Văn mẫu lớp 9: Phân tích khổ 4, 5 bài Mùa xuân nho nhỏ - Thanh Hải (Kèm sơ đồ tư duy) - 4 Dàn ý & 11 bài văn mẫu xuất sắc

Khổ 3, 4 Mùa xuân nho nhỏ đã khắc họa trọn vẹn khát vọng chân thành và cao đẹp của nhà thơ Thanh Hải. Với 11 bài văn mẫu phân tích khổ 4, 5 bài thơ Mùa xuân nho nhỏ dưới đây, các em học sinh lớp 9 sẽ có cơ hội khám phá sâu sắc hơn thông điệp ý nghĩa mà tác giả gửi gắm.

Qua tác phẩm, Thanh Hải không chỉ bày tỏ tình yêu cuộc sống mà còn gửi gắm đến thế hệ tương lai một triết lý sống đẹp: sống là để cống hiến, dâng hiến những gì tinh túy nhất của bản thân để xây dựng quê hương, đất nước. Cùng EduTOPS khám phá chi tiết qua bài viết dưới đây:

Dàn ý phân tích khổ 4, 5 bài Mùa xuân nho nhỏ - Thanh Hải

Dàn ý 1

1. Mở bài

- Giới thiệu tác giả, tác phẩm:

• Thanh Hải là một nhà thơ hiện đại, trưởng thành qua hai cuộc kháng chiến chống Pháp và Mỹ.
• Mùa xuân nho nhỏ là tác phẩm được viết vào những ngày cuối đời của ông, thể hiện khát vọng được hiến dâng cho đời.

- Khái quát khổ 4, 5: Hai khổ thơ thể hiện ước vọng được hòa nhập vào cộng đồng, được hiến dâng cho cuộc đời, cho mùa xuân chung của dân tộc.

2. Thân bài

* Khái quát bài thơ

• Hoàn cảnh sáng tác: tác giả sáng tác bài thơ Mùa xuân nho nhỏ khi đang nằm trên giường bệnh. Lúc này, đất nước đã được thống nhất và đang bước vào giai đoạn xây dựng cuộc sống mới nhưng vẫn còn nhiều khó khăn.
• Nội dung cả bài: bài thơ là tiếng lòng, là những lời tâm sự và là mong ước được dâng hiến một mùa xuân nho nhỏ của tác giả cho mùa xuân của đất nước.

* Phân tích khổ 4

- Nội dung chính của khổ 4: khát vọng được hòa nhập, được mang đến niềm vui cho đời:

Ta làm con chim hót,
Ta làm một cành hoa.
Ta nhập vào hoà ca,
Một nốt trầm xao xuyến

- Khổ thơ sử dụng phép điệp từ với từ “ta làm” cùng nhịp thơ nhanh, dồn dập => Thể hiện khát vọng mãnh liệt được cống hiến của thi nhân.

• Làm con chim hót: góp tiếng hót, âm thanh tươi mới, hân hoan cho đời.
• Làm một cành hoa: góp hương thơm, sắc thắm cho đời, điểm tô cho cuộc sống.

=> Đó là những ước mơ vô cùng nhỏ bé, đơn sơ, tô điểm cho mùa xuân của đất nước.

+ Một nốt trầm: một âm trầm, không ồn ào, không nổi bật, không cao điệu, chỉ âm thầm lặng lẽ nhập vào khúc ca đón mừng xuân về của nhân dân.

- Tác giả sử dụng đại từ “ta” không chỉ để nói lên tâm niệm riêng của mình mà còn thể hiện khát vọng chung của cả một dân tộc.

=> Kết luận: Khổ thơ 4 đã khắc họa rõ nét khát vọng được hòa nhập vào cuộc đời, được cống hiến những gì tốt đẹp nhất, dù nhỏ bé, cho sự phồn vinh của dân tộc. Đây là tâm niệm cao đẹp, đáng trân trọng của một nhà cách mạng, một nhà thơ đã sống trọn vẹn với đất nước và quê hương.

* Phân tích khổ 5

- Nội dung chính của khổ 5: ước nguyện được cống hiến một cách chân thành, tha thiết, bất chấp tuổi tác:

Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc.

• “Mùa xuân nho nhỏ” là hình ảnh ẩn dụ cho cuộc đời mỗi con người, thể hiện sự cống hiến thầm lặng => Tác giả muốn góp một phần nhỏ bé của mình vào mùa xuân vĩ đại của đất nước.
• Từ láy “lặng lẽ”, “nho nhỏ” thể hiện sự khiêm tốn và chân thành của một nhân cách sống cao đẹp, luôn hướng đến lợi ích chung của dân tộc.

=> Tác giả mang trong mình một lẽ sống đẹp: cống hiến một cách khiêm tốn, lặng lẽ, không mong đợi sự tôn vinh.

• Điệp ngữ “dù là” thể hiện thái độ kiên định, mạnh mẽ trước mọi thử thách của cuộc đời.
• “Tuổi hai mươi”, “khi tóc bạc”: sự cống hiến không ngừng nghỉ, bất kể tuổi tác, thời gian, dù còn trẻ trung hay đã già cỗi, vẫn luôn muốn đóng góp cho sự nghiệp chung.

=> Đây là lời tự nhủ phải kiên trì, bền bỉ dù thời gian có lấy đi sức trẻ, để mãi là một mùa xuân nho nhỏ trong mùa xuân lớn của quê hương.

=> Tác giả vượt lên trên bệnh tật và tuổi già bằng tình yêu đời mãnh liệt, luôn hướng đến lối sống có ích. Đó là ý thức cao đẹp, trách nhiệm với quê hương, đất nước, và khát vọng sống bất diệt trong tâm hồn tác giả.

3. Kết bài

• Khái quát lại nội dung khổ 4, 5 và nêu cảm nhận cá nhân về bài thơ.

Dàn ý 2

1. Mở bài:

Giới thiệu khái quát về tác giả, tác phẩm và nội dung chính của đoạn thơ. Trích dẫn khổ 4 và 5 bài thơ “Mùa xuân nho nhỏ”.

2. Thân bài:

Nêu vị trí của đoạn trích, giới thiệu khái quát nội dung và nghệ thuật.

Khổ 4: Khát vọng hóa thân thành những vẻ đẹp của cuộc đời.

• Ước nguyện được hóa thân thành con chim hót, cành hoa, nốt trầm xao xuyến để hòa vào bản hòa ca làm đẹp thêm cuộc sống.
• Điệp ngữ “ta làm” thể hiện khát vọng chân thành, tha thiết và quyết liệt.
• Hình ảnh “con chim hót”, “cành hoa”, “nốt trầm” vừa giản dị vừa mang ý nghĩa biểu tượng cho những điều tươi đẹp trong cuộc sống.
• Ước nguyện của tác giả không cao siêu mà giản dị, chân thành, khiến người đọc xúc động sâu sắc.

Khổ 5: Khát vọng hóa thân thành mùa xuân vĩnh hằng.

– Ước nguyện được dâng hiến cho đời một cách lặng lẽ.

• Những ước nguyện đó chính là mong muốn được trở thành một mùa xuân nho nhỏ, hòa vào mùa xuân bất tận của đất trời, tạo vật và lòng người… để hiến dâng lặng lẽ (ý nghĩa biểu tượng của mùa xuân; các từ “nho nhỏ”, “lặng lẽ” thể hiện sự khiêm tốn, giản dị trong ước nguyện của tác giả).
• Ước nguyện hiến dâng của tác giả là khát vọng cháy bỏng suốt cuộc đời:

“Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc”

• Điệp ngữ “dù là” mang sắc thái khẳng định mạnh mẽ.

* Đánh giá nội dung và nghệ thuật của khổ 4, khổ 5.

3. Kết bài:

Khẳng định lại giá trị nội dung và nghệ thuật của hai đoạn thơ. Liên hệ bản thân.

Dàn ý 3

1. Mở bài:

• Giới thiệu đôi nét về tác giả Thanh Hải và bài thơ Mùa xuân nho nhỏ.
• Hoàn cảnh ra đời của bài thơ.
• Khái quát vị trí và ý nghĩa của khổ 4, 5 cần phân tích.

2. Thân bài:

Nên có một đoạn văn ngắn dẫn dắt, khái quát nội dung các khổ thơ trước, sau đó chuyển sang phân tích khổ 4, 5:

Phân tích khổ 4

Nội dung khổ 4 là tiếng lòng của tác giả, thể hiện khát vọng được hòa nhập với cộng đồng và mang lại niềm vui cho cuộc đời:

Ta làm con chim hót,
Ta làm một nhành hoa.
Ta nhập vào hoà ca.
Một nốt trầm xao xuyến.

