Dàn ý phân tích cảnh cho chữ trong tác phẩm Chữ người tử tù của Nguyễn Tuân - 8 mẫu chi tiết và sâu sắc

Dàn ý phân tích cảnh cho chữ trong Chữ người tử tù của Nguyễn Tuân bao gồm 8 mẫu độc đáo, từ ngắn gọn đến chi tiết, giúp học sinh nắm bắt trọn vẹn các luận điểm và luận cứ cần triển khai. Nhờ đó, tránh được những sai sót như lạc đề, thiếu ý hoặc triển khai không cân đối.

Cảnh cho chữ trong tác phẩm Chữ người tử tù không chỉ là điểm nhấn nghệ thuật mà còn khắc họa hình ảnh người tử tù đầy khí phách và lãng mạn. Đồng thời, nó còn thể hiện tư tưởng nhân văn sâu sắc. Dưới đây là 8 dàn ý phân tích cảnh cho chữ chi tiết và ấn tượng nhất, mời bạn đọc cùng khám phá.

Dàn ý nghị luận về cảnh cho chữ - Mẫu 1

I. Mở bài

- Khái quát về tác giả Nguyễn Tuân: Một nhà văn tài hoa, uyên bác, với phong cách nghệ thuật độc đáo.

- Giới thiệu tác phẩm Chữ người tử tù và cảnh cho chữ: Một truyện ngắn xuất sắc, trong đó cảnh cho chữ được coi là một cảnh tượng “xưa nay chưa từng thấy”, thể hiện rõ nét tài năng và tư tưởng của Nguyễn Tuân.

II. Thân bài

1. Hoàn cảnh diễn ra cảnh cho chữ

- Vị trí: Xuất hiện ở phần cuối của tác phẩm, mang ý nghĩa kết tinh giá trị nghệ thuật và tư tưởng.

- Hoàn cảnh: Đêm cuối cùng trước khi Huấn Cao, nhân vật chính, phải ra pháp trường chịu án tử hình.

2. Nội dung cảnh cho chữ:

• Cảnh cho chữ diễn ra trong:

- Thời gian: Đêm khuya, khi chỉ còn nghe tiếng mõ vọng canh từ xa, tạo không khí u tịch và trang nghiêm.

- Địa điểm: Trại giam tỉnh Sơn, nơi giam giữ những tử tù.

- Không gian: Một buồng giam chật hẹp, tối tăm, ẩm thấp, đầy rẫy phân chuột và phân gián.

• Đây là "cảnh tượng xưa nay chưa từng có":

- Thông thường, việc cho chữ thường diễn ra ở những nơi trang trọng, thanh cao; nhưng ở đây lại diễn ra trong một không gian tù túng, bẩn thỉu, tạo nên sự đối lập đầy ý nghĩa.

- Thân phận và hành động của người cho chữ và nhận chữ đặc biệt:

• Người cho chữ: Huấn Cao - một tử tù sắp phải chịu án chém, nhưng lại hiện lên với vẻ đẹp hiên ngang, ung dung, từng nét chữ vuông vắn, tươi tắn như một nghệ sĩ thực thụ.
• Người nhận chữ: Viên quản ngục - kẻ nắm quyền sinh sát trong tay, giờ đây lại khúm núm, kính cẩn thu từng đồng tiền kẽm đánh dấu ô chữ.

- Xây dựng các cặp phạm trù đối lập: Trong cảnh cho chữ, Nguyễn Tuân đã tạo nên sự tương phản gay gắt giữa cảnh vật, đồ vật, màu sắc, âm thanh, và mùi vị. Đó là sự đối lập giữa ánh sáng và bóng tối, cái thiện và cái ác, cái đẹp và cái xấu xa, cái cao cả và cái thấp hèn, tự do và ràng buộc, mùi thơm của mực và mùi ẩm mốc của nhà giam.

⇒ Tất cả những yếu tố trên đã góp phần tạo nên “một cảnh tượng xưa nay chưa từng có”.

• Huấn Cao khuyên viên quản ngục nên rời khỏi chốn lao xao, về quê sống một cuộc đời bình dị rồi mới nghĩ đến việc chơi chữ, bởi nếu cứ ở mãi nơi đầy rẫy cám dỗ, khó mà giữ được thiên lương trong sáng.

⇒ Ẩn sau việc cho chữ là một bài học sâu sắc về lẽ sống và sự trân trọng cái đẹp.

• Chi tiết viên quản ngục cúi đầu vái lạy Huấn Cao: Đó là khoảnh khắc thức tỉnh của một tâm hồn trước cái đẹp, khi quản ngục vượt lên trên những ràng buộc tầm thường để hướng tới những giá trị cao cả.

3. Nghệ thuật xây dựng cảnh cho chữ

- Bút pháp lãng mạn, lí tưởng hóa nhân vật và cảnh vật.

