Cảm nhận sâu sắc về bài thơ Cảnh khuya của Hồ Chí Minh kèm dàn ý chi tiết và 11 bài mẫu tham khảo

Cảm nhận về bài thơ Cảnh khuya của Hồ Chí Minh mang đến những gợi ý chi tiết cùng 11 bài mẫu đặc sắc, giúp học sinh nâng cao kỹ năng viết văn phân tích thơ. Đây là nguồn tài liệu tham khảo quý giá để các bạn trau dồi và phát triển khả năng diễn đạt văn học.

Cảm nhận về bài thơ Cảnh khuya được EduTOPS chia sẻ dưới đây sẽ giúp các em rèn luyện kỹ năng viết và phát triển phong cách riêng. Qua đó, các em sẽ thấu hiểu bức tranh thiên nhiên yên tĩnh qua những nét vẽ về núi rừng Việt Bắc. Bên cạnh đó, các bạn có thể tham khảo thêm bài phân tích chi tiết về Cảnh khuya.

Cảm nhận về bài thơ Cảnh khuya của Hồ Chí Minh

• 1. Dàn ý cảm nghĩ về bài Cảnh khuya
• 2. Cảm nhận về bài thơ Cảnh khuya (3 Mẫu)
• 3. Cảm nhận bài thơ Cảnh khuya ngắn gọn (2 Mẫu)
• 4. Cảm nhận bài thơ Cảnh khuya của Hồ Chí Minh (4 Mẫu)
• 5. Viết bài văn cảm nhận bài thơ Cảnh khuya (2 Mẫu)

1. Dàn ý cảm nghĩ về bài Cảnh khuya

1. Mở bài

• Giới thiệu khái quát về tác giả Hồ Chí Minh và bài thơ “Cảnh khuya”
• Nêu cảm nhận chung của người viết về bài thơ.

2. Thân bài

a. Cảm nhận về bức tranh thiên nhiên tĩnh lặng qua những nét vẽ về khung cảnh núi rừng Việt Bắc.

- Vẻ đẹp của bức tranh đêm khuya được gợi lên từ thanh âm: “Tiếng suối trong như tiếng hát xa”, mang đến cảm giác tĩnh lặng, gần gũi và ấm áp.

- Bức tranh đêm trăng hiện lên sống động qua những nét vẽ: “Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa”:

• Ánh trăng chiếu xuống mặt đất xuyên qua từng tán cây, lan tỏa cả những bông hoa rừng. Không gian ngập tràn ánh trăng.
• Ánh trăng sáng chiếu qua tán cây cổ thụ, phản chiếu xuống mặt đất tạo hình ảnh như những bông hoa.

=> Câu thơ gợi lên vẻ đẹp hòa quyện, đan cài của thiên nhiên.

b. Cảm nhận về tâm hồn thi sĩ hòa quyện cùng chất chiến sĩ của nhân vật trữ tình:

- Hình ảnh “cảnh khuya như vẽ” khắc họa rõ nét cốt cách người nghệ sĩ, thể hiện sự rung động trước vẻ đẹp của đêm trăng nơi núi rừng Việt Bắc.

- Hình ảnh “Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà” gợi mở vẻ đẹp phẩm chất người chiến sĩ:

• Ánh trăng chiếu xuống mặt đất xuyên qua từng tán cây, lan tỏa cả những bông hoa rừng. Không gian ngập tràn ánh trăng.
• Ánh trăng sáng chiếu qua tán cây cổ thụ, phản chiếu xuống mặt đất tạo hình ảnh như những bông hoa.

- Điệp từ “chưa ngủ” được lặp lại hai lần nhấn mạnh tình yêu thiên nhiên hòa quyện với tình yêu đất nước, nhân dân của Chủ tịch Hồ Chí Minh.

3. Kết bài

• Đánh giá về nội dung và giá trị nghệ thuật của bài thơ “Cảnh khuya”.
• Bày tỏ cảm nhận về tác giả Hồ Chí Minh qua bài thơ.

2. Cảm nhận về bài thơ Cảnh khuya (3 bài mẫu)

Bài làm mẫu 1

Cảnh khuya là một bài thơ thất ngôn tứ tuyệt đặc sắc, nằm trong số những tác phẩm về trăng đẹp nhất của Bác. Giữa khung cảnh núi rừng Việt Bắc ngập tràn ánh trăng, lòng Bác vẫn luôn thao thức vì nỗi lo nước nhà. Đây chính là nét độc đáo của bài thơ, nơi cảm hứng thiên nhiên hòa quyện với tình yêu đất nước sâu sắc.

Bài thơ Cảnh khuya được Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng tác vào năm 1947, khi quân và dân ta đang giành được những thắng lợi vang dội trên chiến trường Việt Bắc. Những địa danh như Sông Lô, Đoan Hùng đã đi vào lịch sử với những chiến công chói lọi trong chín năm kháng chiến chống Pháp. Bài thơ thể hiện tình yêu nước mãnh liệt, tràn đầy ánh sáng và âm thanh. Đó là ánh trăng Việt Bắc, là tình yêu nước thiết tha:

Tiếng suối trong như tiếng hát xa
Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa
Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ,
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà

Cùng với các bài thơ Cảnh rừng Việt Bắc, Đi thuyền trên sông Đáy, Cảnh khuya đã thể hiện tình yêu thiên nhiên và lòng yêu nước sâu sắc của Bác trong một đêm trăng nơi núi rừng Việt Bắc.

