Cảm nhận về bức tranh thiên nhiên trong bài thơ Bảo kính cảnh giới (Dàn ý + 12 Mẫu)

• Bảo kính cảnh giới của Nguyễn Trãi là một tác phẩm xuất sắc, khắc họa rõ nét vẻ đẹp thiên nhiên qua ngôn từ tinh tế và giàu cảm xúc.
• Bài thơ không chỉ là bức tranh thiên nhiên sống động mà còn là lời nhắc nhở sâu sắc về sự hòa hợp giữa con người và thiên nhiên.
• Nguyễn Trãi đã sử dụng những hình ảnh đầy chất thơ để truyền tải thông điệp về sự cân bằng và bảo vệ môi trường.

Cảm nhận bức tranh thiên nhiên trong Bảo kính cảnh giới (Cảnh ngày hè)

• Bài viết cung cấp 2 phương pháp tiếp cận cùng 12 mẫu phân tích độc đáo, giúp học sinh nắm bắt sâu sắc nội dung và nghệ thuật của tác phẩm.
• Thông qua việc phân tích chi tiết, người đọc không chỉ cảm nhận được vẻ đẹp thiên nhiên mà còn hiểu rõ hơn về tâm hồn và tư tưởng của Nguyễn Trãi.
• Những gợi ý này là nguồn tài liệu quý giá, hỗ trợ học sinh trau dồi kỹ năng viết và phát triển ngôn ngữ văn học.

Cảm nhận của em về bức tranh thiên nhiên cảnh ngày hè

• Bài viết trình bày cảm nhận sâu sắc về bức tranh thiên nhiên trong tác phẩm, với các mẫu phân tích ngắn gọn và đầy đủ.
• Qua đó, người đọc dễ dàng hình dung và cảm nhận được vẻ đẹp sống động của thiên nhiên ngày hè qua ngòi bút tài hoa của Nguyễn Trãi.
• Bên cạnh đó, bài viết còn gợi ý thêm phần mở bài cho tác phẩm Bảo kính cảnh giới, giúp học sinh có thêm tư liệu tham khảo.

Dàn ý bức tranh thiên nhiên trong Cảnh ngày hè

• Bài thơ khắc họa một bức tranh thiên nhiên sống động, tràn đầy sức sống qua ngòi bút tinh tế của Nguyễn Trãi.
• Những hình ảnh thiên nhiên như ánh nắng, tiếng ve, và cây cối được miêu tả một cách chân thực và giàu cảm xúc.
• Qua đó, tác giả gửi gắm thông điệp về sự hòa hợp giữa con người và thiên nhiên, đồng thời thể hiện tình yêu quê hương đất nước sâu sắc.

Dàn ý số 1

I. Mở bài

- Nguyễn Trãi, một anh hùng dân tộc và nhà văn lỗi lạc, đã để lại dấu ấn sâu sắc trong nền văn học Việt Nam qua cả chữ Hán và chữ Nôm. Bài thơ 'Cảnh ngày hè' của ông là một kiệt tác tiêu biểu, phản ánh tình yêu thiên nhiên và cuộc sống.

- Bức tranh thiên nhiên trong bài thơ không chỉ là một hình ảnh trung tâm mà còn là một thế giới sống động, tràn đầy sức sống, thể hiện qua ngôn từ và hình ảnh thơ mộng.

II. Thân bài

1. Tâm thế ngắm cảnh của thi nhân

- Nhịp điệu thơ tự do, không gò bó, phản ánh sự tự tại và thoải mái trong tâm hồn nhà thơ.

- Từ 'Rồi' gợi lên sự nhàn nhã, không vướng bận, một trạng thái lý tưởng để thưởng thức thiên nhiên.

- 'Hóng mát thuở ngày trường' không chỉ là một hoạt động thư giãn mà còn là một cách sống tao nhã, hòa mình vào nhịp điệu tự nhiên của cuộc sống.

→ Tâm thế này không chỉ làm nổi bật sự thanh thản của tâm hồn mà còn hòa quyện với cảnh vật, tạo nên một bức tranh hài hòa giữa con người và thiên nhiên.

2. Bức tranh cảnh vật.

- Các yếu tố của mùa hè như cây hòe, thạch lựu, và hoa sen được miêu tả một cách chân thực và sống động.

→ Những hình ảnh này không chỉ gần gũi mà còn mang đậm nét đẹp bình dị của làng quê Việt Nam.

- Phương pháp miêu tả cảnh vật:

+ Màu sắc được sử dụng một cách tinh tế: màu lục, đỏ, hồng - những gam màu nóng, rực rỡ, làm bật lên vẻ đẹp rực rỡ của mùa hè.

+ Hình khối:

• Phun – Sự bùng nổ của sự sống, tràn ra bên ngoài một cách mạnh mẽ
• Đùn đùn – Sức sống mãnh liệt, cuộn trào không ngừng
• Tiễn – Nỗi lưu luyến trước sự biến đổi của thiên nhiên

+ Mùi hương: Hương thơm nồng nàn của hoa sen vào cuối hạ, mang đậm hương vị của đất trời.

→ Bức tranh mùa hè cuối hạ không hề gợi lên cảm giác tàn lụi, mà ngược lại, tràn đầy sức sống.

→ Đó là một bức tranh thiên nhiên rực rỡ, tràn đầy nhựa sống, thể hiện sự sinh sôi nảy nở từ bên trong, một sức sống mãnh liệt và không ngừng nghỉ.

- So sánh với bức tranh mùa hè quen thuộc của đại thi hào Nguyễn Du:

“Dưới trăng quyên đã gọi hè/Đầu tường lửa lựu lập lòe đương bông”

→ Cả hai đều miêu tả vẻ đẹp rực rỡ của mùa hè, nhưng Nguyễn Trãi còn khám phá ra sức sống tiềm tàng bên trong cảnh vật.

→ Chỉ một tâm hồn yêu thiên nhiên sâu sắc như Nguyễn Trãi mới có thể nhận ra những điều tinh tế đến vậy.

3. Bức tranh cuộc sống

- Các hình ảnh: ngư phủ, cầm ve, lầu tịch dương

→ Những hình ảnh giản dị, mộc mạc, phản ánh cuộc sống bình yên của làng quê.

- Âm thanh cuộc sống:

+ Lao xao chợ cá: Âm thanh náo nhiệt của phiên chợ cá, mang đến không khí sôi động, vui tươi của cuộc sống người dân làng chài.

+ Dắng dỏi cầm ve: Âm thanh đặc trưng của mùa hè, rộn ràng, sôi động và đầy sức sống.

- Cách sử dụng từ ngữ, cú pháp

• Các từ láy tượng thanh “lao xao”, “dắng dỏi”: Khắc họa chân thực và độc đáo những âm thanh sống động
• Phép đảo cấu trúc câu: Đặt vị ngữ lên trước, nhấn mạnh âm thanh bằng cách đưa các từ tượng thanh lên đầu câu.

→ Bức tranh cuộc sống làng quê hiện lên nhộn nhịp, sôi động, tràn đầy sức sống.

