Văn mẫu lớp 9: Phân tích và cảm nhận sâu sắc về truyện ngắn 'Chiếc lược ngà' của nhà văn Nguyễn Quang Sáng (Kèm sơ đồ tư duy chi tiết) - Bao gồm 6 dàn ý mẫu và 18 bài văn phân tích hay nhất dành cho học sinh lớp 9

18 bài văn cảm nhận xuất sắc về 'Chiếc lược ngà' được tuyển chọn từ các học sinh giỏi toàn quốc, mang đến cho học sinh lớp 9 những góc nhìn sâu sắc và xúc động về tình cảm gia đình, vừa ấm áp vừa thiêng liêng.

Ngoài ra, bài viết còn cung cấp những liên hệ mở rộng về 'Chiếc lược ngà', giúp học sinh lồng ghép vào bài văn của mình một cách sinh động và sáng tạo. Truyện ngắn này phản ánh sâu sắc những nỗi đau và bi kịch mà chiến tranh gây ra. Để hiểu rõ hơn về tác phẩm và nâng cao kỹ năng học Văn lớp 9, mời các em theo dõi bài viết chi tiết dưới đây từ EduTOPS.

Cảm nhận truyện Chiếc lược ngà hay nhất

• Sơ đồ tư duy Cảm nhận Chiếc lược ngà
• Dàn ý cảm nhận truyện Chiếc lược ngà (6 mẫu)
• Cảm nhận Chiếc lược ngà
• Cảm nhận về đoạn trích Chiếc lược ngà hay nhất (17 mẫu)
• Liên hệ mở rộng Chiếc lược ngà

Sơ đồ tư duy Cảm nhận Chiếc lược ngà

Dàn ý cảm nhận truyện Chiếc lược ngà

1. Mở bài

Giới thiệu tác giả Nguyễn Quang Sáng, truyện ngắn Chiếc lược ngà, cùng nhân vật ông Sáu và bé Thu.

2. Thân bài

a. Tình cảm của ông Sáu dành cho bé Thu

Khi nhìn thấy con gái, ông Sáu xúc động đến mức vết thẹo trên mặt giật giật, dang tay muốn ôm con nhưng lại đau buồn khi con phản kháng.

Những ngày ở nhà, ông Sáu không đi đâu, chỉ cố gắng bắt chuyện và tiếp cận bé Thu, nhưng mọi nỗ lực đều thất bại.

Dù bé Thu liên tục nói trống không và lảng tránh, ông vẫn kiên nhẫn, không từ bỏ hy vọng.

Đỉnh điểm là khi ông gắp miếng trứng cá cho con, nhưng bé Thu hất ra, khiến ông không kìm được mà đánh con. Sau đó, ông vô cùng ân hận.

Ngày ông Sáu lên đường, bé Thu đứng từ xa, mặt buồn bã. Ông biết con bướng bỉnh nên chỉ âm thầm quan sát.

Khi ông chào tạm biệt, bé Thu bất ngờ gọi tiếng "ba" đầu tiên, khiến ông xúc động vỡ òa. Hai cha con ôm nhau trong nước mắt, khoảnh khắc ấy chạm đến trái tim mọi người.

Trở lại chiến trường, ông Sáu luôn nhớ lời con dặn. Ông tỉ mỉ làm chiếc lược ngà tặng con, nhưng không kịp trao tận tay vì đã hy sinh. Tình yêu của ông dành cho con vẫn sống mãi.

b. Tình cảm bé Thu dành cho ông Sáu

Bé Thu là cô bé bướng bỉnh, từ chối ông Sáu khi ông nhận là cha và định ôm em.

Suốt mấy ngày, dù ông Sáu cố gắng quan tâm, bé Thu vẫn khước từ, thậm chí khó chịu. Đỉnh điểm là khi bé hất miếng trứng cá ông gắp cho.

Khi bị ông Sáu đánh, bé Thu lẳng lặng bỏ đi, sang nhà bà ngoại ôm lấy bà mà khóc. Sau khi được bà giải thích rằng ba đi kháng chiến bị thẹo trên mặt, em mới hiểu ra và cảm thấy vô cùng ân hận về những hành động trước đây của mình.

