Soạn bài Lao xao ngày hè - Ngữ văn lớp 6 trang 111 sách Chân trời sáng tạo tập 1: Hướng dẫn chi tiết và sáng tạo

Tác phẩm Lao xao ngày hè (trích từ Tuổi thơ im lặng của Duy Khán) sẽ được khám phá trong chương trình Ngữ Văn lớp 6, thuộc bộ sách Chân trời sáng tạo. Tác phẩm này mang đến những cảm nhận sâu sắc về tuổi thơ và thiên nhiên qua ngòi bút tinh tế của tác giả.

EduTOPS mang đến bài Soạn văn 6: Lao xao ngày hè, một tài liệu hữu ích giúp học sinh chuẩn bị bài học một cách đầy đủ và hiệu quả. Hãy tham khảo để nắm vững kiến thức và cảm nhận sâu sắc hơn về tác phẩm.

1. Soạn bài Lao xao ngày hè siêu ngắn

Câu 1. (trang 115 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Bức tranh cuộc sống trong Lao xao ngày hè được miêu tả qua cảm nhận của ai và theo ngôi kể nào?

Hướng dẫn giải:

- Nhân vật “tôi”.

- Ngôi kể thứ nhất.

Câu 2. (trang 115 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Hãy liệt kê một số câu văn kể chuyện, miêu tả và biểu cảm được sử dụng trong văn bản. Theo em, việc kết hợp miêu tả và biểu cảm khi kể chuyện đã mang lại hiệu quả gì trong việc thể hiện không khí ngày hè?

Hướng dẫn giải:

- Một số câu văn:

• Kể chuyện: “Khi con bìm bịp… buổi sớm”; “Người ta nói chèo bẻo… tốt lắm!”
• Miêu tả: “Con diều hâu bay cao tít, nó có cái mũi khoằm, đánh hơi tinh lắm…”; “Chim cắt cánh nhọn như dao bầu chọc tiết lợn”,...
• Biểu cảm: “Nhưng từ đây tôi lại quý chèo bẻo”, “Ôi cái mùa hè hiếm hoi”,...

- Tác dụng: Không khí ngày hè trở nên sinh động và chân thực hơn.

Câu 3. (trang 115 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Chỉ ra một số âm thanh và hình ảnh đã góp phần tạo nên cái “lao xao ngày hè” trong văn bản. Từ đó, cho biết người kể chuyện đã cảm nhận cái lao xao ấy bằng những giác quan nào?

Hướng dẫn giải:

- Âm thanh: tiếng chim “các… các”, “bịp bịp”, “chéc chéc”, “chè cheo chét”; tiếng con gà mái “cực cực”, con vịt bầu “mặc mặc”; tiếng nước chảy ào ào, tiếng sáo diều cao vút, dàn nhạc ve, tiếng chó thủng thẳng sủa giăng.

- Hình ảnh: các loài hoa, ong, thế giới loài chim

=> Giác quan: thính giác, thị giác và xúc giác

Câu 4. (trang 115 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Xác định chủ đề của văn bản Lao xao ngày hè.

Hướng dẫn giải:

Chủ đề văn bản: tình yêu quê hương

Câu 5. (trang 115 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Đọc kĩ đoạn văn:

“Cả nhà ngồi ăn cơm trong hương lúa đầu mùa từ đồng Chõ thoảng về, trong tiếng sáo diều cao vút của chú Chàng; trong dàn nhạc ve, trong tiếng chó thủng thẳng sủa giăng…

Chúng tôi no nê, rủ nhau giải chiếu ở hiên nhà ngủ cho mát.

Ôi cái mùa hè hiếm hoi. Ngày lao xao, đêm cũng lao xao. Cả làng xóm hình như không ai được ngủ, cùng thức với giời, với đất. Tôi khát khao thầm ước: Mùa hè nào cũng được như mùa hè này!”

Theo em, tác giả đã thể hiện những cảm xúc gì khi kể về những ngày hè đã qua?

Hướng dẫn giải:

Cảm xúc: sung sướng, hạnh phúc

Câu 6. (trang 115 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Hãy chia sẻ với bạn về ấn tượng và cảm xúc của em khi đọc Lao xao ngày hè.

Hướng dẫn giải:

Tác phẩm đã giúp người đọc khám phá những tập tính thú vị của các loài chim trong mùa hè, mang lại cảm nhận sâu sắc về thiên nhiên và cuộc sống.