→ Chỉ một tâm hồn yêu thiên nhiên và gắn bó với cuộc sống dân dã như Nguyễn Trãi mới có thể cảm nhận và miêu tả chân thực đến vậy.

♦Tổng kết:

- Nội dung:

• Bức tranh thiên nhiên mùa hè với cảnh vật đa dạng, màu sắc rực rỡ, âm thanh rộn rã, tràn đầy sức sống, cùng bức tranh cuộc sống no đủ, tấp nập
• Tâm hồn tác giả yêu thiên nhiên, tinh tế, nhạy cảm và luôn tha thiết với cuộc sống bình dị

- Nghệ thuật:

• Sự kết hợp hài hòa giữa từ Hán Việt và thuần Việt tạo nên bức tranh vừa giản dị, gần gũi, vừa trang trọng, cổ kính.
• Khéo léo sử dụng từ láy, từ tượng thanh và phép đảo cấu trúc câu
• Giọng điệu trữ tình sâu lắng, bút pháp miêu tả sinh động, giàu cảm xúc.

III. Kết bài

- Khái quát lại vẻ đẹp của bức tranh thiên nhiên trong bài thơ Cảnh ngày hè

- Suy nghĩ cá nhân: Đây là một bức tranh thiên nhiên đẹp đẽ, tinh tế, qua đó thể hiện rõ nét tâm hồn tác giả. Như Xuân Diệu từng nói: “Lòng yêu thiên nhiên tạo vật là thước đo của một tâm hồn.”

Dàn ý số 2

I. Mở bài

Giới thiệu về tác giả Nguyễn Trãi và bài thơ Cảnh ngày hè. Bức tranh thiên nhiên mùa hè hiện lên đầy màu sắc và tràn đầy sức sống.

II. Thân bài

Hòe lục đùn đùn tán rợp giương.
Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ
Hồng liên trì đã tiễn mùi hương

Phân tích từng câu thơ để làm nổi bật bức tranh thiên nhiên mùa hè.

- Cây hoa trước sân với lá xanh mướt, tán rộng giương ra, cây lựu trước hiên nhà vẫn không ngừng trổ những bông hoa đỏ thắm, sen hồng ngoài ao tỏa hương thơm ngát.

- Cách sử dụng các động từ mạnh như “đùn đùn, rợp, giương, phun, tiễn” thể hiện sức sống mãnh liệt, tràn đầy trong từng cảnh vật.

- Các tính từ chỉ màu sắc đã tạo nên một bức tranh mùa hè sống động và rực rỡ.

- Tác giả cảm nhận mùa hè qua hình ảnh, màu sắc và hương vị, tất cả đều toát lên sức sống bất tận và vẻ đẹp rực rỡ.

III. Kết bài

Khẳng định lại vẻ đẹp và tài năng nghệ thuật của Nguyễn Trãi.

Cảm nhận hình ảnh thiên nhiên trong bài thơ Bảo kính cảnh giới - Mẫu 1

Tình yêu quê hương đất nước từ lâu đã trở thành nguồn cảm hứng bất tận cho nhiều nhà văn, nhà thơ trong nền văn học Việt Nam. Mỗi thời đại, mỗi tác giả lại có cách thể hiện tình cảm riêng biệt. Nguyễn Trãi, qua bài thơ “Cảnh ngày hè”, đã khéo léo thể hiện tình yêu thiên nhiên và đất nước một cách tinh tế, sâu sắc.

Mở đầu bài thơ là hình ảnh nhàn nhã của tác giả:

Rồi hóng mát thuở ngày trường

Câu thơ phản ánh tâm trạng thư thái, an nhiên của Nguyễn Trãi. Ông không bận tâm đến những lo toan thế sự mà dành trọn tâm hồn để hòa mình vào thiên nhiên, tận hưởng vẻ đẹp của đất trời với tình cảm chân thành nhất:

Hòe lục đùn đùn tán rợp giương
Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ
Hồng liên trì đã tiễn mùi hương

Bức tranh thiên nhiên qua ngòi bút của Nguyễn Trãi hiện lên sống động với những hình ảnh và màu sắc đặc trưng của mùa hè. Màu xanh của lá hòe tạo nên bóng mát rộng lớn, mang lại cảm giác mát mẻ. Động từ "đùn đùn" không chỉ gợi lên sức sống mãnh liệt của thiên nhiên mà còn thể hiện sự sinh sôi nảy nở của cây cối. Cây thạch lựu với những bông hoa đỏ rực như đang phun ra sắc màu rực rỡ. Hoa sen tỏa hương thơm ngát, như một lời tiễn biệt nhẹ nhàng. Thiên nhiên mùa hè qua cảm nhận của Nguyễn Trãi không chỉ đẹp mà còn đầy sức sống, vừa gợi hình ảnh, vừa gợi âm thanh, tạo nên một bức tranh đa sắc màu và giàu cảm xúc.

Bên cạnh hình ảnh thiên nhiên là bức tranh về cuộc sống con người:

Lao xao chợ cá làng ngư phủ
Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương

Tiếng "lao xao" từ chợ cá, làng chài vọng đến, mang theo không khí nhộn nhịp của cuộc sống đời thường. Nguyễn Trãi không chỉ cảm nhận thiên nhiên mà còn hướng tâm trí mình đến cuộc sống của người dân, thể hiện sự gần gũi, gắn bó với nhân dân. Tiếng ve "dắng dỏi" được so sánh với tiếng đàn, tạo nên một liên tưởng độc đáo, làm bức tranh thiên nhiên thêm phần sinh động. Bức tranh ấy là sự hòa quyện hoàn hảo giữa màu sắc, âm thanh, giữa thiên nhiên và cuộc sống con người.

Khép lại bài thơ là ước nguyện chân thành của tác giả:

Dẽ có Ngu Cầm đàn một tiếng
Dân giàu nước mạnh khắp đòi phương.

Đó là khát vọng cao đẹp của một con người yêu nước: mong muốn có cây đàn của vua Nghiêu Thuấn để gảy khúc Nam Phong, cầu chúc nhân dân ấm no, hạnh phúc. Nguyễn Trãi sử dụng điển tích để ca ngợi cuộc sống thanh bình, đồng thời thể hiện tấm lòng luôn hướng về dân, về nước. Dù sống ẩn dật, ông vẫn không ngừng nghĩ về sự nghiệp giúp dân, giúp nước. Đó là tấm lòng cao cả của một nhà thơ, một nhà yêu nước vĩ đại.

Qua bài thơ, ta cảm nhận được vẻ đẹp của thiên nhiên ngày hè cùng tâm thế ung dung, thư thái của Nguyễn Trãi. Bài thơ không chỉ tả cảnh mà còn ẩn chứa tình yêu thương dân, lo lắng cho vận mệnh đất nước. Với tấm lòng cao cả và tài năng xuất chúng, Nguyễn Trãi xứng đáng là bậc danh nhân văn hóa của dân tộc Việt Nam.