Khổ thơ 4 sử dụng nghệ thuật điệp từ “ta làm” kết hợp với nhịp thơ nhanh, dồn dập, thể hiện khát khao mãnh liệt của tác giả muốn cống hiến cho đời:

• Ước mơ trở thành con chim cất tiếng hót trong trẻo, mang đến niềm vui bất tận cho đời.
• Ước mơ trở thành một nhành hoa, góp hương sắc tô điểm cho cuộc sống. Dù đang bệnh, tác giả vẫn không ngừng hy vọng về một tương lai tươi đẹp.
• Khao khát trở thành nốt trầm trong bản nhạc, không ồn ào nhưng đầy xúc động, hòa vào khúc ca mừng xuân về của dân tộc.

=> Những ước mơ tưởng chừng nhỏ bé, giản dị nhưng lại mang ý nghĩa cao đẹp, góp phần làm đẹp thêm cuộc đời. Việc sử dụng đại từ “ta” lặp lại cho thấy khát khao này không chỉ của riêng tác giả mà còn là của cả dân tộc Việt Nam.

Kết luận: Khổ thơ 4 làm nổi bật khát khao sống mãnh liệt của nhà thơ, muốn dâng hiến trọn vẹn cuộc đời cho nghệ thuật và đất nước.

Phân tích khổ 5

Nội dung khổ thơ 5 thể hiện ước nguyện chân thành của nhà thơ được cống hiến, không bị giới hạn bởi thời gian hay không gian:

Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc.

Hình ảnh “mùa xuân nho nhỏ” trong bài thơ là ẩn dụ cho cuộc đời mỗi con người. Dù chúng ta có thể lựa chọn cách sống và cống hiến khác nhau, nhưng tất cả đều âm thầm, lặng lẽ hướng đến mục tiêu chung là mùa xuân đại thắng của dân tộc.

Nhà thơ sử dụng hai từ láy “lặng lẽ” và “nho nhỏ” để diễn tả một cách khiêm tốn và chân thành về nhân cách sống cao đẹp của mình.

Qua đó, ta thấy được nhà thơ có một lối sống vô cùng cao quý. Không ồn ào, phô trương, ông chỉ mong muốn lặng lẽ trở thành một mùa xuân nho nhỏ, góp phần dù nhỏ bé nhất để dâng hiến cho cuộc đời.

Trong khổ thơ, tác giả sử dụng điệp ngữ “dù là” để thể hiện thái độ chân thành, tự nguyện. Dù ở bất kỳ hoàn cảnh nào, ông vẫn kiên định và không từ bỏ khát vọng cống hiến.

Sự cống hiến không phân biệt tuổi tác, dù là tuổi đôi mươi tràn đầy sức trẻ hay khi tóc đã bạc. Chỉ cần còn sống, nhà thơ vẫn muốn đóng góp cho sự nghiệp chung của dân tộc.

Đặc sắc nghệ thuật

Phân tích khổ 4, 5 bài thơ Mùa xuân nho nhỏ, ta nhận thấy những đặc sắc nghệ thuật nổi bật:

• Sử dụng điệp ngữ hiệu quả.
• Vận dụng từ láy một cách linh hoạt.
• Hình ảnh tươi sáng, giàu tính nhân văn.
• Nhịp thơ nhanh, giàu cảm xúc.

3. Kết bài:

Tóm tắt lại giá trị nội dung và nghệ thuật của khổ thơ 4, 5:

• Thể hiện khát vọng cống hiến chân thành của tác giả.
• Thể thơ năm chữ kết hợp hình ảnh trong sáng, sinh động.

Nêu cảm nhận cá nhân về khổ 4, 5.

Dàn ý 4

1. Mở bài

Giới thiệu về nhà thơ Thanh Hải và khổ 4, 5 trong bài thơ Mùa xuân nho nhỏ.

2. Thân bài

a. Khổ 4:

- Điệp ngữ "ta làm" nhấn mạnh sự chủ động của chủ thể, đồng thời thể hiện khát khao và bản lĩnh muốn dâng hiến cho đời.

- Những ước nguyện giản dị: "con chim hót"; "một nhành hoa" thật đáng trân trọng:

• Là một chú chim nhỏ tự do bay lượn trên bầu trời bình yên, mang đến âm thanh rộn rã cho cuộc sống.
• Là nhành hoa nhỏ tỏa hương sắc, góp phần tô điểm vẻ đẹp của đất nước.
• Là một nốt nhạc "trầm" hòa vào bản giao hưởng chung của cuộc đời và dân tộc.

→ Khát vọng mãnh liệt và đẹp đẽ của nhà thơ, mong muốn hòa mùa xuân nhỏ của mình vào mùa xuân lớn của đất nước.

b. Khổ 5:

- Mỗi cuộc đời là một mùa xuân, nhà thơ cũng muốn cống hiến mùa xuân của mình, góp phần vào mùa xuân rộng lớn của dân tộc.

- Dù nhỏ bé nhưng là duy nhất, bởi mỗi người đều có mùa xuân riêng của mình.

- Tác giả chọn cách cống hiến âm thầm "lặng lẽ dâng cho đời", chỉ lặng lẽ thôi nhưng sẽ làm đẹp cho cuộc sống → sự hy sinh thầm lặng đáng ngưỡng mộ.

- Điệp từ "dù là" đặt ở đầu hai câu thơ như một lời hứa, một lời khẳng định, một lời tự nhủ sắt son sẽ luôn cống hiến dù khi còn trẻ hay lúc tuổi già.

3. Kết bài

Cảm nhận sâu sắc về khổ thơ.

Phân tích khổ 4, 5 bài thơ Mùa xuân nho nhỏ ngắn gọn

Xúc động trước mùa xuân của thiên nhiên, đất nước và cách mạng, Thanh Hải mong muốn trở thành một mùa xuân nho nhỏ, góp phần vào mùa xuân rộng lớn của đất trời và dân tộc:

"Ta làm con chim hót
Ta làm một cành hoa
Ta nhập vào hoa ca
Một nốt trầm xao xuyến."

Nghệ thuật điệp ngữ "Ta làm" nhấn mạnh ước nguyện chân thành và khiêm nhường của nhà thơ. Thanh Hải chỉ mong làm một chú chim nhỏ dâng tiếng hót cho đời, một cành hoa góp sắc thắm cho mùa xuân đất nước. Trong bản hòa ca rộn ràng, ông xin được làm một nốt trầm xao xuyến lòng người. Sự chuyển đổi đại từ "tôi - ta" thể hiện cái riêng của nhà thơ và cái chung của mọi người. Từ ước nguyện cá nhân, Thanh Hải gửi gắm thông điệp: sống phải có ích, phải cống hiến và hòa nhập.

Khát vọng cống hiến tiếp tục được thể hiện ở khổ thơ sau như một triết lý sống:

Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc."

Hình ảnh ẩn dụ "Mùa xuân nho nhỏ", hoán dụ "tuổi hai mươi, khi tóc bạc", cùng điệp ngữ "Dù là" nhấn mạnh thông điệp: mỗi người hãy là một mùa xuân đẹp, dâng hiến cho đất nước. Con người cần hoàn thiện bản thân và làm đẹp cho đời bằng chính sức lực của mình. Thanh Hải muốn cống hiến trọn vẹn, từ tuổi trẻ đến khi tóc bạc, mang đến những gì tinh túy nhất cho mùa xuân dân tộc.

Phải chăng cuộc đời Thanh Hải cũng là một minh chứng. Dù nằm trên giường bệnh, gần đất xa trời, ông vẫn đau đáu nhớ về đất nước, vẫn muốn cống hiến cho đời một bản tình ca tha thiết.

Phân tích khổ 4, 5 bài thơ Mùa xuân nho nhỏ hay nhất

Bài thơ "Mùa xuân nho nhỏ" được Thanh Hải viết vào tháng 11 năm 1980, khi tác giả đang nằm trên giường bệnh, chỉ một tháng trước khi qua đời. Bài thơ ca ngợi vẻ đẹp và khí thế của đất nước vào xuân, đồng thời thể hiện khát vọng và tình yêu thiết tha được dâng hiến trọn đời cho quê hương, đất nước.

