Văn mẫu lớp 7: Phân tích và so sánh cụm từ 'ta với ta' trong hai tác phẩm Bạn đến chơi nhà và Qua Đèo Ngang - Tuyển tập 6 bài văn mẫu xuất sắc

Cụm từ "ta với ta" được hai tác giả Bà Huyện Thanh Quan và Nguyễn Khuyến sử dụng trong hai bài thơ Qua Đèo Ngang và Bạn đến chơi nhà, mang những ý nghĩa khác biệt sâu sắc. EduTOPS xin giới thiệu Bài văn mẫu lớp 7: Phân tích và so sánh cụm từ "Ta với ta" trong hai tác phẩm Bạn đến chơi nhà và Qua Đèo Ngang.

Tài liệu bao gồm 6 bài văn mẫu xuất sắc dành cho học sinh lớp 7 khi nghiên cứu về hai tác phẩm này, được trình bày chi tiết và đầy đủ dưới đây.

So sánh cụm từ “ta với ta” - Mẫu 1

Bà Huyện Thanh Quan và Nguyễn Khuyến là hai thi nhân kiệt xuất của dân tộc, đều từng giữ chức quan dưới triều Nguyễn. Tuy nhiên, họ thuộc hai thời kỳ khác nhau, cách biệt gần nửa thế kỷ. Bà Huyện Thanh Quan là một nữ sĩ hiếm có trong xã hội phong kiến, còn Nguyễn Khuyến là bậc tài danh lẫy lừng với danh hiệu “Tam nguyên Yên Đổ”.

Hai bài thơ “Qua đèo Ngang” của Bà Huyện Thanh Quan và “Bạn đến chơi nhà” của Nguyễn Khuyến đều được viết theo thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật. Điểm chung của cả hai tác phẩm là kết thúc bằng cụm từ “ta với ta”:

“Dừng chân đứng lại trời non nước,
Một mảnh tình riêng ta với ta”

(Qua đèo Ngang)

“Đầu trò tiếp khách trầu không có,
Bác đến chơi đây ta với ta”

(Bạn đến chơi nhà)

“Qua Đèo Ngang” miêu tả cảnh sắc đèo Ngang lúc chiều tà và bộc lộ nỗi niềm buồn thương của kẻ xa quê. Trong khi đó, “Bạn đến chơi nhà” thể hiện tình bạn tri kỷ, chân thành và đáng trân quý. Mặc dù cụm từ “ta với ta” xuất hiện trong cả hai bài thơ, nhưng ý nghĩa và sắc thái biểu cảm lại hoàn toàn khác biệt.

Khi trời chiều dần buông, người lữ khách đứng trên đỉnh đèo Ngang cảm thấy xúc động mãnh liệt, “dừng chân đứng lại” và ngắm nhìn khung cảnh xung quanh. Chỉ thấy “trời, non, nước” - một vũ trụ bao la, rộng lớn. Nỗi nhớ nhà, nhớ quê hương như xé nát tâm can - “một mảnh tình riêng” - khiến lòng người càng thêm cô đơn, lẻ loi. Ba chữ “ta với ta” như một tiếng thở dài, diễn tả nỗi buồn sâu thẳm của kẻ xa quê khi đứng một mình giữa đỉnh đèo Ngang lúc hoàng hôn.

Trong bài thơ của Nguyễn Khuyến, cụm từ “ta với ta” lại mang một ý nghĩa khác. Người bạn già lâu ngày mới ghé thăm, nhưng chẳng có gì để tiếp đãi: vợ con đi vắng, chợ lại xa. Ngay cả miếng trầu - khởi đầu của câu chuyện - cũng không có. Chỉ còn lại “ta với ta” - vang lên như một tiếng cười đầy ấm áp. “Ta” có thể là tôi, là bác, hoặc cũng có thể là cả hai, hòa quyện trong tình bạn tri âm, chân thành và đáng quý. Ba chữ “ta với ta” phản ánh vẻ đẹp của tình bạn giữa những bậc nho sĩ ngày xưa.