- Nghệ thuật đối lập tài tình, làm nổi bật sự tương phản giữa các yếu tố.

- Khả năng dựng cảnh và sử dụng ngôn ngữ điêu luyện, giàu hình ảnh.

- Nhịp văn chậm rãi, sâu lắng, giúp người đọc thấm nhuần từng câu chữ.

4. Ý nghĩa cảnh cho chữ

- Giữa chốn ngục tù tàn bạo, người tử tù lại trở thành người làm chủ, mang lại ánh sáng và cái đẹp. Trong khoảnh khắc ấy, cả Huấn Cao và viên quản ngục đều vượt lên trên những ràng buộc xã hội để trở thành những tâm hồn đồng điệu, tri kỉ.

- Qua cảnh tượng này, chủ đề tác phẩm được thể hiện rõ nét: sự chiến thắng của ánh sáng trước bóng tối, của cái đẹp trước cái xấu xa, của cái thiện trước cái ác...

- Toàn bộ cảnh cho chữ là một bản hùng ca ngợi ca cái đẹp, cái thiện và thiên lương con người, ngay giữa chốn ngục tù tăm tối và khắc nghiệt nhất.

⇒ Đoạn văn không chỉ thể hiện tài năng nghệ thuật mà còn phản ánh sâu sắc tư tưởng nhân văn của Nguyễn Tuân.

III. Kết luận

- Khẳng định lại rằng cảnh cho chữ là một trong những cảnh tượng xuất sắc nhất, góp phần làm nên giá trị và sức sống bền bỉ của tác phẩm.

Dàn ý cảnh cho chữ - Mẫu 2

1. Mở bài chi tiết dàn ý phân tích cảnh cho chữ

– Mở đầu bài dàn ý phân tích cảnh cho chữ, các bạn cần giới thiệu khái quát về tác giả Nguyễn Tuân. Ông là một nghệ sĩ có tâm hồn tha thiết với cái đẹp, luôn hướng về nó với cả trái tim. Văn chương của ông vẽ nên những bức chân dung và cảnh tượng đẹp đến ngỡ ngàng, trong đó, tình huống cho chữ trong ngục tù ở tác phẩm Chữ người tử tù là ví dụ tiêu biểu.

– Khái quát cảnh cho chữ: Tình huống này xảy ra giữa Huấn Cao và viên quản ngục cùng thầy thơ trong chốn lao tù tăm tối. Đây là cảnh tượng mà theo tác giả là “xưa nay chưa từng có”, mang giá trị nhân văn sâu sắc lẫn giá trị nghệ thuật độc đáo.

2. Thân bài chi tiết dàn ý phân tích cảnh cho chữ

Luận điểm 1: Khái quát hoàn cảnh dẫn đến tình huống cho chữ

– Trước tiên, cần nói về hai nhân vật chính: tử tù Huấn Cao và viên quản ngục. Huấn Cao là một anh hùng thời loạn, khởi nghĩa chống lại triều đình để bảo vệ dân đen. Ông là một nghệ sĩ tài hoa với tài viết chữ nổi tiếng, nhưng chỉ cho chữ những ai yêu quý, trân trọng cái đẹp, chứ không bao giờ quỳ gối trước quyền uy hay tiền tài. Ông yêu tự do, cái đẹp và thiện lương. Trong khi đó, viên quản ngục là người tử tế, biết quý trọng người tài và yêu cái đẹp. Dù làm nghề cai ngục, ông vẫn giữ khát khao xin được chữ Huấn Cao và nể phục tài năng, đức độ của người tử tù.

– Chính vì thế, tình huống truyện độc đáo đã xảy ra. Huấn Cao, khi biết viên quản ngục dù sống trong bùn đen nhưng vẫn không hôi tanh mùi bùn, đã đồng ý cho chữ.

Luận điểm 2: Cảnh cho chữ diễn ra trong lao tù

Lập dàn ý phân tích cảnh cho chữ, các bạn cần nhấn mạnh về thời gian và không gian diễn ra tình huống ấy.

- Về thời gian, cảnh cho chữ diễn ra vào đêm khuya thanh vắng, đặc biệt là đêm cuối cùng trước khi Huấn Cao, con người tài hoa, nghĩa hiệp, phải thi hành án tử.

– Về không gian, thật quá đặc biệt. Thông thường, cảnh cho chữ thiêng liêng, nghệ thuật sẽ diễn ra nơi thư phòng với hương thơm ngào ngạt, ánh đèn sáng tỏ. Nhưng ở đây, ngược lại, cảnh cho chữ lại diễn ra trong ngục tù, nơi tận cùng của xã hội, trên nền đất ẩm thấp, mùi hôi thối của phân gián, chuột và dưới ánh sáng của một ngọn đuốc…

– Về con người thực hiện cảnh cho chữ, đó cũng là sự khác biệt lớn. Người cho chữ, dù bị cùm gông, vẫn ung dung, tự tại, oai phong phóng bút với những nét chữ đẹp tuyệt trần. Trong khi đó, viên quản ngục và thầy thơ lại cúi đầu đón nhận như một đặc ân từ tử tù.