Khổ thơ 4 và 5 trong bài thơ đã thể hiện rõ khát vọng cống hiến của nhà thơ. Trong khổ thơ thứ 4, cấu trúc điệp từ "Ta làm" cho thấy khát vọng mãnh liệt được đóng góp cho đời. Đại từ "ta" thể hiện khát vọng cá nhân sâu thẳm trong tâm hồn nhà thơ. Những hình ảnh "con chim hót, một cành hoa, một nốt trầm" là ẩn dụ cho những đóng góp nhỏ bé nhưng ý nghĩa của tác giả. Thanh Hải mong muốn được góp tiếng hót, hương sắc, hay một nốt trầm xao xuyến vào bản hòa ca chung của đất nước. Đây là quan điểm sống nhân văn, khẳng định giá trị của sự cống hiến dù nhỏ bé.

Khổ thơ thứ 5 tiếp tục khắc họa khát vọng cống hiến qua hình ảnh ẩn dụ "mùa xuân nho nhỏ". Đó là biểu tượng cho những đóng góp của mỗi cá nhân vào cuộc sống chung. Tư tưởng sống cống hiến, không cần báo đáp, là lý tưởng cao đẹp và giàu tính nhân văn. Từ "lặng lẽ" thể hiện thái độ cống hiến âm thầm, không cần sự công nhận. Dù ở tuổi đôi mươi hay khi tóc bạc, con người vẫn cần góp sức vào sự phát triển của đất nước.

Đây là khổ thơ em yêu thích nhất bởi nó thể hiện tư tưởng sống cao đẹp. Mỗi người đều có thể tạo nên một mùa xuân nho nhỏ, góp phần xây dựng mùa xuân trường tồn của đất nước. Tóm lại, khổ 4 và 5 trong bài thơ "Mùa xuân nho nhỏ" của Thanh Hải đã thể hiện khát vọng sống cống hiến, dù nhỏ bé, nhưng ý nghĩa và đầy nhân văn.

Phân tích khổ thơ 4, 5 bài thơ Mùa xuân nho nhỏ - Mẫu 1

Thanh Hải, một nhà cách mạng và nhà thơ, đã dành trọn đời mình cho sự nghiệp giành độc lập dân tộc. Ngay cả trong những ngày cuối đời, ông vẫn khát khao được hòa mình vào cuộc sống, trở thành một mùa xuân nhỏ góp sắc màu vào mùa xuân vĩ đại của đất nước. Tâm niệm cao đẹp ấy được thể hiện rõ qua khổ 4, 5 của tác phẩm “Mùa xuân nho nhỏ” - khúc ca cuối cùng ông để lại cho đời.

Nếu những khổ thơ đầu, Thanh Hải dùng tình yêu thiên nhiên để vẽ nên bức tranh xuân tràn đầy cảm xúc, thì đến khổ thứ 4, ông chuyển mạch thơ một cách tự nhiên để bày tỏ suy ngẫm và tâm niệm về lẽ sống, về giá trị cuộc đời:

“Ta làm con chim hót
Ta làm một cành hoa
Ta nhập vào hòa ca
Một nốt trầm xao xuyến”

Đoạn thơ như một khúc ca ngọt ngào, với điệp từ “ta làm” thể hiện ước nguyện chân thành của thi nhân. Ông muốn trở thành con chim nhỏ cất tiếng hót vui cho đời, làm cành hoa điểm tô sắc thắm cho mùa xuân đất mẹ. Những hình ảnh này đều là biểu tượng đẹp của thiên nhiên và cuộc sống.

Nếu trước đó, hình ảnh bông hoa, tiếng chim xuất hiện trong cảm xúc về mùa xuân thiên nhiên, thì giờ đây, chúng được dùng để thể hiện lẽ sống cao đẹp của một con người nhỏ bé. Mong muốn sống có ích, góp phần tinh túy của mình vào mùa xuân đất nước là tâm niệm lớn nhất của nhà thơ.

Cái “tôi” của thi nhân trong phần đầu bài thơ đã chuyển thành cái “ta” chung. Đây là cách nhà thơ khẳng định không chỉ riêng mình, mà còn nhiều người khác đang thầm lặng cống hiến cho mùa xuân chung, đều có lẽ sống cao đẹp như thế.

Với hình ảnh “nốt trầm” và cách lặp từ “một”, ta thấy ước nguyện của tác giả thật chân thành. Không ồn ào, không nổi bật, ông chỉ muốn làm nốt trầm xao xuyến trong bản hòa ca chung của nhân dân. Đó là tâm niệm góp phần nhỏ bé của mình vào công cuộc đổi mới đất nước.

Đoạn thơ cuối là ước nguyện cống hiến không kể tuổi tác hay bệnh tật:

“Một mùa xuân nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc”

“Mùa xuân nho nhỏ” là ẩn dụ sáng tạo thể hiện khát vọng sống cao đẹp. Mỗi người, mỗi sự cống hiến đều là một mùa xuân nhỏ hòa vào mùa xuân chung của đất nước. Chỉ một vẻ đẹp riêng cũng có thể làm mùa xuân đất nước thêm rạng rỡ.

Đó là ước nguyện nhỏ bé của nhà thơ: được cống hiến thầm lặng cho quê hương, bất chấp thời gian và tuổi tác:

“Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc”

Hai câu cuối khổ 5 mang âm điệu rắn rỏi, với điệp từ “dù là” khẳng định sự tự tin trước mọi khó khăn. Tuổi trẻ hay tuổi già, ông vẫn muốn góp sức nhỏ vào công cuộc chung. Ý thức trách nhiệm và khát vọng cống hiến đã trở thành lẽ sống của tác giả.

Đây không chỉ là ước nguyện của riêng nhà thơ, mà còn là lời kêu gọi mọi người cùng chung tay xây dựng cuộc sống mới tốt đẹp hơn. Tâm nguyện cao đẹp này cũng từng xuất hiện trong thơ Tố Hữu.

“Nếu là con chim, chiếc lá
Thì chim phải hót, chiếc lá phải xanh
Lẽ nào vay mà không có trả
Sống là cho, đâu chỉ nhận riêng mình”

Không chỉ dừng lại ở Tố Hữu, chúng ta còn bắt gặp hình ảnh của sự hy sinh thầm lặng, sự cống hiến tài năng và tuổi trẻ trong nhiều tác phẩm văn học khác. Đó là hình ảnh anh thanh niên trong truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa của Nguyễn Thành Long, là những vần thơ đẹp đẽ của Nguyễn Sĩ Đại trong thi phẩm Lá xanh, và còn là những con người vô danh đang ngày đêm cống hiến vì trách nhiệm với Tổ quốc. Họ chính là những “mùa xuân nho nhỏ” đang góp phần tô điểm cho mùa xuân lớn lao của dân tộc.

Khổ thơ thứ 4 và 5 trong bài thơ Mùa xuân nho nhỏ đã chạm đến trái tim người đọc bởi những ước nguyện chân thành và khiêm nhường của tác giả. Điều đẹp đẽ hơn cả là những ước nguyện ấy không chỉ thuộc về riêng Thanh Hải, mà còn là tiếng lòng của biết bao người đang âm thầm cống hiến. Đọc những dòng thơ ấy, ta không khỏi tự hỏi bản thân phải làm gì để không phụ lòng những người đi trước, để không hổ thẹn vì đã quay lưng với trách nhiệm thiêng liêng với Tổ quốc. Câu trả lời nằm ở chính suy nghĩ và hành động của bạn hôm nay!

Phân tích khổ thơ 4, 5 bài thơ Mùa xuân nho nhỏ - Mẫu 2

Bài thơ “Mùa xuân nho nhỏ” được Thanh Hải sáng tác trong những ngày cuối đời trên giường bệnh. Đây là tiếng lòng tha thiết, tình yêu mãnh liệt của nhà thơ dành cho cuộc sống tươi đẹp và đất nước đang từng ngày đổi mới. Qua đó, tác giả thể hiện khát vọng hòa nhập cuộc đời mình vào dòng chảy chung của dân tộc.

Sáu câu thơ đầu tiên như một khúc ca vui tươi chào đón mùa xuân rực rỡ. Trên dòng sông xanh thơ mộng của quê hương, nổi bật lên “một bông hoa tím biếc”. Động từ “mọc” đặt ở đầu câu gợi lên sự bất ngờ, niềm vui sướng khi đón nhận tín hiệu đầu tiên của mùa xuân:

“Mọc giữa dòng sông xanh,
Một bông hoa tím biếc.”