2. Soạn bài Lao xao ngày hè chi tiết: Hướng dẫn đầy đủ và sâu sắc

2.1 Chuẩn bị đọc

Theo em, vì sao học sinh thường yêu thích và trông đợi mùa hè? Hãy chia sẻ về vẻ đẹp của thiên nhiên hoặc một trải nghiệm đáng nhớ từ kỳ nghỉ hè đã qua.

- Học sinh thường yêu thích và trông đợi mùa hè vì đây là khoảng thời gian nghỉ ngơi sau một năm học tập căng thẳng. Mùa hè cũng mang đến nhiều hoạt động vui chơi thú vị và bổ ích.

- Vẻ đẹp thiên nhiên hoặc một trải nghiệm đáng nhớ: Kỷ niệm đi du lịch cùng gia đình, về quê thả diều, câu cá, hoặc khám phá những cảnh đẹp thiên nhiên.

2.2 Trải nghiệm cùng văn bản

Câu 1. (trang 113 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Các từ “chim ác”, “chim xấu” ở đây nhắc đến một từ ngữ đã xuất hiện trong đoạn trước của văn bản, đó là từ nào?

Hướng dẫn giải:

Các từ “chim ác”, “chim xấu” muốn nói đến các loài chim: bồ các (ác la), chim ri, sáo sậu, sáo đen, tu hú...

Câu 2. (trang 114 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Sự khác biệt trong thái độ của nhân vật “tôi” đối với chèo bẻo, quạ, diều hâu và chim cắt giúp em hiểu gì thêm về nhân vật này?

Hướng dẫn giải:

Sự khác biệt trong thái độ của nhân vật “tôi” đối với chèo bẻo, quạ, diều hâu và chim cắt cho thấy sự am hiểu về tập tính của các loài chim, cũng như sự quan sát tỉ mỉ, chi tiết của “tôi”.

Câu 3. (trang 114 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Những hiểu biết và cảm nhận của em về các loài chim có gì giống và khác với nhân vật “tôi”?

Hướng dẫn giải:

- Khác nhau.

- Nhân vật “tôi” có sự quan sát tỉ mỉ về tập tính của các loài chim do sống ở vùng quê xưa. Còn người đọc thì không sống ở vùng quê, không có hiểu biết về các loài chim đó.

2.3 Suy ngẫm và phản hồi

Câu 1. (trang 115 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Bức tranh cuộc sống trong Lao xao ngày hè được miêu tả qua cảm nhận của ai, theo ngôi kể nào?

Hướng dẫn giải:

- Bức tranh cuộc sống trong Lao xao ngày hè được miêu tả qua cảm nhận của nhân vật “tôi”.

- Truyện được kể theo ngôi thứ nhất.

Câu 2. (trang 115 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Hãy liệt kê một số câu văn kể chuyện, miêu tả và biểu cảm được sử dụng trong văn bản. Theo em, việc kết hợp miêu tả, biểu cảm khi kể chuyện đã giúp ích gì cho việc thể hiện không khí ngày hè?

Hướng dẫn giải:

- Một số câu văn:

• Kể chuyện: “Khi con bìm bịp kêu “bìm bịp” tức là đã thông buổi. Nghe đâu trước đây có một ông sư dữ như hổ mang… Ít khi chúng ra mặt vào buổi sớm”; “Người ta nói chèo bẻo là kẻ cắp… tốt lắm!”...
• Miêu tả: “Con diều hâu bay cao tít, nó có cái mũi khoằm, đánh hơi tinh lắm…”; “Chim cắt cánh nhọn như dao bầu chọc tiết lợn”...
• Biểu cảm: “Nhưng từ đây tôi lại quý chèo bẻo”, “Ôi cái mùa hè hiếm hoi”, “Tôi khao khát thầm ước: Mùa hè nào cũng được như mùa hè này!”...

- Việc kết hợp miêu tả, biểu cảm khi kể chuyện giúp không khí ngày hè trở nên sinh động và chân thực hơn.

Câu 3. (trang 115 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Chỉ ra một số âm thanh, hình ảnh mà theo em, đã góp phần làm nên cái “lao xao ngày hè” trong văn bản này. Từ đó cho biết, người kể chuyện đã cảm nhận cái lao xao ấy bằng những giác quan nào?