– Sau khi cho chữ, Huấn Cao còn khuyên nhủ viên quản ngục hãy tìm nghề khác, làm nghề nào để có thể trở về với sự thiện lương vốn có.

– Khẳng định ý nghĩa của cảnh cho chữ: Dù bóng tối có che phủ như thế nào, cái đẹp vẫn luôn vươn lên, sáng rực rỡ.

Luận điểm 3: Vì sao nói đây là cảnh “xưa nay chưa từng có”

Trong dàn ý phân tích cảnh cho chữ, các bạn cần đưa ra lí do vì sao Nguyễn Tuân khẳng định đây là cảnh “xưa nay chưa từng có”.

Thứ nhất, không gian cho chữ khác lạ. Thông thường, người ta sẽ cho chữ ở nơi tôn nghiêm, nơi cái đẹp ngự trị. Nhưng ở đây, cảnh cho chữ lại diễn ra trong chốn lao tù, nơi giam giữ những kẻ tội phạm, nơi mà quyền làm người bình thường bị tước bỏ.

Thứ hai, khi sáng tác nghệ thuật, người nghệ sĩ cần có tâm thế thoải mái, tự do, phóng khoáng. Thế nhưng, Huấn Cao lại ở trong tình thế bị cùm gông, xiềng xích, với án tử hình treo lơ lửng trên đầu.

Thứ ba, người xin chữ không phải là người thấp cổ bé họng hay dân thường, mà là một người có chức quyền, địa vị cao hơn tử tù. Thế nhưng, viên quản ngục lại tỏ ra khúm núm, run sợ trước Huấn Cao.

Dẫn chứng: “Đêm hôm ấy, lúc trại giam tỉnh Sơn chỉ còn vẳng tiếng mõ trên vọng canh, một cảnh tượng xưa nay chưa từng có đã bày ra trong buồng tối chật hẹp, ẩm ướt, tường đầy mạng nhện, tổ rệp, đất bừa bãi phân chuột và gián. Trong một không khí tỏa như đám cháy, ánh sáng đỏ ngòm của một bó đuốc tẩm dầu rọi lên trên ba cái đầu người đang chăm chú trên một tấm lụa bạch còn nguyên vẹn lần hồ. Khói bốc tỏa cay mắt làm họ dụi mắt lia lịa. Một tên tù cổ đeo gông, chân vướng xiềng đang đậm tô nét chữ trên tấm lụa trắng tinh căng phẳng trên mảnh ván”.

“Tên tù viết xong một chữ, tên quản ngục lại khúm núm cất những đồng tiền kẽm đánh dấu ô chữ đặt trên phiến lụa óng. Và cái thầy thơ lại gầy gò thì run run bưng chậu mực. Thay bút con, đề xong lạc khoản, ông Huấn Cao thở dài, buồn bã đỡ viên quản ngục đứng thẳng dậy và đĩnh đạc…”

Luận điểm 4: Ý nghĩa sâu sắc của cảnh cho chữ

Ở phần cuối phần thân bài trong dàn ý phân tích cảnh cho chữ, các bạn cần nhấn mạnh đến những ý nghĩa sâu sắc của tình huống này.

Thứ nhất, đó là sự ngợi ca tấm lòng lương thiện của hai nhân vật chính, Huấn Cao và viên quản ngục.

Thứ hai, đó là sự ca ngợi chiến thắng vang dội của cái đẹp dù trong bất cứ hoàn cảnh nào. Dẫn chứng hình ảnh ánh sáng từ bó đuốc đã thắp sáng lên cả một vùng tối tăm của nhà lao. Dường như ánh sáng và vẻ đẹp của cảnh cho chữ đã đẩy lùi mọi sự xấu xa, hôi thối khỏi quầng sáng của mình.

Thứ ba, ý nghĩa của cảnh cho chữ còn thể hiện ở việc khẳng định vẻ đẹp tâm hồn Huấn Cao. Từ đó, gợi mở ra quan niệm và gu thẩm mỹ của nhà văn. Cả Nguyễn Tuân lẫn Huấn Cao đều cho rằng, những ai yêu cái đẹp, biết trân quý cái đẹp đều có bản tính thiện lương. Có thể có người do hoàn cảnh xô đẩy mà rơi vào cảnh bùn nhơ, nhưng tâm hồn họ vẫn trong sáng, tốt bụng. Và theo nhà văn, cái đẹp có thể gột rửa và làm sạch tâm hồn con người.

3. Kết bài

Trong phần kết bài dàn ý phân tích cảnh cho chữ trong Chữ người tử tù, các bạn cần một lần nữa khẳng định lại vẻ đẹp hoàn mỹ và độc đáo của cảnh tượng này. Đồng thời, nhấn mạnh ý nghĩa nhân văn sâu sắc cùng nghệ thuật xây dựng tình huống truyện đặc sắc của nhà văn Nguyễn Tuân.