“Bông hoa tím biếc” ấy có lẽ là hoa lục bình hoặc hoa súng, loài hoa quen thuộc trên mặt nước ao hồ, sông nước quê nhà:

“Con sông nhỏ tuổi thơ ta tắm
Vẫn còn đây nước chẳng đổi dòng
Hoa lục bình tím cả bờ sông…”

(Trở về quê nội – Lê Anh Xuân)

Màu xanh của dòng nước hòa quyện với sắc “tím biếc” của hoa tạo nên một bức tranh xuân giản dị mà đầy sức sống. Ngước nhìn bầu trời, nhà thơ say sưa lắng nghe tiếng chim chiền chiện hót. Chim chiền chiện, còn gọi là chim sơn ca, là người bạn thân thiết của nhà nông. Từ “ơi” vang lên như tiếng reo vui, thể hiện niềm hạnh phúc khi được nghe chim hót:

“Ơi con chim chiền chiện
Hót chi mà vang trời.”

Cụm từ “hót chi” mang đậm chất giọng Huế, thể hiện sự gần gũi, thân thương giữa con người và thiên nhiên. Tiếng chim chiền chiện hót vang như báo hiệu mùa xuân về. Âm thanh ấy ngân vang, rung động lòng người, mang đến niềm vui bất tận. Ngắm nhìn dòng sông, bông hoa và lắng nghe tiếng chim, nhà thơ cảm thấy lòng mình rộn rã:

“Từng giọt long lanh rơi
Tôi đưa tay tôi hứng”

Hành động “đưa tay… hứng” là một cử chỉ giản dị nhưng đầy trân trọng, thể hiện sự xúc động sâu sắc. “Giọt long lanh” là hình ảnh đầy chất thơ, gợi lên nhiều liên tưởng. Đó có thể là giọt sương mai, hay là giọt âm thanh tiếng chim chiền chiện? Sự chuyển đổi cảm giác từ thính giác sang thị giác đã tạo nên vẻ đẹp hình khối cho âm thanh.

Chỉ với ba nét vẽ: dòng sông xanh, bông hoa tím biếc và tiếng chim chiền chiện hót, Thanh Hải đã khắc họa thành công một bức tranh xuân tươi đẹp và đầy sức sống. Đó chính là vẻ đẹp và sức mạnh của đất nước trong mùa xuân mới.

Bốn câu thơ tiếp theo nói về mùa xuân của lao động và chiến đấu. Cấu trúc thơ song hành nhấn mạnh hai nhiệm vụ quan trọng của dân tộc:

“Mùa xuân người cầm súng,
Lộc giắt đầy quanh lưng
Mùa xuân người ra đồng
Lộc trải dài nương mạ.”

“Lộc” tượng trưng cho chồi non, cành lá xanh tươi mơn mởn. Khi mùa xuân đến, cây cối đâm chồi nảy lộc, mang theo sức sống mãnh liệt. Trong bối cảnh này, “lộc” không chỉ là biểu tượng của mùa xuân mà còn là sức mạnh bất diệt của đất nước. Người lính mang trên lưng vành lá ngụy trang xanh biếc, mang theo sức xuân và ý chí bảo vệ Tổ quốc. Người nông dân đổ mồ hôi, cần cù lao động để tạo nên màu xanh bát ngát cho ruộng đồng. Ý thơ sâu sắc: máu và mồ hôi của nhân dân đã góp phần tô điểm và giữ gìn mùa xuân mãi mãi.

Cả dân tộc bước vào mùa xuân với khí thế khẩn trương và rộn ràng:

“Tất cả như hối hả
Tất cả như xôn xao.”

“Hối hả” diễn tả sự vội vã, khẩn trương, trong khi “xôn xao” gợi lên sự náo nhiệt, rộn ràng. Điệp ngữ “tất cả như…” cùng nhịp thơ nhanh, mạnh đã tạo nên một hành khúc mùa xuân sôi động, thể hiện tinh thần của thời đại Hồ Chí Minh.

Đoạn thơ tiếp theo thể hiện những suy tư sâu sắc của nhà thơ về đất nước và nhân dân:

“Đất nước bốn nghìn năm
Vất vả và gian lao
Đất nước như vì sao
Cứ đi lên phía trước”.

Chặng đường lịch sử bốn nghìn năm của dân tộc đầy gian nan và thử thách. Nhân dân ta qua bao thế hệ đã đổ máu, mồ hôi và tình yêu nước để xây dựng và bảo vệ đất nước. Hình ảnh “Đất nước như vì sao” là một so sánh đẹp, thể hiện niềm tự hào về một Việt Nam anh hùng, bất diệt. Vì sao là nguồn sáng vĩnh hằng, tượng trưng cho sự trường tồn và vẻ đẹp của dân tộc.

So sánh đất nước với vì sao còn khẳng định ý chí kiên cường, quyết tâm vươn lên của dân tộc: “Cứ đi lên phía trước”. Ba tiếng “cứ đi lên” thể hiện khí phách và niềm tin mãnh liệt vào tương lai tươi sáng. Sau những suy tư, Thanh Hải bày tỏ khát vọng hóa thân:

“Ta làm con chim hót
Ta làm một cành hoa
Ta nhập vào hòa ca
Một nốt trầm xao xuyến”

“Con chim hót” mang đến niềm vui, “một cành hoa” tô điểm cho cuộc sống, và “một nốt trầm” trong bản hòa ca làm xao xuyến lòng người. Ba hình ảnh này tượng trưng cho vẻ đẹp, niềm vui và tài năng của con người Việt Nam, thể hiện khát vọng cống hiến thầm lặng.

Với Thanh Hải, hóa thân là để hiến dâng, để phục vụ cho một mục đích cao cả:

“Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc”

Lời thơ chân thành, tha thiết. Mỗi người hãy trở thành “một mùa xuân nho nhỏ” để góp phần làm nên mùa xuân vĩ đại của đất nước. “Mùa xuân nho nhỏ” là ẩn dụ sáng tạo, thể hiện lẽ sống đẹp: cống hiến không ngừng, từ tuổi trẻ đến khi về già. Thanh Hải đã sống như lời thơ ông viết, và bài thơ này được viết trên giường bệnh, một tháng trước khi ông qua đời, càng làm tăng thêm giá trị nhân văn.

Thanh Hải sử dụng điệp ngữ tài tình: “Ta làm… ta làm… ta nhập…”, “dù là tuổi… dù là khi…” để nhấn mạnh ý thơ và tạo nhịp điệu tha thiết. Giọng thơ ấm áp, chân thành, như lời trăng trối của tác giả, để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc.

Khổ thơ cuối là tiếng hát yêu thương, khép lại bài thơ bằng những lời nguyện cầu chân thành và xúc động.

“Mùa xuân ta xin hát
Câu Nam ai, Nam bình
Nước non ngàn dặm mình
Nước non ngàn dặm tình
Nhịp phách tiền đất Huế.”

Nam ai và Nam bình là hai làn điệu dân ca đặc trưng của xứ Huế, đã tồn tại qua hàng trăm năm. Phách tiền, một nhạc cụ dân tộc, được dùng để giữ nhịp cho những lời ca, tiếng đàn tranh, đàn tam thập lục. Câu thơ “Mùa xuân ta xin hát” thể hiện niềm khao khát mãnh liệt của nhà thơ dành cho quê hương thân yêu khi mùa xuân về. Quê hương đất nước trải dài ngàn dặm, chan chứa tình yêu thương. Đó là “ngàn dặm mình”, “ngàn dặm tình” dành cho non nước và xứ Huế thân thương! Câu thơ của người con đất Huế thật sự “dịu ngọt” và đầy cảm xúc.

Mùa xuân là chủ đề quen thuộc trong thơ ca dân tộc. Thanh Hải đã góp vào kho tàng thơ ca một bài thơ xuân đẹp đẽ, đậm đà tình nghĩa. Qua khổ thơ 4 và 5 của bài “Mùa xuân nho nhỏ”, tình yêu mùa xuân gắn liền với tình yêu đất nước, quê hương được diễn tả một cách sâu sắc và xúc động. Đó cũng là lời nhắn nhủ của nhà thơ đến thế hệ sau: mỗi cuộc đời hãy trở thành một mùa xuân của đất nước. Đất nước ta sẽ mãi mãi là những mùa xuân tươi đẹp và tràn đầy sức sống.