Hướng dẫn giải:

- Âm thanh: tiếng kêu của các loài chim “các… các”, “bịp bịp”, “chéc chéc”, “chè cheo chét”; tiếng con gà mái “cực cực”, con vịt bầu “mặc mặc”; tiếng nước chảy ào ào, tiếng sáo diều cao vút, dàn nhạc ve, tiếng chó thủng thẳng sủa giăng.

- Hình ảnh:

• Cây hoa lan nở hoa trắng xóa. Hoa dẻ từng chùm mảnh dẻ. Hoa móng rồng bụ bẫm thơm như mùi mít chín ở góc vườn ông Tuyên
• Ong vàng, ong vò vẽ, ong mật đánh lộn nhau để hút mật.
• Con diều hâu lao xuống như mũi tên, gà mẹ xù cánh vừa kêu vừa mổ, vừa đạp diều hâu.
• Chèo bẻo lao vào đánh diều hâu túi bụi.
• Con gà sống đứng ngơ ngác một lúc, rồi mổ mồi để dỗ gà mái.
• Nước từ núi Tiên giội như thác, trắng xóa…
• Chúng tôi no nê, rủ nhau giải chiếu ở hiên nhà ngủ cho mát.

=> Người kể chuyện đã cảm nhận cái lao xao bằng thính giác, thị giác và xúc giác.

Câu 4. (trang 115 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Xác định chủ đề của văn bản Lao xao ngày hè.

Hướng dẫn giải:

Chủ đề văn bản: Tình yêu dành cho vẻ đẹp thiên nhiên của quê hương.

Câu 5. (trang 115 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Đọc kĩ đoạn văn:

“Cả nhà ngồi ăn cơm trong hương lúa đầu mùa từ đồng Chõ thoảng về, trong tiếng sáo diều cao vút của chú Chàng; trong dàn nhạc ve, trong tiếng chó thủng thẳng sủa giăng…

Chúng tôi no nê, rủ nhau giải chiếu ở hiên nhà ngủ cho mát.

Ôi cái mùa hè hiếm hoi. Ngày lao xao, đêm cũng lao xao. Cả làng xóm hình như không ai được ngủ, cùng thức với giời, với đất. Tôi khát khao thầm ước: Mùa hè nào cũng được như mùa hè này!”

Theo em, tác giả hồi kí đã thể hiện những cảm xúc gì khi kể về những ngày hè đã qua?

Hướng dẫn giải:

Cảm xúc của tác giả khi kể về những ngày hè: sung sướng, hạnh phúc và tràn đầy niềm vui.

Câu 6. (trang 115 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Hãy chia sẻ với bạn về ấn tượng và cảm xúc của em khi đọc Lao xao ngày hè.

Hướng dẫn giải:

Tác phẩm đã giúp người đọc hiểu được những tập tính thú vị của các loài chim trong mùa hè. Đồng thời, vẻ đẹp chân thực và sinh động của một vùng quê cũng được khắc họa rõ nét.

3. Soạn bài Lao xao ngày hè ngắn gọn

a. Tác giả

- Duy Khán (1934 - 1993), tên khai sinh là Nguyễn Duy Khán, là nhà văn, nhà báo. Ông sinh ra tại thôn Sơn Trung, xã Nam Sơn, huyện Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh. Năm 15 tuổi, ông bỏ dở việc học để gia nhập quân ngũ, trở thành phóng viên chiến trường trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ.

b. Tác phẩm

Bài “Lao xao” được trích từ tác phẩm “Tuổi thơ im lặng” của Duy Khán, được viết trong nhiều năm từ 1977 đến 1984 và xuất bản lần đầu vào năm 1986.

c. Tóm tắt

Giời chớm hè. Cây cối um tùm, hương hoa thơm ngát khắp làng. Bồ các kêu váng lên. Chị Điệp nhanh nhảu. Sáo sậu, sáo đen đậu trên lưng trâu. Chim tu hú kêu báo hiệu cây tu hú chín. Bìm bịp rúc trong bụi cây. Diều hâu hung ác bắt gà con. Chèo bẻo hung hăng, đánh cả diều hâu lẫn quạ. Họ hàng nhà quạ lia láu dòm chuồng lợn. Chim cắt hung dữ nhưng bị chèo bẻo đánh ngắc ngoải. Làng quê thức cùng trời, đất. Tôi ao ước mùa hè nào cũng được như vậy.