Qua đó, chúng ta càng thấy rõ tầm quan trọng của việc đặt ngôn ngữ thơ ca vào ngữ cảnh để cảm nhận sâu sắc hơn. Đồng thời, điều này cũng làm nổi bật cá tính sáng tạo nghệ thuật của những thi nhân tài hoa.

So sánh cụm từ “ta với ta” - Mẫu 2

Cả hai bài thơ “Qua đèo Ngang” và “Bạn đến chơi nhà” đều khép lại bằng cụm từ “ta với ta”, nhưng mỗi bài thơ lại mang một ý nghĩa riêng biệt, sâu sắc.

Trong bài “Qua Đèo Ngang”, cụm từ “ta với ta” thể hiện nỗi cô đơn thăm thẳm của nhà thơ, một nỗi niềm riêng tư khó giãi bày. “Một mảnh tình riêng” giữa không gian bao la của trời đất, trước thiên nhiên hoang sơ, vắng lặng. “Ta” ở đây chỉ một mình tác giả, là chủ thể trữ tình đối diện với chính mình. Trong khi đó, “ta với ta” trong thơ Nguyễn Khuyến lại là sự đồng điệu, đồng cảm giữa hai người bạn. “Ta” có thể là tác giả, là người bạn, hoặc là cả hai, hòa quyện trong một tình bạn đẹp.

Cụm từ “ta với ta” trong bài thơ “Bạn đến chơi nhà” của Nguyễn Khuyến nhằm diễn tả một tình bạn cao quý, vượt lên trên những giá trị vật chất tầm thường:

“Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa.
Ao sâu nước cả, khôn chài cá,
Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà.
Cải chửa ra cây, cà mới nụ,
Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa.
Đầu trò tiếp khách, trầu không có
Bác đến chơi đây ta với ta”

Khi nhà gặp cảnh nghèo khó, người bạn vẫn ghé thăm. Chẳng có gì để tiếp đãi, ngay cả miếng trầu đơn giản nhất cũng không có. Cuối cùng, chỉ còn những lời trò chuyện giữa hai người bạn. Qua đó, ta thấy được tình bạn khăng khít, tri âm tri kỷ của nhà thơ, một tình bạn vượt lên trên mọi giá trị vật chất.

Ngược lại, trong bài thơ “Qua đèo Ngang”, cụm từ “ta với ta” chỉ một mình tác giả đối diện với chính mình.

“Nhớ nước đau lòng, con quốc quốc,
Thương nhà mỏi miệng, cái gia gia.
Dừng chân đứng lại trời, non, nước,
Một mảnh tình riêng, ta với ta”

Chỉ với bốn câu thơ cuối, nhà thơ đã bộc lộ nỗi lòng mình khi đứng một mình giữa không gian bao la. Bốn chữ “dừng chân nghỉ lại” khiến người đọc cảm nhận được sự da diết, bồn chồn đến não nề. Cảnh trời nước mênh mông, vô tận, nhưng con người lại bé nhỏ, lạc lõng, không nơi bấu víu. Đất trời rộng lớn, tác giả chỉ còn lại “một mảnh tình riêng”, và mảnh tình ấy cũng chỉ có “ta với ta”. Nỗi buồn dường như đạt đến cực điểm, thấm thía vào tận tâm can, khiến lòng người nghiêng ngả trước thiên nhiên rộng lớn, hoang vắng nơi xứ lạ. Điều này cũng thể hiện sự nhỏ bé, thưa thớt của con người trước thiên nhiên hùng vĩ, hoang sơ nơi đèo Ngang.

Chỉ với cụm từ “ta với ta”, người đọc đã thấu hiểu được tâm trạng của hai nhà thơ, mỗi người một nỗi niềm, một sắc thái riêng.

So sánh cụm từ “ta với ta” - Mẫu 3

Bà Huyện Thanh Quan và Nguyễn Khuyến là hai tác giả tiêu biểu của nền văn học trung đại Việt Nam. Khi nhắc đến các tác phẩm của họ, không thể không kể đến “Qua đèo Ngang” và “Bạn đến chơi nhà”. Mặc dù nội dung mỗi bài thơ khác nhau, nhưng cả hai đều kết thúc bằng cụm từ “ta với ta”, mang những ý nghĩa riêng biệt.

