Văn mẫu lớp 7: Cảm nhận tình bạn chân thành qua tác phẩm 'Bạn đến chơi nhà' (Dàn ý chi tiết + 5 bài văn mẫu xuất sắc)

Thông qua 5 bài văn mẫu phân tích tình bạn trong 'Bạn đến chơi nhà' của Nguyễn Khuyến, người đọc không chỉ có thêm nguồn tư liệu tham khảo phong phú mà còn thấu hiểu sâu sắc hơn về giá trị của những tình bạn chân thành trong cuộc sống. Đồng thời, các bạn có thể tham khảo thêm bài văn mẫu 'Phân tích tình bạn qua bài Bạn đến chơi nhà' để nâng cao kỹ năng viết và cảm thụ văn học. Chúc các bạn học tập hiệu quả!

Dàn ý phân tích tình bạn trong bài thơ 'Bạn đến chơi nhà'

1. Mở bài

- Khái quát về tác giả Nguyễn Khuyến (tiểu sử, sự nghiệp văn chương, phong cách sáng tác…)

- Giới thiệu bài thơ 'Bạn đến chơi nhà' như một tác phẩm tiêu biểu thể hiện tình bạn chân thành và sâu sắc.

2. Thân bài: Phân tích bài thơ để làm nổi bật tình cảm bạn bè của Nguyễn Khuyến

a. Cảm xúc của tác giả khi bạn đến thăm

- Cách mở đầu bài thơ giản dị, gần gũi với đời sống thường nhật:

+ 'Đã bấy lâu nay': diễn tả khoảng thời gian dài không gặp gỡ

+ 'Bác tới nhà': sự kiện bạn đến thăm nhà

- Giọng thơ: chân thành, cởi mở, thể hiện sự vui mừng khôn xiết.

- Cách xưng hô: 'bác' – một danh từ thân mật, được dùng như đại từ, qua đó thể hiện sự trân trọng và tình cảm gắn bó của tác giả với người bạn.

- Hai vế câu đối xứng như một lời reo vui, đón chào, thể hiện niềm xúc động sâu sắc. Qua đó, cho thấy mối quan hệ thân thiết, gần gũi giữa chủ và khách.

⇒ Câu thơ mở đầu tự nhiên, mộc mạc như một lời nói thường ngày, nhưng ẩn chứa niềm vui sướng và sự chân thành của tác giả khi đón bạn.

b. Hoàn cảnh đặc biệt khi bạn đến chơi nhà

- Tác giả đã xây dựng một tình huống đặc biệt, thể hiện sự thiếu thốn vật chất nhưng giàu tình cảm:

+ Muốn ra chợ mua đồ tiếp đãi bạn thì chợ lại quá xa

+ Muốn nhờ trẻ nhỏ giúp việc thì chúng lại đi vắng hết

+ Muốn bắt cá để đãi bạn thì ao lại quá sâu

+ Muốn đuổi gà bắt làm thịt thì vườn rộng, rào thưa, không thể bắt được

+ Những thực phẩm như thịt, cá, rau đậu trong vườn lại chưa đến kỳ thu hoạch

+ Ngay cả miếng trầu tiếp khách cũng không có

⇒ Tình huống được tạo ra mang tính hài hước, bông đùa: tưởng chừng có sẵn mọi thứ nhưng hóa ra lại không có gì. Qua đó, tác giả khéo léo thể hiện hoàn cảnh éo le của mình. Vật chất tuy thiếu thốn nhưng tấm lòng chân thành tiếp đãi bạn thì luôn tràn đầy.

- Nghệ thuật:

+ Nhịp thơ 3/4: tạo âm hưởng nhịp nhàng, chậm rãi, thể hiện sự bình thản, ung dung

+ Phép đối chặt chẽ, lặp cấu trúc câu, sử dụng tính từ và từ phủ định…

⇒ Tác giả đã xây dựng một tình huống éo le, hài hước, phóng đại về cuộc sống thiếu thốn vật chất. Qua đó, thể hiện sự hóm hỉnh, lạc quan của một nhà nho thanh bạch, coi trọng tình nghĩa hơn vật chất.

c. Tình bạn thắm thiết của tác giả

- Sử dụng từ 'ta' với nhiều nghĩa:

+ Ta (1): chủ nhà – chính là nhà thơ

+ Ta (2): khách – người bạn thân thiết

- Sử dụng quan hệ từ 'với' để kết nối hai chữ 'ta', qua đó cho thấy giữa chủ và khách dường như không còn khoảng cách, hòa làm một, gắn bó, hài hòa và tràn đầy niềm vui.