Bé Thu không nhận ba vì vết thẹo trên mặt ông khác với tấm ảnh mà má đã cho em xem. Điều này dẫn đến chuỗi tình huống dở khóc dở cười. Khi biết sự thật, bé âm thầm quan sát ba trong ngày ông lên đường.

Khi ông Sáu chào tạm biệt để trở lại chiến trường, mọi cảm xúc trong bé Thu như vỡ òa. Em chạy đến ôm chặt ba, gọi tiếng "ba" đầu tiên trong nước mắt, hôn khắp mặt ông và dặn ba mang về cho em một chiếc lược.

→ Tình cảm giữa hai cha con vừa giản dị lại vô cùng sâu nặng, khiến người đọc không khỏi xúc động. Dù xa cách, họ luôn hướng về nhau với tình yêu thương vô bờ.

3. Kết bài

Khái quát lại tình cảm sâu sắc giữa hai cha con, đồng thời rút ra bài học ý nghĩa và liên hệ với bản thân.

....

Cảm nhận Chiếc lược ngà

Trong nền văn học kháng chiến, đề tài về cuộc sống và chiến đấu của quân dân ta luôn là nguồn cảm hứng vô tận cho các nhà văn, nhà thơ. Chúng ta tự hào khi nền văn học nước nhà có những tác phẩm xuất sắc, phản ánh cuộc chiến đấu kiên cường của các chiến sĩ. Nguyễn Quang Sáng đã chọn một hướng đi riêng, khai thác những câu chuyện đời thường nhưng đầy xúc động. 'Chiếc lược ngà' với góc nhìn nhẹ nhàng, thấm đẫm tình người, đã làm sáng lên giá trị nhân văn trong hoàn cảnh chiến tranh.

Nguyễn Quang Sáng là nhà văn của miền Nam, với lối viết giản dị nhưng đầy cảm xúc. Chiến tranh, dù chính nghĩa hay không, đều để lại những mất mát lớn lao. 'Chiếc lược ngà', viết năm 1966, đã khắc họa sâu sắc tình cha con thiêng liêng giữa ông Sáu và bé Thu trong hoàn cảnh chia ly đầy đau thương.

Tình huống truyện trong 'Chiếc lược ngà' đã để lại ấn tượng sâu sắc. Cuộc gặp gỡ đầy xúc động giữa hai cha con sau tám năm xa cách, nhưng bé Thu lại không nhận ra cha. Nghịch cảnh này càng được đẩy lên cao trào khi ông Sáu phải lên đường trở lại chiến trường. Chiếc lược ngà trở thành biểu tượng của tình cha con, một lời hứa chưa kịp thực hiện trước khi ông hy sinh.

Ông Sáu tham gia kháng chiến khi con gái chưa tròn một tuổi. Tám năm xa cách, nỗi nhớ con luôn đau đáu trong lòng ông. Khi có dịp về thăm nhà, ông nôn nóng muốn gặp con, nhưng bé Thu lại không nhận ra cha. Sự hụt hẫng của ông khi con gái sợ hãi và chạy đi là nỗi đau khó tả.

Trong những ngày nghỉ phép, ông Sáu luôn ở bên con, mong được nghe tiếng gọi 'ba'. Nhưng bé Thu lại ngày càng xa cách. Đến ngày ông lên đường, bé Thu mới nhận ra cha và gọi tiếng 'ba' đầu tiên, khiến ông xúc động đến rơi nước mắt.

Khi trở lại chiến trường, ông Sáu dồn hết tình yêu thương vào việc làm chiếc lược ngà tặng con. Ông tỉ mỉ mài từng chi tiết, như thể thấy hình ảnh con gái qua chiếc lược. Nhưng chiến tranh tàn khốc đã cướp đi cơ hội ông trao tặng món quà ấy cho con.

