Văn mẫu lớp 9: Phân tích khổ đầu bài thơ Viếng lăng Bác - 3 dàn ý chi tiết & 9 bài văn mẫu đặc sắc của Viễn Phương

Phân tích khổ 1 Viếng lăng Bác: Tuyển chọn 9 bài văn mẫu xuất sắc, giúp học sinh lớp 9 khám phá sâu sắc những cảm xúc chân thành của nhà thơ Viễn Phương khi đứng trước lăng Bác Hồ.

Khổ thơ đầu tiên của bài Viếng lăng Bác không chỉ thể hiện cảm xúc cá nhân của tác giả Viễn Phương mà còn là tiếng lòng của cả dân tộc Việt Nam hướng về Bác Hồ kính yêu. Hãy cùng EduTOPS khám phá chi tiết qua bài phân tích dưới đây để nâng cao kỹ năng học Văn lớp 9.

Dàn ý phân tích khổ đầu bài thơ Viếng lăng Bác: Hướng dẫn chi tiết và sâu sắc

Dàn ý 1

1. Mở bài

• Giới thiệu về bài thơ Viếng lăng Bác và khái quát nội dung, cảm xúc chủ đạo của khổ 1 bài thơ.

2. Thân bài

- Hoàn cảnh sáng tác bài thơ: Sáng tác năm 1976 khi lăng Bác vừa được khánh thành, tác giả lần đầu được ra thăm Bác.

- Lời thông báo mộc mạc nhưng chứa đựng bao yêu thương, xúc động của người con miền Nam.

• Sử dụng từ “thăm” để giảm nhẹ nỗi đau thương mất mát, đồng thời cũng gợi sự gần gũi, gắn bó.
• Trong trái tim, khối óc của hàng triệu con người Việt Nam Bác vẫn sống mãi.

- Hình ảnh hàng tre bát ngát bên lăng Bác mang ý nghĩa biểu tượng sâu sắc:

• Ẩn dụ "hàng tre xanh xanh Việt Nam" để chỉ con người, dân tộc Việt Nam
• Thành ngữ "bão táp mưa sa" và nghệ thuật nhân hóa "đứng thẳng hàng" gợi ra vẻ đẹp thanh cao, ý chí bất khuất kiên cường của con người Việt Nam.
• Hàng tre ấy còn như một đội quân anh dũng đứng canh bảo vệ giấc ngủ của Bác.

3. Kết bài

• Cảm nhận chung.

Dàn ý 2

1. Mở bài

Giới thiệu tác giả Viễn Phương, bài thơ Viếng lăng Bác và khổ thơ đầu tiên của bài.

Lưu ý: học sinh tự lựa chọn cách viết mở bài trực tiếp hoặc gián tiếp tùy thuộc vào năng lực của bản thân mình.

2. Thân bài

“Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác”: lời giới thiệu của tác giả đến bạn đọc về ngữ cảnh của bài thơ và cũng là của mạch cảm xúc của tác giả. Từ đây cho thấy con dân Việt Nam ta ở bất cứ đâu, bất cứ vùng miền nào cũng luôn nhớ đến Bác Hồ kính yêu.

“Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát”: khung cảnh quanh lăng Bác được bao bọc bởi hàng tre xanh mướt quanh năm vừa gợi cảm giác an toàn lại vừa thân thuộc vì từ lâu cây tre đã được coi là biểu tượng của con người đất nước ta.

“Ôi hàng tre xanh xanh Việt Nam/Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng”: cây tre với đức tính kiên cường mặc kệ sự tác động, nhũng nhiễu của thiên nhiên vẫn cứ hiên ngang giữa trời đất canh gác cho Bác có giấc ngủ ngàn thu đẹp đẽ. Bên cạnh đó, hai câu thơ này còn nhằm ám chỉ những con người Việt Nam bao năm nay vẫn giữ vững tinh thần anh dũng, bất khuất không bị kẻ thù mua chuộc, đánh gục.

→ Bốn câu thơ ngắn gọn súc tích nhưng mang nhiều ý nghĩa sâu xa, vừa thể hiện tình cảm của tác giả đối với Bác Hồ, vừa thể hiện những truyền thống, đức tính tốt đẹp của con người Việt Nam ta.

3. Kết bài

Khái quát lại khổ thơ thứ nhất nói riêng, bài thơ Viếng lăng Bác nói chung và rút ra bài học, liên hệ thực tiễn.

Dàn ý 3

a. Mở bài:

• Giới thiệu khái quát về tác giả, tác phẩm.
• Giới thiệu khái quát nội dung khổ đầu bài thơ "Viếng lăng Bác".

b. Thân bài:

* Hoàn cảnh sáng tác: Bài thơ được viết năm 1976, khi đó lăng Bác vừa được khánh thành, tác giả từ miền Nam ra thăm lăng Bác.

* Khổ thơ đầu:

- "Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác": một lời thông báo về sự việc người con từ miền Nam ra thăm Bác.

- Từ ngữ xưng hô: "con - bác" tạo cảm giác gần gũi, yêu thương.

- Động từ "thăm": nói giảm nói tránh để giảm bớt sự đau buồn rằng Bác đã ra đi.

- Hình ảnh "hàng tre": vừa mang ý nghĩa tả thực, vừa mang ý nghĩa ẩn dụ:

• Tả thực: bóng tre của làng quê, gần gũi với cuộc sống của người nông dân.
• Ẩn dụ: cho sức sống bền bỉ, khí phách của con người dù gian nan vẫn kiên trung, bất khuất.

- "Ôi": câu đặc biệt thể hiện cảm xúc ngỡ ngàng với vẻ đẹp của hàng tre xanh.

c. Kết bài: Khẳng định lại giá trị nội dung, nghệ thuật của bài thơ.

