Soạn bài Sự sống và cái chết - Ngữ văn lớp 10 trang 75 sách Kết nối tri thức Tập 2: Hướng dẫn chi tiết và sâu sắc

Chương trình Ngữ văn lớp 10 mở ra một hành trình khám phá tri thức phong phú, giúp học sinh nâng cao hiểu biết và phát triển tư duy sâu sắc về văn học và cuộc sống.

Với mong muốn hỗ trợ học sinh trong quá trình học tập, EduTOPS mang đến bài Soạn văn 10: Sự sống và cái chết. Hãy cùng khám phá chi tiết nội dung ngay dưới đây.

Soạn bài Sự sống và cái chết: Hướng dẫn chi tiết và sâu sắc về chủ đề triết lý nhân sinh

Trước khi đọc

Khi quan sát những biểu hiện của sự sống trên Trái Đất, điều gì đã khiến bạn trăn trở, suy tư hoặc khơi gợi sự tò mò trong bạn?

Gợi ý: Những câu hỏi khiến bạn băn khoăn hoặc tò mò, chẳng hạn như:

• Sự sống bắt nguồn từ đâu?
• Ý nghĩa thực sự của sự sống là gì?

…

Đọc văn bản

Câu 1. Dự đoán nội dung cụ thể sẽ được triển khai trong bài viết qua nhan đề và đoạn 1.

Dự đoán: Bài viết sẽ lí giải về nguồn gốc và bản chất của sự sống trên Trái Đất.

Câu 2. Việc tác giả tưởng tượng ra một chuyến “du hành” ngược thời gian có ý nghĩa gì?

Giúp người đọc hình dung một cách sinh động và chi tiết về quá trình hình thành và phát triển của sự sống trên Trái Đất.

Câu 3. Sự khác nhau giữa các vật vô sinh và các sinh vật là gì?

• Các sinh vật phải đấu tranh để sinh tồn, đối mặt với nguy cơ tuyệt chủng và tuân theo quy luật chọn lọc tự nhiên.
• Các vật vô sinh không cần đấu tranh sinh tồn, không bị đe dọa tuyệt chủng và không chịu sự chi phối của chọn lọc tự nhiên.

Trả lời câu hỏi

Câu 1. Văn bản Sự sống và cái chết viết về đề tài gì? Từ việc liên hệ tới những văn bản khác cùng đề cập đề tài này mà bạn đã đọc, hãy cho biết góc độ tiếp cận vấn đề riêng của tác giả.

• Đề tài: Sự sống và cái chết của các loài sinh vật trên Trái Đất.
• Tác giả tiếp cận vấn đề một cách khoa học nhưng dễ hiểu và thu hút người đọc.

Câu 2. Tóm tắt những thông tin chính trong văn bản và chỉ ra cách tác giả sắp xếp, tổ chức các thông tin đó.

- Thông tin chính trong văn bản:

• Lịch sử sự sống trên Trái Đất diễn ra đồng thời theo hai hướng dọc và ngang.
• Sự đa dạng của các loài sinh vật trên Trái Đất từ hàng trăm triệu năm trước.
• Sự tiến hóa và tuyệt chủng của các loài động, thực vật trên Trái Đất.
• Sự khác biệt giữa sinh vật và vật vô sinh.

- Tác giả tổ chức thông tin một cách hợp lý, từ khái quát đến cụ thể, đồng thời mở rộng vấn đề một cách logic.

Câu 3. Dựa vào nội dung văn bản, vẽ sơ đồ mô tả quá trình phát triển của sự sống trên Trái Đất.

Sự sống:

• Hướng dọc: Sự phức tạp ngày càng tăng theo thời gian.
• Hướng ngang: Sự đa dạng của các loài.

Câu 4. Văn bản đưa lại cho bạn hiểu biết gì về mối quan hệ giữa “đấu tranh sinh tồn” và “tiến hóa”, giữa “sự sống” và “cái chết”?

- Mối quan hệ giữa “đấu tranh sinh tồn” và “tiến hóa”: bổ sung và tác động qua lại lẫn nhau.

- Mối quan hệ giữa “sự sống” và “cái chết”: gắn bó chặt chẽ, không thể tách rời.

Câu 5. Ngoài việc biết thêm các thông tin khoa học về Trái Đất, bạn còn nhận được những thông điệp gì từ văn bản Sự sống và cái chết? Trình bày suy nghĩ của bạn về những thông điệp đó.

- Thông điệp: Cần bảo vệ sự đa dạng sinh học trên Trái Đất.

- Suy nghĩ: Đây là một vấn đề cấp bách và quan trọng trong thời đại hiện nay. Sự đa dạng sinh học trên Trái Đất đang dần biến mất do tác động tiêu cực từ con người.

Câu 6. Những đặc trưng của loại văn bản thông tin đã được thể hiện như thế nào trong văn bản này? Các yếu tố miêu tả, tự sự, biểu cảm, nghị luận đã được phối hợp sử dụng như thế nào và tạo được hiệu quả ra sao?

- Đặc trưng cơ bản của văn bản thông tin được thể hiện:

• Cung cấp thông tin và kiến thức về sự sống và cái chết của các loài sinh vật.
• Sử dụng nhiều số liệu cụ thể: 3 tỉ năm trước, 500 triệu năm, 140 triệu năm trước, 65 triệu năm, 300.000 năm…
• Ngôn ngữ đơn giản, dễ hiểu, kết hợp với các thuật ngữ khoa học chính xác.

- Các yếu tố miêu tả, tự sự, biểu cảm, và nghị luận được kết hợp linh hoạt, tạo nên sự hấp dẫn và sâu sắc cho văn bản.

Câu 7. Có thể đổi nhan đề của văn bản thành Sự sống và cái chết của các loài sinh vật trên Trái Đất được không? Vì sao?

• Ý kiến: Có thể.
• Nguyên nhân: Dựa vào nội dung chính của văn bản, nhan đề này phản ánh rõ hơn chủ đề được đề cập.

Câu 8. Vấn đề tác giả đặt ra trong văn bản này đã tác động như thế nào đến nhận thức của bạn về cuộc sống?

Tác động: Nâng cao ý thức về việc bảo vệ các loài sinh vật và trân trọng mọi giá trị sự sống trên Trái Đất.

Kết nối đọc - viết

Hãy thu thập thông tin về một loài sinh vật mà bạn quan tâm và trình bày thông tin đó trong một đoạn văn ngắn (khoảng 150 chữ).