Văn mẫu lớp 8: Phân tích nghệ thuật đặc sắc trong tác phẩm Tức nước vỡ bờ (5 bài văn mẫu) - Tuyển tập văn hay lớp 8

Văn mẫu lớp 8: Phân tích nghệ thuật đặc sắc trong tác phẩm Tức nước vỡ bờ (5 bài văn mẫu), mang đến nguồn tài liệu tham khảo phong phú, giúp học sinh lớp 8 nâng cao kỹ năng viết và làm giàu vốn từ ngữ để sáng tạo những bài văn xuất sắc.

Bằng nghệ thuật miêu tả tinh tế, Ngô Tất Tố đã khắc họa thành công tính cách của từng nhân vật trong đoạn trích Tức nước vỡ bờ. Dưới đây là 5 bài văn mẫu phân tích nghệ thuật trong tác phẩm, mời các bạn cùng khám phá và tham khảo:

Phân tích nghệ thuật trong bài Tức nước vỡ bờ - Mẫu 1

Ngô Tất Tố, một trong những tác giả tiêu biểu của nền văn học hiện thực Việt Nam, đã ghi dấu ấn với tiểu thuyết "Tắt đèn". Tác phẩm kể về cuộc đời chị Dậu, một phụ nữ nông thôn nghèo khổ, nạn nhân của chế độ thực dân phong kiến. Đoạn trích "Tức nước vỡ bờ" là bước ngoặt tâm lý của chị Dậu, khi cô dám đứng lên phản kháng bọn cường hào. Nghệ thuật đặc sắc thể hiện qua tình huống truyện, cách miêu tả nhân vật tương phản và ngôn ngữ đối thoại chân thực.

Sau một đêm bị trói và đánh đập, anh Dậu được trả về nhà trong tình trạng kiệt quệ. Chưa kịp hồi phục, bọn cai lệ và người nhà Lý trưởng đã kéo đến đòi tiền sưu. Chị Dậu cố gắng van xin, nhưng tên cai lệ vẫn thẳng tay đánh đập. Bị dồn vào đường cùng, chị Dậu đã đứng lên đánh trả, thể hiện sự phản kháng mạnh mẽ.

Nghệ thuật khắc họa nhân vật của Ngô Tất Tố được thể hiện rõ nét qua hình tượng chị Dậu. Chị là hiện thân của người phụ nữ Việt Nam đức hạnh, chịu đựng nhưng cũng đầy quyết liệt. Khi anh Dậu được trả về, chị tất bật nấu cháo, chăm sóc chồng với tình yêu thương sâu sắc. Hành động "rón rén bưng bát cháo" và "ngồi chờ xem chồng ăn có ngon miệng không" cho thấy sự dịu dàng, chu đáo của chị.

Tình yêu thương chồng con của chị Dậu được thể hiện kín đáo nhưng sâu sắc. Khi bị tên cai lệ và người nhà Lý trưởng đe dọa, chị nhún nhường, van xin với giọng "run run". Tuy nhiên, khi bị đẩy đến giới hạn, chị đã thay đổi cách xưng hô từ "ông - cháu" sang "ông - tôi", thể hiện sự phản kháng mạnh mẽ.

Bị đánh đập và chửi bới, chị Dậu đã vượt qua sự nhẫn nhịn thường ngày. Khi tên cai lệ tát vào mặt, chị nghiến răng nói: "Mày trói ngay chồng bà đi, bà cho mày xem". Sự thay đổi từ "cháu" sang "bà" và "mày" cho thấy sự phản kháng quyết liệt của chị. Đây là bước ngoặt tâm lý, khắc họa hình ảnh người phụ nữ vừa hiền lành vừa mạnh mẽ.

Trái ngược với chị Dậu, tên cai lệ được miêu tả như một kẻ tàn ác, đại diện cho tầng lớp thống trị. Giọng nói "khàn khàn", dáng vẻ "lẻo khoẻo", hành động côn đồ, tất cả đều phản ánh sự thảm hại của hắn. Sự thất bại của tên cai lệ khi bị chị Dậu đánh ngã cho thấy sự đối lập giữa sức mạnh của người nông dân và sự yếu đuối của kẻ thống trị.