Bức tranh thiên nhiên trong Bảo kính cảnh giới - Mẫu 2

Thiên nhiên từ lâu đã trở thành đề tài quen thuộc trong văn học, là nguồn cảm hứng bất tận cho các thi sĩ. Thông qua thiên nhiên, các tác giả không chỉ bộc lộ tình cảm mà còn gửi gắm tâm tư, suy ngẫm về cuộc đời. Nguyễn Trãi, với bài thơ "Bảo kính cảnh giới" (bài 43), đã khắc họa bức tranh thiên nhiên ngày hè tươi tắn, rực rỡ, đầy sức sống.

Sau những ngày tháng bận rộn nơi quan trường, Nguyễn Trãi trở về với cuộc sống thanh bình. Câu thơ mở đầu đã phác họa rõ nét hoàn cảnh sống của thi nhân:

"Rồi hóng mát thuở ngày trường."

Trong khoảnh khắc nhàn rỗi, nhà thơ thảnh thơi ngồi hóng mát trong một ngày dài. Với tâm hồn nhạy cảm và đôi mắt tinh tường, ông đã phát hiện ra bức tranh thiên nhiên ngày hè vô cùng sinh động:

"Hòe lục đùn đùn tán rợp trương.
Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ,
Hồng liên trì đã tịn mùi hương"

Khác với những thi sĩ khác thường sử dụng hình ảnh ước lệ như "tùng, cúc, trúc, mai", Nguyễn Trãi lại chọn những cảnh vật giản dị, gần gũi. Cây hòe với lá xanh thẫm, tán rộng đang "đùn đùn" phủ kín mặt đất. Cây lựu trước hiên nhà như đang "phun" ra những bông hoa đỏ rực. Sen hồng trong ao tỏa hương thơm ngát. Bức tranh thiên nhiên hiện lên tươi tắn, rực rỡ, với những sắc màu hài hòa, tạo nên một tổng thể đẹp đẽ.

Không chỉ dừng lại ở việc miêu tả vẻ bề ngoài, Nguyễn Trãi còn khéo léo diễn tả sự vận động âm thầm của thiên nhiên. Cây hòe với sức sống căng tràn, tán lá xanh thẫm không ngừng vươn rộng. Hoa lựu đỏ rực như đang "phun" sắc, bung nở rực rỡ. Sen hồng tỏa hương dịu nhẹ, thanh khiết. Qua đó, ta thấy được tình yêu thiên nhiên nồng nàn và sự trân trọng của thi nhân dành cho cảnh vật.

Bức tranh ngày hè càng thêm sinh động nhờ những âm thanh quen thuộc của cuộc sống:

"Lao xao chợ cá làng ngư phủ;
Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương."

Từ láy "lao xao" gợi lên không khí nhộn nhịp của phiên chợ cá, nơi người dân trao đổi, mua bán tấp nập. Âm thanh ấy như chạm vào tâm hồn thi nhân, mang đến cảm giác gần gũi, thân thuộc. Tiếng ve kêu "dắng dỏi" dưới ánh chiều tà như một bản nhạc rộn rã, tô điểm thêm cho bức tranh thiên nhiên. Biện pháp đảo ngữ "dắng dỏi cầm ve" càng làm nổi bật sự sống động của âm thanh mùa hè.

Trong bài thơ, Nguyễn Trãi đã sử dụng nhiều biện pháp nghệ thuật độc đáo. Các động từ mạnh như "đùn đùn", "phun" cùng từ láy "lao xao", "dắng dỏi" đã khắc họa sinh động cảnh sắc thiên nhiên. Ngôn từ giản dị, mộc mạc, đậm chất dân tộc cùng hình ảnh thơ gần gũi đã làm nên sức hấp dẫn của tác phẩm.

Qua bài thơ, ta thấy Nguyễn Trãi là người có tâm hồn tinh tế, nhạy cảm trước thiên nhiên. Ông không chỉ cảm nhận vẻ đẹp bề ngoài mà còn thấu hiểu sức sống âm thầm nhưng mãnh liệt của cảnh vật. Tình yêu thiên nhiên của ông được thể hiện qua từng câu chữ, từng hình ảnh thơ.

"Bảo kính cảnh giới" (bài 43) là một tác phẩm tiêu biểu cho phong cách sáng tác của Nguyễn Trãi về đề tài thiên nhiên. Bức tranh ngày hè với sự hòa quyện giữa hình ảnh, màu sắc và âm thanh sẽ mãi in đậm trong tâm trí người đọc.

Bức tranh thiên nhiên trong Cảnh ngày hè - Mẫu 3

Nguyễn Trãi, một nhà thơ kiệt xuất của dân tộc và là danh nhân văn hóa thế giới, đã để lại nhiều tác phẩm có giá trị lớn. Nếu “Bình Ngô đại cáo” thể hiện lòng tự hào dân tộc và nhiệt huyết yêu nước, thì “Cảnh ngày hè” lại là bức tranh phản ánh vẻ đẹp tâm hồn của ông.

Mở đầu bài thơ “Cảnh ngày hè” là sáu câu thơ miêu tả cảnh ngày hè:

“Rồi hóng mát thuở ngày trường
Hòe lục đùn đùn tán rợp giương
Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ
Hồng liên trì đã tiễn mùi hương
Lao xao chợ cá làng Ngư phủ
Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương”

Nguyễn Trãi đón nhận cảnh ngày hè trong tư thế ung dung, thư thái của một người sống ẩn dật. Bức tranh thiên nhiên hiện lên rực rỡ với sự phối hợp hài hòa của nhiều màu sắc: xanh lá hòe, đỏ thắm hoa lựu, hồng dịu hoa sen, và ánh nắng vàng lung linh. Không chỉ cảm nhận bằng thị giác, tác giả còn sử dụng thính giác và khứu giác để miêu tả mùi hương sen thoang thoảng, âm thanh “lao xao” của chợ cá, và tiếng ve “dắng dỏi” như tiếng đàn. Những từ ngữ như "đùn đùn", "giương", "phun", "tiễn", "lao xao", "dắng dỏi" không chỉ làm bức tranh thêm sinh động mà còn thể hiện khát vọng cống hiến mãnh liệt của tác giả. Ông phá vỡ quy phạm văn học phong kiến, miêu tả cảnh vật gần gũi, thân thuộc với đời sống thường nhật.

Hai câu cuối bài thơ chứa đựng trọn vẹn tâm tư và ước nguyện của tác giả:

“Dẽ có Ngu cầm đàn một tiếng
Dân giàu đủ khắp đòi phương”

Dù sống trong cảnh nhàn hạ, Nguyễn Trãi vẫn luôn đau đáu nỗi lo cho dân, cho nước. Ông nghe thấy âm thanh tấp nập của làng chài, cảm nhận nhịp sống của nhân dân, và ước mong có cây đàn của vua Ngu Thuấn để đem lại cuộc sống ấm no, hạnh phúc cho muôn dân. Đó là tấm lòng cao cả của một con người vừa có tài, vừa có tâm.

Bài thơ “Cảnh ngày hè” được viết theo thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật, nhưng không tuân thủ nghiêm ngặt bố cục truyền thống. Điều này tạo nên nét độc đáo riêng, thể hiện tài năng sáng tạo của Nguyễn Trãi. Hình ảnh hoa lựu trong bài thơ gợi nhớ đến câu thơ của Nguyễn Du:

“Đầu tường hoa lựu lập lòe đơm bông”

Nếu Nguyễn Du thiên về tả cảnh, thì Nguyễn Trãi lại khắc họa cảnh vật qua lăng kính của nhiệt huyết và tâm hồn yêu nước. Điều này cho thấy tài năng và cá tính riêng biệt của ông trong thơ ca.