Phân tích khổ 1 Viếng lăng Bác ngắn gọn

Bài thơ "Viếng lăng Bác" của tác giả Viễn Phương là bài thơ xúc động, làm nổi bật dòng tâm trạng của tác giả khi đến thăm lăng Bác. Ở khổ thơ đầu tiên, đó là cảm xúc của tác giả khi đứng trước lăng.

Trong câu thơ đầu tiên, tác giả đã giới thiệu mình ở "miền Nam" xa xôi ra thăm Bác. Câu thơ giản dị nhưng lại khiến ta có cảm giác bùi ngùi, xúc động. Sau 30 năm bị chiến tranh chia cắt, giờ đây Bác và người dân miền Nam cũng đã được gặp nhau. Thế nên Viễn Phương sử dụng động từ "thăm" chứ không phải từ "viếng". Tác giả như muốn làm vơi bớt đi sự thật đau thương rằng Bác đã ra đi mãi mãi. Ngoài ra, việc sử dụng cặp đại từ nhân xưng "con - Bác" đã cho người đọc cảm giác ấm áp, thân thiết như những người thân trong gia đình đến thăm hỏi nhau.

Ấn tượng đầu tiên của người con trên đường đi vào lăng được thể hiện ở câu thơ thứ hai về hình ảnh "hàng tre". Đó là bóng tre quen thuộc của làng quê Việt Nam mà chúng ta có thể dễ dàng bắt gặp. Hàng tre mang ý nghĩa ẩn dụ tượng trưng cho sức sống bền bỉ, mãnh liệt và phẩm chất của con người Việt Nam trong chiến đấu. Tre vẫn luôn đứng thành hàng dù cho có gặp mưa bão, cũng như dân tộc Việt Nam vẫn luôn đoàn kết để vượt qua mọi phong ba. Dường như qua đây, tác giả bộc lộ niềm xúc động, tự hào đối với cả dân tộc. Câu đặc biệt "Ôi" thể hiện cảm xúc ngỡ ngàng, tự hào của nhà thơ về sắc màu xanh tươi của dân tộc.

Chỉ bằng bốn câu thơ đầu ngắn gọn, súc tích, Viễn Phương đã cho người đọc thấy được cảm xúc của mình khi đứng trước lăng Bác. Qua đây, chúng ta phần nào cảm nhận được tấm lòng yêu thương vô hạn của nhà thơ dành cho Người cha đáng kính.

Phân tích khổ đầu Viếng lăng Bác

Công lao của Chủ tịch Hồ Chí Minh dành cho đất nước và dân tộc Việt Nam không gì có thể đong đếm được. Nhà thơ Viễn Phương đã có những vần thơ chất chứa tình cảm, tâm tư chân thành dành cho Bác qua bài "Viếng lăng Bác". Đó không chỉ là cảm xúc của riêng tác giả mà còn của chung toàn thể dân tộc. Ở khổ thơ đầu, nhà thơ nêu lên tâm trạng của mình khi đứng trước lăng Bác.

Bài thơ "Viếng lăng Bác" được sáng tác vào tháng 4 năm 1976, một năm sau khi cuộc kháng chiến chống Mĩ kết thúc. Lúc này hai miền Bắc, Nam đã được thống nhất, nối liền một giải. Nhân sự kiện lăng Bác được khánh thành, Viễn Phương đã từ miền Nam ra thăm Người. Cảm xúc bao trùm cả bài thơ đó là niềm xúc động, kính yêu, xót thương của nhà thơ khi vào lăng viếng Bác.

Khổ thơ đầu tiên, đó là những xúc cảm chân thành của Viễn Phương khi đứng trước lăng Bác:

"Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác"

Câu thơ đầu giống như một câu văn xuôi để giãi bày, thông báo sự việc người con từ miền Nam ra thăm lăng Bác. Nhà thơ đã thể hiện nỗi xúc động, bồi hồi của chính mình. Cặp từ xưng hô "con" với "Bác" gợi sự thân mật, gần gũi, ấm áp như tình cảm của người con ra thăm cha sau bao nhiêu năm tháng mong mỏi, nhớ thương. Bởi lúc sinh thời, miền Nam chính là khúc ruột, mảnh đất đau đáu trong trái tim của Bác. Bác ra đi trong nỗi nuối tiếc chưa được thấy miền Nam được hưởng độc lập, thương nhân dân vẫn đang phải chịu cảnh bom rơi, bão đạn. Giờ đây, đất nước đã được hòa bình, người con ra thăm Bác với lòng biết ơn vô hạn. Ở câu thơ đầu, ta còn thấy tác giả sử dụng từ "thăm" chứ không phải từ "viếng" như ở nhan đề. Lối viết này nhằm làm vơi đi phần nào đau thương của dân tộc, cũng nhấn mạnh rằng Bác vẫn sẽ còn sống mãi trong trái tim của muôn dân Việt Nam.

Những câu thơ tiếp là ấn tượng của Viễn Phương với hình ảnh hàng tre trước lăng:

"Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát
Ôi ! Hàng tre xanh xanh Việt Nam
Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng."

Đến với lăng Bác, hình ảnh đầu tiên gây ấn tượng đối với nhà thơ chính là hàng tre trong buổi sương sớm trải dài bát ngát một màu xanh, khiến cho lăng Bác vừa trang nghiêm, lại vừa gần gũi như xóm làng Việt Nam. Lũy tre từ xưa vốn đã được coi là biểu tượng của làng quê Việt Nam:

"Tre xanh Xanh tự bao giờ?
Chuyện ngày xưa… đã có bờ tre xanh
Thân gầy guộc, lá mong manh
Mà sao nên lũy nên thành tre ơi?".