Hai câu thơ đầu miêu tả cảnh đêm khuya nơi núi rừng Việt Bắc. Trăng càng về đêm càng sáng, ánh trăng lan tỏa khắp mặt đất. Đêm vắng lặng, tiếng suối nghe càng rõ, êm đềm và trong trẻo, vang vọng từ xa. Bác đã cảm nhận một cách tinh tế, nghe tiếng suối mà thấy được sự trong lành của dòng nước. Tiếng suối trong đêm khuya như tiếng hát xa, dịu dàng và sâu lắng. Đó là nghệ thuật lấy động tả tĩnh, tiếng suối êm ả trong đêm chiến khu. Tiếng suối và tiếng hát là nét vẽ tinh tế, gợi lên khung cảnh núi rừng thời chiến, mang hơi thở và sức sống của con người:

Tiếng suối trong như tiếng hát xa

Sáu trăm năm trước, trong bài thơ Bài ca Côn Sơn, Ức Trai đã có cảm nhận tinh tế về dòng suối Côn Sơn:

Côn Sơn suối chảy rì rầm
Ta nghe như tiếng đàn cầm bên tai

Tiếng suối nghe sao mà êm đềm và thơ mộng đến thế. Nó như những giọt nhạc từ cây đàn cầm vang vọng bên tai. Đầu thế kỷ XX, Nguyễn Khuyến cũng đã viết về dòng suối:

Cũng có lúc chơi nơi dặm khách
Tiếng suối nghe róc rách lưng đèo...

Mỗi câu thơ, mỗi khung cảnh, tiếng suối được cảm nhận một cách tinh tế và khác biệt. Sau tiếng suối như tiếng hát xa, ánh trăng chiến khu hiện lên rực rỡ. Ánh trăng chiếu sáng khắp núi rừng Việt Bắc. Tầng cao là trăng, tầng giữa là cổ thụ, tầng thấp là hoa rừng. Ánh trăng bao phủ khắp không gian, len lỏi qua kẽ lá, tán cây, như đang ôm ấp thiên nhiên. Ánh trăng hòa quyện với cây cỏ, tạo nên một khung cảnh đẹp như tranh vẽ:

Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa

Chữ lồng được lặp lại hai lần, nhân hóa vầng trăng, cổ thụ và hoa. Trăng như người mẹ hiền, ban phát dòng sữa ngọt ngào cho vạn vật. Trăng trở nên thi vị và trữ tình. Chữ lồng gợi nhớ đến những câu thơ trong Chinh phụ ngâm:

Hoa giãi nguyệt, nguyệt in một tấm
Nguyệt lồng hoa, hoa thắm từng bông,
Nguyệt hoa hoa nguyệt trùng trùng...

Trong câu thơ có tiểu đối 'trăng lồng cổ thụ / bóng lồng hoa', sự cân xứng tạo nên bức tranh trăng đêm hài hòa, ngôn ngữ thơ trang trọng và điêu luyện, khắc họa một bức tranh thiên nhiên tuyệt đẹp, tràn đầy chất thơ. Cảnh khuya trong sáng, lung linh và huyền ảo. Đọc câu thơ, ta như nghe thấy âm nhạc, thấy được bức họa sống động về núi rừng Việt Bắc thơ mộng. Người xưa nói 'thi trung hữu họa, thi trung hữu nhạc' quả không sai. Đối với Bác, trăng đã trở thành tri kỷ, nên làm sao có thể thờ ơ trước cảnh đẹp đêm nay. Ngay cả trong ngục tối, trước ánh trăng tuyệt đẹp, Bác cũng đã viết nên những vần thơ đầy xúc động:

Trong tù không rượu cũng không hoa
Cảnh đẹp đêm nay khó hững hờ...

(Ngắm trăng)

Một thi sĩ với tâm hồn thanh cao đang sống những giây phút thần tiên giữa cảnh khuya chiến khu Việt Bắc. Giữa bức tranh thiên nhiên rộng lớn và hữu tình, tâm trạng thi sĩ bỗng vút cao, thả hồn theo cảnh đẹp đêm trăng, bởi đêm nay Bác không ngủ. Trước cảnh đẹp đêm trăng: có suối, có hoa lá, núi ngàn, và cả tâm trạng của Bác. Bác không chỉ xúc động trước cảnh đẹp thiên nhiên mà còn:

Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà

Nước nhà đang bị giặc xâm lăng giày xéo, biết bao đồng chí đang bị gông cùm xiềng xích. Cuộc đời còn lầm than cơ cực, bao năm Bác bôn ba hải ngoại tìm đường cứu nước, giải phóng dân tộc khỏi ách nô lệ. Nay nước nhà còn chìm trong khói lửa, lòng Bác sao có thể ngủ yên? Chưa ngủ không chỉ vì cảnh đẹp đêm nay, mà còn vì nỗi lo nước nhà.

Nỗi nhớ nhà, lo cho nước nhà khiến trái tim Bác luôn thổn thức. Bác thức trong đêm khuya, trằn trọc băn khoăn không sao ngủ được. Lòng yêu nước sâu sắc và mãnh liệt xiết bao. Đã có biết bao đêm Bác Hồ của chúng ta cũng mất ngủ như vậy:

Một canh, hai canh, lại ba canh
Trằn trọc băn khoăn giấc chẳng thành
Canh bốn, canh năm vừa chợp mắt
Sao vàng năm cánh mộng hồn quanh

(Không ngủ được)

Hình ảnh sao vàng chính là biểu tượng của tự do, độc lập, niềm thao thức về ngày mai tươi sáng khi đất nước hòa bình. Một tâm hồn nghệ sĩ thanh cao hòa quyện trong cốt cách người chiến sĩ cộng sản kiên trung. Cảm hứng thiên nhiên chan hòa với tình yêu nước tha thiết của Bác.

Bài thơ Cảnh khuya là một bài thơ thất ngôn tứ tuyệt đặc sắc, nằm trong số những bài thơ trăng đẹp nhất của Bác. Giữa khung cảnh núi rừng Việt Bắc ngập tràn ánh trăng, lòng Bác vẫn luôn thao thức vì nỗi lo nước nhà. Đây chính là nét độc đáo của bài thơ, nơi cảm hứng thiên nhiên hòa quyện với tình yêu đất nước sâu sắc. Thương dân, lo cho nước, yêu trăng... như dẫn hồn ta vào giấc mộng đẹp. Đọc thơ Bác, ta càng thêm biết ơn và kính yêu Người.

Bài làm mẫu 2

Chủ tịch Hồ Chí Minh - vị lãnh tụ kính yêu của nhân dân Việt Nam. Người không chỉ là một nhà cách mạng lỗi lạc mà còn là một nhà văn, nhà thơ lớn của dân tộc. Một trong những tác phẩm nổi tiếng của Người là bài thơ “Cảnh khuya”.