Bài thơ "Cảnh ngày hè" không chỉ đặc sắc về nội dung mà còn tinh tế về nghệ thuật. Qua đó, ta thấy được vẻ đẹp tâm hồn Nguyễn Trãi: một con người yêu thiên nhiên, yêu quê hương đất nước, và luôn khát khao cống hiến cho nhân dân. Tư tưởng của ông là bài học quý giá về lòng yêu nước và tinh thần trách nhiệm với xã hội.

Bức tranh thiên nhiên trong Cảnh ngày hè - Mẫu 4

Nguyễn Trãi, một danh nhân văn hóa lớn của dân tộc, là người văn võ song toàn, có tâm hồn trong sáng và phẩm cách cao quý. Ông đã dành cả cuộc đời để đấu tranh cho độc lập dân tộc và sự bình yên, no ấm của nhân dân.

“Cảnh ngày hè” (Bảo kính cảnh giới) là một tác phẩm tiêu biểu trong tập “Quốc âm thi tập” - tập thơ Nôm đầu tiên trong lịch sử văn học Việt Nam. Bài thơ khắc họa bức tranh thiên nhiên rực rỡ và tâm hồn chan chứa tình yêu thiên nhiên, đất nước của Nguyễn Trãi.

Bài thơ “Cảnh ngày hè” là bài số 43 trong chùm thơ “Bảo kính cảnh giới” (Gương báu răn mình), thuộc phần Vô đề của “Quốc âm thi tập”. Bài thơ được viết theo thể thơ Đường luật thất ngôn xen lục ngôn, với âm điệu du dương, thể hiện niềm vui nhỏ bé mà Nguyễn Trãi chắt chiu trong cuộc đời đầy vinh quang nhưng cũng lắm bi kịch. Bài thơ có thể chia thành hai phần: sáu câu đầu tái hiện cảnh ngày hè - thiên nhiên và cuộc sống con người; hai câu cuối thể hiện khát vọng cao đẹp và tầm vóc tư tưởng của tác giả.

Dù được tổ chức theo kết cấu thơ thất ngôn bát cú, bài thơ lại mở đầu bằng một câu thơ thất luật, ngắt nhịp 1/2/3 tự nhiên như lời nói thường ngày:

Rồi hóng mát thuở ngày trường

Câu thơ thất luật với kết cấu đặc biệt vang lên như một lời kể vui vẻ, thoải mái về những giây phút hiếm hoi được thư thái trong cuộc đời Nguyễn Trãi. Ông bắt đầu ngày mới với tâm thế an nhàn, tự do thưởng thức vẻ đẹp thiên nhiên. Đây có lẽ là thời điểm ông lui về ở ẩn, rời xa chốn phồn hoa để sống giữa thiên nhiên. Lời thơ giản dị nhưng gợi lên sự thanh thản trong tâm hồn thi nhân. Với tâm trạng ấy, bức tranh thiên nhiên ngày hè hiện lên rực rỡ, tươi tắn và tràn đầy sức sống:

Hòe lục đùn đùn tán rợp giương.
Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ,
Hồng liên trì đã tiễn mùi hương.

Với cái nhìn tinh tế, Nguyễn Trãi đã chọn những gam màu ấm áp và tươi sáng để khắc họa khung cảnh thiên nhiên ngày hè. Màu đỏ của hoa lựu, màu hồng của sen khác hẳn với sắc màu lạnh thường thấy trong thơ ca trung đại. Bức tranh thiên nhiên hiện lên tràn đầy sức sống, mọi vật như đang vươn mình để khoe hết vẻ đẹp của mình. Cây hòe với tán lá xanh mướt, cây lựu bung nở hoa đỏ rực, và sen trong ao tỏa hương thơm ngát. Tất cả tạo nên một bức tranh sống động, thể hiện sự sinh sôi nảy nở của thiên nhiên.

Qua bốn câu thơ đầu, Nguyễn Trãi đã vẽ nên một bức tranh ngày hè đẹp đẽ, tràn đầy sức sống và rực rỡ màu sắc. Khác với thiên nhiên tĩnh lặng thường thấy trong thơ trung đại, cảnh vật ở đây rất sống động, mang đến cảm giác về sự cựa quậy, sinh sôi của sự sống. Điều này tạo nên vẻ đẹp riêng biệt, không thể trộn lẫn của bức tranh thiên nhiên trong bài thơ, đồng thời thể hiện tâm hồn nghệ sĩ tinh tế, nhạy cảm của Nguyễn Trãi. Ở hai câu tiếp theo, bức tranh ngày hè trở nên trọn vẹn với sự xuất hiện của cảnh sinh hoạt con người:

Lao xao chợ cá làng ngư phủ,
Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương.

Để miêu tả cuộc sống con người, Nguyễn Trãi chọn không gian chợ cá - nơi thể hiện nhịp sống sôi động của làng chài. Âm thanh “lao xao” của phiên chợ cá gợi lên không khí náo nhiệt, no đủ của một miền quê trù phú. Từ láy tượng thanh “lao xao” còn cho thấy niềm vui, sự phấn khởi của người dân trong cuộc sống thanh bình. Bức tranh cuộc sống còn được tô điểm bởi hình ảnh “lầu tịch dương” - một căn lầu vắng trong buổi chiều tà. Tuy nhiên, tiếng ve “dắng dỏi” như tiếng đàn đã xóa đi nỗi buồn, thay vào đó là lời ngợi ca cuộc sống yên ấm, hòa bình.

Qua đó, ta thấy Nguyễn Trãi trân trọng cuộc sống thanh bình biết bao! Nhưng ẩn sâu trong âm thanh “lao xao” của chợ cá và tiếng ve ngân vang vẫn là nỗi niềm bâng khuâng trong tâm hồn nhạy cảm của thi nhân. Đó là khát vọng cao đẹp của ông:

Dẽ có Ngu cầm đàn một tiếng,
Dân giàu đủ khắp đòi phương.

Nguyễn Trãi ước mình có cây đàn của vua Nghiêu Thuấn để ca ngợi cuộc sống ấm no, hạnh phúc của nhân dân. Khát vọng này không chỉ dành cho một miền quê mà hướng tới mọi người, mọi nơi trên thế gian. Đó là ước nguyện lớn nhất trong cuộc đời ông: mong muốn nhân dân khắp nơi được sống trong no đủ, thanh bình. Với khát vọng ấy, “Cảnh ngày hè” của Nguyễn Trãi kết thúc một cách bất ngờ, cho thấy tấm lòng luôn đau đáu vì dân, vì nước của ông.

Bui một tấc lòng ưu ái cũ
Đêm ngày cuồn cuộn nước triều Đông

Như vậy, tinh thần chủ đạo trong “Cảnh ngày hè” không chỉ là niềm vui rộn rã trước thiên nhiên, mà còn là nỗi niềm thao thức, khát khao được cống hiến hết sức lực và tâm huyết của mình cho dân, cho nước.