Hàng tre không chỉ mang nét nghĩa tả thực, mà còn ẩn dụ để thể hiện vẻ đẹp của con người. Những cây tre xanh dù bão táp mưa sa vẫn đứng thẳng hàng khiến ta liên tưởng đến cả dân tộc Việt Nam. Trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và Mỹ trường kì có biết bao nhiêu gian nan, hiểm nguy nhưng tất cả mọi người vẫn đoàn kết cùng nhau chiến đấu và chiến thắng kẻ thù. Niềm tự hào về quê hương mình được Viễn Phương trực tiếp bày tỏ qua từ "ôi". Đó là sự xúc động, xen lẫn tự hào về một đất nước dũng cảm, hiên ngang trước bao bom đạn chiến tranh.

Bằng việc sử dụng biện pháp tu từ ẩn dụ độc đáo, Viễn Phương đã giúp cho người đọc cảm nhận được những xúc cảm chân thành khi đứng trước lăng Bác. Đó có lẽ cũng chính là những tình cảm, suy ngẫm chung của cả dân tộc Việt Nam khi nghĩ về vị cha già kính yêu.

Phân tích khổ thơ đầu Viếng lăng Bác

Bác Hồ luôn là đề tài muôn thuở trong thơ ca của Việt Nam. Người là nguồn cảm hứng bất tận cho các nhà thơ, nhà văn thể hiện tài năng trong các tác phẩm của mình. Có thể nói, Bác chính là hình ảnh đẹp nhất, ngời sáng nhất trong thơ ca Việt Nam. Không ít tác phẩm viết về Người, viết về những cuộc viếng thăm, gặp gỡ Người, nhưng có lẽ, cảm xúc nhất trong những tác phẩm đó là “Viếng lăng Bác” của nhà thơ Viễn Phương. Bài thơ là nỗi niềm của một người con ở tận miền Nam xa xôi được trở ra thăm Bác sau ngày Bác đi xa.

Viễn Phương là một nhà thơ xuất hiện khá nhiều trong dòng văn học Cách mạng ở miền Nam từ những ngày còn trong thời gian chiến đấu. Nhưng tác phẩm “Viếng lăng Bác” có lẽ là tác phẩm thành công nhất của ông khi viết về Bác Hồ. Cả bài thơ chứa đựng trong đó là nỗi niềm đau xót, là sự xúc cảm chân thành dành cho vị Cha già của dân tộc của một người con nơi phương xa được trở về thăm. Mở đầu bài thơ, tác giả đã mở lời chào giới thiệu với chúng ta, với Bác Hồ kính yêu rằng:

“Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác
Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát
Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam
Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng”.

Không như những nhà thơ khác dùng lời mời chào mỹ miều để miêu tả một cuộc viếng thăm, Viễn Phương đã dùng sự chân thành nhất của mình để giới thiệu. Tác giả ở tận miền Nam xa xôi, mãi tới hôm nay, sau ngày độc lập dân tộc mới được ra thăm vị lãnh tụ kính yêu của dân tộc. Hai từ “miền Nam” như nhấn mạnh hơn sự xa xôi trong khoảng cách địa lý giữa hai đầu Tổ quốc.

Và sự viếng thăm của nhà thơ như là một mong mỏi từ lâu để được ra viếng lăng Bác Hồ. Bác Hồ đã ra đi từ năm 1969 nhưng mãi đến tận năm 1976, Viễn Phương mới được trở ra Bắc để thăm Người. Nói là thăm, nhưng thực ra là một cuộc viếng thăm lăng của Người bởi Người đã ra đi từ lâu.

Nhưng ở đây, nhà thơ rõ ràng không dùng từ “viếng” như mục đích thực sự của chuyến đi này mà lại dùng từ “thăm”. Bởi vì tác giả cũng như những người con Nam Bộ khác ra đây để thăm lại nhà, thăm lại vị Cha già của mình. Cũng bởi vì, miền Nam là một phần máu thịt của đất nước Việt Nam, là một phần “nhà” mà Bác Hồ luôn đau đáu vào thăm mà chưa có dịp:

“Bác thương miền Nam nỗi thương nhà
Miền Nam mong Bác nỗi mong cha” (Tố Hữu)

Nghệ thuật nói giảm nói tránh đã được nhà thơ sử dụng ở đây như một cách để làm giảm đi nỗi đau xót vô vàn đang trào dâng trong lòng ông. Bao nhiêu xúc cảm đau xót cứ thể trào ra trong lòng như một cơn sóng mạnh mẽ vậy mà ấn tượng đầu tiên để lại trong lòng tác giả lại là “hàng tre”. Ẩn hiện trong làn sương sớm long lanh bao phủ quanh lăng Bác là hàng tre xanh. Cây tre từ bao đời nay đã trở thành một loài cây biểu tượng cho dân tộc ta, cho tinh thần bất khuất của cha ông ta. Từ thời Thánh Gióng cầm tre đuổi giặc, tới những cây chông, cây gai vót nhọn làm cản bước quân thù. Cây tre cứ thế đi vào đời sống tinh thần của người Việt. Hàng tre trước mắt Viễn Phương hiện lên “bát ngát”. Không phải bất cứ từ nào khác mà lại là “bát ngát” tạo cho người đọc như cảm thấy sự cao lớn, sự mênh mông, rộng lớn của những hàng tre bao quanh lăng của Người. Ấn tượng đó của nhà thơ chợt chuyển thành một sự cảm thán.

“Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam
Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng”.

Nhìn hàng tre quanh lăng Bác, nhà thơ chợt cảm thấy rằng những cây tre kia như ý chí con người Việt Nam qua bao năm tháng luôn luôn bất khuất, kiên cường, hiên ngang. Dù có trải qua “bão táp mưa sa” nhưng họ vẫn đoàn kết một lòng cùng nhau đứng lên. Từ láy “xanh xanh” được sử dụng ở đây như để biểu đạt, để diễn tả rằng con người Việt Nam, dân tộc Việt Nam sẽ luôn luôn “xanh” màu xanh bất diệt. “Xanh xanh” tức là lúc nào cũng vậy, lúc nào cũng một màu xanh như thế. Lớp con cháu kế tiếp lớp cha ông luôn mạnh mẽ để bảo vệ cho dân tộc ta.