Nghệ thuật xây dựng tình huống truyện của Ngô Tất Tố đạt đến đỉnh cao. Tình huống được đẩy lên cao trào một cách tự nhiên, thông qua lời đối thoại và hành động của nhân vật. Chị Dậu bị đẩy đến giới hạn, buộc phải phản kháng, tạo nên kịch tính và sự hấp dẫn cho câu chuyện.

Ngôn ngữ đối thoại trong đoạn trích là một điểm nhấn nghệ thuật. Ngô Tất Tố sử dụng ngôn ngữ bình dị, phản ánh đúng tính cách từng nhân vật. Tên cai lệ với giọng điệu hống hách, chị Dậu với lời lẽ nhún nhường nhưng đanh thép, và bà cụ hàng xóm với giọng lo âu. Ngôn ngữ tự nhiên, chân thực làm nổi bật không khí làng quê Việt Nam thời bấy giờ.

Đoạn trích "Tức nước vỡ bờ" khẳng định tài năng của Ngô Tất Tố trong việc xây dựng cốt truyện và khắc họa nhân vật. Tác phẩm không chỉ phản ánh hiện thực xã hội mà còn là lời kêu gọi đấu tranh chống áp bức, giành lại quyền sống cho người nông dân.

"Tức nước vỡ bờ" là đoạn trích tiêu biểu trong tiểu thuyết "Tắt đèn" của Ngô Tất Tố. Bên cạnh việc phân tích nghệ thuật, các em có thể tìm hiểu thêm về nhân vật chị Dậu, diễn biến tâm lý của chị, hoặc so sánh với các tác phẩm khác như "Lão Hạc" để thấy rõ hơn phẩm chất của người nông dân Việt Nam.

Phân tích nghệ thuật trong bài Tức nước vỡ bờ - Mẫu 2

Tiểu thuyết "Tắt đèn" của Ngô Tất Tố là một tác phẩm tiêu biểu của dòng văn học hiện thực giai đoạn 1930 – 1945, mang giá trị tư tưởng và nghệ thuật sâu sắc.

"Tắt đèn" phản ánh chân thực hiện thực xã hội đương thời. Tác giả tố cáo chế độ sưu thuế hà khắc, khiến bao gia đình phải bán vợ đợ con để trả nợ. Cảnh tượng bọn cường hào ác bá trói buộc, đánh đập dã man những người thiếu thuế hiện lên đầy ám ảnh. Tiếng khóc than vang lên thảm thiết, nỗi đau thấu tận trời xanh. Sân đình, nơi lẽ ra là chốn linh thiêng, lại trở thành nơi hành hạ những người nông dân nghèo khổ.

Có thể nói, "Tắt đèn" là bức tranh hiện thực sống động, một bản án đanh thép kết tội chế độ thực dân phong kiến tàn bạo, đẩy người nông dân vào cảnh bần cùng không lối thoát.

Tác phẩm còn giàu giá trị nhân đạo, thể hiện qua tình cảm gia đình, tình làng nghĩa xóm giữa những con người cùng khổ. Số phận người phụ nữ, trẻ em và những người nghèo khó được khắc họa với sự xót thương sâu sắc.

Nhân vật chị Dậu là hình tượng tiêu biểu của người phụ nữ nông dân Việt Nam. Chị mang trong mình những phẩm chất cao quý: cần cù, nhẫn nhục, giàu tình thương và dũng cảm chống lại áp bức. Chị Dậu là hiện thân của người vợ, người mẹ vừa sắc sảo vừa đôn hậu, với sức sống mãnh liệt không bao giờ tắt.

Với quy mô khiêm tốn, "Tắt đèn" vẫn mang giá trị nghệ thuật đặc sắc. Kết cấu tác phẩm chặt chẽ, tập trung vào nhân vật chị Dậu, người xuất hiện xuyên suốt và tham gia vào hầu hết các sự kiện. Các tình tiết được sắp xếp khéo léo, tạo nên sự hấp dẫn và ấn tượng.