Khi đọc hai câu thơ đầu, em cảm thấy vô cùng ấn tượng trước khung cảnh thiên nhiên của vùng núi Tây Bắc trong đêm khuya được khắc họa qua con mắt tinh tế của Hồ Chủ tịch:

“Tiếng suối trong như tiếng hát xa
Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa”

Đêm khuya nơi núi rừng hoang sơ, Người lắng nghe tiếng suối chảy róc rách. Tiếng suối được so sánh “trong như tiếng hát” - gợi lên một âm thanh nhẹ nhàng, trong trẻo như tiếng hát vang vọng giữa núi rừng vắng lặng. Tiếp đến là khung cảnh núi rừng dưới ánh trăng. Trăng trong thơ ca vốn đã quen thuộc. Ta từng bắt gặp ánh trăng nhớ về quê hương trong thơ Lý Bạch:

Sàng tiền minh nguyệt quang,
Nghi thị địa thượng sương.
Cử đầu vọng minh nguyệt,
Đê đầu tư cố hương.

(Đầu giường ánh trăng rọi
Ngỡ mặt đất phủ sương
Ngẩng đầu nhìn trăng sáng,
Cúi đầu nhớ cố hương)

Hay vầng trăng tình nghĩa trong bài thơ “Ánh trăng” của Nguyễn Duy:

“Trần trụi với thiên nhiên
hồn nhiên như cây cỏ
ngỡ không bao giờ quên
cái vầng trăng tình nghĩa”

Hoặc ngay trong thơ Hồ Chí Minh, ánh trăng cũng vô cùng quen thuộc:

“Trong tù không rượu cũng không hoa
Cảnh đẹp đêm nay khó hững hờ
Người ngắm trăng soi ngoài cửa sổ
Trăng nhòm khe cửa ngắm nhà thơ”

Dù trong thơ ca cổ điển hay hiện đại, ánh trăng vẫn hiện lên đẹp đẽ với nhiều ý nghĩa. Nhưng có lẽ hình ảnh vầng trăng trong “Cảnh khuya” mới thực sự độc đáo: “Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa”. Câu thơ gợi ra hai cách hiểu. Ánh trăng chiếu xuống mặt đất xuyên qua tán cây, chiếu lên những bông hoa rừng. Khắp không gian ngập tràn ánh trăng. Cũng có thể hiểu rằng ánh trăng chiếu qua tán cây cổ thụ, phản chiếu xuống mặt đất tạo hình ảnh như những bông hoa. Dù hiểu theo cách nào, thiên nhiên lúc này cũng thật đẹp. Ánh trăng trở thành người bạn tri kỷ của nhà thơ giữa núi rừng hoang sơ. Bức tranh thiên nhiên Việt Bắc hiện lên thơ mộng và đầy hoang dã.

Đến hai câu thơ tiếp theo, Bác khéo léo gửi gắm tâm trạng của mình:

“Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ
Chưa ngủ vì nỗi lo nước nhà”

Trước cảnh đẹp thiên nhiên Việt Bắc, Bác thốt lên đây là một cảnh hiếm có, như bức tranh của người nghệ sĩ tài hoa. Nhưng trong bức tranh thơ mộng ấy, con người hiện lên với nỗi niềm trăn trở. Người “chưa ngủ” có phải vì cảnh đẹp quá thơ mộng, khiến nhà thơ say mê mà quên đêm đã khuya? Hay phải chăng Người “chưa ngủ” vì “lo nỗi nước nhà”? Bác lo cho sự nghiệp cách mạng, cho cuộc sống nhân dân. Cần đặt bài thơ vào hoàn cảnh sáng tác để hiểu rõ nguyên nhân. “Cảnh khuya” được viết khi Bác ở chiến khu Việt Bắc, trong những năm đầu kháng chiến chống Pháp (1946 - 1954). Cuối năm 1947, quân Pháp tấn công lên Việt Bắc nhằm tiêu diệt cơ quan đầu não của ta. Nhưng với sự lãnh đạo sáng suốt, chiến dịch Việt Bắc đã làm thất bại kế hoạch địch. Như vậy, Bác chưa ngủ vì lo lắng cho sự nghiệp cách mạng. Hai câu thơ giúp em thấu hiểu hơn nỗi lòng của Bác - một con người giàu lòng yêu nước, thương dân vô bờ bến.

Tóm lại, “Cảnh khuya” là một bài thơ giàu ý nghĩa, không chỉ khắc họa vẻ đẹp thiên nhiên dưới ánh trăng nơi chiến khu Việt Bắc mà còn thể hiện tình yêu thiên nhiên và lòng yêu nước sâu sắc của tác giả.

Bài làm mẫu 3

“Cảnh khuya” được Bác viết vào năm 1947, khi quân và dân ta đang giành thắng lợi lớn trên chiến trường Việt Bắc. Bài thơ thể hiện cảm hứng yêu nước mãnh liệt, tràn đầy ánh sáng và âm thanh. Đó là ánh trăng Việt Bắc, là tình yêu nước sâu sắc:

“Tiếng suối trong như tiếng hát xa
Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa
Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ,
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà”

Cùng với các bài thơ Cảnh rừng Việt Bắc, Đi thuyền trên sông Đáy, Cảnh khuya đã thể hiện tình yêu thiên nhiên và lòng yêu nước sâu sắc của Bác trong một đêm trăng nơi núi rừng Việt Bắc.