Bức tranh thiên nhiên trong Cảnh ngày hè - Mẫu 5

Nguyễn Trãi (1380 - 1442), vị anh hùng dân tộc với "tấm lòng sáng tựa sao Khuê" (theo lời vua Lê Thánh Tông), dù trong bất kỳ hoàn cảnh nào cũng không nguôi nỗi niềm hướng về dân, về nước. Ngay cả khi bị nghi kỵ, phải lui về quê ngoại Côn Sơn, ông vẫn bộc lộ tấm lòng tha thiết, cháy bỏng qua những vần thơ tưởng như chỉ để vui cùng mây núi, cỏ cây. Tâm tư ấy được thể hiện rõ nét trong chùm thơ 61 bài “Bảo kính cảnh giới”, đặc biệt là bài thơ số 43, chan chứa khát vọng hướng đến cuộc đời và nhân dân.

“Bảo kính cảnh giới” (Gương báu răn mình) lấy những bài học từ thiên nhiên để nhà thơ soi chiếu lòng mình. Qua đó, ta không chỉ thấy tình yêu thiên nhiên của một nghệ sĩ lớn mà còn thấu hiểu tâm sự của người anh hùng luôn đau đáu nỗi niềm "ưu quốc ái dân". Những suy ngẫm và cảm xúc của Nguyễn Trãi giúp ta hình dung rõ hơn về một nhân cách lớn.

Bài thơ mở đầu bằng hoàn cảnh hưởng nhàn bất đắc dĩ:

“Rồi hóng mát thuở ngày trường”

Nhịp thơ lạ lùng, kéo dài cảm giác của một ngày dài vô vị. Câu thơ nhấn mạnh ở nhịp đầu tiên, sau đó là năm chữ nối tiếp như một hơi thở dài. Dù nhà thơ nói về việc hóng mát, nhưng không hề gợi lên cảm giác thư thái thực sự. Hai chữ “ngày trường” lại gợi nỗi chán chường của một ngày dài vô vị. Hưởng nhàn mà không hề thanh thản! Đó có lẽ là khởi nguồn cho những nỗi bực dọc của một con người bất đắc chí. Tuy nhiên, tất cả tâm tư được dồn nén lại khi nhà thơ đối diện với thiên nhiên tràn đầy sức sống:

“Hòe lục đùn đùn tán rợp giương.
Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ
Hồng liên trì đã tiễn mùi hương”

Ba câu thơ vẽ nên bức tranh thiên nhiên đa sắc màu, với những hình ảnh đặc trưng của mùa hè. Đầu tiên là cây hòe với sắc xanh lục, như một chiếc lọng khổng lồ bao trùm cảnh vật, tạo cảm giác về một không gian xanh mát. Cái nhìn của Nguyễn Trãi luôn bao quát, vừa gợi sức sống qua động từ “đùn đùn”, vừa gợi sự phóng khoáng qua từ “rợp”. Tầm nhìn trải từ gần ra xa, theo quy luật đăng đối, khéo léo kết hợp sắc đỏ của hoa lựu trước hiên nhà và sắc hồng của ao sen. Câu trên tả sắc, câu dưới gợi hương. Thiên nhiên ấy chứa đựng nhiều cảm xúc, lúc dịu nhẹ lan tỏa, lúc bừng bừng phun trào, và cuối cùng là cảm giác man mác tiếc nuối làn hương thanh thoát của sen hồng cuối hè. Chỉ một người có tâm hồn tinh tế mới có thể diễn tả nhiều cảm xúc trong vài câu thơ cô đọng như vậy. Giữa khung cảnh thiên nhiên ấy, nhà thơ dường như cũng không nguôi nỗi niềm bực dọc, để lòng mình hòa cùng sức sống mãnh liệt của thiên nhiên.

Không chỉ quan sát bằng mắt, Nguyễn Trãi còn lắng nghe những thanh âm muôn vẻ của thiên nhiên:

“Lao xao chợ cá làng ngư phủ,
Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương”

Có sự chuyển đổi cảm xúc trong cách lắng nghe âm thanh cuộc sống. Giờ đây, âm thanh được cảm nhận từ xa đến gần, từ “lao xao” đến “dắng dỏi”. Thiên nhiên không tĩnh lặng u trầm trong buổi chiều tà, mà trái lại, rất sôi động và gần gũi với tấm lòng yêu đời của nhà thơ. “Lao xao” là âm thanh gợi lên cuộc sống thanh bình của người dân chài, cảnh mua bán tấp nập mà không quá ồn ào, không làm xáo trộn không gian hưởng nhàn của nhà thơ. Dường như Nguyễn Trãi đã chủ động hướng lòng mình về phía chợ cá, làng ngư phủ để thấy mình không xa rời đời thường. Âm vang cuộc sống ấy tạo nên mối liên hệ giữa nhà thơ và nhân dân, mang lại niềm vui xôn xao trong buổi chiều dễ gợi nỗi buồn. Cấu trúc đăng đối tạo nên sự hòa điệu giữa con người và thiên nhiên, với sự cân xứng giữa “làng ngư phủ” và “bóng tịch dương”, mang đậm sắc thái trang trọng cổ điển. Nghệ thuật tương phản tạo nên cảm hứng mới mẻ trong thơ Nguyễn Trãi, khi ấn tượng ám ảnh nhà thơ không phải là ánh chiều tà ảm đạm, mà là âm thanh “dắng dỏi” của tiếng ve. Sự liên tưởng độc đáo này chứng tỏ tài năng nghệ thuật của Nguyễn Trãi. Tiếng ve, đặc trưng của mùa hè, trong thơ ông lại như một bản đàn rạo rực, nhịp sống căng tràn của thiên nhiên.

Bức tranh thiên nhiên sống động ấy chứa đựng thông điệp thẩm mỹ, đánh thức tâm tư nhà thơ. Dù muốn lánh đời, ngắm ánh chiều tà, giam mình trong lầu kín, ông vẫn không thể không nghe, không thấy vẻ đẹp tươi tắn, rộn rã của thiên nhiên xung quanh. Phải chăng, thiên nhiên xôn xao ấy cũng là tấm lòng náo nức của nhà thơ, muốn hòa mình vào niềm vui sự sống? Cuộc sống của ông không phải là sự lánh đời của một ẩn sĩ, mà là phản chiếu của tâm hồn yêu đời thiết tha, vẫn đón nhận và thưởng thức niềm vui cuộc sống thanh bình, để quên đi nỗi riêng tư sầu muộn.

Bức tranh thiên nhiên trong Cảnh ngày hè - Mẫu 6

“Cảnh ngày hè” là một trong những bài thơ nổi tiếng của Nguyễn Trãi, được sáng tác khi ông cáo quan về ở ẩn. Bức tranh thiên nhiên ngày hè trong tác phẩm được miêu tả một cách sinh động và đầy cảm xúc.