Trong bài thơ “Qua đèo Ngang”, Bà Huyện Thanh Quan đã khép lại tác phẩm bằng những câu thơ:

“Dừng chân đứng lại trời, non, nước
Một mảnh tình riêng, ta với ta.”

Người đọc có thể hình dung ra hình ảnh nhà thơ đứng một mình giữa đèo Ngang rộng lớn, xung quanh chỉ có “trời, non, nước” - một khung cảnh thiên nhiên hoang sơ, lạnh lẽo. Đó là nỗi cô đơn tột cùng của người lữ khách trên hành trình đơn độc. Tâm trạng của nhà thơ chẳng thể chia sẻ cùng ai. “Một mảnh tình riêng” - những cảm xúc riêng tư của nhà thơ không có ai để giãi bày. Cụm từ “ta với ta” ở đây đều chỉ nhà thơ, lúc này bà chỉ còn một mình đối diện với chính mình, cô đơn và lẻ loi. Sự cô đơn ấy dường như không thể chia sẻ cùng ai.

Trái ngược với “ta với ta” của Bà Huyện Thanh Quan, trong thơ Nguyễn Khuyến, cụm từ này lại mang một ý nghĩa khác:

“Đầu trò tiếp khách trầu không có,
Bác đến chơi đây ta với ta”

Từ “ta” đầu tiên chỉ chính nhà thơ - chủ nhà, còn từ “ta” thứ hai chỉ người bạn - vị khách đến chơi. Từ “với” thể hiện mối quan hệ gắn bó, không còn khoảng cách. Qua đó, tình bạn tri âm tri kỷ của nhà thơ được bộc lộ rõ nét. Dù trong hoàn cảnh thiếu thốn, chẳng có gì quý giá để tiếp đãi bạn, nhưng nhà thơ và người bạn tâm giao vẫn cảm thấy vui vẻ, hạnh phúc. Tình bạn của Nguyễn Khuyến trong bài thơ là sự sẻ chia, đồng cảm, vượt lên trên những giá trị vật chất tầm thường.

Như vậy, chỉ với một cụm từ “ta với ta”, mỗi bài thơ đã diễn tả được những tâm trạng riêng biệt của hai nhà thơ, mỗi người một nỗi niềm, một sắc thái riêng.

So sánh cụm từ “ta với ta” - Mẫu 4

Bài thơ “Qua đèo Ngang” của Bà Huyện Thanh Quan và “Bạn đến chơi nhà” của Nguyễn Khuyến đều kết thúc bằng cụm từ “ta với ta”. Tuy nhiên, ở mỗi bài thơ, cụm từ này lại mang những ý nghĩa khác biệt.

Trong “Qua đèo Ngang”, “ta với ta” diễn tả nỗi cô đơn tột cùng trước không gian bao la. Cả hai từ “ta” ở đây đều là đại từ ngôi thứ nhất, chỉ chính nhà thơ trong tình cảnh lẻ loi giữa đèo Ngang rộng lớn:

“Dừng chân đứng lại trời, non, nước
Một mảnh tình riêng, ta với ta."

Thời điểm hoàng hôn buông xuống gợi lên nỗi buồn và sự cô đơn, lo lắng trước dòng thời gian trôi chảy. Không gian tuy rộng lớn nhưng chỉ toàn những vật vô tri, vô giác. Hình ảnh đời sống con người xuất hiện nhưng lại thầm lặng, nhỏ bé. Âm thanh của sự sống đơn điệu, gợi lên nỗi buồn sâu thẳm. Con người trở nên lẻ loi trước vũ trụ mênh mông. Nhớ về quê hương, thương xót cho hoàn cảnh đất nước, trước thiên nhiên rộng lớn, nhà thơ chỉ còn lại một mình. Bà Huyện Thanh Quan đã phải thốt lên rằng “một mảnh tình riêng ta với ta”. Chẳng ai thấu hiểu, chẳng ai chia sẻ. Nỗi trống trải đã lên đến đỉnh điểm. Không có ai để giao cảm, nhà thơ đành trở về với lòng mình, ôm trọn nỗi sầu hoài cổ một mình.