Qua đó, các bạn nêu rõ thông điệp và quan điểm của Nguyễn Tuân về cái đẹp, sự tử tế và những tâm hồn thiện lương.

Dàn ý phân tích cảnh cho chữ - Mẫu 3

I. Mở bài

Giới thiệu về tác giả Nguyễn Tuân, tác phẩm Chữ người tử tù và dẫn dắt đến cảnh cho chữ.

Ví dụ: Nguyễn Tuân là nhà văn có phong cách độc đáo. Có người đã nhận xét rằng mỗi sáng tác của ông như đóng một dấu triện riêng. Điều thú vị là, dấu ấn này không phải qua vài tác phẩm mới bộc lộ, mà ngay từ tập truyện ngắn đầu tay “Vang bóng một thời” (1940) đã được in đậm. “Chữ người tử tù” là một truyện ngắn xuất sắc của Nguyễn Tuân nằm trong tập truyện trên. Người đọc có thể nhận ra những nét đặc sắc trong phong cách nghệ thuật của tác giả bậc thầy này qua cảnh cho chữ độc đáo của thiên truyện.

II. Thân bài

1. Khái quát về tác phẩm Chữ người tử tù

- “Chữ người tử tù” là truyện ngắn hội tụ nhiều cái “nhất” trong sự nghiệp của Nguyễn Tuân: Có nhân vật đẹp nhất (Huấn Cao), nhân vật lạ nhất (Quản ngục), cảnh độc đáo nhất (cảnh cho chữ). Đương nhiên, với tất cả những điều ấy, truyện ngắn này cũng có một vị trí đặc biệt, mọi người đều thống nhất rằng đây là một trong những truyện hay nhất trong “Vang bóng một thời” (1940) - tập truyện ngắn đầu tay của nhà văn đã được “Tự lực văn đoàn” trao giải.

- Câu chuyện kể về những ngày Huấn Cao ở trong nhà giam tỉnh Sơn, trước khi về kinh thụ án. Vẻ đẹp của nhân vật này, tư tưởng của thiên truyện đều tỏa sáng rực rỡ trong cảnh cho chữ. Chính vì vậy, có thể khẳng định rằng ở cảnh này, mọi nét đậm nhất trong phong cách của Nguyễn Tuân đã tụ lại.

2. Phân tích cảnh cho chữ

- Nếu nói như G.S. Nguyễn Đăng Mạnh: “Nguyễn Tuân là nhà văn của những tính cách phi thường, những tình cảm, cảm giác mãnh liệt”, thì có thể nhanh chóng nhận ra rằng cảnh cho chữ đã hội tụ tất cả những nét vượt trội ấy. Đây là một khung cảnh đặc biệt, và chính người khắc hoạ cũng khẳng định rằng đó là “một cảnh tượng xưa nay chưa từng có”.

- Sự đặc biệt này hiện ra ở mọi góc của cảnh: thời gian, không gian và nhân vật.

* Nhân vật:

• Thông thường: Người cho chữ và người được cho chữ là những tri âm tri kỷ đến độ “đồng thanh tương ứng, đồng khí tương cầu”. Ở họ luôn toát ra sự an nhiên, điềm tĩnh, ung dung của bậc túc nho.
• Trong tác phẩm: Người cho chữ là một tử tù, người được cho chữ là viên quản ngục. Họ có vị trí đối nghịch trong xã hội. Hơn nữa, họ mới gặp nhau hơn nửa tháng. Đặc biệt, cảnh cho chữ đã diễn ra một sự thay bậc đổi ngôi, khi người tù thì dù “cổ đeo gông, chân vướng xiềng” vẫn đứng thẳng người và đĩnh đạc, còn quản ngục “khúm núm” và nghẹn ngào. Trong quan hệ xã hội họ là kẻ thù nhưng trong bình diện nghệ thuật, họ lại là tri âm tri kỉ.

* Không gian:

• Thông thường: Người ta viết chữ cho nhau ở nơi thư phòng sạch sẽ, không gian của học thuật.
• Trong tác phẩm: Người ta viết chữ cho nhau trong “một buồng tối chật hẹp, ẩm ướt, tường đầy mạng nhện, đất bừa bãi phân chuột, phân gián”. Đây là không gian mà cái xấu, cái ác thống trị.

* Thời gian:

• Thông thường: Người ta cho chữ khi thư nhàn, thong thả, trong ánh sáng của buổi mai ấm áp.
• Trong tác phẩm: Người ta cho chữ vào ban đêm một cách vội vã, chạy đua với thời gian, gấp rút tránh những ánh mắt của bọn lính đến phiên canh buổi sáng và tránh cái công văn oan nghiệt giải người về kinh thụ án.

