Truyện ngụ ngôn 'Thầy bói xem voi' - Bài học sâu sắc về cách nhìn đa chiều

EduTOPS kính mời quý thầy cô và các em học sinh khám phá tài liệu chuyên sâu về thể loại truyện ngụ ngôn, cùng phân tích chi tiết nội dung và ý nghĩa của tác phẩm 'Thầy bói xem voi'.

1. Nghe truyện ngụ ngôn 'Thầy bói xem voi'

Nghe truyện 'Thầy bói xem voi':

2. Khám phá thể loại truyện ngụ ngôn

2.1 Khái niệm về truyện ngụ ngôn

- Ngụ ngôn là hình thức diễn đạt ý tứ một cách kín đáo, để người nghe hoặc người đọc tự chiêm nghiệm và rút ra bài học cho riêng mình.

- Truyện ngụ ngôn là thể loại văn học kể chuyện bằng văn xuôi hoặc văn vần, thông qua những câu chuyện về loài vật, đồ vật, hoặc con người để truyền tải thông điệp sâu sắc, bóng gió về cuộc sống, nhằm khuyên răn và giáo dục con người.

2.2 Đặc trưng của truyện ngụ ngôn

Truyện ngụ ngôn là thể loại truyện kể mang tính ẩn dụ, không chỉ dừng lại ở nghĩa đen mà còn chứa đựng ý nghĩa sâu xa, thường là bài học nhân sinh sâu sắc.

• Nghĩa đen: là lớp nghĩa bề mặt, nội dung cụ thể của câu chuyện.
• Nghĩa bóng: là thông điệp ẩn giấu bên trong, thường được rút ra từ câu chuyện và mang giá trị giáo dục, khuyên răn con người trong cuộc sống.

3. Khám phá truyện ngụ ngôn 'Thầy bói xem voi'

3.1. Tóm tắt truyện 'Thầy bói xem voi'

Trong một buổi hàng ế ẩm, năm ông thầy bói quyết định cùng nhau đi xem voi để tìm hiểu hình dáng thực sự của loài vật này.

Thầy thứ nhất sờ vào vòi voi và nhận định nó giống như con đỉa. Thầy thứ hai sờ ngà voi lại cho rằng nó giống cái đòn càn. Thầy thứ ba sờ tai voi khẳng định nó như cái quạt thóc. Thầy thứ tư sờ chân voi lại bảo nó giống cái cột đình. Cuối cùng, thầy thứ năm sờ đuôi voi và kết luận nó giống cái chổi sể.

Năm thầy đều cho rằng mình đúng, không ai chịu nhường ai, dẫn đến cuộc cãi vã ẩu đả, kết cục là đánh nhau đến toác đầu chảy máu.

3.2 Bố cục của truyện 'Thầy bói xem voi'

Gồm 3 phần chính:

- Phần 1. Từ đầu đến “cùng xem”: Giới thiệu hoàn cảnh năm thầy bói quyết định đi xem voi.

- Phần 2. Tiếp theo đến “chổi sể cùn”: Miêu tả cách xem voi và nhận định chủ quan của từng thầy về hình dáng con voi.

- Phần 3. Còn lại: Kết cục bi hài của năm thầy bói sau cuộc tranh cãi.

4. Dàn ý phân tích truyện ngụ ngôn 'Thầy bói xem voi'

(1). Mở bài

- Giới thiệu khái quát về thể loại truyện ngụ ngôn (định nghĩa, đặc điểm nghệ thuật, ý nghĩa giáo dục…)

- Giới thiệu tác phẩm 'Thầy bói xem voi' (tóm tắt nội dung, khái quát giá trị nội dung và nghệ thuật…)

(2). Thân bài

a. Hoàn cảnh xem voi của các thầy bói

- Hoàn cảnh: nhân một buổi hàng ế ẩm, các thầy ngồi tán gẫu và quyết định đi xem voi

- Đặc điểm của các thầy bói:

• Đều bị mù, không nhìn thấy gì
• Chưa từng biết đến hình dáng thực sự của con voi

- Cách các thầy xem voi:

• Dùng tay để sờ và cảm nhận
• Mỗi thầy chỉ được tiếp xúc với một bộ phận của con voi

=> Cách mở đầu truyện ngắn gọn, tạo sự tò mò và hấp dẫn

b. Các thầy bói phán về hình dáng con voi

- Nhận định của từng thầy về hình thù con voi:

• Thầy sờ vòi: sun sun như con đỉa
• Thầy sờ ngà: chần chẫn như cái đòn càn
• Thầy sờ tai: bè bè như cái quạt thóc
• Thầy sờ chân: sừng sững như cái cột đình
• Thầy sờ đuôi: tun tủn như cái chổi sể cùn

=> Nhận định đúng từng bộ phận nhưng sai lầm trong việc đánh giá tổng thể

- Thái độ của các thầy bói khi đưa ra nhận xét:

• Chủ quan, cứng nhắc, chỉ nhìn nhận vấn đề một cách phiến diện
• Phủ nhận ý kiến của người khác, khăng khăng cho rằng mình đúng

=> Sai lầm trong phương pháp nhận thức sự vật

c. Kết cục của việc xem voi

- Không ai chịu nhường ai, ai cũng khăng khăng cho rằng mình đúng

- Dẫn đến xô xát, đánh nhau đến mức toác đầu, chảy máu

=> Nghệ thuật phóng đại tạo tiếng cười, nhấn mạnh sai lầm và sự cứng nhắc của các thầy bói

(3). Kết bài

Khái quát giá trị nội dung và nghệ thuật đặc sắc của tác phẩm.

5. Truyện ngụ ngôn 'Thầy bói xem voi'

Nhân một buổi hàng ế ẩm, năm ông thầy bói ngồi tán gẫu với nhau. Ai nấy đều than phiền vì chưa từng biết hình dáng con voi trông như thế nào. Bỗng nghe tin có voi đi ngang qua, năm thầy chung tiền biếu người quản voi, xin cho voi dừng lại để cùng xem.

Mỗi thầy lần lượt sờ vào một bộ phận của con voi: thầy sờ vòi, thầy sờ ngà, thầy sờ tai, thầy sờ chân, thầy sờ đuôi.

Sau đó, năm thầy ngồi lại bàn tán với nhau.

Thầy sờ vòi nói:

- Tưởng con voi thế nào, hóa ra nó sun sun như con đỉa.

Thầy sờ ngà phản bác:

- Không phải! Nó chần chẫn như cái đòn càn.

Thầy sờ tai cãi lại:

- Đâu có! Nó bè bè như cái quạt thóc.

Thầy sờ chân khẳng định:

- Ai bảo! Nó sừng sững như cái cột đình.

Thầy sờ đuôi lại nói:

- Các thầy nói không đúng cả. Chính nó tun tủn như cái chổi sể cùn.

Năm thầy, ai cũng cho mình là đúng, không ai chịu nhường ai, cuối cùng xô xát, đánh nhau đến mức toác đầu, chảy máu.