Trong khi đó, ở “Bạn đến chơi nhà”, “ta với ta” chỉ hai người: tác giả và người bạn tâm giao. “Ta với ta” đồng nghĩa với tôi và bác, chúng ta với nhau. Cụm từ này thể hiện một tình bạn chân thành, tri kỷ, thắm thiết. Họ coi sự hiểu nhau, cảm thông nhau là điều quý giá nhất, vượt lên trên mọi giá trị vật chất. Dù cuộc sống đạm bạc, thiếu thốn đến mức ngay cả miếng trầu tiếp khách cũng không có, nhưng việc người bạn vẫn trân trọng tình cảm đã là điều vô cùng đáng quý. Nhà thơ không hề buồn thương, cô độc mà trái lại, rất vui vẻ, ấm áp bởi tình bạn tri kỷ.

Như vậy, mỗi bài thơ đã diễn tả được những nỗi niềm, tâm trạng riêng của các nhà thơ, mỗi người một sắc thái, một ý nghĩa riêng biệt.

So sánh cụm từ “ta với ta” - Mẫu 5

Bà Huyện Thanh Quan và Nguyễn Khuyến là hai nhà thơ với phong cách sáng tác riêng biệt. Khi nhắc đến các tác phẩm của họ, không thể không kể đến “Qua đèo Ngang” và “Bạn đến chơi nhà”. Mỗi bài thơ mang một nội dung khác nhau, nhưng lại gặp nhau ở việc sử dụng cụm từ “ta với ta”.

Trước hết, bài thơ “Qua Đèo Ngang” của Bà Huyện Thanh Quan:

“Bước tới Đèo Ngang, bóng xế tà,
Cỏ cây chen đá, lá chen hoa.
Lom khom dưới núi, tiều vài chú,
Lác đác bên sông, chợ mấy nhà.
Nhớ nước, đau lòng, con quốc quốc,
Thương nhà mỏi miệng, cái gia gia.
Dừng chân đứng lại, trời, non, nước,
Một mảnh tình riêng, ta với ta.”

Bài thơ khắc họa khung cảnh thiên nhiên Đèo Ngang thoáng đãng nhưng heo hút, thấp thoáng sự sống con người nhưng vẫn mang nét hoang sơ. Đồng thời, bài thơ thể hiện nỗi nhớ nước thương nhà. Câu kết “Một mảnh tình riêng, ta với ta” diễn tả nỗi cô đơn của nhà thơ trước khung cảnh đèo Ngang vắng vẻ. “Một mảnh tình riêng” là tình cảm riêng tư không thể chia sẻ cùng ai. Đại từ “ta” trong cụm từ “ta với ta” đều chỉ nhà thơ, lúc này bà chỉ còn một mình đối diện với chính mình, cô đơn và lẻ loi. Sự cô đơn ấy dường như không thể chia sẻ cùng ai.

Trong khi đó, bài thơ “Bạn đến chơi nhà” của Nguyễn Khuyến lại mang ý nghĩa khác:

“Đã bấy lâu nay, bác tới nhà
Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa.
Ao sâu nước cả, khôn chài cá,
Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà.
Cải chửa ra cây, cà mới nụ,
Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa.
Đầu trò tiếp khách, trầu không có,
Bác đến chơi đây ta với ta!”

Bài thơ được sáng tác khi Nguyễn Khuyến cáo quan về quê sống ẩn dật tại Yên Đổ. Một hôm, người bạn tri kỷ đến thăm nhưng ông chẳng có gì để tiếp đãi. Nguyễn Khuyến đã viết bài thơ “Bạn đến chơi nhà” để giãi bày nỗi lòng và khẳng định tình bạn tri kỷ. Trong hoàn cảnh đó, đại từ “ta” đầu tiên chỉ nhà thơ - chủ nhà, còn từ “ta” thứ hai chỉ người bạn - vị khách đến chơi. Từ “với” thể hiện mối quan hệ gắn bó, không còn khoảng cách. Qua đó, tình bạn tri âm tri kỷ của nhà thơ được bộc lộ rõ nét. Dù trong hoàn cảnh thiếu thốn, chẳng có gì quý giá để tiếp đãi, nhưng nhà thơ và người bạn vẫn cảm thấy vui vẻ, hạnh phúc. Cụm từ “ta với ta” cho thấy sự gắn bó sâu sắc giữa những người bạn.