Như vậy, cả khổ thơ thứ nhất bao trọn là những xúc cảm đầu tiên của tác giả khi lần đầu được tới thăm lăng Bác. Trong khổ thơ đó, có nỗi đau xót mất đi Bác, nhưng ẩn chứa trong đó phảng phất là niềm tự hào dân tộc.

Phân tích khổ 1 bài Viếng lăng Bác

Mỗi tác giả đều có những xúc cảm riêng khi viết về Hồ Chí Minh, là xót xa, nuối tiếc, tự hào, ngưỡng mộ cho một đời người vì dân, vì nước. Nhà thơ Viễn Phương lần đầu tiên từ miền Nam ra thăm lăng Bác cũng đã giật mình nhận ra có những thay đổi trong chính cảm xúc của mình khi nhìn thấy Bác đang ngủ yên lành. Bài thơ “Viếng lăng Bác” là lòng thành kính, ngưỡng mộ, biết ơn của nhà thơ dành cho vị lãnh tụ vĩ đại.

Năm 1976, đất nước thống nhất, lăng chủ tịch Hồ Chí Minh được khánh thành; tác giả theo đoàn từ Nam ra viếng lăng Bác. Cảm xúc của một người con lần đầu tiên ra thăm lăng Bác thực sự dồn nén trong trái tim của tác giả. Bài thơ như một lời tri ân, lòng thành kính của một đứa con phương xa được trở về thăm người. Có lẽ những câu thơ này như nói hộ tấm lòng của rất nhiều người, rất nhiều con dân Việt Nam được ra thăm lăng Bác.

Khổ thơ đầu là những cảm xúc của nhà thơ khi đã đến lăng Bác, đứng trước không gian, cảnh vật bên ngoài lăng.

Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác
Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát
Ôi hàng tre xanh xanh Việt Nam
Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng

Câu thơ đầu “Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác” như một thông báo giản dị mà chứa đựng bao tình cảm thân thương. Tác giả xưng “con ” gọi “Bác” thể hiện tình cảm vừa gần gũi vừa thành kính. Đây là cách xưng hô thường thấy với Bác, nhưng với Viễn Phương, nó vẫn mang sắc thái tình cảm riêng, bởi ông là người con của miền Nam, miền Nam anh dũng chiến đấu, miền Nam trong trái tim Bác. Nhà thơ không nói ra “viếng” mà là ra “thăm”, như con về thăm cha, thăm nơi Bác nghỉ. Nỗi đau như cố giấu mà giọng thơ vẫn có gì ngậm ngùi.

Hình ảnh đầu tiên và cũng là ấn tượng đậm nét với tác giả về cảnh quan bên lăng Bác là hình ảnh hàng tre. Dường như nóng lòng, hồi hộp, nhà thơ đã đến lăng từ rất sớm, từ “trong sương”, và tới đây nhà thơ lại bắt gặp một hình ảnh rất đỗi thân thương của quê hương Việt Nam: cây tre. Lăng Bác như ở trong tre, giữa tre. Hàng tre “bát ngát” chạy dài quanh lăng, “xanh xanh” màu đất nước Việt Nam, hàng tre sống trong mọi không gian, thời gian: “Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng”. Cây tre từ lâu đã trở thành biểu tượng cho sức sống bền bỉ, kiên cường của dân tộc. Trong cái nhìn xúc động của nhà thơ, hàng tre vừa thực, vừa ảo, lung linh trong tâm tưởng. Hàng tre ấy cũng là hình ảnh cây cối mang màu đất nước tụ về đây giữ giấc ngủ bình yên cho Người. Hàng tre như những chiến sĩ đang canh giấc cho Bác. Đó cũng là hình ảnh của dân tộc kiên cường, bất khuất, gắn bó, trung thành bên Bác. Hình ảnh hàng tre như khúc dạo đầu đã nói lên bao xúc động, bồi bồi của nhà thơ khi đến bên lăng Người.

Phân tích khổ thơ đầu của bài Viếng lăng Bác - Mẫu 1

Sinh thời chủ tịch Hồ Chí Minh luôn dành tình yêu thương đặc biệt đối với đồng bào đồng chí miền Nam. Đồng bào miền Nam cũng từng ngày từng giờ nhớ thương mong ngóng Bác. Thế nhưng ngày 2/9/1969 Bác đã vĩnh viễn đi xa để lại cho đồng bào cả nước đặc biệt là đồng bào miền Nam một nỗi đau dài vô hạn. Năm 1976 Viễn Phương bùi ngùi cùng với đoàn đại biểu từ miền Nam ra thăm lăng Bác. Tình cả dồn nén xúc động khiến nhà thơ cho ra đời bài thơ Viếng lăng Bác. Bài thơ mở đầu đầy ấn tượng:

Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác
Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát
Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam
Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng

Bài thơ là cảm xúc trữ tình, lòng tiếc thương vô hạn của cả dân tộc đối với Bác. Bài thơ được coi là cuộc hành hương của Viễn Phương sau bao năm chờ đợi được trở về bên người cha già kính yêu. Bài thơ mở đầu đã để ấn tượng đậm nét về hình ảnh hàng tre trước lăng Bác.

Cách vào đề thật gần gũi giản dị, nhà thơ đã khéo léo giới thiệu được vị trí không gian quãng đường từ miền Nam xa xôi ra viếng lăng Bác:

Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác

Tiếng “con” mở đầu bài thơ cất lên thật gần gũi, thân thương. Đó là cách xưng hô rất mật thiết của người dân Nam Bộ, đã bộc lộ sâu sắc lòng ngậm ngùi thương nhớ của nhà thơ của đồng bào miền Nam đối với Bác. Nỗi nhớ ấy kết tụ lắng đọng trong câu thơ: “miền Nam mong Bác nỗi mong cha”.