=> Nhận xét: Một cảnh tượng “xưa nay chưa từng có”.

3. Ý nghĩa của cảnh cho chữ

- Cho thấy Huấn Cao không chỉ là một nghệ sĩ bậc thầy trong nghệ thuật thư pháp, đang sáng tạo ra cái đẹp siêu việt trước khi đi vào cõi bất tử.

- Huấn Cao còn hiện lên với vai trò của người hướng thiện: “Ở đây lẫn lộn ta khuyên thầy Quản nên thay chốn ở đi. Chỗ này không phải là nơi để treo một bức lụa với những nét chữ vuông tươi tắn nói lên cái hoài bão tung hoành của một đời con người”.

=> Trong cảnh này, cái tài, thiên lương và khí phách của bậc chính nhân quyện vào nhau làm nên một vẻ đẹp có thể cứu rỗi những tâm hồn.

III. Kết bài

Nhà thơ Lê Đạt đã viết: “Mỗi công dân có một dạng vân tay/Mỗi nhà thơ thứ thiệt có một dạng vân chữ”. Yêu cầu này không chỉ đối với nhà thơ, mà với nhà văn cũng thật cần thiết. Nguyễn Tuân chính là nhà văn có “vân chữ” không thể lẫn, điều ấy đã được chứng minh thuyết phục qua cảnh cho chữ trong truyện ngắn “Chữ người tử tù”.

Dàn ý phân tích cảnh cho chữ - Mẫu 4

I. Mở bài

- Giới thiệu về nhà văn Nguyễn Tuân và nội dung chính của truyện ngắn Chữ người tử tù.

- Giới thiệu cảnh cho chữ - một cảnh tượng “xưa nay chưa từng có” được Nguyễn Tuân xây dựng.

II. Thân bài

1. Sự chiến thắng của ánh sáng đối với bóng tối

- “Cảnh cho chữ diễn ra vào lúc đêm khuya ở nhà ngục. Nhà ngục vốn đã tối tăm, lại vào đêm khuya khoắt, càng dày đặc bóng tối. Nhưng “trong một không khí khói tỏa như đám cháy nhà, ánh sáng đỏ rực của một bó đuốc tẩm dầu rọi lên ba cái đầu người đang chăm chú trên một tấm lụa bạch còn nguyên vẹn lần hồ” và “lửa đóm cháy rừng rực, lửa rụng xuống nền đất ẩm phòng giam, tàn lửa tắt nghe xèo xèo”. Không phải ngẫu nhiên mà Nguyễn Tuân đã miêu tả đến hai lần cái “ánh sáng đỏ rực”, cái “lửa đóm cháy rừng rực” đã xua tan và đẩy lùi cái bóng tối dày đặc trong phòng giam. Nhấn mạnh đến cái ánh sáng của bó đuốc tẩm dầu ấy, rõ ràng đó là dụng ý nghệ thuật của nhà văn.

- Ở đây, không chỉ là sự đối lập của ánh sáng và bóng tối theo ý nghĩa sắc màu vật lí, mà sâu xa hơn và khái quát hơn, đây là sự đối lập mang ý nghĩa nhân sinh của con người: ánh sáng của lương trí, thiên lương và bóng tối của tàn bạo, độc ác. Ánh sáng của thiên lương đã xua tan và đẩy lùi bóng tối của tàn bạo chính tại nơi tù ngục này. Ánh sáng ấy đã khai tâm, đã cảm hóa con người lầm đường trở về với cuộc sống lương thiện.

2. Sự chiến thắng của cái đẹp, cái cao thượng đối với sự phàm tục, sự nhơ bẩn

* Sự phàm tục, sự nhơ bẩn ở đây được biểu thị rất rõ trong cảnh “một buồng chật hẹp, ẩm ướt, tường đầy mạng nhện, tổ rệp, đất bừa bãi phân chuột, phân gián”; còn cái đẹp, cái cao thượng lại được nói đến sâu sắc trong hai chi tiết mang ý nghĩa tượng trưng: “màu trắng tinh của phiến lụa óng và mùi thơm từ châu mực bốc lên - điều dường như không thể có trong chốn tù ngục. Màu trắng của phiến lụa tượng trưng cho sự tinh khiết còn mùi thơm của thỏi mực là hương thơm của tình người, tình đời”.

* Sự đối lập nói trên đã nêu bật sự chiến thắng của cái đẹp, cái cao thượng đối với sự phàm tục, sự nhơ bẩn. Tâm hồn Huấn Cao bát ngát đến chừng nào khi ông nói về mùi thơm của mực: “Thoi mực, thầy mua ở đâu tốt và thơm quá. Thầy có thấy mùi thơm ở chậu mực bốc lên không?…”. Thế là, không có nhà ngục nào tồn tại nữa, chẳng còn bóng tối, cũng chẳng còn mạng nhện, phân chuột, phân gián nữa. Chỉ còn lại sự thơm tho của mực, sự tinh khiết của lụa - nó là sự thơm tho và tinh khiết của thiên lương con người.