Phân tích khổ thơ 4, 5 bài thơ Mùa xuân nho nhỏ - Mẫu 3

Thanh Hải là một nhà thơ tiêu biểu trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp và Mỹ. Ông nổi tiếng với nhiều tác phẩm mang đậm tâm tình tha thiết. Trong số đó, “Mùa Xuân Nho Nhỏ” là một tác phẩm nổi bật, được nhiều độc giả yêu thích. Bài thơ không chỉ là bức tranh mùa xuân tươi đẹp mà còn thể hiện khát vọng cống hiến chân thành của tác giả. Khổ thơ thứ 4 và thứ 5 chính là đoạn thể hiện rõ nhất ước nguyện của nhà thơ: ông muốn hiến dâng cuộc đời mình cho mùa xuân chung của đất nước và dân tộc.

Những lời thơ giản dị trong khổ 4 và 5 chính là tâm tình mà tác giả muốn gửi gắm. Đi sâu vào từng đoạn thơ qua những luận điểm sẽ giúp người đọc cảm nhận sâu sắc hơn thông điệp của tác phẩm.

Nội dung chính của khổ thơ thứ 4 là khát vọng được hòa nhập và mang niềm vui đến cho cuộc đời.

Ta làm con chim hót,
Ta làm một cành hoa.
Ta nhập vào hoà ca,
Một nốt trầm xao xuyến

Trong 4 câu thơ này, tác giả đã sử dụng điệp từ “ta” một cách bình dị và thân thuộc. Nhịp thơ dồn dập thể hiện khát vọng một cách rõ nét. Nhân vật trữ tình ở đây “muốn làm con chim hót” để góp tiếng hót cho đời; “muốn làm một cành hoa” để tô điểm thêm hương sắc cho cuộc sống. Những ước nguyện ấy tuy giản dị nhưng chứa đựng tình yêu sâu sắc dành cho đất nước. Tác giả chỉ mong mùa xuân của đất nước luôn ngập tràn sức sống và tươi mới.

“Ta nhập vào hòa ca” chỉ mong là “một nốt trầm” lặng lẽ, không ồn ào, để góp phần làm cho bản hòa ca mùa xuân thêm vui tươi và ý nghĩa.

Tác giả sử dụng từ “Ta” để diễn tả ước nguyện vì ông hiểu rằng đây không chỉ là khát vọng của riêng mình, mà còn là mong ước chung của nhiều người. Bất kỳ ai có tấm lòng yêu nước và tâm hồn nghệ sĩ đều mong muốn hòa nhập vào cuộc sống, cống hiến cho đất nước. Đặc biệt là những con người dũng cảm, sẵn sàng hi sinh vì sự phồn vinh của Tổ quốc.

Khổ thơ thứ 5 thể hiện ước nguyện cống hiến chân thành, không màng đến tuổi tác. Hình ảnh “mùa xuân nho nhỏ” được nhắc đến như cuộc đời của mỗi người. Để có được mùa xuân lớn cho đất nước, mỗi người cần góp phần “mùa xuân nho nhỏ” của mình vào đó. Chỉ khi ấy, mùa xuân lớn ấy mới thực sự rực rỡ. Trong hai câu thơ này, tác giả sử dụng từ láy như “lặng lẽ”, “nho nhỏ” để thể hiện nhân cách sống cao đẹp của con người, luôn hướng đến lợi ích chung của dân tộc. Đồng thời, tác giả cũng tạo sự đối lập giữa cái nhỏ bé của con người với không gian rộng lớn của đất nước.

“Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc.”

Nhà thơ chỉ âm thầm, lặng lẽ cống hiến cho đời mà không cần ai biết đến hay tán dương. Dù là khi còn trẻ hay khi “tóc bạc”, tác giả vẫn nguyện hiến dâng cuộc đời mình. Tuổi tác có thể thay đổi, nhưng khát vọng cống hiến vẫn mãi nguyên vẹn.

Hai câu thơ còn thể hiện thái độ quyết tâm của tác giả: dù có trở ngại, ông vẫn kiên trì thực hiện lời hứa của mình. Lương tâm của nhân vật luôn vượt qua thử thách để mãi là “mùa xuân nho nhỏ” cho đời.

Qua việc phân tích khổ 4 và 5, chúng ta có thể thấy được những thủ pháp nghệ thuật đặc sắc của tác giả. Ông không chỉ sử dụng từ láy mà còn khéo léo dùng điệp từ để diễn tả ước nguyện. Những hình ảnh đẹp, quen thuộc và giản dị, cùng ngôn từ tinh tế, đã gợi lên cảm xúc một cách nhẹ nhàng.

Đặc biệt, phép so sánh và ẩn dụ sáng tạo đã góp phần tạo nên sự độc đáo trong thơ ca của Thanh Hải. Những yếu tố này đã làm cho bài thơ trở nên giá trị hơn về mặt nội dung và ý nghĩa.

Như vậy, khi phân tích khổ 4 và 5 của bài thơ “Mùa Xuân Nho Nhỏ”, chúng ta đã thấy được ý thức và trách nhiệm của tác giả đối với quê hương, đất nước. Đồng thời, đó còn là khát vọng cống hiến cả cuộc đời mình, chỉ mong đất nước mãi mãi rực rỡ và tươi đẹp.

Bên cạnh đó, tác giả còn mong muốn truyền tải một thông điệp sâu sắc đến mọi người: Để mùa xuân của đất nước luôn rực rỡ và tràn đầy sức sống, mỗi người hãy góp phần bằng cách dâng hiến 'mùa xuân nho nhỏ' của chính mình.

Phân tích khổ thơ 4, 5 bài thơ Mùa xuân nho nhỏ - Mẫu 4

Trong bốn mùa xuân, hạ, thu, đông, mùa xuân luôn là mùa được yêu thích nhất. Mùa xuân mang đến sự sống, với muôn hoa đua nở và tiếng chim hót ríu rít trên cành lá xanh tươi. Thanh Hải, ngay cả khi nằm trên giường bệnh, đã viết nên bài thơ “Mùa xuân nho nhỏ” – một tác phẩm trữ tình, thơ mộng về mùa xuân. Trong hai khổ thơ bốn và năm, ông đã bày tỏ tâm nguyện chân thành và đầy xúc động:

“Ta làm con chim hót
Ta làm một cành hoa
Ta nhập vào ca một nốt trầm xao xuyến.
Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc.”

Những vần thơ này tràn đầy tình yêu thiên nhiên, lòng tự hào, sự lạc quan và tình yêu quê hương đất nước của Thanh Hải.

Mùa xuân của thiên nhiên và đất nước thường khơi dậy trong lòng mỗi người niềm khao khát và hy vọng. Với Thanh Hải cũng vậy. Đây là thời điểm ông nhìn lại cuộc đời mình và gửi gắm tâm niệm của một nhà cách mạng, một nhà thơ đã dành trọn đời mình cho đất nước.

“Ta làm con chim hót
Ta làm một cành hoa .
Ta nhập vào hòa ca
Một nốt trầm xao xuyến”.

Điệp ngữ “ta làm” thể hiện rõ khát vọng cống hiến của nhà thơ. Đó là ước nguyện được hòa mình vào cuộc sống của đất nước, dù chỉ là một phần nhỏ bé, Thanh Hải vẫn muốn dâng hiến cuộc đời mình cho quê hương. Ông mong muốn trở thành tiếng chim hót, một cành hoa để góp phần làm đẹp thêm mùa xuân, tô điểm cho đất trời thêm rực rỡ. Nhà thơ nguyện làm “nốt trầm xao xuyến” – không ồn ào, không nổi bật, mà chỉ âm thầm hòa vào khúc ca của nhân dân đón chào mùa xuân.

Hình ảnh thiên nhiên tươi đẹp, chân thành, cùng giọng thơ nhẹ nhàng, êm ái và ngọt ngào.

Điệp từ “ta” vừa là lời khẳng định, vừa như tiếng lòng, như lời tâm sự chân thành. Ước nguyện đó trở thành lẽ sống cao đẹp, không phân biệt tuổi tác.

“Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc.””

Thái độ “lặng lẽ dâng cho đời” thể hiện sự khiêm nhường nhưng kiên định, đáng quý vì đó là những gì đẹp nhất trong cuộc đời. Tác giả mong muốn dù đã qua tuổi xuân, vẫn được làm “một mùa xuân nho nhỏ” trong mùa xuân lớn lao của đất nước. Điệp ngữ “dù là” khẳng định sự kiên trì, vượt qua thử thách thời gian và tuổi tác để tiếp tục cống hiến. Giọng thơ nhẹ nhàng nhưng mang sức khái quát lớn, làm nổi bật hình ảnh “mùa xuân nho nhỏ” – biểu tượng của tâm hồn đẹp đẽ.