Nguyễn Trãi là một nhà thơ có tình yêu thiên nhiên sâu sắc. Bức tranh thiên nhiên ngày hè được ông khắc họa qua những câu thơ đầy hình ảnh và cảm xúc. Câu mở đầu mang đến cảm giác êm đềm, gợi lên cuộc sống yên bình, thư thái: “Rồi hóng mát thuở ngày trường”. Từ “rồi” ở đây thể hiện sự nhàn hạ, rảnh rỗi. Ngày dài trôi qua trong sự thư thái, tĩnh tại với hoạt động “hóng mát”. Qua đó, ta thấy được tâm thế an nhiên, thảnh thơi của tác giả. Sau một đời bận rộn vì đất nước, đây là những khoảnh khắc hiếm hoi Nguyễn Trãi được sống trong sự bình yên.

Chính nhờ sự thư thái đó, ông có cơ hội gần gũi hơn với thiên nhiên. Bức tranh ngày hè hiện lên rực rỡ và tràn đầy sức sống:

“Hoè lục đùn đùn tán rợp giương
Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ,
Hồng liên trì đã tiễn mùi hương”

Nguyễn Trãi say mê trước vẻ đẹp của thiên nhiên ngày hè. Cây hòe với sức sống mãnh liệt, tán lá xanh rợp bóng cả không gian. Sắc đỏ rực rỡ của hoa lựu tô điểm thêm cho khung cảnh. Ao sen tỏa hương thơm ngát, lan tỏa trong làn gió. Thiên nhiên được cảm nhận qua màu sắc và hương thơm, thể hiện tâm hồn tinh tế và tình yêu thiên nhiên sâu sắc của nhà thơ.

Không chỉ dừng lại ở hình ảnh, Nguyễn Trãi còn cảm nhận thiên nhiên qua âm thanh:

“Lao xao chợ cá làng ngư phủ,
Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương”

Việc kết hợp nhuần nhuyễn từ Hán Việt như “ngư phủ, cầm ve, tịch dương” với từ thuần Việt như “lao xao”, “dắng dỏi” tạo nên vẻ đẹp vừa mộc mạc, bình dị, vừa trang trọng, tao nhã. Cuộc sống con người không chỉ được cảm nhận qua hình ảnh mà còn qua âm thanh. Tiếng “lao xao” từ chợ cá, tiếng ve râm ran mỗi độ hè về khiến ngày hè trở nên nhộn nhịp, vui tươi. Qua đó, ta thấy được tình yêu tha thiết của Nguyễn Trãi dành cho cuộc sống làng quê.

Bài thơ “Cảnh ngày hè” không chỉ đặc sắc về nội dung mà còn tinh tế về nghệ thuật. Qua đó, người đọc cảm nhận được tâm hồn yêu thiên nhiên và cuộc sống của Nguyễn Trãi.

Bức tranh thiên nhiên trong Bảo kính cảnh giới - Mẫu 7

Bài thơ “Cảnh ngày hè” của Nguyễn Trãi là bài số 43 trong chùm 61 bài thơ thuộc mục Bảo kính cảnh giới (phần Vô đề của tập thơ Quốc âm thi tập). Nổi bật trong bài thơ là bức tranh thiên nhiên được nhà thơ khắc họa một cách sinh động và đầy cảm xúc.

Câu thơ mở đầu mang đến cảm giác êm đềm, gợi lên cuộc sống yên bình, thư thái: “Rồi hóng mát thuở ngày trường”. Từ “rồi” ở đây thể hiện sự nhàn hạ, rảnh rỗi. Ngày dài trôi qua trong sự thư thái, tĩnh tại với hoạt động “hóng mát”. Qua đó, ta thấy được tâm thế an nhiên, thảnh thơi của tác giả. Sau một đời bận rộn vì đất nước, đây là những khoảnh khắc hiếm hoi Nguyễn Trãi được sống trong sự bình yên.

Chính nhờ sự thư thái đó, ông có cơ hội gần gũi hơn với thiên nhiên. Bức tranh ngày hè hiện lên rực rỡ và tràn đầy sức sống:

“Hoè lục đùn đùn tán rợp giương
Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ,
Hồng liên trì đã tiễn mùi hương”

Nguyễn Trãi say mê trước vẻ đẹp của thiên nhiên ngày hè. Cây hòe với sức sống mãnh liệt, tán lá xanh rợp bóng cả không gian. Sắc đỏ rực rỡ của hoa lựu tô điểm thêm cho khung cảnh. Ao sen tỏa hương thơm ngát, lan tỏa trong làn gió. Tác giả sử dụng các động từ như “rợp, đùn, tiễn” để diễn tả sức sống trỗi dậy của cảnh vật mùa hè. Bức tranh ngày hè hiện lên tràn đầy màu sắc và sức sống căng tràn.

Không chỉ cảm nhận thiên nhiên qua thị giác, nhà thơ còn lắng nghe bằng thính giác:

“Lao xao chợ cá làng ngư phủ,
Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương”

Việc kết hợp nhuần nhuyễn từ Hán Việt như “ngư phủ, cầm ve, tịch dương” với từ thuần Việt như “lao xao”, “dắng dỏi” tạo nên vẻ đẹp vừa mộc mạc, bình dị, vừa trang trọng, tao nhã. Đó là âm thanh từ chợ cá, tiếng ve râm ran mỗi độ hè về, mang đến cảm giác về một cuộc sống yên bình, thanh thản.

Qua phân tích trên, người đọc có thể cảm nhận được bức tranh thiên nhiên tràn đầy sức sống trong bài thơ “Cảnh ngày hè”.

Bức tranh thiên nhiên trong Bảo kính cảnh giới - Mẫu 8

“Cảnh ngày hè” là một trong những tác phẩm nổi bật của Nguyễn Trãi, trích từ “Quốc âm thi tập”, một tập thơ Nôm xuất sắc của thời đại. Tác phẩm được viết khi nhà thơ sống ẩn dật, xa rời chốn quan trường. Trong đó, bức tranh thiên nhiên ngày hè được khắc họa với những nét đặc sắc riêng biệt.

Sau khi cáo quan về ở ẩn, Nguyễn Trãi sống cuộc sống giản dị, gắn bó với thiên nhiên nơi quê nhà. Trong cuộc sống an nhàn, thanh bình ấy, ông có dịp cảm nhận trọn vẹn vẻ đẹp của thiên nhiên. Tình yêu cuộc sống và tấm lòng tha thiết với đời đã giúp ông khám phá vẻ đẹp rực rỡ của ngày hè. Qua bức tranh thiên nhiên trong “Cảnh ngày hè”, Nguyễn Trãi còn kín đáo thể hiện khát vọng về một đất nước thái bình, nhân dân ấm no. Sống trong cảnh nhàn rỗi, hóng mát suốt ngày dài, ông tìm thấy sự thanh thản, khoan thai trước thiên nhiên, gạt bỏ những bon chen của cuộc sống. Ngay từ câu thơ thứ hai, tác giả đã miêu tả:

Hòe lục đùn đùn tán rợp giương.
Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ
Hồng liên trì đã tiễn mùi hương

Cây hòe trước sân với lá xanh mướt, tán rộng giương ra, cây lựu trước hiên nhà bung nở những bông hoa đỏ thắm, sen hồng ngoài ao tỏa hương thơm ngát. Tác giả liệt kê cảnh sắc mùa hè, sử dụng động từ mạnh như “đùn đùn, rợp, giương, phun” để diễn tả sức sống căng tràn của thiên nhiên. Các tính từ chỉ màu sắc như xanh lục của hòe, đỏ rực của lựu, hồng dịu của sen tạo nên bức tranh đa sắc màu, rực rỡ. Những từ như “đỏ”, “hồng” được sử dụng linh hoạt, tái hiện chân thực vẻ đẹp của ngày hè. Bức tranh mở ra với sắc xanh của hòe, tán lá như muốn tỏa rộng mãi, thể hiện nguồn sống dồi dào. Cùng với đó là sắc đỏ của hoa lựu, từ “lựu” gợi lên vẻ đẹp mọng quyến rũ, tô đậm ánh nắng rực rỡ của mùa hè.