3. Sự chiến thắng của tinh thần bất khuất trước thái độ cam chịu nô lệ

- Đây là sự phối hợp giữa những con người trong cảnh cho chữ. Và ở đây, ta thấy có sự thay bậc đổi ngôi: người tù lại như người làm chủ (đường hoàng, hiên ngang, ung dung, thanh thản); còn bọn ngục lại khúm núm, sợ hãi và xúc động trước những lời khuyên dạy của tù nhân (viên quản ngục “khúm núm cất những đồng tiền kẽm đánh dấu ô chữ”, thầy thơ lại “run run bưng chậu mực”).

- Sự chiến thắng của tinh thần bất khuất trước thái độ cam chịu nô lệ đã được khắc họa đậm nét trong cảnh cho chữ và những con người trong cảnh ấy. Không còn là cảnh cho chữ bình thường mà là một cảnh thọ giáo thiêng liêng giữa người cho chữ và người nhận chữ. Lời khuyên dạy đĩnh đạc của Huấn Cao có khác gì một chúc thư về lẽ sống trước khi ông đi vào cõi bất tử. Và lời khuyên đầy tình người ấy đã có sức mạnh cảm hóa một tâm hồn bấy lâu vẫn cam chịu nô lệ, một con người lầm đường trở về với cuộc sống lương thiện. Câu nói nghẹn ngào trong nước mắt của viên quản ngục đã nêu bật sự chiến thắng của cái đẹp, cái thiện, của thiên lương con người: "Kẻ mê muội này xin bái lĩnh".

III. Kết bài

• Khẳng định giá trị nhân văn cao đẹp của cảnh cho chữ, một cảnh tượng độc đáo và đầy ý nghĩa.
• Ý nghĩa nhân văn và giá trị nhân đạo sâu sắc của sự chiến thắng đó, không chỉ trong bối cảnh lúc bấy giờ mà còn vang vọng đến tận ngày nay.

Dàn ý phân tích cảnh cho chữ - Mẫu 5

I. Mở bài

- Nguyễn Tuân, một nhà văn với tình yêu mãnh liệt dành cho cái đẹp, đã khắc họa nên những hình tượng và tình huống đẹp đến mức hoàn hảo. Trong đó, cảnh cho chữ trong tác phẩm 'Chữ người tử tù' là một minh chứng tiêu biểu.

- Cảnh tượng này được đánh giá là 'một cảnh tượng xưa nay chưa từng có', mang đậm tính nghệ thuật và ý nghĩa sâu sắc.

II. Thân bài

1. Tóm tắt hoàn cảnh trước khi cho chữ

- Huấn Cao, một người tù với tâm hồn tự do, yêu cái đẹp và ghét cay ghét đắng những kẻ ức hiếp dân lành. Ông không chỉ là một nghệ sĩ tài hoa mà còn là người luôn giữ gìn thiên lương trong sáng. Huấn Cao có nguyên tắc riêng: chỉ trao tặng chữ đẹp cho những người ông quý mến, không bao giờ khuất phục trước quyền lực hay đồng tiền.

- Quản ngục, một người có tấm lòng lương thiện, biết trân trọng người tài và yêu cái đẹp, nhưng lại làm nghề quản ngục. Ước mơ lớn nhất của ông là có được chữ của Huấn Cao để treo trong nhà.

2. Diễn biến cảnh cho chữ

- Thời gian: Cảnh cho chữ diễn ra vào đêm khuya, một thời điểm đặc biệt, đánh dấu những giây phút cuối cùng của một con người tài hoa.

- Không gian: Cảnh tượng thiêng liêng này lại được diễn ra trong không gian tăm tối của nhà tù, với nền đất ẩm thấp và mùi hôi thối của chuột, gián.

- Người cho chữ là một tử tù nhưng lại toát lên vẻ oai phong, đang trong tư thế ban tặng ân huệ cuối cùng. Người xin chữ, dù là người có quyền lực, lại cúi đầu nhận lấy ân huệ đó.

3. Nguyên nhân cảnh cho chữ là 'cảnh tượng xưa nay chưa từng có'

- Thông thường, nghệ thuật được sáng tác ở những nơi trang nghiêm, sạch sẽ, nhưng ở đây, cảnh cho chữ lại diễn ra ngay trong nơi tăm tối, nơi cái ác ngự trị.

- Người nghệ sĩ thường cần sự thoải mái về tâm lý và thể xác để sáng tạo, nhưng Huấn Cao lại phải đối mặt với gông cùm, xiềng xích và án tử hình vào ngày hôm sau.

- Người quản ngục, dù nắm quyền lực trong tay để bắt buộc kẻ tử tù, lại đứng trước một nghịch lý: kẻ tử tù mới là người nắm giữ quyền quyết định cho hay không cho chữ.