Thật xúc động và đáng kính khi đọc những vần thơ như lời tổng kết cuộc đời. Từ “tuổi hai mươi” khi bắt đầu tham gia kháng chiến đến khi “tóc bạc”, Thanh Hải vẫn âm thầm cống hiến. Những câu thơ này là những lời cuối cùng, chứa đựng tình yêu và lý tưởng sống của ông.

“Một mùa xuân nho nhỏ” là món quà Thanh Hải dâng tặng cho đời trước khi bước vào cõi vĩnh hằng.

Những lời tâm sự cuối cùng của người sắp ra đi luôn chân thật và đầy cảm xúc. Bài thơ này chính là tâm nguyện cả đời của Thanh Hải. Ông đã giãi bày những điều sâu kín nhất, hòa mình vào thơ ca, để thơ và đời mãi song hành.

Tóm lại, những ước nguyện giản dị nhưng ý nghĩa của tác giả thật đáng trân trọng. Ông luôn mong muốn dâng hiến trọn vẹn cuộc đời mình cho đất nước, một tấm lòng cao cả và đáng kính.

Phân tích khổ thơ 4, 5 bài thơ Mùa xuân nho nhỏ - Mẫu 5

Thanh Hải, một nhà thơ trải qua hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, đã dành trọn đời mình cho sự nghiệp giải phóng dân tộc. Ngay cả trong những ngày tháng cuối đời, ông vẫn khao khát được gắn bó với mạch nguồn cuộc sống, với trái tim lớn của dân tộc, và cống hiến sức lực nhỏ bé của mình cho công cuộc xây dựng đất nước. Ý nguyện cao đẹp ấy được thể hiện rõ nét trong khổ thơ 4 và 5 của bài thơ “Mùa xuân nho nhỏ” – tác phẩm cuối cùng ông để lại cho đời.

“Mùa xuân nho nhỏ” là một trong những tác phẩm tiêu biểu của Thanh Hải. Bài thơ là tiếng lòng tha thiết yêu mến và gắn bó với đất nước, với cuộc đời; đồng thời thể hiện ước nguyện chân thành của tác giả – mong muốn được cống hiến cho đất nước, góp một “mùa xuân nho nhỏ” của mình vào mùa xuân lớn lao của dân tộc.

Trước mùa xuân của thiên nhiên, mùa xuân của đất nước, và sự phát triển không ngừng của cuộc sống, tác giả khao khát được hòa nhập vào dòng chảy ấy. Đất nước chưa bao giờ đẹp tươi và rạng rỡ đến thế. Hành trình lịch sử bốn nghìn năm với bao gian khổ, vất vả đã làm nên nền văn hiến Đại Việt rực rỡ. Sức mạnh dân tộc được khẳng định, và đất nước vẫn trường tồn, vươn lên mạnh mẽ. Hình ảnh đất nước như “vì sao” là một so sánh đầy ý nghĩa, thể hiện niềm tự hào về một Việt Nam anh hùng, bất diệt.

Đất nước ấy không ngừng lớn mạnh, từng ngày vươn lên. Hành trình tiến về tương lai của dân tộc vẫn tiếp diễn, thể hiện ý chí và quyết tâm sắt đá. Trong niềm hân hoan và tự hào ấy, nhà thơ mong muốn hóa thân thành một phần vẻ đẹp của đất nước:

“Ta làm con chim hót
Ta làm một cành hoa.
Ta nhập vào hòa ca
Một nốt trầm xao xuyến”.

Tâm nguyện của nhà thơ là khát vọng được hòa nhập vào cuộc sống của đất nước, cống hiến những gì tốt đẹp nhất – dù nhỏ bé – cho cuộc đời chung. Điều ấy được thể hiện qua những hình ảnh giản dị mà đẹp đẽ: con chim hót, cành hoa, và nốt trầm trong bản hòa ca. Những hình ảnh này không chỉ đẹp mà còn mang ý nghĩa sâu sắc, thể hiện ước nguyện khiêm nhường nhưng đầy nhiệt huyết của tác giả.

“Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc”.

Bao trùm lên tất cả, nhà thơ mong muốn trở thành “một mùa xuân nho nhỏ”, âm thầm dâng hiến trọn vẹn tâm hồn, trí tuệ và sức lực của mình cho đất nước. Khát vọng ấy tuy khiêm nhường nhưng chứa đựng một nhân sinh quan cao đẹp: sống là để cống hiến, dù là nhỏ bé, và không ngừng cống hiến cho cuộc đời. Mỗi người hãy là một mùa xuân nho nhỏ, góp phần làm nên mùa xuân bất diệt của dân tộc.

“Dù là tuổi hai mươi.
Dù là khi tóc bạc”

Những hình ảnh như bông hoa, tiếng chim hót từ đầu bài thơ được tái hiện trong khổ thơ này với giọng điệu êm ái, ngọt ngào. Cách cấu tứ lặp lại tạo nên sự đối ứng chặt chẽ và mang ý nghĩa mới: sống có ích và cống hiến là lẽ tự nhiên, như chim hót, như hoa khoe sắc. Trong bài “Một khúc ca xuân”, Tố Hữu cũng từng viết:

“Nếu là con chim, chiếc lá
Thì con chim phải hót, chiếc lá phải xanh
Lẽ nào vay mà không có trả
Sống là cho đâu chỉ nhận riêng mình?”

Tâm nguyện ấy thật cao đẹp và chân thành, là sự phát triển tự nhiên trong mạch cảm xúc của bài thơ. Điệp từ “ta” như một lời khẳng định, và cái “ta” ấy không chỉ của riêng tác giả mà còn là tiếng lòng chung của nhiều người. Điệp ngữ “dù là” như lời tự nhủ, thể hiện sự kiên trì vượt qua thời gian, tuổi tác và bệnh tật để mãi mãi là một mùa xuân nho nhỏ trong mùa xuân lớn của đất nước.

“Mùa xuân nho nhỏ” của Thanh Hải là một bài thơ đặc sắc. Với thể thơ năm chữ, giọng điệu lúc mạnh mẽ, lúc tha thiết, tác giả đã bày tỏ cảm xúc trước mùa xuân của thiên nhiên, đất nước và khát vọng được cống hiến trọn vẹn cho cuộc đời. Ước nguyện của nhà thơ nhắc nhở chúng ta rằng sống là để cống hiến, nhưng vẫn giữ được nét riêng của mình. Khổ 4 và 5 của bài thơ là kết tinh rực rỡ của sức sống mãnh liệt và tình yêu thiết tha của một nghệ sĩ suốt đời sống vì nhân dân, vì đất nước.

Phân tích khổ thơ 4, 5 bài thơ Mùa xuân nho nhỏ - Mẫu 6

Trong giai đoạn kháng chiến chống Mỹ cứu nước, nhà thơ Thanh Hải là một trong những cây bút tiên phong xây dựng nền văn học cách mạng miền Nam. Sinh năm 1930 và mất năm 1980, tên thật là Phạm Bá Ngoãn, quê ở Thừa Thiên – Huế, ông bắt đầu sự nghiệp văn nghệ từ những ngày cuối cuộc kháng chiến chống Pháp. Tháng 11 năm 1980, trong những ngày cuối đời, Thanh Hải đã viết bài thơ “Mùa xuân nho nhỏ” khi đang nằm trên giường bệnh. Bài thơ là tiếng lòng, tâm sự và suy ngẫm của ông, đặc biệt là khát vọng được hòa nhập và cống hiến cho mùa xuân chung của dân tộc. Tình cảm ấy được thể hiện chân thành và xúc động qua khổ thơ bốn và năm.

Ta làm con chim hót
Ta làm một cành hoa
Ta nhập vào hòa ca
Một nốt trầm xao xuyến

Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc.

Bài thơ “Mùa xuân nho nhỏ” gồm sáu khổ, viết theo thể thơ năm chữ. Dân tộc ta đã trải qua bốn nghìn năm lịch sử đầy gian lao, nhưng giờ đây, đất nước đã giành được độc lập và tự do, chưa bao giờ tươi đẹp đến thế. Trước mùa xuân của thiên nhiên và đất nước, Thanh Hải khao khát được hòa nhập vào cuộc sống quê hương. Khổ một, hai và ba thể hiện cảm xúc về mùa xuân, còn khổ bốn và năm là ước nguyện cống hiến chân thành của nhà thơ.