Nếu câu thơ trên sử dụng từ “đùn” và “giương”, thì câu thứ ba lại dùng từ “phun” để diễn tả sức sống mãnh liệt của cảnh vật. Từ “còn” thể hiện trạng thái tiếp diễn. Cuối cùng, hình ảnh sen hồng với hương thơm ngát hoàn thiện bức tranh ngày hè. “Tiễn” ở đây có nghĩa là đầy, là thừa, “tiễn mùi hương” chính là “ngát mùi hương”. Nguyễn Trãi đã khéo léo diễn tả hương sen đặc trưng của mùa hè. Tác giả cảm nhận ngày hè qua hình ảnh, màu sắc và hương thơm, tất cả đều toát lên sức sống mãnh liệt và vẻ đẹp rực rỡ.

Bức tranh thiên nhiên ngày hè được miêu tả với sức sống căng tràn và vẻ đẹp tươi trẻ. Vạn vật dưới ánh nắng hè như tỏa sáng rực rỡ hơn, mang trong mình nguồn nhựa sống tiềm tàng. Điểm đặc biệt là Nguyễn Trãi đã sử dụng mọi giác quan để miêu tả cảnh sắc mùa hè, kết hợp với cách dùng từ chính xác và phong phú. Tất cả tạo nên một bức tranh đầy màu sắc, có hồn và hương vị, vô cùng sáng tạo và độc đáo.

Bức tranh thiên nhiên trong Bảo kính cảnh giới - Mẫu 9

Nguyễn Trãi, vị anh hùng lừng danh trong lịch sử chống giặc ngoại xâm của dân tộc, là một nhân vật tài năng kiệt xuất. Ông không chỉ để lại di sản phong phú về chính trị, quân sự, ngoại giao mà còn khẳng định tài năng văn chương qua tập thơ Nôm "Quốc âm thi tập". Bài thơ "Cảnh ngày hè" là một trong những tác phẩm tiêu biểu, nơi Nguyễn Trãi gửi gắm tình yêu thiên nhiên, cuộc sống và khát vọng cao đẹp của mình.

"Rồi hóng mát thuở ngày trường,
Hòe lục đùn đùn tán rợp giương.
Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ,
Hồng liên trì đã tiễn mùi hương.
Lao xao chợ cá làng ngư phủ,
Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương.
Dẽ có Ngu cầm đàn một tiếng,
Dân giàu đủ khắp đòi phương."

Bài thơ được sáng tác khi Nguyễn Trãi về ở ẩn tại Côn Sơn. Ông tạm rời xa chốn kinh đô ồn ã để trở về với thiên nhiên thanh bình, ghi lại cảm xúc phấn chấn trước cảnh vật mùa hè tràn đầy sức sống và kín đáo gửi gắm khát vọng về một đất nước thịnh vượng, nhân dân ấm no.

Mở đầu bài thơ là bức tranh thiên nhiên ngày hè rực rỡ:

"Rồi hóng mát thuở ngày trường,
Hòe lục đùn đùn tán rợp giương.
Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ,
Hồng liên trì đã tiễn mùi hương"

Câu lục ngôn mở đầu giới thiệu hoàn cảnh sống và tâm trạng của nhà thơ:

"Rồi hóng mát thuở ngày trường"

Về hình thức, đây là sự phá cách táo bạo trong thơ thất ngôn bát cú Đường luật: Phần đề chỉ còn một câu lục ngôn. Nhịp thơ 1/2/3 chậm rãi phản ánh tư thế ung dung, tự tại của tác giả. Chữ "Rỗi" tách riêng thành một nhịp, thể hiện sự nhàn nhã của một người luôn bận rộn với việc nước, việc dân. Đây là lúc ông được sống ung dung, hòa mình với thiên nhiên mà ông hằng mơ ước. Tác giả ngồi "hóng mát" trong cảnh "ngày trường" - ngày dài, cảm giác thời gian của người sống trong cảnh nhàn rỗi. Với Nguyễn Trãi, người luôn khao khát cống hiến, cảm giác này càng rõ rệt. Ông rơi vào hoàn cảnh phải "hóng mát" hết ngày này qua ngày khác, trong khi đất nước đang gặp khó khăn, khiến ông rơi vào tâm trạng "bất đắc chí". Một nụ cười chua chát của Nguyễn Trãi như hiện lên đằng sau câu thơ. Việc đặt thanh bằng ở cuối câu là một sự cách tân, khiến câu thơ nghe như tiếng thở dài, nhưng không phải lời than thở, mà thể hiện tâm hồn rộng mở, đón nhận thiên nhiên và cuộc sống xung quanh.

Dường như, chỉ có vẻ đẹp hồn nhiên, vô tư của thiên nhiên mới xua đi nỗi phiền muộn trong tâm hồn tác giả. Ông mở lòng với thiên nhiên:

"Hòe lục đùn đùn tán rợp giương
Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ
Hồng liên trì đã tiễn mùi hương"

Thiên nhiên dưới ngòi bút của Nguyễn Trãi hiện lên tươi khỏe, hài hòa và tràn đầy sức sống. Cây hòe với tán lá xanh um, cây lựu nở hoa đỏ rực, và sen hồng tỏa hương thơm ngát. Sức sống trong cây đang "đùn đùn" dâng lên cành, hoa, lá. Cây tỏa bóng rợp xuống mặt sân, mang lại bóng mát cho cả tâm hồn thi sĩ. Với cách miêu tả từ gần đến xa, sử dụng nhiều giác quan, màu sắc sinh động, kết hợp động từ mạnh và từ láy, bốn câu thơ đầu đã tái hiện bức tranh thiên nhiên mùa hè sinh động, căng tràn nhựa sống, đồng thời thể hiện tình yêu thiên nhiên của nhà thơ.

Nếu bốn câu thơ trên miêu tả vẻ đẹp thiên nhiên, thì hai câu tiếp theo khắc họa vẻ đẹp thanh bình của cuộc sống:

"Lao xao chợ cá làng ngư phủ,
Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương"

Từ tượng thanh "lao xao" đặt trước hình ảnh "chợ cá" làm nổi bật không khí nhộn nhịp của làng chài, với tiếng trao đổi, cười nói rộn rã. Tiếng ve kêu "dắng dỏi" như tiếng đàn vang lên trong buổi chiều tà, báo hiệu kết thúc một ngày hè. Những âm thanh này hòa quyện tạo nên bức tranh âm thanh sinh động, phản ánh cuộc sống lao động cần cù, chân chất. Cảnh vật và thiên nhiên vào cuối ngày thật yên bình, nhưng cuộc sống vẫn tiếp diễn không ngừng...