Bé Thu là một cô bé cá tính mạnh mẽ. Khi gặp cha sau tám năm xa cách, cô không nhận ra ông vì vết thẹo trên mặt. Chỉ khi được bà ngoại giải thích, Thu mới hiểu ra và cảm thấy vô cùng ân hận.

Thu có tình yêu thương cha sâu sắc. Khi nhận ra cha, cô đã ôm chặt lấy ông, hôn lên cả vết thẹo - thứ mà trước đây khiến cô sợ hãi. Thu mong cha sẽ ở lại với mình, nhưng ông Sáu lại phải lên đường tiếp tục chiến đấu.

Chiến tranh đã tạo ra những nghịch cảnh đau lòng. Ông Sáu hiểu rằng giây phút con gái nhận ra mình cũng là lúc hai cha con phải chia xa. Nguyễn Quang Sáng đã xây dựng tình huống truyện đầy kịch tính, làm nổi bật tình cha con thiêng liêng.

Chiếc lược ngà là biểu tượng của tình yêu thương và sự hy sinh. Dù ông Sáu không thể trao tận tay chiếc lược cho con, nhưng tình cha con của ông vẫn sống mãi trong trái tim bé Thu.

Tác phẩm 'Chiếc lược ngà' đã khắc họa thành công tình cảm cha con sâu nặng trong hoàn cảnh chiến tranh. Câu chuyện không chỉ làm người đọc xúc động mà còn khiến họ thấm thía những mất mát mà chiến tranh gây ra.

Nguyễn Quang Sáng đã thành công trong việc xây dựng cốt truyện chặt chẽ, nhân vật sinh động. Lời kể từ ngôi thứ ba, qua góc nhìn của đồng đội ông Sáu, đã làm câu chuyện trở nên chân thực và cảm động hơn.

Chiếc lược ngà không chỉ là câu chuyện về tình cha con, mà còn là lời tố cáo chiến tranh tàn khốc. Tác phẩm đã để lại trong lòng người đọc những suy ngẫm sâu sắc về giá trị của gia đình và tình người.

Cảm nhận sâu sắc về đoạn trích 'Chiếc lược ngà' - Tác phẩm xuất sắc nhất của Nguyễn Quang Sáng

Cảm nhận của em về đoạn trích Chiếc lược ngà - Mẫu 1

Truyện ngắn 'Chiếc lược ngà' của Nguyễn Quang Sáng, viết năm 1966, là một tác phẩm xuất sắc phản ánh tình cha con sâu sắc trong hoàn cảnh chiến tranh khắc nghiệt. Đoạn trích tập trung khắc họa tình cảm thiêng liêng giữa ông Sáu và bé Thu qua những tình huống éo le, bất ngờ nhưng vô cùng chân thực. Tác phẩm không chỉ ca ngợi tình phụ tử bền vững mà còn tố cáo những nỗi đau mà chiến tranh gây ra cho cuộc sống con người.

Tình cha con trong 'Chiếc lược ngà' được thể hiện qua hoàn cảnh đặc biệt của chiến tranh. Câu chuyện được kể qua lời kể của bác Ba, người đồng đội của ông Sáu, giúp người đọc thấu hiểu nỗi đau của con người trong chiến tranh và sức mạnh của tình phụ tử thiêng liêng, bất diệt.

Chiến tranh phi nghĩa do đế quốc Mỹ gây ra đã để lại bao mất mát và đau thương cho người dân Việt Nam. Ông Sáu cũng là một trong những người phải xa gia đình, xa con gái bé bỏng khi cô chưa đầy một tuổi. Tám năm xa cách, ông chỉ được nhìn con qua tấm ảnh nhỏ. Khi có dịp về thăm nhà, ông mong ngóng được gặp con, nhưng bé Thu lại không nhận ra cha.

Ban đầu, bé Thu tỏ ra lạnh lùng và xa cách với ông Sáu. Cô bé không nhận ra cha mình vì vết thẹo dài trên mặt ông khác với hình ảnh trong bức ảnh. Suốt mấy ngày ông Sáu ở nhà, Thu luôn từ chối gọi ông là 'ba'. Sự bướng bỉnh của Thu khiến người đọc không khỏi xót xa, nhưng đó cũng là biểu hiện của tình yêu thương sâu sắc mà cô dành cho người cha trong tấm ảnh.