Ta làm con chim hót
Ta làm một cành hoa
Ta nhập vào hòa ca
Một nốt trầm xao xuyến

Nhà thơ khao khát được hi sinh và cống hiến. Ước mơ ấy cháy bỏng, tràn đầy nhiệt huyết và niềm tin bất diệt. Để bày tỏ lẽ sống, Thanh Hải sử dụng điệp ngữ “ta làm” để thể hiện ước nguyện chân thành. Ông muốn làm “con chim hót” để mang niềm vui, “một cành hoa” để tô điểm cho mùa xuân, và “một nốt trầm xao xuyến” để góp vào bản hòa ca chung. Đó là ước nguyện khiêm nhường nhưng đầy ý nghĩa, thể hiện khát vọng cống hiến cho đất nước.

Nhà thơ chọn những hình ảnh đẹp của thiên nhiên để bày tỏ ước nguyện. Hình ảnh bông hoa, tiếng chim từ đầu bài thơ được tái hiện, thể hiện lẽ sống cao đẹp của ông. Đại từ “ta” không chỉ nói về bản thân mà còn là khát vọng chung của nhiều người. Nhịp thơ hối hả, gấp gáp như nhịp sống quê hương, thể hiện ước mong cháy bỏng nhưng khiêm tốn của nhà thơ.

Lẽ sống của Thanh Hải còn được thể hiện qua những vần thơ sâu lắng. Tâm hồn ông hòa vào mùa xuân đất nước, thôi thúc mạnh mẽ nhưng âm thầm và lặng lẽ.

Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc.”

Ngôn từ của Thanh Hải chính xác, tinh tế và gợi cảm. Ông sử dụng phép ẩn dụ qua hình ảnh “một mùa xuân nho nhỏ” – một sáng tạo độc đáo, thể hiện cuộc đời, sự cống hiến và khát vọng sống cao đẹp. Từ láy “lặng lẽ”, “nho nhỏ” thể hiện sự khiêm tốn, chân thành của một nhân cách lớn. Khát vọng của nhà thơ tuy khiêm nhường nhưng chứa đựng nhân sinh quan cao đẹp và sự chân thành tha thiết.

Điệp từ “dù là” nhấn mạnh thái độ tự tin trước khó khăn. “Tuổi hai mươi” hay “khi tóc bạc” thể hiện sự cống hiến không ngừng, dù tuổi trẻ hay già cỗi. Ý thức trách nhiệm với quê hương trở thành lẽ sống bất diệt trong tâm hồn Thanh Hải. Lời thơ là lời hứa, lời tự nhủ của ông về sự kiên trì và cống hiến không ngừng.

Dù viết trong những ngày cuối đời, bài thơ không gợi chút băn khoăn về bệnh tật hay suy nghĩ riêng tư. Thanh Hải chỉ “lặng lẽ” mà cháy bỏng khát khao dâng hiến những gì đẹp nhất cho đất nước. Ông sử dụng từ láy, điệp từ hiệu quả, cùng hình ảnh thiên nhiên giản dị mà đẹp đẽ, ngôn từ tinh tế và gợi cảm.

Khổ bốn và năm của bài “Mùa xuân nho nhỏ” đã thành công trong việc thể hiện ước nguyện chân thành của Thanh Hải. Đó là tiếng lòng của một con người đã trải qua hai cuộc chiến, cống hiến trọn đời cho cách mạng. Tấm lòng và ước nguyện của ông thật đáng quý, nhắc nhở chúng ta phải học tập và cống hiến, dù là việc nhỏ, cho quê hương đất nước.

Phân tích khổ thơ 4, 5 bài thơ Mùa xuân nho nhỏ - Mẫu 7

Những khát vọng và lý tưởng sống đẹp luôn là điều cần thiết trong cuộc đời mỗi con người. Nhà thơ Thanh Hải cũng không ngoại lệ, với ước nguyện được cống hiến một phần nhỏ bé cho đất nước, thể hiện qua tác phẩm “Mùa xuân nho nhỏ” – sáng tác cuối đời của ông. Khổ thơ 4 và 5 là nơi tinh thần cao cả ấy được bộc lộ rõ nét nhất.

Ta làm con chim hót
Ta làm một cành hoa
Ta nhập vào hòa ca
Một nốt trầm xao xuyến

Cảnh sắc mùa xuân với bông hoa tím biếc, dòng sông xanh ngắt, tiếng chim chiền chiện vang vọng khắp nơi đã khơi dậy trong lòng nhà thơ tình yêu tha thiết. Mùa xuân về trên đất nước tràn đầy sức sống, rực rỡ sắc màu và rộn rã âm thanh, khiến lòng người không thể thờ ơ. Trong sâu thẳm tâm hồn, mùa xuân đã đánh thức những mầm xanh của niềm tin và khát vọng cống hiến. Điệp ngữ “ta làm” nhấn mạnh sự chủ động và khát khao mãnh liệt được góp niềm vui cho cuộc đời. Giờ đây, cái “tôi” riêng tư đã hòa vào cái “ta” chung, trở thành ước nguyện của hàng triệu con người trên mảnh đất hình chữ S.

Những ước mơ giản dị như “con chim hót”, “một nhành hoa” thật cao cả và đáng trân trọng. Người ta thường nói về những giấc mơ lớn lao, nhưng ít ai nhận ra rằng sự vĩ đại được xây dựng từ những điều nhỏ bé. Là chú chim tự do cất tiếng hót, là bông hoa dại tô điểm cho những con đường, hay một nốt trầm trong bản hòa ca cuộc đời – tất cả đều là những đóng góp ý nghĩa. Dù là gì đi nữa, nhà thơ vẫn muốn làm chủ cuộc đời mình, góp phần vào mùa xuân lớn của dân tộc. Giọng thơ như thúc giục, khơi dậy hành động, kêu gọi mọi người hãy cống hiến sức lực nhỏ bé của mình cho quê hương.

Trái tim người nghệ sĩ luôn ý thức trách nhiệm với cuộc đời. Không cần phô trương hay mỹ từ hoa mỹ, tác giả chỉ muốn mọi thứ diễn ra nhẹ nhàng và âm thầm:

Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc.

Lẽ sống của nhà thơ thật giản dị. Mỗi cuộc đời là một mùa xuân, và ông muốn cống hiến mùa xuân nhỏ bé của mình cho đất nước. Dù chỉ là một phần nhỏ, nhưng đó là điều đẹp đẽ nhất mà ông dành tặng cho quê hương. Sự cống hiến thầm lặng “lặng lẽ dâng cho đời” tuy không ồn ào, nhưng lại có sức mạnh to lớn, đáng được trân trọng và ngợi ca.

Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc

Điệp từ “dù là” như một lời khẳng định, một lời tự nhủ đầy tâm huyết. Dù ở tuổi thanh xuân hay khi tóc đã bạc, khát vọng cống hiến vẫn mãi cháy bỏng. Đó là lẽ sống bất diệt, là trách nhiệm với quê hương mà nhà thơ không bao giờ quên.

Xuân Diệu cũng từng viết về mùa xuân với sự say đắm và khát khao sống vội vã:

Ta muốn ôm....
.....
Hỡi xuân hồng ta muốn cắn vào ngươi

Không quá vội vàng như Xuân Diệu, Thanh Hải đến với mùa xuân bằng sự nhẹ nhàng, thư thái. Nhưng ẩn sâu trong đó là một phong cách sống vội – sống để cống hiến những gì tinh túy nhất cho cộng đồng.

Chỉ qua hai khổ thơ, tác giả đã mang đến nhiều suy ngẫm sâu sắc. Thời gian qua có lẽ đã bỏ lỡ nhiều điều, nhưng từ nay, tôi hứa sẽ cố gắng học tập, lao động và trưởng thành hơn, góp chút sức lực nhỏ bé của mình để giúp đỡ mọi người và xây dựng đất nước.

Phân tích khổ thơ 4, 5 bài thơ Mùa xuân nho nhỏ - Mẫu 8

Mùa xuân luôn là nguồn cảm hứng bất tận cho các thi sĩ, và Thanh Hải cũng không ngoại lệ. Bài thơ “Mùa xuân nho nhỏ” được ông sáng tác trong những ngày cuối đời, thể hiện ước nguyện chân thành và khiêm nhường của mình. Hai khổ thơ 4 và 5 là nơi những dòng cảm xúc và khát vọng ấy được bộc lộ rõ nét nhất.

Ta làm con chim hót
Ta làm một cành hoa
Ta nhập vào hòa ca
Một nốt trầm xao xuyến

Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc.