Hai câu thơ đầu miêu tả cảnh đêm khuya nơi núi rừng Việt Bắc. Trăng càng về đêm càng sáng, ánh trăng lan tỏa khắp mặt đất. Đêm vắng lặng, tiếng suối nghe càng rõ, êm đềm và trong trẻo, vang vọng từ xa. Cảm nhận của Bác thật tinh tế, nghe tiếng suối mà thấy được sự trong lành của dòng nước. Tiếng suối trong đêm khuya như tiếng hát xa, dịu dàng và sâu lắng. Bác đã sử dụng nghệ thuật lấy động tả tĩnh, tiếng suối êm ả trong đêm chiến khu. Tiếng suối và tiếng hát là nét vẽ tinh tế, gợi lên khung cảnh núi rừng thời chiến, mang hơi thở và sức sống của con người:

“Tiếng suối trong như tiếng hát xa”

“Bài ca Côn Sơn” đã có cảm nhận tinh tế về dòng suối Côn Sơn:

“Côn Sơn suối chảy rì rầm
Ta nghe như tiếng đàn cầm bên tai”

Tiếng suối nghe sao mà êm đềm và thơ mộng đến thế. Nó như những giọt nhạc từ cây đàn cầm vang vọng bên tai.

Sau tiếng suối như tiếng hát xa, ánh trăng chiến khu hiện lên rực rỡ. Ánh trăng chiếu sáng khắp núi rừng Việt Bắc. Tầng cao là trăng, tầng giữa là cổ thụ, tầng thấp là hoa rừng. Ánh trăng bao phủ khắp không gian, len lỏi qua kẽ lá, tán cây, như đang ôm ấp thiên nhiên. Ánh trăng hòa quyện với cây cỏ, tạo nên một khung cảnh đẹp như tranh vẽ:

“Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa”

Chữ “lồng” được lặp lại hai lần, nhân hóa vầng trăng, cổ thụ và hoa. Trăng như người mẹ hiền, ban phát dòng sữa ngọt ngào cho vạn vật. Trăng trở nên thi vị và trữ tình. Chữ lồng gợi nhớ đến những câu thơ trong “Chinh phụ ngâm”:

“Hoa giãi nguyệt, nguyệt in một tấm
Nguyệt lồng hoa, hoa thắm từng bông,
Nguyệt hoa hoa nguyệt trùng trùng…”

Trong câu có tiểu đối “trăng lồng cổ thụ/bóng lồng hoa”, sự cân xứng tạo nên bức tranh trăng đêm hài hòa, ngôn ngữ thơ trang trọng và điêu luyện, khắc họa một bức tranh thiên nhiên tuyệt đẹp, tràn đầy chất thơ. Cảnh khuya trong sáng, lung linh và huyền ảo. Đọc câu thơ, ta như nghe thấy âm nhạc, thấy được bức họa sống động về núi rừng Việt Bắc thơ mộng. Người xưa nói 'thi trung hữu họa, thi trung hữu nhạc' quả không sai. Đối với Bác, trăng đã trở thành tri kỷ, nên làm sao có thể thờ ơ trước cảnh đẹp đêm nay. Ngay cả trong ngục tối, trước ánh trăng tuyệt đẹp, Bác cũng đã viết nên những vần thơ đầy xúc động:

“Trong tù không rượu cũng không hoa
Cảnh đẹp đêm nay khó hững hờ…”

(Ngắm trăng)

Một thi sĩ với tâm hồn thanh cao đang sống những giây phút thần tiên giữa cảnh khuya chiến khu Việt Bắc. Giữa bức tranh thiên nhiên rộng lớn và hữu tình, tâm trạng thi sĩ bỗng vút cao, thả hồn theo cảnh đẹp đêm trăng, bởi đêm nay Bác không ngủ. Trước cảnh đẹp đêm trăng: có suối, có hoa lá, núi ngàn, và cả tâm trạng của Bác. Bác không chỉ xúc động trước cảnh đẹp thiên nhiên mà còn:

“Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà”

Nước nhà đang bị giặc xâm lăng giày xéo, biết bao đồng chí đang bị gông cùm xiềng xích. Cuộc đời còn lầm than cơ cực, bao năm Bác bôn ba hải ngoại tìm đường cứu nước, giải phóng dân tộc khỏi ách nô lệ. Nay nước nhà còn chìm trong khói lửa, lòng Bác sao có thể ngủ yên? Chưa ngủ không chỉ vì cảnh đẹp đêm nay, mà còn vì nỗi lo nước nhà.

Nỗi nhớ nhà, lo cho nước nhà khiến trái tim Bác luôn thổn thức. Đã từng có rất nhiều đêm Bác không ngủ được:

“Một canh, hai canh, lại ba canh
Trằn trọc băn khoăn giấc chẳng thành
Canh bốn, canh năm vừa chợp mắt
Sao vàng năm cánh mộng hồn quanh”

(Không ngủ được)

Hình ảnh sao vàng chính là biểu tượng của tự do, độc lập, niềm thao thức về ngày mai tươi sáng khi đất nước hòa bình. Một tâm hồn nghệ sĩ thanh cao hòa quyện trong cốt cách người chiến sĩ cộng sản kiên trung. Cảm hứng thiên nhiên chan hòa với tình yêu nước tha thiết của Bác.

Như vậy, Cảnh khuya là một trong những bài thơ trăng đẹp nhất của Bác. Đọc thơ Bác giúp ta càng thêm biết ơn và kính yêu Người.

3. Cảm nhận ngắn gọn về bài thơ Cảnh khuya (2 bài mẫu)

Bài làm mẫu 1

Hồ Chí Minh không chỉ là vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc Việt Nam mà còn là một nhà văn, nhà thơ lớn. Trong số các tác phẩm của Người, tôi ấn tượng nhất với bài thơ “Cảnh khuya”.

Bài thơ được Bác sáng tác khi ở chiến khu Việt Bắc, trong những năm đầu kháng chiến chống thực dân Pháp (1946 - 1954). Cuối năm 1947, quân Pháp tấn công lên Việt Bắc nhằm tiêu diệt cơ quan đầu não của ta. Nhưng với sự lãnh đạo sáng suốt, chiến dịch Việt Bắc đã làm thất bại kế hoạch địch.

