Đề cương ôn tập học kì 2 môn Ngữ văn 8 - Sách Chân trời sáng tạo: Hướng dẫn ôn tập cuối kì 2 kèm đáp án chi tiết

Đề cương ôn tập học kì 2 môn Ngữ văn 8 Chân trời sáng tạo năm 2023 - 2024 là nguồn tài liệu quý giá, hỗ trợ đắc lực cho học sinh trong quá trình ôn luyện và chuẩn bị cho kỳ thi quan trọng.

Đề cương ôn tập cuối kì 2 Ngữ văn 8 Chân trời sáng tạo không chỉ giúp học sinh làm quen với các dạng bài tập đa dạng mà còn nâng cao kỹ năng làm bài, tích lũy kinh nghiệm quý báu cho kỳ thi học kì 2 lớp 8. Qua đó, học sinh sẽ có định hướng rõ ràng và phương pháp học tập hiệu quả để đạt thành tích cao. Dưới đây là toàn bộ đề cương học kì 2 Ngữ văn 8 Chân trời sáng tạo năm 2023 - 2024, mời các bạn tham khảo. Ngoài ra, các bạn có thể xem thêm Đề cương ôn tập học kì 2 Toán 8 Chân trời sáng tạo để chuẩn bị tốt nhất cho kỳ thi sắp tới.

Đề cương ôn tập học kì 2 Ngữ văn 8 Chân trời sáng tạo 2024

A. KIẾN THỨC ÔN TẬP

1. Phần đọc hiểu

a. Tình yêu Tổ quốc

Thơ thất ngôn bát cú và thơ tứ tuyệt luật Đường là các thể thơ tuân theo những quy tắc thi luật nghiêm ngặt được hình thành từ thời Đường (Trung Quốc).

Thơ thất ngôn bát cú luật Đường: mỗi bài gồm tám câu, mỗi câu bảy chữ. Thơ tứ tuyệt luật Đường: mỗi bài bốn câu, mỗi câu bảy chữ. Thi luật của hai thể thơ này được thể hiện qua bố cục, luật, niêm, vần, và đối.

b. Yêu thương và hi vọng

- Một số đặc điểm nổi bật của văn bản truyện:

+ Nhân vật chính là nhân vật trung tâm của truyện, có những hành động và quyết định ảnh hưởng trực tiếp đến diễn biến cốt truyện, đồng thời thể hiện rõ nhất tư tưởng và chủ đề của tác phẩm.

+ Chi tiết tiêu biểu là những yếu tố được chọn lọc kỹ lưỡng, mang giá trị biểu đạt và thẩm mỹ cao, có khả năng tạo sự bất ngờ, thu hút sự chú ý và góp phần quan trọng trong việc thể hiện chủ đề, tư tưởng của tác phẩm.

- Tư tưởng của tác phẩm văn học: là cách nhìn nhận, lý giải và thái độ của tác giả đối với nội dung tác phẩm, cũng như những vấn đề về cuộc sống và con người được đề cập. Tư tưởng được thể hiện qua hình tượng nghệ thuật, đề tài, chủ đề, và cảm hứng chủ đạo. Ví dụ: Tư tưởng của bài thơ Mẹ (Đỗ Trung Lai) là sự chiêm nghiệm sâu sắc về quy luật khắc nghiệt của thời gian, nhắc nhở chúng ta trân trọng những gì đang có trong hiện tại. Tư tưởng này được thể hiện qua hình ảnh mẹ và cau, cùng giọng thơ da diết, trăn trở.

c. Cánh cửa mở ra thế giới

Văn bản giới thiệu sách hoặc phim thuộc thể loại văn bản thông tin, trong đó người viết cung cấp thông tin về tác phẩm, đồng thời chia sẻ cảm nhận và đánh giá cá nhân nhằm khuyến khích người đọc hoặc người xem trải nghiệm tác phẩm đó.

Cấu trúc của văn bản thông tin giới thiệu sách hoặc phim thường bao gồm các phần sau:

Phần 1: giới thiệu thông tin cơ bản về tên sách, tác giả hoặc tên phim, đạo diễn, diễn viên, người quay phim,... kèm theo ấn tượng hoặc nhận xét tổng quan của người viết về tác phẩm.

Phần 2: tóm tắt ngắn gọn nội dung cuốn sách hoặc bộ phim, đồng thời trình bày nhận xét và đánh giá của người viết về giá trị nghệ thuật và ý nghĩa của tác phẩm.

Phần 3: khẳng định giá trị nổi bật của cuốn sách hoặc bộ phim, đồng thời đưa ra lời khuyên và khuyến khích mọi người nên đọc hoặc xem tác phẩm này.