Cỏ cây, hoa lá, con người tràn đầy sức sống đã khơi dậy trong lòng nhà thơ những cảm xúc nhẹ nhàng, sâu lắng. Đó là tấm lòng ưu ái của ông dành cho dân, cho nước, một tình yêu cuộc sống và con người:

"Dẽ có ngu cầm đàn một tiếng
Dân giàu đủ khắp đòi phương"

"Ngu cầm", điển tích về cây đàn thời vua Nghiêu, Thuấn - thời đại thái bình thịnh trị trong lịch sử Trung Hoa cổ, được tác giả mượn để thể hiện khát vọng: "dễ có" được cây đàn ấy, gảy một tiếng để nhân dân khắp nơi được giàu có, no đủ. Ẩn sau khát vọng ấy là lời trách móc nhẹ nhàng nhưng nghiêm khắc dành cho bọn quan thần tham bạo, những kẻ không còn nghĩ đến dân, đến nước. Dù sống trong tâm trạng "bất đắc chí", Nguyễn Trãi vẫn gắn bó với cuộc sống thường ngày, không nguôi nỗi niềm lo cho dân, cho nước. Ông luôn khao khát được dùng tài trí để thực hiện tư tưởng nhân nghĩa, yêu nước thương dân. Câu thơ sáu chữ ngắn gọn, súc tích, nhịp 3/3 tạo âm hưởng mạnh mẽ, thể hiện sự dồn nén cảm xúc của cả bài thơ.

Việt hóa thơ Đường luật, sáng tạo thơ thất ngôn xen lục ngôn, sử dụng hình ảnh, màu sắc, đường nét và âm thanh để khắc họa thiên nhiên và cuộc sống con người, bài thơ đã vẽ nên bức tranh mùa hè tươi vui, tràn đầy sức sống. Qua đó, nhà thơ gửi gắm tình yêu quê hương đất nước và khát vọng giúp nhân dân xây dựng cuộc sống ấm no, hạnh phúc.

"Cảnh ngày hè" không chỉ là tác phẩm tiêu biểu trong "Quốc âm thi tập" của Nguyễn Trãi mà còn là một trong những viên ngọc quý của nền văn học Việt Nam. Với việc sử dụng nhiều biện pháp nghệ thuật độc đáo, bài thơ làm nổi bật vẻ đẹp của thiên nhiên đất nước và tâm hồn Nguyễn Trãi, thể hiện rõ tư tưởng yêu nước thương dân và tinh thần trách nhiệm với dân, với nước.

Bức tranh thiên nhiên trong Bảo kính cảnh giới - Mẫu 10

Tình yêu quê hương đất nước từ lâu đã trở thành nguồn cảm hứng bất tận cho nhiều nhà văn, nhà thơ trong nền văn học Việt Nam. Mỗi thời đại, mỗi tác giả lại có cách thể hiện tình cảm riêng biệt. Nguyễn Trãi, qua bài thơ “Cảnh ngày hè”, đã khéo léo thể hiện tình yêu thiên nhiên và đất nước một cách tinh tế.

Mở đầu bài thơ là hình ảnh nhàn nhã của tác giả:

Rồi hóng mát thuở ngày trường

Câu thơ phản ánh tâm trạng thư thái, không vướng bận của tác giả. Ông dành trọn tâm hồn mình để hòa mình vào thiên nhiên, tận hưởng vẻ đẹp của nó với tất cả sự say mê:

Hòe lục đùn đùn tán rợp giương
Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ
Hồng liên trì đã tiễn mùi hương

Bức tranh thiên nhiên qua ngòi bút của Nguyễn Trãi hiện lên sống động với những hình ảnh đầy màu sắc, đặc trưng của mùa hè. Màu xanh của lá hòe tạo nên bóng mát rộng lớn, mang lại cảm giác mát mẻ. Động từ "đùn đùn" không chỉ diễn tả sức sống mãnh liệt của thiên nhiên mà còn gợi lên sự phóng khoáng, sinh sôi nảy nở của cây hòe. Cây thạch lựu với những bông hoa đỏ rực như đang phun ra một thứ màu sắc kỳ lạ. Hoa sen nở rộ, hương thơm lan tỏa khắp nơi, như một lời tiễn biệt nhẹ nhàng. Thiên nhiên mùa hè qua cảm nhận của Nguyễn Trãi không chỉ đẹp mà còn đầy cảm xúc, vừa gợi hình ảnh, vừa gợi âm thanh, tạo nên một bức tranh đa sắc màu, sang trọng mà gần gũi.

Bên cạnh hình ảnh thiên nhiên, bài thơ còn khắc họa bức tranh cuộc sống con người:

Lao xao chợ cá làng ngư phủ
Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương

Tiếng "lao xao" từ chợ cá, làng chài vọng đến, là dấu hiệu của cuộc sống nhộn nhịp, hòa quyện vào cảm nhận của nhà thơ về thiên nhiên thanh bình. Nguyễn Trãi chủ động hướng cảm nhận của mình đến cuộc sống của người dân làng chài, không tạo khoảng cách xa với nhân dân. Tiếng ve "dắng dỏi", được so sánh với tiếng đàn, là một liên tưởng độc đáo, tạo nên bức tranh tràn đầy sức sống. Bức tranh thiên nhiên qua con mắt Nguyễn Trãi là sự hòa quyện hoàn hảo giữa màu sắc, âm thanh, giữa thiên nhiên và cuộc sống con người.

Khép lại bài thơ là ước nguyện của tác giả:

Dẽ có Ngu Cầm đàn một tiếng
Dân giàu nước mạnh khắp đòi phương.

Đó là mong muốn chân thành, khát vọng cao đẹp của một triết nhân: có được cây đàn của vua Nghiêu Thuấn để gảy khúc Nam Phong, mong nhân dân có cuộc sống ấm no, hạnh phúc. Nguyễn Trãi sử dụng điển tích để ca ngợi cuộc sống thanh bình của nhân dân. Dù đã lánh mình khỏi nơi ồn ào, nhưng trong ông vẫn luôn cháy bỏng hoài bão cống hiến cho đất nước, mong dân giàu nước mạnh. Đó không chỉ là suy nghĩ của một triết nhân mà còn là tấm lòng cao cả của một người yêu nước.

Qua bài thơ, ta cảm nhận được vẻ đẹp của quê hương đất nước trong ngày hè, qua tâm thế ung dung, thư thái của nhà thơ. Bài thơ không chỉ tả cảnh mà còn ẩn chứa tấm lòng thương dân, lo cho dân, cho nước. Với tấm lòng hết mình vì nhân dân, vì đất nước, Nguyễn Trãi được người đời kính trọng, là bậc tài nhân của đất nước Việt Nam.

......

Tải file tài liệu để khám phá những bài văn mẫu xuất sắc và ấn tượng nhất