⇒ Câu thơ đã khép lại bài thơ một cách sâu sắc, thể hiện tình cảm chân thành của tác giả dành cho bạn, khẳng định một tình bạn đậm đà, thắm thiết, vượt lên trên mọi thử thách tầm thường của cuộc sống.

3. Kết bài

- Khái quát giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ:

+ Nội dung: ca ngợi tình bạn chân thành, sâu sắc và mộc mạc của tác giả

+ Nghệ thuật: thể thơ thất ngôn bát cú, giọng thơ giản dị, hồn nhiên, tạo tình huống bất ngờ, thú vị, kết hợp hài hòa giữa ngôn ngữ bác học và ngôn ngữ đời thường…

- Cảm nhận về bài thơ và liên hệ với tình bạn trong cuộc sống của bản thân.

Phân tích tình bạn qua bài Bạn đến chơi nhà - Mẫu 1

Viết về bạn là một đề tài thường gặp của các thi nhân xưa. Có lẽ sâu sắc hơn cả là tình bạn của Nguyễn Khuyến dành cho Dương Khuê khi ông qua đời. Và đặc biệt hơn trong bài Bạn đến chơi nhà tình cảm ấy lại được biểu lộ thật thân thiết và đáng kính trọng biết bao. Đồng thời Nguyễn Khuyến cùng bày tỏ một quan điểm về mối quan hệ giữa vật chất và tình cảm:

Đã bấy lâu nay, bác tới nhà
Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa
Ao sâu nước cả, khôn chài cá
Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà
Cải chửa ra cây, cà mới nụ
Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa
Đầu trò tiếp khách, trầu không có
Bác đến chơi đây, ta với ta.

Bạn hiền khi gặp lại nhau thì ai mà chẳng vui. Ở đây Nguyễn Khuyến cũng vui mừng xiết bao khi lâu ngày gặp lại bạn cũ. Lời chào tự nhiên thân mật bỗng biến thành câu thơ:

Đã bấy lâu nay, bác tới nhà

Cách xưng hô bác, tôi tự nhiên gần gũi trong niềm vui mừng khi được bạn hiền đến tận nhà thăm. Phải thân thiết lắm mới đến nhà, có lẽ chỉ bằng một câu thơ – lời chào thế hiện được hết niềm vui đón bạn của tác giả như thế nào? Sau lời chào đón bạn, câu thơ chuyển giọng lúng túng hơn khi tiếp bạn:

Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa

Cách nói hóm hỉnh cho thấy trong tình huống ấy tất yếu phải tiếp bạn theo kiểu “cây nhà lá vườn” của mình. Ta thấy rằng Nguyễn Khuyến đã cường điệu hoá hoàn cảnh khó khăn thiếu thôn của mình đến nỗi chẳng có cái gì để tiếp bạn:

Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa
Ao sâu nước cả, khôn chài cá
Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà
Cải chửa ra cây, cà mới nụ
Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa

Ta hiểu vì sao sau lời chào hỏi bạn, tác giả nhắc đến chợ, chợ là thể hiện sự đầy đủ các món ngon để tiếp bạn. Tiếc thay chợ thì xa mà người nhà thì đi vắng cả. Trong không gian nghệ thuật này chúng ta thấy chỉ có tác giả và bạn mình (hai người) và tình huống.

Đầu trò tiếp khách, trầu không có

Đến cả miếng trầu cũng không có, thật là nghèo quá, miếng trầu là đầu câu chuyện cá, gà, bầu, mướp… những thứ tiếp bạn đều không có. Nhưng chính cái không có đó tác giả muốn nói lên một cái có thiêng liêng cao quý – tình bạn chân thành thắm thiết. Câu kết là một sự “bùng nổ” về ý và tình. Tiếp bạn chẳng cần có mâm cao cỗ đầy, cao lương mỹ vị, cơm gà cá mỡ, mà chỉ cần có một tấm lòng, một tình bạn chân thành thắm thiết.

