giọt sương, mà giọt sương là biểu tượng gợi nhắc ông nhớ về quê hương. Nỗi nhớ quê đã khiến Bọ Dừa quyết định trở về.

Truyện ngắn Giọt sương đêm gửi gắm thông điệp sâu sắc: cuộc sống bận rộn đôi khi khiến con người quên đi những điều gần gũi và thân thuộc. Quê hương luôn là bến đỗ bình yên nhất, nơi ta tìm thấy sự ấm áp và bình yên sau những tháng ngày xa cách.