Hai câu thơ đầu tiên khắc họa bức tranh thiên nhiên núi rừng Việt Bắc:

“Tiếng suối trong như tiếng hát xa,
Trăng lồng cổ thụ, bóng lồng hoa”

Trong không gian núi rừng tĩnh mịch, âm thanh nổi bật là tiếng suối chảy. Tiếng suối được so sánh với “tiếng hát xa” - một âm thanh trong trẻo vang vọng từ xa. Cách so sánh này khiến tiếng suối trở nên có âm điệu và tình cảm hơn. Câu thơ “Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa” gợi hai cách hiểu. Cách thứ nhất là ánh trăng chiếu xuống mặt đất xuyên qua tán cây, chiếu lên những bông hoa rừng. Không gian ngập tràn ánh trăng. Cách thứ hai là ánh trăng chiếu qua tán cây cổ thụ, phản chiếu xuống mặt đất tạo hình ảnh như những bông hoa. Dù hiểu theo cách nào, thiên nhiên núi rừng Việt Bắc cũng hiện lên thơ mộng và đẹp đẽ. Bức tranh núi rừng dưới con mắt thi sĩ của Bác thật vô giá.

Hai câu thơ tiếp theo bộc lộ nỗi niềm tâm trạng của Bác trong đêm khuya:

“Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà”

Câu thơ “Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ” gợi hai cách hiểu. Đó có thể là hình ảnh “cảnh khuya như vẽ” - một bức tranh thiên nhiên đẹp tựa họa phẩm. Cũng có thể là Bác say mê ngắm cảnh đêm khuya, thiên nhiên và con người hòa quyện tạo nên bức tranh. Cảnh khuya đẹp hơn khi có sự xuất hiện của con người. Câu thơ cuối lý giải nguyên nhân Bác chưa ngủ. Vì cảnh thiên nhiên quá đỗi đẹp làm tâm hồn người nghệ sĩ bâng khuâng. Nhưng quan trọng hơn là vì “lo nỗi nước nhà” - lo cho sự nghiệp cách mạng và cuộc sống nhân dân. Đây mới là lý do chính khiến Người mất ngủ. Qua đó, ta thấy được tấm lòng yêu nước, thương dân sâu nặng của Bác - vị lãnh tụ suốt đời vì nước vì dân.

Qua hai câu thơ trên, người đọc thấy được hình ảnh người thi sĩ đa cảm và con người chiến sĩ kiên trung trong Bác. Đây thực sự là một trong những bài thơ tôi yêu thích nhất của Người.

Bài làm mẫu 2

Khi nhắc đến các sáng tác của Chủ tịch Hồ Chí Minh, chúng ta không thể bỏ qua bài thơ “Cảnh khuya”. Đây là một trong những bài thơ mà em yêu thích nhất.

Hai câu thơ đầu, khung cảnh thiên nhiên núi rừng Tây Bắc trong đêm khuya được Bác khắc họa một cách thơ mộng:

“Tiếng suối trong như tiếng hát xa
Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa”

Trong đêm khuya nơi núi rừng hoang sơ, Bác lắng nghe tiếng suối chảy róc rách. Tiếng suối được so sánh “trong như tiếng hát” - gợi lên âm thanh nhẹ nhàng, trong trẻo như tiếng hát vang vọng giữa núi rừng vắng lặng. Tiếp đến là khung cảnh núi rừng dưới ánh trăng: “Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa”. Câu thơ gợi hai cách hiểu. Đầu tiên, ánh trăng chiếu xuống mặt đất xuyên qua tán cây, chiếu lên những bông hoa rừng. Không gian núi rừng ngập tràn ánh trăng. Cách hiểu thứ hai, ánh trăng chiếu qua tán cây cổ thụ, phản chiếu xuống mặt đất tạo hình ảnh như những bông hoa. Dù hiểu theo cách nào, thiên nhiên lúc này cũng thật đẹp. Ánh trăng trở thành người bạn tri kỷ của Bác giữa núi rừng hoang sơ. Bức tranh thiên nhiên Việt Bắc hiện lên thơ mộng và đầy hoang dã.

Hai câu thơ tiếp theo, Bác khéo léo gửi gắm tâm trạng của mình:

“Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ
Chưa ngủ vì nỗi lo nước nhà”

Trước cảnh đẹp thiên nhiên Việt Bắc, Bác thốt lên đây là một cảnh hiếm có, như bức tranh của người nghệ sĩ tài hoa. Nhưng trong bức tranh thơ mộng ấy, con người hiện lên với nỗi niềm trăn trở. Người “chưa ngủ” có phải vì cảnh đẹp quá thơ mộng, khiến nhà thơ say mê mà quên đêm đã khuya? Hay phải chăng Người “chưa ngủ” vì “lo nỗi nước nhà”? Trong bất kỳ hoàn cảnh nào, Bác cũng nghĩ đến sự nghiệp cách mạng của dân tộc. Nỗi lo âu được bộc lộ tự nhiên, chính cảnh thiên nhiên đẹp đẽ đã khơi dậy quyết tâm cứu nước của Bác. Đối với Người, non sông đất nước tươi đẹp này không thể rơi vào tay giặc. Câu thơ cuối chất chứa cảm xúc mênh mông, sâu sắc. Hồn người hòa quyện vào hồn cảnh vật, và cái sâu lắng của cảnh vật tôn thêm nét sâu lắng của hồn người.

“Cảnh khuya” kết hợp hài hòa giữa truyền thống và hiện đại, giữa lãng mạn và hiện thực. Bài thơ không chỉ thể hiện tình yêu thiên nhiên của Bác mà còn bộc lộ tâm trạng của Người một cách tự nhiên, chân thực.