Bác đến chơi đây, ta với ta

Lần thứ hai chữ bác lại xuất hiện trong bài thơ thể hiện sự trìu mến kính trọng. Bác đã không quản tuổi già sức yếu, đường xá xa xôi, đến thăm hỏi thì còn gì quý bằng. Tình bạn là trên hết, không một thứ vật chất nào có thể thay thế được tình bạn tri âm tri kỷ. Mọi thứ vật chất đều “không có” nhưng lại “có” tình bằng hữu thâm giao. Chữ ta là đại từ nhân xưng, trong bài thơ này là bác, là tôi, là hai chúng ta, không có gì ngăn cách nữa. Tuy hai người nhưng suy nghĩ, tình cảm, lý tưởng sống của họ hoàn toàn giống nhau. Họ coi thường vật chất, trọng tình cảm, họ thăm nhau đến với nhau là dựa trên tình cảm, niềm gắn bó keo sơn thắm thiết. Tình bạn của họ là thứ quý nhất không có gì sánh được. Ta còn nhớ rằng có lần khóc bạn Nguyễn Khuyến đã viết:

Rượu ngon không có bạn hiền
Không mua không phải không tiền không mua
Câu thơ nghĩ, đắn đo muốn viết
Viết đưa ai, ai biết mà đưa?
Giường kia, treo những hững hờ
Đàn kia, gảy cũng ngẩn ngơ tiếng đàn

Có thể trong bài thơ này, Nguyễn Khuyến đã tái hiện cuộc trò chuyện thân mật giữa ông và Dương Khuê. Tình bạn giữa hai người không chỉ sâu sắc mà còn gắn bó keo sơn, như được minh chứng qua những khoảnh khắc cùng nhau uống rượu, làm thơ. Không chỉ trong bài thơ Khóc Dương Khuê, mà nhiều tác phẩm khác cũng thể hiện rõ nét tình bạn đáng quý này.

Một số vần thơ khác của Nguyễn Khuyến cũng phản ánh tình bạn chân thành và sâu đậm:

Từ trước bảng vàng nhà sẵn có
Chẳng qua trong bác với ngoài tôi
(Gửi bác Châu Cầu)

Đến thăm bác, bác đang đau ốm
Vừa thấy tôi bác nhổm dậy nga

Bác bệnh tật, tôi yếu gầy
Giao du rồi biết sau này ra sao
(Gửi thăm quan Thượng Thư họ Dương)

Bài thơ được viết theo thể thất ngôn bát cú Đường luật, với niêm luật chặt chẽ và đối chỉnh. Ngôn ngữ thuần Nôm tạo nên sự thanh thoát, nhẹ nhàng và tự nhiên, như thể Nguyễn Khuyến đã ứng khẩu thành thơ. Tác phẩm này không chỉ khắc họa một hồn thơ đẹp mà còn thể hiện tình bằng hữu thâm giao, thanh bạch và cao quý. Tình bạn của Nguyễn Khuyến hoàn toàn trái ngược với thói đời “Còn bạc còn tiền còn đệ tử – Hết cơm hết rượu hết ông tôi” mà Nguyễn Bỉnh Khiêm từng phê phán. Dù sống cách nhau hàng trăm năm, cả hai nhà thơ đều sở hữu một tâm hồn lớn: nhân hậu, thủy chung và thanh cao. Tấm lòng ấy mãi là tấm gương sáng cho muôn đời noi theo.

Phân tích tình bạn qua bài Bạn đến chơi nhà - Mẫu 2

Nguyễn Khuyến viết về tình bạn với những bài thơ lúc thâm trầm, lúc hóm hỉnh, nhưng luôn toát lên vẻ trang nhã, chân thành và sâu lắng. Trong số đó, bài thơ Bạn đến chơi nhà được xem là một tác phẩm tiêu biểu. Qua cách nói đùa khéo léo và hóm hỉnh về việc không có gì để tiếp đãi bạn, nhà thơ đã kín đáo gửi gắm một thông điệp sâu sắc: Tình bạn còn quý giá hơn mọi thứ vật chất trên đời.