Ấn tượng đậm nét đầu tiên của nhà thơ khi đứng trước lăng Bác là hình ảnh hàng tre:

Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát
Ôi! hàng tre xanh xanh Việt Nam
Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng

Hiện lên trong sương khói quảng trường Ba Đình lịch sử là hình ảnh hàng tre xanh bát ngát. Hàng loạt các từ láy miêu tả dáng đứng vững vàng của hàng tre trong mưa sa bão táp. Ai đã từng một lần vào viếng lăng Bác đều thấy nơi đây hội tụ hàng trăm loài cây cỏ quý giá cùng biết bao viên đá hoa cương cẩm thạch. Nhưng tác giả lại bị cuốn hút hơn bởi hình ảnh hàng tre. Tre bao đời này đã trở thành biểu tượng của con người Việt Nam, hàng tre bao trùm bóng mát rượi, lên bao thế hệ cuộc đời, tre có mặt xung quanh trong cuộc sống của người dân, tre tham gia vào cuộc kháng chiến cùng người dân “tre xung phong vào xe tăng đại bác, tre giữ làng giữ nước giữ mái nhà tranh giữa đồng lúa chín” (Thép Mới). Tre mang bao phẩm chất của con người Việt Nam: mộc mạc, thanh cao, ngay thẳng bất khuất. Dấu hiệu hàng tre đầu tiên ở nơi Bác cũng là dấu hiệu của dân tộc Việt Nam. Bởi Bác cũng chính là biểu hiện Việt Nam, tiêu biểu cho con người Việt Nam hơn bao giờ hết. Ở Bác có tất cả những gì con người Việt Nam từng có, cũng có dấu hiệu xanh tươi sự sống ấy, cũng có cái kiên cường “đứng thẳng hàng trong bão táp mưa sa”.

Hàng tre xanh ấy được trồng xung quanh lăng Bác như muốn thay cả dân tộc Việt Nam canh giấc ngủ ngàn thu cho Người, thổi làn gió mát vào lăng, đưa những khúc nhạc du dương vào giấc ngủ của Người. Để Người tin tưởng vào sức mạnh của dân tộc nhất định giải phóng miền Nam. Và hôm nay những người con miền Nam ruột thịt đã ra thăm Người – vị cha già kính yêu của dân tộc.

Từ “Ôi” là từ cảm thán đứng ở đầu câu, đã biểu hiện xúc động pha lẫn niềm tự hào khôn xiết của tác giả. Niềm tự hào về con người Việt Nam, dân tộc Việt Nam đầy vĩ đại lớn lao. Về Người cha đã làm nên lịch sử của dân tộc.

Như vậy, với khổ thơ mở đầu bài thơ Viễn Phương đã đưa người đọc đến với những ấn tượng đầu tiên khi vào lăng Bác: đó là hình ảnh hàng tre. Ai chưa từng đến thăm lăng Bác cũng cảm nhận được hàng tre ấy qua những dòng thơ đầy xúc cảm gần gũi của nhà thơ. Thông qua đó bộc lộ niềm tự hào về người con của dân tộc Việt Nam.

Phân tích khổ thơ đầu của bài Viếng lăng Bác - Mẫu 2

Khi nhắc đến hai tiếng Bác Hồ, mỗi người dân Việt Nam chúng ta luôn cảm thấy thân thương và gần gũi hơn bao giờ hết. Vẻ đẹp của một vị lãnh tụ hết lòng vì dân vì nước, một trái tim tràn ngập yêu thương và bản lĩnh phi thường ấy đã trở thành cảm hứng để các nhà thơ sáng tạo nên những tác phẩm song hành cùng thời gian. Viếng lăng Bác của Viễn Phương là bài thơ như thế, đặc biệt khổ thơ đầu của văn bản đã để lại trong lòng người đọc nhiều suy nghĩ và liên tưởng sâu xa:

Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác
Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát
Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam
Bão táp mưa sa, đứng thẳng hàng.

Viếng lăng Bác được sáng tác vào năm 1976, khi công trình lăng Bác vừa được khánh thành. Lần đầu tiên từ miền Nam hòa vào dòng người vào lăng viếng Bác, Viễn Phương chất chứa cảm xúc vừa trân trọng, vừa xúc động nghẹn ngào. Đặc biệt, khổ thơ đầu tiên khái quát cảm xúc của tác giả khi đứng trước lăng Bác.

Câu thơ đầu như lời thông báo mộc mạc mà chất chứa biết bao cảm xúc thân thương của người con ở miền Nam lần đầu được vào lăng viếng Bác: " Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác". Chữ "con" cất lên sao mà ngọt ngào, ấm áp nhưng cũng không vơi bớt lòng thành kính, trân trọng đến thế. Khoảng cách về không gian địa lý được thu hẹp và khoảng cách giữa lãnh tụ và nhân dân cũng trở nên thân mật như tình cha con một nhà. Nghệ thuật nói giảm nói tránh được Viễn Phương sử dụng rất khéo léo, tác giả không dùng chữ "viếng" mà lại sử dụng từ "thăm" để giảm nhẹ nỗi đau thương mất mát, đồng thời cũng gợi sự gần gũi, gắn bó giữa Bác với "con". Bác dường như vẫn còn sống mãi trong muôn triệu trái tim, khối óc của người con đất Việt. Câu thơ đã khái quát được hoàn cảnh và cảm xúc của tác giả, đó cũng là cảm xúc của tất cả người dân Việt Nam dành cho Bác - vị cha già của dân tộc.

Đứng trước lăng Bác, hình ảnh đầu tiên để lại ấn tượng sâu đậm với tác giả đó chính là hàng tre bát ngát:

"Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát
Ôi hàng tre xanh xanh Việt Nam
Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng".