Xung đột và bi kịch được đẩy lên cao trào, thu hút người đọc. Tác giả khắc họa thành công hình ảnh các nhân vật, từ người nông dân nghèo khổ đến bọn cường hào, quan lại. Ngôn ngữ tác phẩm chân thực, sống động, đậm chất hiện thực.

Như nhà văn Vũ Trọng Phụng nhận xét: "Tắt đèn là một thiên tiểu thuyết có luận đề xã hội, hoàn toàn phụng sự dân quê, một áng văn xứng đáng được coi là kiệt tác."

Phân tích nghệ thuật trong bài Tức nước vỡ bờ - Mẫu 3

Đoạn văn này là minh chứng tiêu biểu cho bút pháp tiểu thuyết của Ngô Tất Tố trong tác phẩm "Tắt đèn". Nó thể hiện rõ nét những khía cạnh nghệ thuật nổi bật:

Nghệ thuật khắc họa nhân vật: Các nhân vật trong đoạn văn đều được miêu tả rõ nét, đặc biệt là Cai Lệ và chị Dậu. Cai Lệ, một tên tay sai vô danh, hiện lên với giọng điệu thô lỗ, hành động hung hãn và thân hình "lẻo khoẻo" vì nghiện ngập. Chi tiết hắn "ngã chỏng quèo trên mặt đất, miệng vẫn nham nhảm thét trói" đã phơi bày bản chất tàn ác, đê tiện của hắn.

Hình tượng chị Dậu được khắc họa sinh động qua diễn biến tâm lý từ nhún nhường đến quật khởi. Từ lời van xin thiết tha đến hành động nghiến răng quật ngã bọn tay sai, chị Dậu hiện lên vừa dịu dàng, chịu đựng, vừa ngang tàng, bất khuất. Như Nguyễn Tuân nhận xét, đoạn văn này cho thấy "sừng sững hiện ra cái chân dung lạc quan của chị Dậu".

Ngòi bút Ngô Tất Tố tả cảnh hoạt động rất tài tình. Như Vũ Ngọc Phan nhận xét: "Cái đoạn chị Dậu đánh nhau với Cai Lệ là một đoạn tuyệt khéo, rất đúng với tâm lý của dân quê". Bằng vốn sống phong phú và óc quan sát tinh tường, tác giả đã tạo nên một bức ký họa sống động, sắc sảo, pha chút biếm họa đầy ấn tượng.

Tính kịch trong đoạn văn được thể hiện qua xung đột căng thẳng và ngôn ngữ đối thoại đặc trưng. Ngô Tất Tố nắm bắt chính xác lời ăn tiếng nói của từng hạng người nông thôn. Giọng điệu hống hách của Cai Lệ, lời lẽ khi nhún nhường khi đanh đá của chị Dậu đều rất "hột", giúp nhân vật tự thể hiện tính cách một cách chân thực và sống động.

Sức mạnh nghệ thuật của Ngô Tất Tố bắt nguồn từ chủ nghĩa hiện thực và tình yêu thương sâu sắc dành cho người nông dân. Ngòi bút của ông gắn bó máu thịt với cuộc sống nông thôn, thể hiện một trái tim yêu ghét rạch ròi và mãnh liệt.

Phân tích nghệ thuật trong bài Tức nước vỡ bờ - Mẫu 4

Ngô Tất Tố là một trong những cây bút hiện thực xuất sắc của văn học Việt Nam trước Cách mạng tháng Tám. Trong sự nghiệp sáng tác của mình, ông đã để lại nhiều tác phẩm được coi là kiệt tác, trong đó tiểu thuyết "Tắt đèn" là một minh chứng tiêu biểu cho tài năng và phong cách nghệ thuật của ông.

"Tắt đèn" là một cuốn tiểu thuyết ngắn gọn, chỉ với vài trăm trang, nhưng đủ để Ngô Tất Tố khắc họa một cách tập trung và điển hình xã hội nông thôn Việt Nam đương thời.

Giá trị nghệ thuật của "Tắt đèn" rất đa dạng và sâu sắc. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tập trung phân tích những nét đặc sắc trong đoạn trích "Tức nước vỡ bờ", một trong những đoạn văn tiêu biểu nhất của tác phẩm.