Văn bản thông tin giới thiệu sách hoặc phim thường có phần sa pô (sapo), nằm ngay dưới tiêu đề, nhằm tóm tắt nội dung chính và thu hút sự chú ý của người đọc. Loại văn bản này kết hợp giữa phương tiện ngôn ngữ và phi ngôn ngữ (như hình ảnh từ sách hoặc phim) để truyền tải thông tin một cách sinh động và hiệu quả.

d. Âm vang của lịch sử

Truyện lịch sử là thể loại văn học lấy đề tài lịch sử (lịch sử quốc gia, dân tộc, dòng họ, danh nhân,…) làm trung tâm. Thông qua việc kể lại các sự kiện và nhân vật, truyện lịch sử tái hiện bức tranh sống động về một thời kỳ đã qua, mang đến cho người đọc những nhận thức mới mẻ và bài học sâu sắc.

Đặc điểm của truyện lịch sử thể hiện qua các yếu tố như bối cảnh (thời gian – không gian), cốt truyện, nhân vật, ngôn ngữ,…

e. Cười mình, cười người

Thơ trào phúng là một phần của văn học trào phúng, nơi các tác giả tạo ra tiếng cười để châm biếm, phê phán xã hội hoặc tự phê bình bản thân. Tiếng cười trong thơ trào phúng đa dạng, từ hài hước đến châm biếm, đả kích, và thường chuyển hóa linh hoạt giữa các cung bậc. Thơ trào phúng có thể được viết bằng nhiều thể thơ khác nhau, như tứ tuyệt, thất ngôn bát cú, hoặc thơ tự do.

Thủ pháp trào phúng: tiếng cười trong thơ trào phúng thường được tạo ra bằng các thủ pháp như phóng đại, ẩn dụ, giễu nhại, hoặc lối nói nghịch lý,…

2. Phần tiếng Việt

a. Đảo ngữ

b. Câu hỏi tu từ

c. Biệt ngữ xã hội

d. Thành phần biệt lập trong câu

c. Sắc thái nghĩa của từ

3. Phần Làm văn

a. Viết bài văn kể lại một hoạt động xã hội b. Viết bài văn phân tích một tác phẩm văn học c. Viết bài văn giới thiệu một cuốn sách yêu thích d. Viết bài văn kể lại một chuyến đi

...........

B. ĐỀ THI MINH HỌA

Phần I. Đọc hiểu (5 điểm)

Đọc văn bản sau và trả lời câu hỏi:

CHÀNG TRAI LÀNG PHÙ ỦNG

Ông Phạm Ngũ Lão là chàng trai làng Phù Ủng, huyện Đường Hào, tỉnh Hải Dương. Ông có sức khỏe lạ thường, muôn người không địch nổi.

Phạm Ngũ Lão mặt mũi khôi ngô, văn võ đều giỏi. Nhà vốn chỉ có nghề làm ruộng, đến ông mới theo nghiệp bút nghiên. Mới hai mươi tuổi ông đã có tính khẳng khái. Trong làng có người tên là Bùi Công Tiến đỗ tiến sĩ làm lễ ăn mừng, cả làng kéo đến mừng rỡ, chỉ Ngũ Lão không đến.

Bà mẹ Ngũ Lão bảo rằng:

– Con làm thế nào cho bằng người ta thì làm. Nay người ta ăn mừng, cả làng mừng rỡ, sao con không đến mừng một chút?

Phạm Ngũ Lão thưa rằng:

– Thưa mẹ, con chưa làm nên gì để vui lòng mẹ mà con đi mừng người ta thì con lấy làm nhục lắm.

Nhà ở bên cạnh đường cái, có một hôm, Phạm Ngũ Lão ngồi vệ đường vót tre đan sọt. Chợt có Hưng Đạo Vương đi qua để vào kinh, quan quân kéo đi rất đông. Quân đi mở đường thấy Ngũ Lão ngồi xếp bằng tròn bên cạnh đường, quát lên bắt phải đứng dậy. Ngũ Lão cứ ngồi nghiễm nhiên như không nghe tiếng. Quân lính cầm ngọn giáo đâm vào đùi, Ngũ Lão cũng cứ ngồi vững không động mình. Đến lúc xe Hưng Đạo Vương đến nơi, trông thấy thế lấy làm lạ gọi đến hỏi, bấy giờ Ngũ Lão mới biết là có quan quân đi qua, và quân lính đã đâm vào đùi mình.

Hưng Đạo Vương hỏi rằng:

– Nhà thầy kia ở đâu, sao ta đi qua đây mà cứ ngồi chững chàng làm vậy?

Ngũ Lão thưa rằng:

– Tôi đang mải nghĩ một việc, cho nên không biết là ngài trẩy qua đây.

Hưng Đạo Vương lấy làm kì, hỏi đến việc học hành kinh sử thì hỏi đâu nói đấy, không sót chỗ nào, ứng đối nhanh như nước chảy.

Hưng Đạo Vương bèn sai quân lấy thuốc dấu dịt vào vết đâm, rồi cho Ngũ Lão ngồi xe đem về kinh, tiến cử lên vua Trần Thánh Tông.