Nguyễn Khuyến cáo quan về quê, sống cuộc đời bình dị nơi thôn dã, xa lánh chốn quan trường đầy bon chen. Chính vì thế, việc có người bạn đến thăm lúc này mới thực sự là điều đáng trân trọng. Đặc biệt hơn, đó lại là người bạn lâu ngày không gặp. Tình cảm ấy được thể hiện qua cách xưng hô thân mật: “bác” – “tôi”, giản dị như những lão nông chân chất. Đồng thời, tài năng hóm hỉnh của nhà thơ cũng được bộc lộ rõ nét.

Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa.

Mở đầu bài thơ, Nguyễn Khuyến đặt ra một tình huống éo le: trẻ đi vắng, chợ lại xa, biết lấy gì để tiếp đãi bạn đây? Câu thơ mang âm hưởng của lời thanh minh nhẹ nhàng, như thể nhà thơ muốn nói rằng: Bác đến bất ngờ quá, tôi muốn tiếp đãi bác thịnh soạn, nhưng tiếc là không thể. Cách nói này khiến người bạn không thể không cảm thông và vui vẻ chấp nhận. Nguyễn Khuyến tiếp tục:

Ao sâu nước cả, khôn chài cá,
Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà.

Không có người đi chợ, nhà thơ định tiếp bạn bằng cá ao, gà vườn – những món ăn dân dã nhưng đậm đà hương vị quê nhà. Thế nhưng, ao thì sâu, vườn thì rộng, hai ông già làm sao bắt được cá, đuổi được gà? Đến đây, người đọc bắt đầu nhận ra rằng những lí do ban đầu chỉ là cái cớ để nhà thơ dẫn dắt vào những câu thơ hóm hỉnh tiếp theo. Tài năng của Nguyễn Khuyến khiến người đọc không khỏi thán phục, và chắc hẳn người bạn của cụ cũng phải bật cười. Nhưng câu chuyện trêu đùa vẫn chưa dừng lại:

Cải chửa ra cây, cà mới nụ,
Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa.

Nếu không có cá thịt, nhà thơ định tiếp bạn bằng rau quả vườn nhà – cũng thật thi vị và đậm đà hương vị quê hương. Nhưng tiếc thay, cải thì chưa lớn, cà mới ra nụ, bầu vừa rụng rốn, mướp mới chớm hoa. Tất cả đều còn non, chưa thể dùng được. Nguyễn Khuyến đã khéo léo sử dụng ngôn từ để tạo nên những hình ảnh sinh động, khiến câu chuyện trở nên hài hước và đáng yêu hơn bao giờ hết. Người bạn của cụ chắc hẳn sẽ không khỏi gật gù tán thưởng trước tài năng của nhà thơ. Và rồi, đột nhiên cụ thú nhận:

Đầu trò tiếp khách, trầu không có,

Ngay cả miếng trầu tiếp khách cũng không có, điều này nghe thật khó tin. Nhưng nhớ lại, cụ đã nói từ đầu: “Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa”, biết đâu trầu cau vừa hết, chẳng có ai đi mua kịp! Việc thiếu cả miếng trầu đã khép lại chuỗi cười một cách duyên dáng, thể hiện tài năng hóm hỉnh hiếm có của Nguyễn Khuyến.

Nhưng đằng sau những câu thơ đùa vui ấy, Nguyễn Khuyến còn gửi gắm một triết lí sâu sắc về tình bạn.

Bác đến chơi đây, ta với ta!

Qua những câu thơ hóm hỉnh, nhà thơ đã dần gạt bỏ những lễ nghi khách sáo trong tình bạn, để làm nổi bật lên một tình bạn chân thành, trong sáng và cao quý. Trong cụm từ “ta với ta”, chữ “ta” thứ nhất chỉ nhà thơ và người bạn, mang tính cá nhân. Còn chữ “ta” thứ hai lại mang ý nghĩa tập thể, như thể hai người đã hòa làm một. Đó là tình bạn tri kỉ, là sự gắn kết giữa những người cùng chí hướng, cùng giữ mình trong sạch giữa thời cuộc đầy biến động.