Đoạn trích này là minh chứng rõ nét cho bút pháp tiểu thuyết tài tình của Ngô Tất Tố.

Nét nổi bật nhất trong nghệ thuật của Ngô Tất Tố là khả năng khắc họa nhân vật. Chỉ trong vài trang văn, ông đã xây dựng thành công hai nhân vật điển hình: Cai Lệ và chị Dậu.

Cai Lệ, một tên tay sai vô danh, được miêu tả với giọng điệu thô tục, hành động hung hãn và thân hình "lẻo khoẻo" vì nghiện ngập. Chi tiết hắn "ngã chỏng quèo trên mặt đất, miệng vẫn nham nhảm thét trói" đã phơi bày bản chất tàn ác, đê tiện của hắn, khiến người đọc vừa khinh bỉ vừa căm ghét.

Đối lập với Cai Lệ là hình ảnh chị Dậu, một nhân vật đa diện: vừa hiền lành, nhẫn nhục, vừa quyết liệt, phản kháng. Ngô Tất Tố không chỉ thành công trong việc xây dựng tính cách điển hình mà còn khắc họa tâm lý nhân vật một cách tinh tế và chân thực.

Diễn biến tâm lý của chị Dậu từ nhún nhường đến phản kháng được thể hiện một cách logic và tự nhiên. Từ lời van xin thiết tha đến hành động nghiến răng quật ngã bọn tay sai, chị Dậu hiện lên như một người phụ nữ vừa dịu dàng vừa mạnh mẽ, phù hợp với quy luật "tức nước vỡ bờ".

Ngòi bút miêu tả của Ngô Tất Tố rất linh hoạt và sinh động. Chỉ với vài nét phác họa, ông đã tạo nên những cảnh tượng sống động, khiến người đọc như đang chứng kiến tận mắt.

Những chi tiết như tiếng trống, tiếng tù và và tiếng chó sủa đã gợi tả không khí ngột ngạt của làng quê Việt Nam trong mùa sưu thuế.

Cảnh chị Dậu đánh nhau với Cai Lệ được miêu tả dồn dập nhưng rõ nét, từ hành động của Cai Lệ đến phản ứng quyết liệt của chị Dậu. Ngô Tất Tố đã thể hiện tài năng quan sát tinh tường và khả năng miêu tả tuyệt vời, như nhận xét của Vũ Trọng Phụng và Phan Ngọc.

Ngôn ngữ kể chuyện và miêu tả của tác giả giàu sắc thái biểu cảm, phù hợp với từng nhân vật và tình huống. Từ ngữ như "lật đật", "run rẩy", "ngã chổng quèo" đều rất sống động và chân thực.

Ngôn ngữ đối thoại của nhân vật cũng rất đa dạng và độc đáo. Mỗi nhân vật có giọng điệu riêng: Cai Lệ thô tục, chị Dậu khi mềm mỏng, khi quyết liệt. Qua ngôn ngữ, tính cách nhân vật được bộc lộ rõ nét.

Những khẩu ngữ nông thôn như "thầy em", "nhà cháu" được sử dụng nhuần nhuyễn, tạo nên câu văn giản dị mà đậm đà, mang hơi thở của đời sống. Những thành công nghệ thuật này đã góp phần tạo nên sức hấp dẫn và giá trị lâu bền cho "Tắt đèn".

Phân tích nghệ thuật trong bài Tức nước vỡ bờ - Mẫu 5

Tắt đèn, một kiệt tác văn học ngắn, khắc họa chân thực cuộc sống khốn khó của người nông dân trước thềm Cách mạng tháng Tám. Ngô Tất Tố, với ngòi bút sắc sảo, đã chọn một hướng đi riêng biệt để phơi bày sự tàn bạo của chế độ thực dân thông qua chính sách thuế khóa tàn nhẫn tại nông thôn. Tác phẩm dựng lên hình tượng bất hủ về người nông dân - chị Dậu, một người phụ nữ dũng cảm đứng lên chống lại áp bức để bảo vệ cuộc sống của mình. Đoạn trích Tức nước vỡ bờ là minh chứng cho cuộc đấu tranh không khoan nhượng của chị.