Vua thấy người có sức khỏe, lại có học thức, cho sung chức quản vệ sĩ. Các vệ sĩ không chịu, xin đấu sức với Ngũ Lão. Ngũ Lão xin vâng, nhưng xin vua cho về nhà ba tháng để thu xếp việc nhà, rồi sẽ xin đấu sức và nhận chức luôn thể.

Vua cho về, Ngũ Lão về nhà, ra ngoài đồng, tìm chỗ gò cao tập nhảy, cứ cách mười trượng chạy đến nhảy vọt qua gò. Tập luyện xong xuôi rồi, vào kinh đấu sức.

Khi đấu quyền với các vệ sĩ thì không ai địch nổi. Sau Ngũ Lão thách tất cả các vệ sĩ cùng ra đấu. Các vệ sĩ xúm xít chung quanh hàng trăm người, Ngũ Lão tay đấm chân đá, nhảy nhót như bay, chạm phải ai kẻ ấy không ngũ đau thì què tay. Các vệ sĩ không tài gì mà đánh lại được, bấy giờ mới xin chịu phục.

Vua thấy người kiên dũng làm vậy, cho theo Hưng Đạo Vương đi đánh giặc Nguyên thì đánh trận nào cũng thắng, lập nên công trạng rất nhiều. Hưng Đạo Vương có lòng yêu mến, gả con gái nuôi là Nguyên quận chúa cho,

Về sau, vua nước Ai Lao đem hơn một vạn quân và voi sang cướp đất Thanh, Nghệ. Vua sai Ngũ Lão cầm quân đi đánh. Ngũ Lão sai dân chặt tre đực dài độ một trượng, chồng chất trên các vệ đường. Khi Ngũ Lão kéo quân vào đánh giặc, giặc thúc voi sấn lên, Ngũ Lão chỉ chân tay không mà sấn vào gặp đống tre nào thì vớ lấy đống tre chỗ ấy, đập vào chân voi. Voi bị đau, gầm rống lên chạy trở về, giày xéo lên cả quân Ai Lao. Ngũ Lão mới thúc quân đánh tràn sang, quan giặc tan vỡ, phải trốn về nước.

Vì có những công to ấy, Ngũ Lão được cất lên làm Điện tiền thượng tướng quân. Đến khi mất, được phong làm thượng đẳng phúc thần, và được dân làng Phù Ủng lập miếu thờ ngay ở chỗ nhà Ngũ Lão.

Câu chuyện Chàng trai làng Phù Ủng – Theo Phan Kế Bính (Nam Hải dị nhân lược truyện)

Câu 1. Phương thức biểu đạt chính của câu chuyện trên là:

A. Miêu tả
B. Biểu cảm
C. Tự sự
D. Nghị luận

Câu 2. Câu chuyện Chàng trai làng Phù Ủng kể về nhân vật nào?

A. Hưng Đạo Vương
B. Phạm Ngũ Lão
C. Bùi Công Tiến
D. Trần Thánh Tông

Câu 3. Tại sao Phạm Ngũ Lão không đến ăn mừng Bùi Công Tiến đỗ tiến sĩ?

A. Vì Phạm Ngũ Lão cảm thấy chưa làm được gì để vui lòng mẹ, nếu đi mừng người ta thì sẽ lấy làm nhục.
B. Vì Phạm Ngũ Lão cảm thấy ganh tị khi Bùi Công Tiến đỗ tiến sĩ.
C. Vì Phạm Ngũ Lão nhà nghèo, không có tiền để đi ăn mừng Bùi Công Tiến đỗ tiến sĩ.
D. Vì Phạm Ngũ Lão bận rộn công việc, phấn đấu để làm vui lòng mẹ.

Câu 4. Chi tiết Ngũ Lão bị đâm vào đùi nhưng không hề nhúc nhích cho thấy ông là một người như thế nào?

A. Là một người không biết sợ, ra vẻ ta đây
B. Là một người chịu đau tốt
C. Là một người khảng khái, cương trực
D. Là một người thích gây ấn tượng, tạo sự chú ý

Câu 5 (1,0 điểm) Hãy tóm tắt nội dung của văn bản và cho biết câu chuyện dựa trên bối cảnh của sự kiện lịch sử nào?

Câu 6 (0,5 điểm) Chi tiết nào cho thấy Ngũ Lão là người có tài cầm quân đánh giặc?

Câu 7 (1,0 điểm) Những nét tính cách nào của Ngũ Lão được thể hiện qua câu chuyện trên?

Câu 8 (0,5 điểm) Nêu suy nghĩ của em về chi tiết mà mình ấn tượng nhất đối với nhân vật trong truyện.

Phần II. Viết (5,0 điểm)

Viết bài văn kể lại một chuyến đi (tham quan một di tích lịch sử, văn hóa) mà em ấn tượng nhất.

ĐÁP ÁN ĐỀ THI MINH HỌA

Phần I. Đọc hiểu (5,0 điểm)

Phần II. Viết (5,0 điểm)

................

Tải file tài liệu để xem Đề cương ôn tập học kì 2 Ngữ văn 8 đầy đủ và chi tiết