Có phải ngẫu nhiên không mà trước bao nhiêu loài cây, loài hoa rực rỡ sắc màu trước lăng Bác, Viễn Phương lại chỉ ấn tượng với cây tre giản dị? Câu trả lời là không, bởi cây tre là hình ảnh thân thuộc gắn với làng quê đất Việt, nó vừa gợi lên sự trang nghiêm nhưng cũng không kém phần gần gũi. Thế nhưng, không chỉ dừng lại ở nghĩa tả thực, cây tre còn mang ý nghĩa biểu tượng sâu xa. Ẩn dụ "hàng tre xanh xanh Việt Nam" để chỉ con người, dân tộc Việt Nam kết hợp với thành ngữ "bão táp mưa sa" và nghệ thuật nhân hóa "đứng thẳng hàng" biểu tượng cho vẻ đẹp thanh cao, ý chí bất khuất kiên cường của mỗi công dân nước Việt. Dù trải qua bao thăng trầm chống giặc ngoại xâm nhưng nhân dân ta vẫn chung một ý chí quyết tâm chiến thắng, giành lại độc lập cho dân tộc. Hàng tre ấy còn như một đội quân anh dũng đứng canh bảo vệ giấc ngủ của Bác. Thán từ "ôi" ở đầu câu thơ đã trở thành phương tiện chuyển tải cảm xúc xúc động của người con miền Nam xa xôi ra thăm người.

Chỉ với bốn câu thơ ngắn ngủi, người đọc đã hình dung được cảm xúc của nhà thơ khi đứng trước lăng Bác. Đó cũng là cảm xúc của nhân dân ta khi đứng trước lăng Bác, đứng trước người cha già vĩ đại của dân tộc Việt Nam.

Viếng Lăng Bác là một trong số những bài thơ nổi bật của nhà thơ Viễn Phương trong ngữ văn lớp 9, bên cạnh bài làm văn Phân tích khổ đầu bài thơ Viếng lăng Bác, học sinh, giáo viên thường làm các bài văn như Phân tích khổ cuối bài thơ Viếng lăng Bác, Những nét đặc sắc trong bài thơ Viếng lăng Bác, Cảm nhận về bài thơ Viếng lăng Bác, Suy nghĩ của em về bài thơ Viếng lăng Bác của Viễn Phương, hay bài Lập dàn ý phân tích bài thơ Viếng lăng Bác hay cả phần Soạn bài Viếng lăng Bác.

Lăng Bác là địa điểm mà hàng triệu học sinh, người dân trên cả nước Việt Nam muốn tới thăm quan và vào viếng Bác Hồ, vị lãnh tụ vĩ đại, tuy nhiên, để không phải quay về vì không biết lịch viếng Lăng Bác, nên mọi người cần nắm rõ thông tin về lịch viếng và giờ mở cửa Lăng Bác nhé.

Phân tích khổ thơ đầu của bài Viếng lăng Bác - Mẫu 3

Khổ thơ đầu là những cảm xúc của nhà thơ khi đã đến lăng Bác, đứng trước không gian, cảnh vật bên ngoài lăng. Câu thơ đầu “Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác” như một thông báo giản dị mà chứa đựng bao tình cảm thân thương. Tác giả xưng “con ” gọi “Bác” thể hiện tình cảm vừa gần gũi vừa thành kính. Đây là cách xưng hô thường thấy với Bác, nhưng với Viễn Phương, nó vẫn mang sắc thái tình cảm riêng, bởi ông là người con của miền Nam, miền Nam anh dũng chiến đấu, miền Nam trong trái tim Bác. Nhà thơ không nói ra “viếng” mà là ra “thăm”, như con về thăm cha, thăm nơi Bác nghỉ. Nỗi đau như cố giấu mà giọng thơ vẫn có gì ngậm ngùi.

Hình ảnh đầu tiên và cũng là ấn tượng đậm nét với tác giả về cảnh quan bên lăng Bác là hình ảnh hàng tre. Dường như nóng lòng, hồi hộp, nhà thơ đã đến lăng từ rất sớm, từ “trong sương”, và tới đây nhà thơ lại bắt gặp một hình ảnh rất đỗi thân thương của quê hương Việt Nam: cây tre. Lăng Bác như ở trong tre, giữa tre. Hàng tre “bát ngát” chạy dài quanh lăng, “xanh xanh” màu đất nước Việt Nam, hàng tre sống trong mọi không gian, thời gian: “Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng”. Cây tre từ lâu đã trở thành biểu tượng cho sức sống bền bỉ, kiên cường của dân tộc. Trong cái nhìn xúc động của nhà thơ, hàng tre vừa thực, vừa ảo, lung linh trong tâm tưởng. Hàng tre ấy cũng là hình ảnh cây cối mang màu đất nước tụ về đây giữ giấc ngủ bình yên cho Người. Hàng tre như những chiến sĩ đang canh giấc cho Bác. Đó cũng là hình ảnh của dân tộc kiên cường, bất khuất, gắn bó, trung thành bên Bác. Hình ảnh hàng tre như khúc dạo đầu đã nói lên bao xúc động, bồi bồi của nhà thơ khi đến bên lăng Người.

Phân tích khổ thơ đầu của bài Viếng lăng Bác - Mẫu 4

Năm 1969, Chủ tịch Hồ Chí Minh, vị lãnh tụ kính yêu của dân tộc Việt Nam, đã ra đi mãi mãi. Nhân dân ta đau xót khóc thương người. Nhà thơ Tố Hữu đã từng viết:

“Suốt mấy hôm rày đau tiễn đưa
Đời tuôn nước mắt, trời tuôn mưa”

Nỗi đau ấy, sau 7 năm, vẫn còn nguyên vẹn trong những vần thơ của nhà thơ Viễn Phương. Bài thơ là tiếng khóc than đau xót, tiếc nuối của người con miền Nam khi ra thăm lăng Bác năm 1976, sau khi cuộc kháng chiến chống Mỹ giành thắng lợi. Lăng Bác vừa hoàn thành, Viễn Phương ra thăm miền Bắc và vào viếng lăng Bác. Nhà thơ xúc động bồi hồi, từ những tình cảm đó đã sáng tác nên bài thơ này, tất cả cảm xúc được chất chứa và tuôn trào.