Sự nghi ngờ của Thu được giải tỏa khi bà ngoại giải thích về vết thẹo trên mặt ông Sáu. Tình yêu cha trong Thu bùng lên mãnh liệt vào giây phút ông Sáu lên đường. Tiếng gọi 'ba' vang lên xé lòng, thể hiện tình cảm dồn nén bấy lâu. Thu ôm chặt lấy cha, hôn lên cả vết thẹo, nhưng đó cũng là lúc hai cha con phải chia xa.

Ông Sáu trở về nhà sau bao năm xa cách, khao khát được gặp con và nghe tiếng gọi 'ba'. Nhưng bé Thu lại không nhận ra ông, khiến ông đau đớn. Suốt ba ngày nghỉ phép, ông cố gắng gần gũi con, nhưng Thu vẫn lạnh lùng. Đến khi ông lên đường, Thu mới nhận ra cha và gọi tiếng 'ba' đầu tiên, khiến ông xúc động đến rơi nước mắt.

- Thu! Con.

Trước giây phút chia tay, ông Sáu muốn ôm con nhưng lại sợ con không nhận. Khi Thu cất tiếng gọi 'ba', ông xúc động đến phát khóc. Ông hứa sẽ mua cho con một cây lược, và tình yêu thương con đã thôi thúc ông làm chiếc lược ngà trong những ngày ở chiến khu.

Tình yêu của ông Sáu dành cho con còn được thể hiện qua việc ông tỉ mỉ làm chiếc lược ngà. Ông khắc dòng chữ 'Yêu nhớ tặng Thu con của ba' lên sống lưng lược. Chiếc lược trở thành biểu tượng của tình phụ tử thiêng liêng, nhưng ông Sáu đã hy sinh trước khi kịp trao nó cho con.

Trong giây phút cuối cùng, ông Sáu nhờ đồng đội trao chiếc lược ngà cho con gái. Đó là lời trăng trối không lời, thể hiện tình yêu thương vô bờ của người cha. Chiếc lược ngà trở thành di sản tinh thần, kết tinh tình phụ tử sâu nặng.

Người đọc không khỏi xúc động trước tình cha con thiêng liêng trong 'Chiếc lược ngà'. Tác phẩm khẳng định rằng, dù chiến tranh tàn khốc, tình phụ tử vẫn là thứ không gì có thể hủy diệt được.

Nguyễn Quang Sáng đã thành công trong việc xây dựng cốt truyện chặt chẽ, tình huống bất ngờ nhưng tự nhiên. Nhân vật bé Thu được miêu tả tinh tế, thể hiện sâu sắc tâm lý trẻ thơ. Ngôn ngữ đậm chất Nam Bộ và cách kể chuyện qua ngôi thứ ba đã tạo nên sức hấp dẫn cho tác phẩm.

Chiến tranh đã lùi xa, nhưng 'Chiếc lược ngà' vẫn mãi là lời nhắc nhở về những hy sinh thầm lặng của người lính. Tác phẩm khơi gợi tình yêu thương gia đình và lòng biết ơn đối với những người đã ngã xuống vì đất nước.

Cảm nghĩ của em về Chiếc lược ngà - Mẫu 2

Nguyễn Quang Sáng, một cây bút tiêu biểu của Nam Bộ, đã mang đến những tác phẩm truyện ngắn hấp dẫn với tình huống tự nhiên, kịch tính và bất ngờ. 'Chiếc lược ngà' là một tác phẩm xuất sắc, ca ngợi tình cha con thiêng liêng trong hoàn cảnh éo le của chiến tranh.