Có thể thấy, dù cùng sử dụng cụm từ “ta với ta”, nhưng ý nghĩa lại khác nhau. Điều này phụ thuộc vào hoàn cảnh sáng tác và nội dung mà tác giả muốn gửi gắm.

Bà Huyện Thanh Quan và Nguyễn Khuyến quả là những nhà thơ tài hoa. Chỉ một cụm từ thôi nhưng ở mỗi bài thơ lại diễn tả được những tâm trạng khác biệt.

So sánh cụm từ “ta với ta” - Mẫu 6

“Qua đèo Ngang” và “Bạn đến chơi nhà” là hai bài thơ với nội dung khác biệt, nhưng cả hai đều kết thúc bằng cụm từ “ta với ta”, mang những ý nghĩa riêng.

Trước hết, trong “Qua Đèo Ngang” của Bà Huyện Thanh Quan, cụm từ “ta với ta” thể hiện nỗi cô đơn sâu sắc của nhà thơ, một nỗi niềm riêng tư:

“Dừng chân đứng lại trời, non, nước
Một mảnh tình riêng ta với ta”

Đại từ “ta” ở đây chỉ cùng một người, chính là chủ thể trữ tình hay tác giả. Lúc này, Bà Huyện Thanh Quan chỉ còn một mình giữa đèo Ngang hoang vu. Thời điểm chiều tà gợi lên nỗi buồn và sự cô đơn, lo lắng trước dòng thời gian trôi chảy. Không gian tuy rộng lớn nhưng chỉ toàn những vật vô tri, vô giác. Hình ảnh đời sống con người xuất hiện nhưng lại thầm lặng, nhỏ bé. Âm thanh của sự sống đơn điệu, gợi lên nỗi buồn sâu thẳm. Con người trở nên lẻ loi trước vũ trụ mênh mông. Nhớ về quê hương, thương xót cho hoàn cảnh đất nước, trước thiên nhiên rộng lớn, nhà thơ chỉ còn lại một mình. Bà Huyện Thanh Quan đã phải thốt lên rằng “một mảnh tình riêng ta với ta”. Chẳng ai thấu hiểu, chẳng ai chia sẻ. Nỗi trống trải đã lên đến đỉnh điểm. Không có ai để giao cảm, nhà thơ đành trở về với lòng mình, ôm trọn nỗi sầu hoài cổ một mình.

Trong khi đó, cụm từ “ta với ta” trong bài thơ “Bạn đến chơi nhà” của Nguyễn Khuyến lại diễn tả một tình bạn đẹp đẽ, vượt lên trên giá trị vật chất:

“Đầu trò tiếp khách, trầu không có
Bác đến chơi đây ta với ta”

Đại từ “ta” đầu tiên chỉ nhà thơ, còn từ “ta” thứ hai chỉ người bạn. Từ “với” thể hiện mối quan hệ gắn bó, không còn khoảng cách. “Ta với ta” đồng nghĩa với tôi và bác, chúng ta với nhau. Cụm từ này thể hiện một tình bạn chân thành, tri kỷ, thắm thiết. Họ coi sự hiểu nhau, cảm thông nhau là điều quý giá nhất, vượt lên trên mọi giá trị vật chất. Dù cuộc sống đạm bạc, thiếu thốn đến mức ngay cả miếng trầu tiếp khách cũng không có, nhưng việc người bạn vẫn trân trọng tình cảm đã là điều vô cùng đáng quý. Nhà thơ không hề buồn thương, cô độc mà trái lại, rất vui vẻ, ấm áp bởi tình bạn tri kỷ.

Tuy cùng sử dụng cụm từ “ta với ta”, nhưng mỗi bài thơ lại mang những ý nghĩa riêng biệt, phục vụ cho việc thể hiện nội dung và tâm trạng của tác giả.