Soạn bài Thực hành tiếng Việt trang 20 - Kết nối tri thức 6: Hướng dẫn chi tiết Ngữ văn lớp 6, sách Kết nối tri thức tập 1

EduTOPS mang đến tài liệu Soạn văn 6: Thực hành tiếng Việt trang 20, nằm trong bộ sách Kết nối tri thức, giúp học sinh nắm vững kiến thức và kỹ năng cần thiết.

Với tài liệu này, hy vọng các em học sinh lớp 6 sẽ dễ dàng hơn trong việc chuẩn bị bài, đặc biệt khi tiếp cận một bộ sách mới đầy sáng tạo và thú vị.

Soạn bài Thực hành tiếng Việt

* Nhận biết từ đơn và từ phức

- Hãy quan sát các từ sau để phân biệt từ đơn và từ phức: tôi, dế, đi, nhọn hoắt, cá đuôi cờ, ngơ ngác, lêu nghêu, bè bè.

- Có thể nhận thấy rằng, trong số các từ này, những từ như tôi, dế, đi là từ đơn vì mỗi từ chỉ bao gồm một tiếng duy nhất.

- Các từ nhọn hoắt, cá đuôi cờ, ngơ ngác, lêu nghêu, bè bè được xếp vào nhóm từ phức vì mỗi từ này gồm hai hoặc nhiều tiếng kết hợp với nhau.

• Trong số các từ phức trên, những từ như nhọn hoắt, cá đuôi cờ là từ ghép do các tiếng có mối quan hệ về nghĩa.
• Các từ ngơ ngác, lêu nghêu, bè bè là từ láy vì giữa các tiếng có sự tương đồng về âm: lặp lại âm đầu (ngơ ngác), lặp lại vần (lêu nghêu), hoặc lặp lại cả âm đầu và vần (bè bè).

Từ đơn và từ phức

Câu 1. Hãy kẻ bảng dưới đây vào vở và điền các từ in đậm trong đoạn văn sau vào ô thích hợp:

Câu 2. Trong Bài học đường đời đầu tiên, có những từ láy mô phỏng âm thanh như: véo von, hừ hừ. Hãy tìm thêm các từ láy khác thuộc loại này trong văn bản.

Các từ láy khác bao gồm: phanh phách, phành phạch, giòn giã, ngoàm ngoạp, văng vẳng, thảm thiết.

Câu 3. Tìm và phân tích tác dụng của từ láy trong các câu sau:

- Thỉnh thoảng, muốn thử sự lợi hại của những chiếc vuốt, tôi cô cẳng lên, đạp phanh phách vào các ngọn cỏ.

• Từ láy: thỉnh thoảng, phanh phách
• Tác dụng: thể hiện sức mạnh và sự nhanh nhẹn của Dế Mèn.

- Hai cái răng đen nhánh lúc nào cũng nhai ngoàm ngoạp như hai lưỡi liềm máy làm việc.

• Từ láy: ngoàm ngoạp
• Tác dụng: miêu tả âm thanh nhai thức ăn của Dế Mèn một cách sinh động.

- Mỗi bước đi, tôi làm điệu dún dẩy các khoeo chân, rung lên rung xuống hai chiếc râu.

• Từ láy: dún dẩy
• Tác dụng: khắc họa hành động uyển chuyển và đầy phong cách của Dế Mèn.

Nghĩa của từ

Câu 4. Trong Bài học đường đời đầu tiên, từ ngữ được sử dụng một cách sáng tạo. Một số từ được dùng với nghĩa khác biệt so với nghĩa thông thường, chẳng hạn như 'nghèo' trong 'nghèo sức', 'mưa dầm sùi sụt' trong 'điệu hát mưa dầm sùi sụt'. Hãy giải thích nghĩa thông thường và nghĩa trong văn bản của các từ ngữ này.

- nghèo:

• nghèo: chỉ tình trạng thiếu thốn về tiền bạc, không đủ để đáp ứng nhu cầu cơ bản trong cuộc sống.
• nghèo sức: diễn tả sự yếu ớt, thiếu sức lực để thực hiện các công việc.

- Mưa dầm sụt sùi:

• Mưa dầm sụt sùi: tiếng mưa rơi nhẹ nhàng, kéo dài và đều đều.
• điệu hát mưa dầm sụt sùi: tiếng hát kéo dài, mang chút buồn man mác.

Câu 5. Hãy đặt câu với các thành ngữ sau: ăn xổi ở thì, tắt lửa tối đèn, hôi như cú mèo.

- Giải thích:

• ăn xổi ở thì: cách sống tạm bợ, không có kế hoạch lâu dài.
• tắt lửa tối đèn: tình huống khó khăn, cần sự giúp đỡ từ người khác.
• hôi như cú mèo: mùi hôi khó chịu, không sạch sẽ.

- Đặt câu:

• Anh ta sống không có kế hoạch, cứ ăn xổi ở thì qua ngày.
• Lúc tắt lửa tối đèn, hàng xóm nên giúp đỡ lẫn nhau.
• Căn phòng này hôi như cú mèo, cần được dọn dẹp ngay.

Biện pháp tu từ

Câu 6. Trong đoạn trích Bài học đường đời đầu tiên, tác giả đã sử dụng nhiều hình ảnh so sánh sinh động và thú vị. Hãy tìm một số câu văn sử dụng biện pháp tu từ so sánh trong văn bản và phân tích tác dụng của chúng.

- Những ngọn cỏ hãy rạp, y như có nhát dao vừa lia qua.

- Hai cái răng đen nhánh lúc nào cũng nhai ngoàm ngoạp như hai lưỡi liềm máy làm việc.

- Cái chàng Dế Choắt, người gầy gò và dài lêu nghêu như một gã nghiện thuốc phiện.

- Đã thanh niên rồi mà cánh chỉ ngắn củn đến giữa lưng, hở cả mạng sườn như người cởi trần mặc áo gi-lê.

- Chú mày hôi như cú mèo thế này, ta nào chịu được.

- Đến khi định thần lại, chị mới trợn tròn mắt, giương cánh lên, như sắp đánh nhau.

- Mỏ Cốc như cái dùi sắt, chọc xuyên cả đất.

- Như đã hả cơn tức, chị Cốc đứng rỉa lông cánh một lát nữa rồi lại bay là xuống đầm nước, không chút để ý cảnh khổ đau vừa gây ra.

=> Tác dụng: Các hình ảnh so sánh trên giúp khắc họa một cách sinh động đặc điểm của các nhân vật trong truyện: sự khỏe mạnh cường tráng của Dế Mèn, sự yếu ớt của Dế Choắt hay sự tức giận của chị Cốc. Qua các hình ảnh so sánh, các nhân vật trở nên gần gũi hơn, giống như con người.