Truyện ngắn 'Chiếc lược ngà' được viết năm 1966, trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ ác liệt. Tác phẩm xoay quanh hai tình huống bất ngờ: cuộc gặp gỡ đầy xúc động giữa ông Sáu và bé Thu sau tám năm xa cách, và việc ông Sáu làm chiếc lược ngà tặng con trước khi hy sinh. Những tình huống này làm nổi bật tình cha con sâu nặng trong cảnh ngộ éo le của chiến tranh.

Ông Sáu xa con từ khi bé Thu chưa đầy một tuổi. Tám năm sau, khi trở về, ông mong ngóng được gặp con, nhưng bé Thu lại không nhận ra cha. Vết thẹo trên mặt ông khiến cô bé sợ hãi và xa lánh. Sự từ chối của Thu khiến ông Sáu đau đớn, nhưng ông vẫn kiên nhẫn tìm cách gần gũi con.

Trong những ngày ở nhà, ông Sáu cố gắng gần gũi bé Thu, nhưng cô bé vẫn lạnh lùng và từ chối gọi ông là 'ba'. Đỉnh điểm là khi ông gắp trứng cá cho Thu, cô bé hất đi, khiến ông không kìm được mà đánh con. Hành động này khiến ông ân hận suốt những ngày sau đó.

Khi được bà ngoại giải thích về vết thẹo trên mặt ông Sáu, bé Thu đã hiểu ra và thay đổi thái độ. Trong giây phút ông Sáu lên đường, cô bé đã gọi tiếng 'ba' đầu tiên, khiến ông xúc động đến rơi nước mắt. Tình cha con đã bùng lên mãnh liệt trong khoảnh khắc ngắn ngủi đó.

Khi trở lại chiến trường, ông Sáu dồn hết tình yêu thương vào việc làm chiếc lược ngà tặng con. Ông tỉ mỉ khắc dòng chữ 'Yêu nhớ tặng Thu, con của ba' lên sống lưng lược. Chiếc lược trở thành biểu tượng của tình phụ tử thiêng liêng, nhưng ông đã hy sinh trước khi kịp trao nó cho con.

Truyện ngắn 'Chiếc lược ngà' không chỉ là câu chuyện về tình cha con, mà còn là lời tố cáo chiến tranh tàn khốc. Tác phẩm khắc họa sâu sắc tình cảm gia đình và sự hy sinh thầm lặng của người lính.

Qua 'Chiếc lược ngà', người đọc càng thêm trân trọng tình cảm gia đình và hiểu rõ hơn về những mất mát mà chiến tranh gây ra. Tác phẩm là lời nhắc nhở về sự hy sinh của những người lính vì độc lập, tự do của Tổ quốc.

Cảm nhận về Chiếc lược ngà - Mẫu 3

Nguyễn Quang Sáng (1932-2014), một nhà văn nổi tiếng trưởng thành trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, đã để lại nhiều tác phẩm mang đậm hơi thở thời đại. 'Chiếc lược ngà' là một trong những tác phẩm xuất sắc nhất của ông, phản ánh sự tàn khốc của chiến tranh không chỉ trên chiến trường mà còn len lỏi vào hậu phương, gây ra những nỗi đau kéo dài trong lòng mỗi con người.

Nhan đề 'Chiếc lược ngà' không chỉ là một chi tiết quan trọng mà còn là biểu tượng của tình cha con sâu nặng giữa ông Sáu và bé Thu. Chiếc lược là món quà cuối cùng ông Sáu để lại cho con, thể hiện tình yêu thương và sự hối hận vì đã trách phạt con. Nó cũng là lời nhắc nhở về những mất mát mà chiến tranh gây ra cho gia đình.

Truyện xoay quanh hai tình huống éo le: cuộc gặp gỡ đầy xúc động giữa ông Sáu và bé Thu sau tám năm xa cách, và việc ông Sáu làm chiếc lược ngà tặng con trước khi hy sinh. Những tình huống này làm nổi bật tình cha con sâu nặng trong cảnh ngộ éo le của chiến tranh.