Chỉ qua hai khổ thơ ngắn gọn, ta đã cảm nhận được biết bao cảm xúc dạt dào. Tác giả muốn hóa thân vào những gì mình thấy, nghe và cảm nhận. Đại từ “ta” không chỉ là tiếng lòng chung mà còn là khát vọng riêng của nhà thơ – mong muốn dâng hiến trọn vẹn cuộc đời mình cho đất nước. “Ta làm con chim hót” – câu thơ nhẹ nhàng mà sâu lắng, thể hiện ước nguyện khiêm tốn: chỉ muốn làm một chú chim nhỏ, cất tiếng hót góp vào bản hòa ca của đất trời.

Tiếp theo, nhà thơ mong muốn trở thành “một cành hoa” – có lẽ chỉ là cành hoa dại ven đường, nhưng vẫn mang vẻ đẹp riêng, góp phần tô điểm cho mùa xuân đất nước. Rồi ông muốn làm “một nốt trầm xao xuyến” – một âm thanh nhỏ nhưng đầy xúc cảm, góp vào bản nhạc cuộc đời. Những ước nguyện ấy tuy giản dị nhưng chứa đựng tình yêu và lòng nhiệt huyết với quê hương.

Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời.

Giọng thơ trở nên trầm lắng hơn khi nhà thơ bày tỏ khát vọng dâng hiến cả cuộc đời mình cho đất nước. “Một mùa xuân nho nhỏ” – đó là món quà khiêm nhường nhưng đầy ý nghĩa mà ông muốn gửi tặng. Dù chỉ là một phần nhỏ bé, nhưng đó là tất cả tâm huyết và tình yêu của ông dành cho quê hương. Thanh Hải muốn cống hiến một cách âm thầm, không phô trương, nhưng đầy chân thành và sâu sắc.

Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc.

Điệp từ “dù” như một lời khẳng định, một lời hứa với chính mình và với đất nước. Dù ở tuổi thanh xuân hay khi đã già, tác giả vẫn luôn sẵn sàng cống hiến. Những hình ảnh giản dị như con chim, cành hoa, nốt trầm đã truyền tải trọn vẹn tình cảm và lý tưởng sống cao đẹp của nhà thơ. Ông thật sự là một người đáng kính trọng, luôn mong muốn dâng hiến trọn đời mình cho quê hương.

Gấp trang sách lại, lòng tôi vẫn còn bồi hồi, xao xuyến. Những ước nguyện nhỏ bé nhưng đầy ý nghĩa của Thanh Hải đã để lại ấn tượng sâu sắc trong tâm trí người đọc. Thật sự, bài thơ là một kiệt tác độc đáo và đầy cảm xúc.

Khát vọng dâng hiến cho đời của nhà thơ Thanh Hải trong khổ 4, 5 bài thơ Mùa xuân nho nhỏ

"Sống trong đời sống
Cần có một tấm lòng
Để làm gì, em biết không?
Để gió cuốn đi, để sóng cuốn trôi…"

Những câu thơ, lời hát đầy ý nghĩa ấy ca ngợi tấm lòng của con người trong cuộc sống. Con người sống trên cuộc đời, ai ai cũng nên có một tấm lòng, một lẽ sống, một khát vọng sống đúng đắn. Và Thanh Hải đã có một khát vọng, một ước nguyện sống đẹp. "Mùa xuân nho nhỏ" là thi phẩm nói lên điều ấy. Đặc biệt, hai khổ thơ 4, 5 của tác phẩm đã thể hiện vẻ đẹp của một cuộc đời với những khát khao dâng hiến mãnh liệt.

Nếu khổ thơ 1, 2, 3, tác giả Thanh Hải khắc họa vẻ đẹp của thiên nhiên, cúa đất trời xứ Huế thì đến khổ 4, 5 dòng cảm xúc đã chuyển sang sự suy tư, mạch lạc với những suy ngẫm triết lí về cuộc đời. Mùa xuân của quê hương đất nước được hiện lên với những niềm khát khao hi vọng cháy bỏng:

"Ta làm con chim hót
Ta làm một cành hoa
Ta nhập vào hòa ca
Một nốt trầm xao xuyến".

Những bài Khát vọng dâng hiến cho đời của nhà thơ Thanh Hải trong khổ thơ 4, 5 bài thơ Mùa xuân nho nhỏ hay nhất

Điệp từ "ta" được lặp lại tới ba lần, "ta làm" được lặp lại như một khát khao cống hiến mãnh liệt. Tác giả muốn hóa thân thành "con chim" để góp tiếng ca cho đời, để đem lại niềm vui cho mọi người, muốn hóa thân thành "cành hoa" để tô điểm, tô sắc thêm cho cuộc đời và muốn "nhập vào hòa ca" để góp một tiếng nhạc hay cho mai sau. Sau cùng, tác giả mong muốn trở thành "Một nốt trầm xao xuyến" trong bản nhạc đầy thanh âm của cuộc sống. Sự cống hiến ấy lặng lẽ, âm thầm, không phô trương, xa hoa, không câu lệ. Tất cả đều bình dị, nhẹ nhàng. Một ước mơ nhỏ nhoi, giản dị đến vô cùng. Ước nguyện sống ấy vô cùng cao đẹp. Không chỉ cho riêng nhà thơ, mà còn cho mọi người, cho dân tộc, cho đất nước. Khát vọng ấy vượt qua tất cả mọi khuôn khổ, giới hạn. Ngay cả khi nằm trên giường bệnh, cái khát vọng cao quý ấy cũng không bị dập tắt. Tác giả vẫn tràn đầy niềm tin, hi vọng và động lực vào cuộc sống, vào khát vọng cống hiến của bản thân.:

"Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc"

Mùa xuân nho nhỏ ấy là mùa xuân của tác giả, mùa xuân trong lòng của một thi sĩ đang chống chọi với bệnh tật nhưng có khát vọng lớn lao, cao cả. Mùa xuân nho nhỏ ấy nguyện góp chung vào mùa xuân lớn của toàn dân tộc. Và mùa xuân ấy chỉ "lặng lẽ dâng cho đời" mà thôi, không quá phô trương, xa hoa, một mùa xuân lặng lẽ nhưng lớn lao. Dù tuổi tác có hai mươi hay là khi tóc đã điểm bạc, dù già hay trẻ, ở bất kì độ tuổi nào, đều có mong muốn hiến dâng cho Tổ quốc những gì tươi đẹp nhất của cuộc đời.

Đọc cả bài thơ nói chung và đặc biệt là khổ thơ 4,5 nói riêng của thi phẩm Mùa xuân nho nhỏ, người đọc càng thêm trân quý những giá trị tốt đẹp của cuộc sống. Một nhà thơ yêu đất nước, yêu tổ quốc đến da diết, mong muốn trở thành một phần nhỏ của mùa xuân dân tộc. Đọc xong thi phẩm, những khát khao cháy bỏng của con người như được tiếp thêm động lực, những ước nguyện thanh xuân của các bạn trẻ như có thêm niềm tin mãnh liệt. Mỗi người hãy tạo ra mùa xuân riêng trong lòng mình, mùa xuân chung của tất cả mọi người. Đó cũng chính là thông điệp mà tác giả Thanh Hải muốn gửi gắm qua tác phẩm này.

Những từ ngữ và hình ảnh đặc sắc cần chú ý khi phân tích khổ 4, 5 bài thơ Mùa xuân nho nhỏ

Khổ 4

- Chim hót, cành hoa, nốt trầm xao xuyến: khát vọng hóa thân vào những hình ảnh bình dị, gần gũi và thân thuộc. Mỗi hình ảnh đều mang ý nghĩa riêng, góp phần tô điểm cho cuộc đời thêm tươi đẹp.

Khổ 5

- Mùa xuân nho nhỏ: "Mùa xuân" tượng trưng cho cuộc đời tác giả, một cuộc đời lặng lẽ cống hiến. Đó là sự khiêm nhường, giản dị của một tâm hồn ý thức sâu sắc về trách nhiệm và vai trò của mình trong mùa xuân chung của dân tộc.

- Dâng: thể hiện khát vọng cống hiến chân thành, không vụ lợi, xuất phát từ trái tim nhiệt huyết.

- Tuổi hai mươi, khi tóc bạc: nhấn mạnh sự nhiệt huyết và ngọn lửa cống hiến không ngừng của tác giả, dù ở tuổi thanh xuân hay khi đã bước vào tuổi xế chiều.

Sơ đồ tư duy Phân tích khổ thơ 4, 5 bài Mùa xuân nho nhỏ