Bài thơ được phát triển theo trình tự thời gian từ khi tác giả đến cho tới khi tác giả phải xa Bác. Mở đầu bài thơ là cảm xúc của tác giả vừa ngỡ ngàng vừa xúc động trước cảnh vật bên ngoài lăng:

“Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác
Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát
Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam
Bão táp mưa sa, đứng thẳng hàng.”

Câu thơ mở đầu như một lời thông báo. Tác giả tự xưng hô mình là “con” và “Bác”, cách xưng hô thân thiết, gần gũi. Trên thực tế, kiểu xưng hô của Viễn Phương không hề mới, trước ông đã có nhiều nhà thơ viết về Bác cũng có cách xưng hô như vậy. Nhưng có lẽ điểm khác biệt ở đây là “con ở miền Nam”, hai chữ “miền Nam” gợi ra khoảng cách xa xôi giữa miền Nam và miền Bắc, đồng thời cũng gợi lên mối quan hệ thân thiết, gắn bó giữa Bác Hồ và nhân dân miền Nam. Bởi thế mà nhà thơ Tố Hữu đã từng viết:

“Bác nhớ miền Nam nỗi nhớ nhà
Miền Nam mong Bác nỗi mong cha”

Với quan hệ thân thiết như thế, với cảm xúc mãnh liệt vì xa cách, nhà thơ đã tới viếng lăng Bác. Nhà thơ đã sử dụng phép nói giảm, nói tránh đến viếng lăng nhưng ông lại dùng từ “thăm” để cố kìm nén nỗi đau trong lòng.

Câu thơ giản dị đã bộc lộ được cảm xúc mãnh liệt của người con miền Nam sau bao nhiêu năm mong mỏi mà bây giờ mới được ra thăm lăng Bác. Với nỗi xúc động ấy, hình ảnh đầu tiên mà tác giả nhìn thấy đó là hàng tre:

“Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát
Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam
Bão táp mưa sa, đứng thẳng hàng.”

Hình ảnh “hàng tre” vô cùng thân thuộc, bình dị ở mọi làng quê Việt Nam làm cho lăng Bác tự nhiên mà thật gần gũi. Người ta không thấy ở đây những lăng tẩm xa hoa, tráng lệ như của vua chúa xưa mà lại giống như một ngôi nhà mà biết bao nhiêu ngôi nhà khác trên mọi miền quê của đất nước Việt Nam. Đó là hình tượng, biểu tượng của dân tộc, của sức sống bền bỉ và kiên cường. Hàng tre hiên ngang trong bão táp mưa sa, tượng trưng cho sức sống và sức mạnh chiến đấu kiên cường, không khuất phục khó khăn của dân tộc ta. “Hàng tre” được miêu tả bằng các từ láy “bát ngát, xanh xanh”, hàng tre được trồng lớn lên một cách đầy đặn và tươi tốt, xanh tươi và thẳng tắp bên lăng Bác làm cho chúng ta tưởng tượng rằng như cả dân tộc Việt Nam đang sát cánh bên người cả những lúc người còn sống và ngay cả lúc người đã ra đi.

Nhìn thấy hàng tre thân thiết, tác giả đã không thể giấu được nỗi xúc động của mình, nó thể hiện rõ qua thán từ “ôi” bộc lộ được tình cảm và cảm xúc của tác giả trước cảnh vật nơi đây, nó là niềm thổn thức của nhà thơ bỗng được trào dâng một cách mãnh liệt.

Tác giả ra viếng lăng Bác mà như trở về quê nhà thăm người cha kính yêu sau bao năm xa cách. Từ nỗi xúc động về cảnh vật ngoài lăng, nhà thơ đã hòa vào lòng người để tiến vào lăng Bác.

Con vừa ở miền Nam, vừa ở chiến trường ra thăm lăng Bác, tác giả không dùng từ “viếng” mà lại dùng từ “thăm” bởi vì từ “viếng Bác” thì người ta tới viếng những người đã mất, còn ở đây trong lòng tác giả cũng như trong lòng người dân Việt, Bác vẫn trường tồn và vĩnh cửu. Dù bao gian khổ con người, đất nước này đều đã trải qua nhưng vẫn đứng thẳng hàng, vẫn luôn bên Bác.

Cả khổ thơ là niềm xúc động, bồi hồi của tác giả sau 7 năm dài đằng đẵng. 7 năm ấy là quãng thời gian đầy gian lao, khó khăn của đất nước, khi bom đạn không ngừng rơi, người Việt không ngừng ngã xuống. Thế nhưng, dân tộc Việt Nam vẫn kiên cường, hiên ngang, không bao giờ khuất phục. Họ vẫn đứng thẳng hàng, sát cánh cùng Bác Hồ trong cuộc đấu tranh bảo vệ và gìn giữ quê hương thân yêu.

Cảm nhận khổ thơ đầu Viếng lăng Bác

Viễn Phương, một trong những nhà thơ tiên phong của nền văn nghệ giải phóng miền Nam thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, đã để lại dấu ấn sâu sắc với những vần thơ giàu cảm xúc, sâu lắng và đầy thiết tha. Bài thơ “Viếng lăng Bác” được ông sáng tác năm 1976, thể hiện niềm xúc động thiêng liêng, thành kính, xen lẫn nỗi đau xót và lòng tự hào khi lần đầu được viếng thăm lăng Bác. Hai khổ thơ đầu tiên của bài thơ là tiếng lòng chân thành của Viễn Phương khi đứng trước khung cảnh bên ngoài lăng.