Bé Thu, nhân vật chính của truyện, được khắc họa qua cuộc gặp gỡ với cha sau tám năm xa cách. Ban đầu, cô bé không nhận ra cha vì vết thẹo trên mặt ông, khiến ông Sáu đau đớn. Sự từ chối của Thu thể hiện tình yêu thương sâu sắc mà cô dành cho người cha trong tấm ảnh. Đến khi hiểu ra, Thu đã gọi tiếng 'ba' đầu tiên, khiến ông xúc động đến rơi nước mắt.

Ông Sáu, người cha đầy yêu thương, đã dồn hết tình cảm vào việc làm chiếc lược ngà tặng con. Chiếc lược trở thành biểu tượng của tình phụ tử thiêng liêng, nhưng ông đã hy sinh trước khi kịp trao nó cho con. Trong giây phút cuối cùng, ông vẫn nhớ về con và nhờ đồng đội mang chiếc lược về cho Thu.

Truyện ngắn 'Chiếc lược ngà' không chỉ là câu chuyện về tình cha con, mà còn là lời tố cáo chiến tranh tàn khốc. Tác phẩm khắc họa sâu sắc tình cảm gia đình và sự hy sinh thầm lặng của người lính, đồng thời nhắc nhở về những mất mát mà chiến tranh gây ra cho con người.

Suy nghĩ về Chiếc lược ngà - Mẫu 4

Tình mẫu tử luôn là nguồn cảm hứng vô tận trong nghệ thuật và văn chương. Tuy nhiên, tình phụ tử ít được khai thác hơn, nhưng không vì thế mà những tác phẩm viết về đề tài này kém phần xúc động. 'Chiếc lược ngà' của Nguyễn Quang Sáng là một tác phẩm như thế, khắc họa sâu sắc tình cha con trong hoàn cảnh éo le của chiến tranh, để lại nhiều ấn tượng khó phai trong lòng người đọc.

Truyện ngắn 'Chiếc lược ngà' được viết năm 1966, trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ ác liệt. Tác phẩm xoay quanh cuộc gặp gỡ đầy nước mắt giữa ông Sáu và bé Thu sau tám năm xa cách. Bé Thu không nhận ra cha vì vết sẹo trên mặt ông, và đến khi cô bé nhận ra thì ông Sáu đã phải trở về chiến trường. Ở chiến khu, ông làm chiếc lược ngà tặng con, nhưng không kịp trao tận tay vì đã hy sinh.

Bé Thu, nhân vật chính của truyện, được khắc họa qua cuộc gặp gỡ với cha sau tám năm xa cách. Ban đầu, cô bé không nhận ra cha vì vết thẹo trên mặt ông, khiến ông Sáu đau đớn. Sự từ chối của Thu thể hiện tình yêu thương sâu sắc mà cô dành cho người cha trong tấm ảnh. Đến khi hiểu ra, Thu đã gọi tiếng 'ba' đầu tiên, khiến ông xúc động đến rơi nước mắt.

Khoảnh khắc bé Thu nhận ra ông Sáu là cha là một trong những phân cảnh xúc động nhất. Tiếng gọi 'ba' vang lên như xé tan sự im lặng, thể hiện tình yêu thương dồn nén bấy lâu. Thu ôm chặt lấy cha, hôn lên cả vết thẹo, nhưng đó cũng là lúc hai cha con phải chia xa.

Bé Thu là một cô bé có tình cảm sâu sắc và mạnh mẽ. Sự kiên định của cô bé khẳng định tình yêu cha vô cùng mãnh liệt. Hình ảnh Thu ôm chặt lấy cha, hôn khắp người ông, cùng lời nói nức nở 'Ba, không cho ba đi nữa, ba ở nhà với con đi ba' khiến người đọc không khỏi xúc động.

Ông Sáu, người cha đầy yêu thương, đã dồn hết tình cảm vào việc làm chiếc lược ngà tặng con. Chiếc lược trở thành biểu tượng của tình phụ tử thiêng liêng, nhưng ông đã hy sinh trước khi kịp trao nó cho con. Trong giây phút cuối cùng, ông vẫn nhớ về con và nhờ đồng đội mang chiếc lược về cho Thu.