4. Cảm nhận về bài thơ Cảnh khuya của Hồ Chí Minh (4 bài mẫu)

Bài làm mẫu 1

Hồ Chí Minh là một nhà văn, nhà thơ lớn của dân tộc Việt Nam. Một trong những tác phẩm tiêu biểu của Người là bài thơ “Cảnh khuya”:

Hai câu thơ mở đầu gợi ấn tượng về khung cảnh thiên nhiên núi rừng Tây Bắc trong đêm khuya:

“Tiếng suối trong như tiếng hát xa
Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa”

Đầu tiên, Bác khắc họa bức tranh thiên nhiên với “tiếng suối”. Hình ảnh so sánh “tiếng suối trong như tiếng hát” gợi âm thanh trong trẻo, ngọt ngào. Tiếp đến là hình ảnh ánh trăng quen thuộc trong thơ Bác:

“Trong tù không rượu cũng không hoa
Cảnh đẹp đêm nay khó hững hờ
Người ngắm trăng soi ngoài cửa sổ
Trăng nhòm khe cửa ngắm nhà thơ”

(Ngắm trăng)

Hay như:

“Trăng vào cửa sổ đòi thơ
Việc quân đang bận xin chờ hôm sau
Chuông lầu chợt tỉnh giấc thu
Ấy tin thắng trận Liên khu báo về”

(Tin thắng trận, 1948)

Ánh trăng trong “Cảnh khuya” hiện lên với nét độc đáo: “Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa”. Câu thơ có thể hiểu theo hai cách. Một là ánh trăng chiếu xuống mặt đất xuyên qua tán cây, chiếu lên những bông hoa rừng. Không gian ngập tràn ánh trăng. Hai là ánh trăng chiếu qua tán cây, phản chiếu xuống mặt đất tạo hình ảnh như những bông hoa. Dù hiểu theo cách nào, bức tranh thiên nhiên cũng hiện lên thơ mộng, huyền ảo.

Hai câu thơ tiếp theo bộc lộ tâm trạng của nhân vật trữ tình:

“Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ
Chưa ngủ vì nỗi lo nước nhà”

Bức tranh thiên nhiên Việt Bắc là một cảnh đẹp hiếm có. Nhưng trong đó, hình ảnh con người hiện lên với những suy tư. Người “chưa ngủ” có phải vì cảnh đẹp quá thơ mộng khiến thi sĩ thao thức? Hay vì lo lắng cho nhân dân, đất nước? Để hiểu rõ, ta cần đặt bài thơ vào hoàn cảnh sáng tác. Bác viết “Cảnh khuya” khi ở chiến khu Việt Bắc, trong những năm đầu kháng chiến chống Pháp (1946 - 1954). Cuối năm 1947, quân Pháp tấn công lên Việt Bắc nhằm tiêu diệt cơ quan đầu não của ta. Nhưng với sự lãnh đạo sáng suốt, chiến dịch Việt Bắc đã làm thất bại kế hoạch địch. Bác lo cho sự nghiệp cách mạng và cuộc sống nhân dân. “Người chưa ngủ” chính là vì lo cho đất nước, nhân dân. Từ “chưa ngủ” được lặp lại hai lần nhấn mạnh tâm trạng lo âu, trăn trở của Bác trước sự nghiệp cách mạng trong hoàn cảnh đất nước bị xâm lược.

Bài thơ “Cảnh khuya” với ngôn từ giản dị không chỉ khắc họa cảnh thiên nhiên dưới ánh trăng nơi chiến khu Việt Bắc mà còn thể hiện tình yêu thiên nhiên và lòng yêu nước của Bác. Bài thơ gợi lên cảm xúc sâu sắc về tấm lòng của Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Bài làm mẫu 2

Bài thơ “Cảnh khuya” của Chủ tịch Hồ Chí Minh thể hiện tình yêu thiên nhiên và lòng yêu nước sâu sắc:

“Tiếng suối trong như tiếng hát xa
Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa
Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ,
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà”

Hai câu thơ đầu miêu tả cảnh đêm khuya nơi núi rừng Việt Bắc. Trăng càng về đêm càng sáng, ánh trăng lan tỏa khắp mặt đất. Đêm vắng lặng, tiếng suối nghe càng rõ, êm đềm và trong trẻo, vang vọng từ xa. Cảm nhận của Bác thật tinh tế, nghe tiếng suối mà thấy được sự trong lành của dòng nước. Tiếng suối trong đêm khuya như tiếng hát xa, dịu dàng và sâu lắng. Bác đã sử dụng biện pháp tu từ lấy động tả tĩnh. Tiếng suối êm ả trong đêm chiến khu. Bài thơ “Bài ca Côn Sơn”, Ức Trai đã có cảm nhận tinh tế về dòng suối Côn Sơn:

“Côn Sơn suối chảy rì rầm
Ta nghe như tiếng đàn cầm bên tai”

Tiếng suối nghe sao mà êm đềm và thơ mộng đến thế. Nó như những giọt nhạc từ cây đàn cầm vang vọng bên tai. Đầu thế kỷ XX, Nguyễn Khuyến cũng đã viết về dòng suối:

“Cũng có lúc chơi nơi dặm khách
Tiếng suối nghe róc rách lưng đèo”

Sau tiếng suối như tiếng hát xa, ánh trăng chiến khu hiện lên rực rỡ. Ánh trăng chiếu sáng khắp núi rừng Việt Bắc. Tầng cao là trăng, tầng giữa là cổ thụ, tầng thấp là hoa rừng. Ánh trăng bao phủ khắp không gian, len lỏi qua kẽ lá, tán cây, như đang ôm ấp thiên nhiên. Ánh trăng hòa quyện với cây cỏ, tạo nên một khung cảnh đẹp như tranh vẽ. Chữ “lồng” được lặp lại hai lần, nhân hóa vầng trăng, cổ thụ và hoa. Trăng như người mẹ hiền, ban phát dòng sữa ngọt ngào cho vạn vật. Trăng trở nên thi vị và trữ tình. Chữ lồng gợi nhớ đến những câu thơ trong “Chinh phụ ngâm”:

“Hoa giãi nguyệt, nguyệt in một tấm
Nguyệt lồng hoa, hoa thắm từng bông,
Nguyệt hoa hoa nguyệt trùng trùng”

Đọc câu thơ, ta như nghe thấy âm nhạc, thấy được bức họa sống động về núi rừng Việt Bắc thơ mộng. Người xưa nói 'thi trung hữu họa' quả không sai. Đối với Bác, trăng đã trở thành tri kỷ, nên làm sao có thể thờ ơ trước cảnh đẹp đêm nay. Ngay cả trong ngục tối, trước ánh trăng tuyệt đẹp, Bác cũng đã viết nên những vần thơ đầy xúc động:

“Trong tù không rượu cũng không hoa
Cảnh đẹp đêm nay khó hững hờ”

(Ngắm trăng)

Giữa bức tranh thiên nhiên rộng lớn và hữu tình, tâm trạng thi sĩ bỗng vút cao, thả hồn theo cảnh đẹp đêm trăng, bởi đêm nay Bác không ngủ. Trước cảnh đẹp đêm trăng: có suối, có hoa lá, núi ngàn, và cả tâm trạng của Bác. Bác không chỉ xúc động trước cảnh đẹp thiên nhiên mà còn:

“Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà”

Nước nhà đang bị giặc xâm lăng giày xéo, biết bao đồng chí đang bị gông cùm xiềng xích. Cuộc đời còn lầm than cơ cực, bao năm Bác bôn ba hải ngoại tìm đường cứu nước, giải phóng dân tộc khỏi ách nô lệ. Nay nước nhà còn chìm trong khói lửa, lòng Bác sao có thể ngủ yên? Chưa ngủ không chỉ vì cảnh đẹp đêm nay, mà còn vì nỗi lo nước nhà.

Nỗi nhớ nhà, lo cho nước nhà khiến trái tim Bác luôn thổn thức. Bác thức trong đêm khuya, trằn trọc băn khoăn không sao ngủ được. Lòng yêu nước sâu sắc và mãnh liệt xiết bao. Đã có biết bao đêm Bác Hồ của chúng ta cũng mất ngủ như vậy:

“Một canh, hai canh, lại ba canh
Trằn trọc băn khoăn giấc chẳng thành
Canh bốn, canh năm vừa chợp mắt
Sao vàng năm cánh mộng hồn quanh”

(Không ngủ được)

Bài thơ Cảnh khuya là bài thơ thất ngôn tứ tuyệt thể hiện cảm hứng thiên nhiên hòa quyện với lòng yêu nước sâu sắc. Đọc thơ Bác, chúng ta càng thêm biết ơn và kính yêu Người.

Bài làm mẫu 3

Bài thơ Cảnh khuya của Chủ tịch Hồ Chí Minh giúp người đọc cảm nhận được tình yêu thiên nhiên và lòng yêu nước của Bác:

“Tiếng suối trong như tiếng hát xa
Trăng lồng cổ thụ, bóng lồng hoa.
Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ,
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà.”

Hai câu thơ đầu, Bác đã khắc họa bức tranh thiên nhiên núi rừng Việt Bắc thật thơ mộng. Đêm xuống, ánh trăng càng sáng và lan tỏa khắp không gian. Bác cảm nhận tiếng suối chảy róc rách. Cách so sánh “tiếng suối như tiếng hát xa” gợi âm thanh vang vọng. Vẻ đẹp của ánh trăng được diễn tả qua hình ảnh: “Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa” gợi hai cách hiểu. Một là ánh trăng chiếu xuống mặt đất xuyên qua tán cây, chiếu lên những bông hoa rừng. Không gian núi rừng ngập tràn ánh trăng. Hai là ánh trăng chiếu qua tán cây, phản chiếu xuống mặt đất tạo hình ảnh như những bông hoa. Dù hiểu theo cách nào, ta đều thấy được vẻ đẹp thơ mộng của thiên nhiên núi rừng Việt Bắc trong đêm trăng.

Trước vẻ đẹp đó, Bác gửi gắm tâm tư, tình cảm. Con người xuất hiện trong bức tranh với hành động “chưa ngủ”. Bác chưa ngủ vì cảnh đẹp quá thơ mộng, hay cũng có thể vì lo cho nhân dân, sự nghiệp cách mạng của đất nước. Cách điệp từ “chưa ngủ” được lặp lại hai lần, nhấn mạnh tâm trạng lo âu, trăn trở của Bác trước cuộc sống nhân dân và sự nghiệp cách mạng. Người đọc phần nào hiểu thêm tâm tư, suy nghĩ của vị lãnh tụ dân tộc.

Cảnh khuya quả là một bài thơ độc đáo. Khi đọc bài thơ, chúng ta hiểu thêm về tấm lòng Bác dành cho đất nước, cũng như những trăn trở, suy tư của Người.

Bài làm mẫu 4

Bài thơ Cảnh khuya của Chủ tịch Hồ Chí Minh đã để lại nhiều ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc:

“Tiếng suối trong như tiếng hát xa
Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa
Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ,
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà”

Hai câu thơ đầu miêu tả cảnh đêm khuya nơi núi rừng Việt Bắc. Trăng càng về đêm càng sáng, ánh trăng lan tỏa khắp mặt đất. Cùng với đó là tiếng suối chảy êm đềm, trong trẻo vang vọng từ xa. Cảm nhận của Bác thật tinh tế, nghe tiếng suối mà thấy được sự trong lành của dòng nước. Nguyễn Trãi cũng từng có những câu thơ so sánh tiếng suối:

“Côn Sơn suối chảy rì rầm
Ta nghe như tiếng đàn cầm bên tai”

Sau tiếng suối như tiếng hát xa, ánh trăng chiến khu hiện lên rực rỡ. Ánh trăng chiếu sáng khắp núi rừng Việt Bắc. Tầng cao là trăng, tầng giữa là cổ thụ, tầng thấp là hoa rừng. Không gian núi rừng ngập tràn ánh trăng.

Giữa bức tranh thiên nhiên rộng lớn và hữu tình, thi sĩ lại “không ngủ được”. Nước nhà đang bị giặc xâm lăng giày xéo, biết bao đồng chí đang bị gông cùm xiềng xích. Cuộc đời còn lầm than cơ cực, bao năm Bác bôn ba hải ngoại tìm đường cứu nước, giải phóng dân tộc khỏi ách nô lệ. Nay nước nhà còn chìm trong khói lửa, lòng Bác sao có thể ngủ yên? Chưa ngủ không chỉ vì cảnh đẹp đêm nay, mà còn vì nỗi lo nước nhà.

Bài thơ “Cảnh khuya” giúp người đọc hiểu hơn về Chủ tịch Hồ Chí Minh - một tâm hồn cao đẹp, luôn vì nước vì dân.

