Soạn bài Thực hành tiếng Việt trang 26 - Kết nối tri thức 10: Hướng dẫn chi tiết Ngữ văn lớp 10 tập 2

Chương trình Ngữ văn lớp 10 mang đến cho học sinh những kiến thức phong phú và sâu sắc, giúp khám phá thế giới văn học đầy màu sắc và ý nghĩa.

Dưới đây là bài Soạn văn 10: Thực hành tiếng Việt trang 26, được biên soạn kỹ lưỡng để hỗ trợ các bạn học sinh trong quá trình chuẩn bị bài học.

Soạn bài Thực hành tiếng Việt (trang 26)

Câu 1. Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu:

Việc nhân nghĩa cốt ở yên dân,
Quân điếu phạt trước lo trừ bạo.
Như nước Đại Việt ta từ trước,
Vốn xưng nền văn hiến đã lâu.
Núi sông bờ cõi đã chia,
Phong tục Bắc Nam cũng khác.
Từ Triệu, Đinh, Lý, Trần bao đời gây nền độc lập,
Cùng Hán, Đường, Tống, Nguyên mỗi bên xưng đế một phương.
Tuy mạnh yếu từng lúc khác nhau,
Song hào kiệt đời nào cũng có.

(Nguyễn Trãi, Bình Ngô đại cáo)

a. Tìm và giải nghĩa một số từ Hán Việt có trong đoạn trích chưa được chú thích ở văn bản Bình Ngô đại cáo.

b. Nêu tác dụng biểu đạt của hệ thống từ Hán Việt trong đoạn trích.

c. Đặt câu với các từ: nhân nghĩa, văn hiến, hào kiệt.

Gợi ý:

a. Một số từ Hán Việt như:

• nhân nghĩa: lòng yêu thương con người
• phong tục: thói quen có từ lâu, đã ăn sâu vào đời sống xã hội, được mọi người công nhận và làm theo
• độc lập: có chủ quyền, không phụ thuộc vào nước khác.

b. Tác dụng: Giúp cho đoạn trích mang sắc thái trang trọng, cũng như ngắn gọn, súc tích hơn.

c.

• Nguyễn Trãi có tấm lòng nhân nghĩa.
• Đất nước Việt Nam có nền văn hiến lâu đời.
• Thời đại nào, nước ta cũng có những hào kiệt.

Câu 2. Đọc lại đoạn 3 của văn bản Bình Ngô đại cáo (từ “Ta đây:” đến “Dùng quân mai phục, lấy ít địch nhiều”), lập bảng hoặc vẽ sơ đồ liệt kê các điển tích và nêu tác dụng biểu đạt của chúng theo gợi ý sau:

Câu 3. Hầu hết các từ có yếu tố “nghĩa” trong nguyên tác Bình Ngô đại cáo đã được dùng lại nguyên vẹn, không dịch ra tiếng Việt (ví dụ: nhân nghĩa). Hãy liệt kê và giải thích ý nghĩa của các từ đó.

• nhân nghĩa: lòng yêu thương con người
• dấy nghĩa: nổi dậy, làm việc cần phải làm
• cờ nghĩa: cờ làm hiệu lệnh
• đại nghĩa: lẽ phải to lớn

Câu 4. Tìm một số từ Hán Việt có yếu tố “nhân” được dùng với nghĩa như trong từ nhân nghĩa. Giải nghĩa các từ đó.

Gợi ý:

• nhân hậu: có lòng thương người
• nhân từ: hiền lành, tốt bụng
• bất nhân: không có lòng yêu thương…