4. Ý nghĩa của cảnh cho chữ

• Là lời ca ngợi tấm lòng thiên lương cao đẹp của cả Huấn Cao và viên quản ngục.
• Là minh chứng cho sự chiến thắng của cái đẹp, ngay cả trong nơi tăm tối và u ám nhất.
• Khẳng định vẻ đẹp tâm hồn của Huấn Cao, qua đó thể hiện quan niệm thẩm mỹ sâu sắc của Nguyễn Tuân.

III. Kết bài

Khẳng định lại giá trị nghệ thuật và tư tưởng của cảnh cho chữ, một trong những điểm nhấn quan trọng thể hiện tài năng và tầm nhìn của nhà văn Nguyễn Tuân.

Dàn ý phân tích cảnh cho chữ - Mẫu 6

I. Mở bài

Nguyễn Tuân, một nhà văn tài hoa, đã xây dựng nên tình huống truyện đắt giá: cảnh cho chữ giữa Huấn Cao và viên quản ngục. Qua đó, ông khẳng định vị thế của mình như một bậc thầy trong việc tạo dựng tình huống truyện độc đáo.

II. Thân bài

1. Cảnh cho chữ chính là một việc xưa nay chưa từng có

- Tình huống éo le: nơi nhà tù, nơi cái ác ngự trị, lại xuất hiện cái đẹp của nhân cách thiện lương. Điều này khẳng định rằng cái đẹp luôn chiến thắng sự tù túng và xấu xa.

- Thời gian diễn ra vào đêm khuya, dưới ánh đèn leo lét trong ngục tù. Không gian chật hẹp, tối tăm, nhưng ba con người lại chăm chú vào tấm lụa trắng tinh. Ánh sáng leo lét ấy mang một ý nghĩa nghệ thuật sâu sắc…

- Không chỉ là sự đối lập giữa ánh sáng và bóng tối theo nghĩa vật lý, mà còn là sự đối lập sâu xa trong nhân sinh. Nó mang ý nghĩa cảm hóa, đưa con người trở về với giá trị đích thực của mình.

2. Khẳng định cái đẹp bao giờ cũng chiến thắng cái ác

- Cái ác: được đại diện bởi chốn ngục tù, nơi đầy rẫy phân chuột, phân gián và sự hôi thối.

- Cái đẹp: được thể hiện qua màu trắng tinh khiết của tấm lụa và hương thơm của nghiên mực. Nó tượng trưng cho nhân cách thanh cao và thuần khiết của con người.

=> Sự đối lập này nhằm khẳng định sự bất diệt của cái đẹp nghệ thuật và sự trường tồn của nó trong mọi hoàn cảnh. Dường như nó đã vượt lên trên cả sự tối tăm và tù túng của nhà tù.

3. Nghệ thuật không thể tồn tại song hành cùng cái ác và hướng con người đến chân thiện mỹ

- Tình huống đảo ngược: viên quản ngục khúm núm, còn Huấn Cao lại đĩnh đạc. Điều này cho thấy cái đẹp luôn ở vị thế cao hơn…

- Nghệ thuật có khả năng cảm hóa và hướng con người đến những giá trị chân thiện mỹ. Nó đưa viên quản ngục trở về đúng với bản chất của mình, xa rời chốn quan trường nhiễu nhương. Lời khuyên của Huấn Cao: “Chỗ này không hợp với ông…”.

III. Kết bài

Khẳng định lại tình huống truyện đắt giá, qua đó làm nổi bật tài năng xuất chúng của nhà văn Nguyễn Tuân trong việc xây dựng tình huống và nhân vật.

Dàn ý phân tích cảnh cho chữ - Mẫu 7

I. Mở bài

• Giới thiệu khái quát về nhà văn Nguyễn Tuân và tác phẩm 'Chữ người tử tù'.
• Dẫn dắt người đọc đến với cảnh cho chữ - một cảnh tượng độc đáo, chưa từng xuất hiện trong văn học.

II. Thân bài

1. Tóm tắt tác phẩm

“Chữ người tử tù” kể về Huấn Cao, một lãnh tụ khởi nghĩa thất bại, bị triều đình bắt và kết án tử hình. Trước khi bị giải đến kinh thành để hành hình, ông bị giam tại trại giam tỉnh Sơn. Viên quản ngục, người đã ngưỡng mộ tài viết chữ đẹp của Huấn Cao từ lâu, đối xử biệt đãi với ông nhưng chỉ nhận lại sự khinh bạc. Khi nhận ra tấm lòng chân thành của viên quản ngục, Huấn Cao quyết định cho chữ. Cảnh cho chữ diễn ra trong phòng giam chật hẹp, tối tăm, nhưng những nét chữ “rồng bay phượng múa” lại thể hiện khí phách của một con người tài hoa. Sau đó, Huấn Cao khuyên viên quản ngục rời khỏi chốn lao tù để giữ gìn thiên lương trong sáng. Viên quản ngục cảm động, vái lạy và nói: “Kẻ mê muội này xin lĩnh ý”.