5. Viết bài văn cảm nhận về bài thơ Cảnh khuya (2 bài mẫu)

Bài làm mẫu 1

Hồ Chí Minh là một nhà thơ lớn của dân tộc. Một trong những tác phẩm tiêu biểu của Người là “Cảnh khuya”. Bài thơ đã để lại nhiều ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc.

Ánh trăng là một đề tài quen thuộc trong thơ của Chủ tịch Hồ Chí Minh:

“Trong tù không rượu cũng không hoa
Cảnh đẹp đêm nay khó hững hờ
Người ngắm trăng soi ngoài cửa sổ
Trăng nhòm khe cửa ngắm nhà thơ”

(Ngắm trăng)

“Trung thu trăng sáng như gương
Bác Hồ ngắm cảnh nhớ thương nhi đồng
Sau đây Bác viết mấy dòng
Gửi cho các cháu tỏ lòng nhớ nhung…”

(Thư trung thu 1951)

Đến với “Cảnh khuya”, ánh trăng cũng xuất hiện:

“Tiếng suối trong như tiếng hát xa
Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa”

Hình ảnh so sánh “tiếng suối trong như tiếng hát” gợi âm thanh trong trẻo, ngọt ngào. Ánh trăng xuất hiện: “Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa”. Câu thơ có hai cách hiểu. Đầu tiên, ánh trăng chiếu xuống mặt đất xuyên qua tán cây, chiếu lên những bông hoa rừng. Không gian ngập tràn ánh trăng. Cách hiểu thứ hai, ánh trăng chiếu qua tán cây, phản chiếu xuống mặt đất tạo hình ảnh như những bông hoa. Hình ảnh ánh trăng trong thơ Bác thật độc đáo và sáng tạo.

Trong nền thiên nhiên ấy, con người xuất hiện với những nỗi niềm tâm trạng:

“Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ
Chưa ngủ vì nỗi lo nước nhà”

Người “chưa ngủ” có phải vì cảnh đẹp quá thơ mộng khiến thi sĩ thao thức? Hay vì lo lắng cho nhân dân, đất nước? Có thể thấy, “người chưa ngủ” chính là vì lo cho sự nghiệp cách mạng của đất nước, nhân dân. Từ “chưa ngủ” được lặp lại hai lần nhấn mạnh tâm trạng lo âu, trăn trở của Bác trước cuộc sống nhân dân và sự nghiệp cách mạng trong hoàn cảnh đất nước bị xâm lược. Chúng ta càng thêm cảm phục tấm lòng của Người.

Như vậy, “Cảnh khuya” đã đem đến cho người đọc nhiều cảm xúc. Chúng ta càng thấu hiểu hơn nỗi lòng của Chủ tịch Hồ Chí Minh - vị lãnh tụ kính yêu của dân tộc Việt Nam.

Bài làm mẫu 2

“Cảnh khuya” của Chủ tịch Hồ Chí Minh đã mang đến cho độc giả những cảm nhận sâu sắc về vẻ đẹp tâm hồn của Người.

Bài thơ được viết tại chiến khu Việt Bắc trong giai đoạn đầu của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp (1946 - 1954). Ngay từ những câu thơ đầu tiên, Bác đã vẽ nên một bức tranh thiên nhiên núi rừng Việt Bắc đầy thơ mộng:

“Tiếng suối trong như tiếng hát xa
Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa”

Chúng ta cũng đã từng được nghe âm thanh của tiếng suối trong tác phẩm “Côn Sơn ca” của Nguyễn Trãi:

“Côn Sơn suối chảy rì rầm
Ta nghe như tiếng đàn cầm bên tai”

Trong “Cảnh khuya”, nhà thơ đã so sánh “tiếng suối” với “tiếng hát xa”. Điều này giúp người đọc cảm nhận được âm thanh trong trẻo, vang vọng của tiếng suối tựa như tiếng hát từ xa vọng lại. Không chỉ dừng lại ở đó, thiên nhiên còn được tô điểm bởi vẻ đẹp của ánh trăng. Câu thơ “Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa” mang đến hai cách hiểu thú vị. Ánh trăng chiếu xuống những bông hoa rừng, tạo nên bóng hoa in trên mặt đất. Hoặc ánh trăng sáng xuyên qua tán cây cổ thụ, phản chiếu xuống đất tạo thành hình ảnh như những bông hoa. Dù hiểu theo cách nào, cảnh tượng ấy đều gợi lên vẻ đẹp thơ mộng của đêm trăng nơi chiến khu Việt Bắc.

Từ bức tranh thiên nhiên ấy, hình ảnh con người dần hiện lên với những nỗi niềm sâu kín:

“Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà”

Trong thơ ca trung đại, con người thường xuất hiện nhỏ bé giữa thiên nhiên rộng lớn:

“Lom khom dưới núi tiều vài chú
Lác đác bên sông chợ mấy nhà”

(Qua Đèo Ngang, Bà Huyện Thanh Quan)

Nhưng trong thơ Bác, con người lại hiện lên như một chủ thể, là trung tâm của bức tranh. Nhân vật trữ tình trong “Cảnh khuya” xuất hiện với trạng thái “chưa ngủ”. Phải chăng vì cảnh đêm quá đỗi thơ mộng? Hay vì nỗi lo lắng, trăn trở nào khác? Câu thơ cuối đã hé lộ nguyên nhân - “vì lo nỗi nước nhà”. Bác luôn đau đáu nỗi niềm vì nhân dân, vì sự nghiệp cách mạng của đất nước. Cụm từ “chưa ngủ” được lặp lại hai lần nhằm nhấn mạnh nỗi lo âu, trăn trở của Người. Qua đó, hình ảnh Hồ Chí Minh hiện lên thật cao đẹp - một con người luôn vì nước, vì dân.

Như vậy, “Cảnh khuya” là một tác phẩm tiêu biểu cho phong cách thơ Hồ Chí Minh. Qua bài thơ, độc giả càng thêm hiểu và trân trọng tâm hồn cao đẹp của Người.