Chị Dậu đã phải chạy vạy khắp nơi, bán hết của cải để có đủ tiền nộp sưu cho chồng. Dù vất vả nhưng chị vẫn cảm thấy nhẹ nhõm khi nghĩ rằng mình đã vượt qua được cơn hiểm nghèo. Tuy nhiên, tai họa lại ập đến khi chị phải đối mặt với suất sưu của người đã khuất. Chị Dậu, vốn đã kiệt quệ vì một suất sưu, giờ đây lại bị dồn đến bước đường cùng. Đoạn trích mở đầu bằng tiếng thở dài của chị, khi anh Dậu được thả về sau trận đòn thù. Nhờ sự giúp đỡ của bà láng giềng, chị nấu bát cháo mong cứu chồng qua cơn nguy kịch. Nhưng bát cháo chưa kịp đến miệng, bọn cai lệ đã ập đến với roi vọt và lời lẽ hung hãn. Chị Dậu, trong nỗi tuyệt vọng, chỉ biết kêu van: 'Hai ông làm phúc nói với ông lý cho cháu khất'. Nhưng lời van xin của chị chẳng có giá trị gì trước sự tàn nhẫn của cai lệ.

Quả thật, 'tức nước' ắt sẽ 'vỡ bờ'. Trong một hoàn cảnh khác, chị Dậu có lẽ đã không chịu đựng được sự ngược đãi của bọn cai lệ. Nhưng chị vẫn kiên nhẫn, cố gắng nhẫn nhịn vì hiểu rõ thân phận thấp cổ bé họng của mình. Chị tha thiết van xin: 'Khốn nạn! Nhà cháu đã không có, dẫu ông chửi mắng cũng thế thôi. Xin ông trông lại'. Lời nói của chị lúc này đã cứng rắn hơn, thể hiện sự bất mãn và không còn sợ hãi như trước.

Kịch tính của tình huống được đẩy lên cao khi cai lệ dọa dẫm: 'Nếu không có tiền nộp sưu cho ông bây giờ, thì ông sẽ dở cả nhà mày đi, chửi mắng thôi à?'. Câu nói đầy hách dịch của kẻ bề trên, coi người lao động như súc vật. Hắn lao vào anh Dậu, khiến chị Dậu 'xám mặt', vội vàng chạy đến kêu xin. Nhưng lời van xin của chị chỉ nhận lại những cú đấm tàn nhẫn từ tên cai lệ. Chị Dậu, như ngọn lửa bị đổ thêm dầu, đã không thể chịu đựng thêm, quyết định 'liều cự lại'. Tâm lý chị đã thay đổi, nhưng hành động của chị vẫn chưa hoàn toàn chủ động. Sự tàn ác của cai lệ đã đẩy chị vào tình thế phải 'liều mình'.

Cao trào của đoạn trích đến khi cai lệ 'tát ngang vào mặt chị Dậu'. Tức nước vỡ bờ, người đàn bà lực điền nghiến răng: 'Mày trói ngay chồng bà đi, bà cho mày xem'. Chị túm cổ tên cai lệ, ấn dúi ra cửa. Sức mạnh của người đàn bà khiến tên cai lệ không thể chống cự. Đoạn văn là sự thay đổi 'ngôi vị'. Từ cách xưng hô hèn mọn 'cháu-ông', chị Dậu đã tự nâng mình lên thành 'bà' và hạ hắn xuống thành 'mày'. Từ thế bị động, chị đã chủ động đứng lên bảo vệ chồng mình.

Tức nước vỡ bờ là một quá trình diễn biến tâm lý tinh tế. Ngô Tất Tố đã tạo ra một tình huống giàu kịch tính, để nhân vật chính va chạm với các tính cách khác, từ đó bộc lộ phẩm chất của mình. Diễn biến tâm lý của chị Dậu diễn ra nhanh chóng nhưng rất phù hợp với quy luật phát triển tính cách và phẩm chất của nhân vật. Đó là sự thể hiện tài tình và sắc sảo của nhà văn.