Tình yêu thương của ông Sáu dành cho con còn được thể hiện qua nỗi đau và niềm hạnh phúc trong ba ngày về thăm nhà. Dù bé Thu không nhận ra ông, ông vẫn kiên nhẫn, quan tâm và chăm sóc con từng li từng tí. Đến khi Thu nhận ra cha, ông đã khóc vì hạnh phúc, hứa sẽ tặng con chiếc lược khi trở về.

Ở chiến khu, ông Sáu dồn hết tình yêu thương vào việc làm chiếc lược ngà. Ông khắc dòng chữ 'Yêu nhớ tặng Thu con của ba' lên sống lưng lược. Chiếc lược trở thành kỷ vật thiêng liêng, chứa đựng tình yêu thương và nỗi nhớ mong của người cha. Trước khi hy sinh, ông đã nhờ đồng đội trao chiếc lược cho con.

Tóm lại, 'Chiếc lược ngà' của Nguyễn Quang Sáng đã khắc họa thành công tình cha con sâu nặng trong hoàn cảnh chiến tranh. Tác phẩm không chỉ làm nổi bật tình phụ tử thiêng liêng mà còn tố cáo những đau thương, mất mát mà chiến tranh gây ra. Cốt truyện chặt chẽ, tình huống bất ngờ và cách kể chuyện tinh tế đã tạo nên sức hấp dẫn cho tác phẩm.

Cảm nhận đoạn trích Chiếc lược ngà - Mẫu 5

Tình phụ tử là thứ tình cảm thiêng liêng và cao cả. Nếu tình mẫu tử dịu dàng như 'nước trong nguồn', thì tình cha con lại vững chãi như 'núi Thái Sơn'. Nguyễn Quang Sáng đã khắc họa thành công tình cảm này trong truyện ngắn 'Chiếc lược ngà', một câu chuyện xúc động về tình cha con giữa ông Sáu và bé Thu trong hoàn cảnh chiến tranh ác liệt.

Tác phẩm được viết năm 1966, lấy bối cảnh một vùng quê sông nước. Ông Sáu, người lính dạn dày, trở về thăm nhà sau nhiều năm xa cách. Nhưng bé Thu, con gái ông, lại không nhận ra cha vì vết thẹo trên mặt. Tình huống éo le này không chỉ làm nổi bật tình cha con sâu nặng mà còn phản ánh những mất mát, đau thương mà chiến tranh gây ra.

Bé Thu, nhân vật chính của truyện, được khắc họa qua cuộc gặp gỡ với cha sau tám năm xa cách. Ban đầu, cô bé không nhận ra cha vì vết thẹo trên mặt ông, khiến ông Sáu đau đớn. Sự từ chối của Thu thể hiện tình yêu thương sâu sắc mà cô dành cho người cha trong tấm ảnh. Đến khi hiểu ra, Thu đã gọi tiếng 'ba' đầu tiên, khiến ông xúc động đến rơi nước mắt.

Sau cuộc gặp gỡ đầy xúc động, ông Sáu cố gắng gần gũi bé Thu, nhưng cô bé vẫn lạnh lùng và từ chối gọi ông là 'ba'. Đỉnh điểm là khi ông gắp trứng cá cho Thu, cô bé hất đi, khiến ông không kìm được mà đánh con. Hành động này khiến ông ân hận suốt những ngày sau đó.

Bé Thu là một cô bé cá tính mạnh mẽ. Khi gặp cha sau tám năm xa cách, cô không nhận ra ông vì vết thẹo trên mặt. Chỉ khi được bà ngoại giải thích, Thu mới hiểu ra và cảm thấy vô cùng ân hận. Tình yêu thương cha trong cô bùng lên mãnh liệt vào giây phút ông Sáu lên đường.

Khoảnh khắc bé Thu nhận ra ông Sáu là cha là một trong những phân cảnh xúc động nhất. Tiếng gọi 'ba' vang lên như xé tan sự im lặng, thể hiện tình yêu thương dồn nén bấy lâu. Thu ôm chặt lấy cha, hôn lên cả vết thẹo, nhưng đó cũng là lúc hai cha con phải chia xa.