Bài thơ là một tiếng nói độc đáo về tình bạn, không chỉ thú vị ở nội dung sâu sắc mà còn được thể hiện qua tài năng nghệ thuật hiếm có của Nguyễn Khuyến. Nụ cười hóm hỉnh mà thâm thúy trong bài thơ khiến người đọc không khỏi yêu mến và tin tưởng vào những giá trị chân thật của tình bạn trong cuộc sống.

Phân tích tình bạn qua bài Bạn đến chơi nhà - Mẫu 3

Đọc thơ Nguyễn Khuyến, ta hiếm khi bắt gặp niềm vui, bởi tâm hồn ông luôn chất chứa nỗi buồn trước cảnh nước mất nhà tan và những éo le của thế thái nhân tình. Nỗi buồn ấy càng thêm sâu sắc từ khi ông cáo quan về ở ẩn. Thế nhưng, niềm vui bất chợt xuất hiện khi ta đọc bài thơ Bạn đến chơi nhà. Ẩn sâu trong từng câu chữ là một tình bạn tri kỷ, vượt lên trên mọi nghi thức tầm thường. Cái nghèo vật chất không thể nào lấn át được tình cảm chân thành và ấm áp giữa hai người bạn.

Đã bấy lâu nay, bác tới nhà
.....
Đầu trò tiếp khách, trầu không có
Bác đến chơi đây, ta với ta.

Bài thơ được viết theo thể thất ngôn bát cú Đường luật, nhưng sự phát triển của ý thơ lại khá bất ngờ, không tuân theo cấu trúc truyền thống (đề, thực, luận, kết) thường thấy trong thơ Đường. Điều này cũng tạo nên nét độc đáo riêng, phản ánh chính tình bạn đặc biệt của họ.

Đã bấy lâu nay, bác tới nhà

Câu thơ mở đầu giản dị, tự nhiên như lời chào hỏi thân tình giữa hai người bạn lâu ngày mới gặp lại. Tuổi già thường mang theo cảm giác cô đơn, vì vậy, việc có bạn đến thăm là niềm vui khôn tả. Cách xưng hô thân mật bằng “bác” và “tôi” thể hiện sự kính trọng và gắn bó sâu sắc. Câu thơ như một lời chào quen thuộc: đã lâu rồi nay bác mới đến chơi, thật là vui quá! Ngày còn làm quan, việc có bạn đến thăm là chuyện thường tình, nhưng giờ đây, khi đã về hưu, việc có người bạn thân đến thăm quả là điều quý giá. Niềm vui ấy khiến nhà thơ lấy tình cảm chân thành thay thế cho sự thiếu thốn vật chất để tiếp đãi bạn.

Thông thường, theo phép tắc xã giao, khi bạn đến nhà, dù thân hay sơ, trước hết phải có trầu nước, sau đó là cơm rượu để tiếp đãi. Nhưng sau lời chào hỏi, Nguyễn Khuyến liền kể ra một loạt khó khăn của gia đình:

Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa
Ao sâu nước cả, khôn chài cá
Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà
Cải chửa ra hoa, cà mới nụ
Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa

Nhà thơ như đang phân trần với bạn về sự tiếp đãi chưa được chu toàn của mình.

Phần thực và luận của bài thơ được xây dựng một cách hệ thống, ngôn ngữ chặt chẽ và nhất quán. Có tất cả mà cũng chẳng có gì để đãi bạn thân. Có ao nhưng không bắt được cá, có vườn nhưng không đuổi được gà, có cải, cà, bầu, mướp nhưng đều chưa thể dùng được. Bức tranh vườn tược hiện lên sống động, vui tươi, phản ánh một cuộc sống thanh bạch, bình dị và ấm áp tình người. Có lẽ Nguyễn Khuyến đang dắt bạn mình đi thăm vườn cây, ao cá, và mong bạn cảm thông với cuộc sống giản dị của mình.