Bài thơ “Viếng lăng Bác” được viết vào tháng 4 năm 1976, khi đất nước vừa thống nhất được một năm và lăng Bác vừa được khánh thành. Nhà thơ Viễn Phương vinh dự có mặt trong đoàn cán bộ, chiến sĩ miền Nam ra thăm miền Bắc và viếng lăng Bác. Trong những giây phút lịch sử ấy, ông đã viết nên bài thơ với biết bao xúc động, nghẹn ngào và hạnh phúc trào dâng.

Mở đầu bài thơ là lời chào, lời gửi thưa giản dị mà đầy ý nghĩa:

Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác

Câu thơ ngắn gọn, mộc mạc, không hoa mỹ, như một lời chào, một lời gửi thưa đầy thành kính. Địa danh “miền Nam” không chỉ xác định vị trí địa lý xa xôi mà còn mang ý nghĩa lịch sử sâu sắc. Trong trái tim Bác, miền Nam luôn là nỗi đau chia cắt, là biểu tượng của sự anh hùng, là thành đồng Tổ quốc. Trong tâm trạng của người con miền Nam, nỗi mong nhớ Bác được ví như nỗi mong cha. Đó không chỉ là niềm mong ước của riêng nhà thơ mà còn của biết bao người con miền Nam khác, những người luôn khao khát được gặp Bác, được ở bên Người. Niềm mong ước ấy giống như cây tìm về cội, sông trở về nguồn, như máu chảy về tim. Đó là tình cảm chân thành, tha thiết của nhà thơ dành cho vị cha già kính yêu của dân tộc.

Nhà thơ xưng “con” và gọi Bác với sự gần gũi, thân thiết, ấm áp mà vẫn đầy thành kính, thiêng liêng. Trong sâu thẳm trái tim mình, Viễn Phương coi Bác như người cha nhân hậu, hiền từ, giống như nhà thơ Tố Hữu đã từng viết:

Bác Hồ là vị cha chung
Là sao bắc đẩu là vầng thái dương.

Nhà thơ sử dụng từ “thăm” thay vì “viếng”. “Viếng” thường dùng để chỉ việc đến chia buồn với người đã khuất, còn “thăm” lại mang ý nghĩa gặp gỡ, trò chuyện với người còn sống. Nhan đề bài thơ dùng từ “viếng” để phù hợp với sự thật Bác đã ra đi, nhưng trong câu thơ, từ “thăm” được dùng như một cách nói giảm, nói tránh, làm dịu đi nỗi đau mất mát, đồng thời khẳng định Bác vẫn sống mãi trong trái tim nhân dân miền Nam và cả dân tộc Việt Nam. Từ “thăm” còn gợi lên sự thân mật, gần gũi, như một người con về thăm cha, thăm nơi Bác yên nghỉ để thỏa lòng mong nhớ bấy lâu. Câu thơ tuy giản dị nhưng chứa đựng biết bao cảm xúc dồn nén.

Cái hay của khổ thơ không chỉ nằm ở ngôn từ mộc mạc mà còn ở hình ảnh “hàng tre xanh bát ngát”:
Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát.

Nhà thơ phải đến từ rất sớm mới có thể thấy được hình ảnh hàng tre bát ngát trong làn sương sớm. Từ láy “bát ngát” gợi lên một không gian rộng lớn, xanh mát. Hình ảnh “tre” vốn rất thân thuộc với làng quê Việt Nam, đã in sâu vào tâm hồn mỗi người dân. Khi nhìn thấy hàng tre, nhà thơ liên tưởng đến Bác, như thể Người đang sống gần gũi, thân thuộc với quê hương. Hàng tre ấy như bao bọc, ôm lấy hình bóng của vị lãnh tụ kính yêu. Sự xuất hiện của hàng tre khiến nhà thơ không khỏi thốt lên:

Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam.

Thán từ “ôi” được tách riêng thành một câu đặc biệt, vừa thể hiện sự ngạc nhiên, vừa diễn tả nỗi xúc động dâng trào. “Hàng tre xanh xanh Việt Nam” là hình ảnh ẩn dụ, biểu tượng cho con người và dân tộc Việt Nam kiên cường, bất khuất.

Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng.

“Bão táp mưa sa” là thành ngữ chỉ những khó khăn, gian khổ, trong khi “đứng thẳng hàng” là ẩn dụ cho sức mạnh tinh thần, ý chí kiên cường và bản lĩnh vững vàng. Dù phải đối mặt với bao thử thách, dân tộc Việt Nam vẫn kiên cường, không khuất phục trước kẻ thù hay thiên tai. Trong khó khăn, gian khổ, họ vẫn giữ vững tấm lòng thủy chung, son sắt. Đến đây, tình cảm cha con ruột thịt đã được mở rộng, hòa quyện vào tình cảm thiêng liêng giữa quần chúng và lãnh tụ.

Như vậy, thông qua việc sử dụng các biện pháp tu từ như ẩn dụ, nói giảm nói tránh, cùng với việc lựa chọn từ ngữ và hình ảnh tinh tế, khổ thơ đầu tiên đã khắc họa một cách sâu sắc nỗi niềm xúc động, nghẹn ngào của nhà thơ khi lần đầu tiên được đứng trước lăng Bác. Những cảm xúc ấy như dòng chảy không ngừng, thấm đẫm trong từng câu chữ, thể hiện tình cảm chân thành và lòng kính yêu vô hạn dành cho vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc.

Thời gian trôi qua, nhưng những cảm xúc mãnh liệt vẫn còn nguyên vẹn trong lòng mỗi người khi đọc những vần thơ trong “Viếng lăng Bác” của Viễn Phương. Với sự đa dạng trong cung bậc cảm xúc, nhà thơ đã khơi dậy trong lòng người đọc những tình cảm đẹp đẽ, khiến họ cúi đầu kính cẩn trước sự vĩ đại và cao quý của Bác. Qua đó, tâm hồn và nhân cách của mỗi người như được nuôi dưỡng và trưởng thành hơn:

Ta bên Người, Người tỏa sáng bên ta
Ta bỗng lớn ở bên Người một chút
(Tố Hữu)