2. Phân tích cảnh cho chữ

a. Hoàn cảnh cho chữ

- Thời gian: Đêm khuya, khi trại giam tỉnh Sơn chỉ còn vẳng tiếng mõ trên vọng canh.

- Không gian: Một buồng giam chật hẹp, ẩm thấp, tường đầy mạng nhện, đất bừa bãi phân chuột và phân gián.

- Vị thế bị đảo ngược:

• Người xin chữ: viên quản ngục, kẻ nắm quyền, lại khúm núm, run run.
• Kẻ cho chữ: Huấn Cao, một tử tù, cổ đeo gông, chân vướng xiềng, lại hiên ngang, ung dung.

b. Diễn biến cảnh cho chữ

- Huấn Cao đang dồn hết tâm huyết để viết từng nét chữ trên tấm lụa trắng tinh căng trên mảnh ván.

- Mỗi khi Huấn Cao viết xong một chữ, viên quản ngục vội vàng cất những đồng tiền kẽm đánh dấu ô chữ trên phiến lụa óng ánh. Thầy thơ lại gầy gò thì run run bưng chậu mực.

- Huấn Cao dành những lời cuối cùng cho viên quản ngục: “Ở đây lẫn lộn. Ta khuyên thầy Quản nên tìm nơi khác để sống…”.

=> Lời khuyên của Huấn Cao với viên quản ngục thể hiện quan điểm rằng cái đẹp không thể tồn tại cùng cái ác. Để thưởng thức cái đẹp, con người phải nuôi dưỡng và bảo vệ thiên lương trong sáng. Lời khuyên chân thành này khiến Huấn Cao trở thành người khai sáng, như một bậc thầy truyền đạo.

c. Ý nghĩa của cảnh cho chữ

- Khẳng định vẻ đẹp thiên lương trong sáng và cao quý của Huấn Cao và viên quản ngục.

- Thể hiện quan điểm của Nguyễn Tuân về cái đẹp: Cái đẹp có thể xuất hiện ngay trong hoàn cảnh tăm tối và xấu xa, nhưng nó không thể chung sống với cái ác. Cái đẹp cần một môi trường trong lành để tỏa sáng.

III. Kết bài

• Khẳng định giá trị sâu sắc về nội dung và nghệ thuật của cảnh cho chữ.
• Đánh giá cao tài năng văn chương xuất chúng của Nguyễn Tuân.

Dàn ý phân tích cảnh cho chữ ngắn gọn - Mẫu 8

I. Mở bài

Giới thiệu cảnh cho chữ trong truyện ngắn 'Chữ người tử tù' của Nguyễn Tuân.

II. Thân bài:

Phân tích chi tiết cảnh cho chữ trong tác phẩm 'Chữ người tử tù'.

1. Khung cảnh cho chữ trong truyện Chữ người tử tù

- Thời gian: Đêm khuya, khi tiếng mõ vọng canh vang lên đều đặn.

- Không gian: Một căn buồng giam tối tăm, ẩm thấp, chật hẹp, đầy mạng nhện và sự xuất hiện của gián, chuột.

- Cảnh tượng: Ngọn đuốc lớn bùng cháy, chiếu sáng khắp căn phòng, tạo nên một không gian vừa u ám vừa thiêng liêng.

2. Người trong khung cảnh cho chữ

- Huấn Cao: Một tử tù đang đeo gông, xiềng xích, nhưng vẫn ung dung, đĩnh đạc, từng nét chữ được viết lên tấm lụa trắng tinh.

- Viên quản ngục: Đứng khúm núm, thể hiện sự kính trọng và ngưỡng mộ trước tài năng và nhân cách của Huấn Cao.

- Thầy thơ lại: Run run, bưng chậu mực với thái độ kính cẩn và xúc động.

3. Nhận xét cảnh cho chữ

- Đây là một cảnh tượng độc đáo, chưa từng xuất hiện trong văn học, thể hiện sự đối lập giữa cái đẹp và cái ác, giữa ánh sáng và bóng tối.

- Vị thế của con người bị đảo ngược: người tù trở thành người ban ân huệ, còn viên quản ngục lại là kẻ khúm núm, cúi đầu nhận lấy giá trị tinh thần.

- Một hình ảnh đẹp nhưng đầy nghịch lý, thể hiện sự chiến thắng của cái đẹp và nhân cách cao cả trước cái ác và sự tù túng.

III. Kết bài: Nêu cảm nghĩ của em về cảnh cho chữ trong 'Chữ người tử tù' - một cảnh tượng độc đáo, đầy tính nhân văn và nghệ thuật, khẳng định sự bất diệt của cái đẹp và thiên lương con người.