Chiến tranh đã để lại những nỗi đau sâu sắc trong lòng bé Thu. Cô bé chỉ biết nuôi trong mình khát khao được gặp cha, nhưng khi gặp được, cô lại không nhận ra ông. Tiếng gọi 'ba' của Thu trong nước mắt là lời khẳng định đanh thép về tình cảm cha con thiêng liêng.

Nguyễn Quang Sáng đã khéo léo khai thác tâm lý nhân vật, tạo nên hình tượng bé Thu vừa ngây thơ, bướng bỉnh, vừa yêu thương cha da diết. Tình cảm của cô bé dành cho ông Sáu là điểm sáng của tác phẩm, khiến người đọc không khỏi xúc động.

Truyện ngắn 'Chiếc lược ngà' không chỉ là câu chuyện về tình cha con, mà còn là lời tố cáo chiến tranh tàn khốc. Tác phẩm khắc họa sâu sắc tình cảm gia đình và sự hy sinh thầm lặng của người lính, đồng thời nhắc nhở về những mất mát mà chiến tranh gây ra cho con người.

Liên hệ mở rộng Chiếc lược ngà

Bài thơ Báng súng – Hoàng Trung Thông

“Ta lại viết bài thơ trên báng súng
Con lớn lên đang viết tiếp thay cha
Người đứng dậy viết tiếp người ngã xuống
Người hôm nay viết tiếp người hôm qua.”​

Nếu báng súng trong bài thơ trên là biểu tượng của sự tiếp nối giữa các thế hệ anh hùng, thì 'chiếc lược ngà' lại là kỷ vật thiêng liêng thể hiện tình yêu thương của ông Sáu dành cho con gái. Nó là minh chứng cho những mất mát và hy sinh trong chiến tranh, giúp bé Thu luôn nhớ về cha và những người lính đã ngã xuống, từ đó thêm yêu thương và biết ơn.

Bài thơ “Quê mẹ” – Tố Hữu

Mẹ không còn nữa, còn đây Huế
Con lớn lên, con biết lẽ rồi:
Nước mất nhà tan, đời khổ thế
Không làm nô lệ đứng lên thôi!

Liên hệ nỗi đau mất cha của bé Thu trong 'Chiếc lược ngà' với nỗi đau mất mẹ của Tố Hữu trong 'Quê mẹ'. Cả hai tác phẩm đều phản ánh nỗi đau của những gia đình có người thân hy sinh trong chiến tranh, từ đó khắc sâu hơn sự mất mát và đau thương mà chiến tranh gây ra.

Bài thơ “Bếp lửa” – Bằng Việt

Năm giặc đốt làng cháy tàn cháy rụi
Hàng xóm bốn bên trở về lầm lụi

Liên hệ hậu quả của chiến tranh trong 'Chiếc lược ngà' với 'Bếp lửa'. Chiến tranh không chỉ gây ra đau khổ cho con người mà còn tàn phá cả những giá trị văn hóa và tinh thần, để lại những vết thương khó lành trong lòng mỗi gia đình.

Liên hệ tình cảm cha con trong 'Chiếc lược ngà' với tình bà cháu trong 'Bếp lửa'. Cả hai tác phẩm đều khắc họa sâu sắc tình cảm gia đình, những mối quan hệ thiêng liêng và bền chặt dù trong hoàn cảnh khó khăn nhất.

Bài thơ “Nói với con” – Y Phương

Con ơi tuy thô sơ da thịt
Lên đường
Không bao giờ nhỏ bé được
Nghe con.

Tình cảm gia đình, đặc biệt là tình cha con trong 'Chiếc lược ngà' và 'Nói với con', đều mang đến cho người đọc cảm xúc gần gũi nhưng vô cùng thiêng liêng. Đó là thứ tình cảm cao quý, vượt lên trên mọi khó khăn và thử thách.

....