Các từ ngữ như “sâu”, “cả”, “rộng”, “thưa”, cùng các trạng từ chỉ tình trạng như “khôn”, “khó”, và các trạng từ chỉ sự tiếp diễn như “chửa”, “mới”, “vừa”, “đương” được sử dụng một cách khéo léo, tự nhiên, tạo nên sự gần gũi và đáng yêu. Không dừng lại ở đó, nhà thơ tiếp tục:

Đầu trò tiếp khách, trầu không có

Liệu cái nghèo của cụ Tam Nguyên Yên Đổ có đến mức ấy không? Nhà thơ đã cường điệu hóa sự thiếu thốn của mình. Một vị quan lớn triều Nguyễn về ở ẩn, với cơ ngơi chín sào tư thổ, không thể nào thiếu cả miếng trầu tiếp khách. Rõ ràng, đây là lời bông đùa hóm hỉnh với bạn, đồng thời thể hiện một cuộc sống thanh bạch, một tâm hồn thanh cao của một nhà nho khước từ lương bổng của giặc Pháp, lui về sống cuộc đời bình dị giữa làng quê.

Những vật chất tầm thường để tiếp đãi bạn đều không có, nhưng thay vào đó là tình cảm chân thành và tha thiết. Tình bạn của họ được xây dựng trên nền tảng của tình cảm, sự yêu thương và kính trọng. Vật chất dù quan trọng nhưng không phải là tất cả. Thật xúc động khi đọc những dòng thơ thể hiện tình cảm của Nguyễn Khuyến dành cho bạn:

Bác Dương thôi đã thôi rồi
Nước mây man mác ngậm ngùi lòng ta
Nhớ từ thuở đăng khoa ngày trước
Bác với tôi hôm sớm cùng nhau...
(Khóc Dương Khuê - Nguyễn Khuyến)

Tình cảm giữa Nguyễn Khuyến và Dương Khuê thật sâu sắc và cảm động, xuất phát từ sự tri kỷ, tri âm giữa hai người. Trong bài thơ này, những nghi thức xã giao vật chất dần được gạt bỏ, để lộ ra viên ngọc quý giá - đó chính là tâm hồn và tình cảm cao quý của họ.

Bác đến chơi đây ta với ta

Câu kết bài thơ là sự "bùng nổ" của cả ý và tình. Tiếp đãi bạn không cần mâm cao cỗ đầy, sơn hào hải vị, mà chỉ cần một tấm lòng chân thành.

Lần thứ hai chữ “bác” xuất hiện, thể hiện sự kính trọng và thân thiết. Bác không ngại đường xá xa xôi đến thăm bạn, điều đó thật đáng quý. Tình bạn là thứ quý giá nhất, không gì có thể mua được. Dù mong muốn tiếp đãi bạn bằng những thứ sang trọng, nhưng cuối cùng chỉ còn lại “ta với ta”. Họ hiểu nhau, tuy hai mà một, cùng xem thường vật chất và trân trọng tình cảm, tình bằng hữu.

Tôi và bác chỉ cần gặp nhau để trò chuyện, tâm sự là đã đủ. Tình cảm của họ được bộc lộ một cách trọn vẹn, tràn đầy và lắng đọng.

Cụm từ “ta với ta” trong bài thơ Qua Đèo Ngang của Bà Huyện Thanh Quan thể hiện sự cô đơn, đối diện với chính mình. Còn trong bài thơ này, “ta với ta” là sự gặp gỡ của hai tâm hồn, hai con người đồng điệu.

Một số bài thơ khác của Nguyễn Khuyến viết về bạn cũng mang đậm ý vị sâu sắc:

Từ trước bảng vàng nhà có sẵn
Chẳng qua trong bác với ngoài tôi
(Gửi bác Châu cầu)

Bài thơ Bạn đến chơi nhà là một tác phẩm xuất sắc viết về tình bạn, một tình bạn thắm thiết, keo sơn. Đó là sự hòa hợp của hai tâm hồn thanh cao, trọng tình trọng nghĩa. Tình bạn của họ thật cảm động, khác xa với thói đời mà Nguyễn Bỉnh Khiêm từng lên án: “Còn bạc, còn tiền, còn đệ tử – Hết cơm, hết rượu, hết ông tôi”. Tình bạn cao quý ấy mãi mãi là biểu tượng đẹp đẽ của tình bằng hữu xưa nay.

Khép lại bài thơ, ai cũng xúc động trước tình bạn cao quý của họ. Lời thơ giản dị nhưng chứa đựng bao tình cảm thân thương, trìu mến, tạo nên nét đặc sắc riêng của tác phẩm.

Phân tích tình bạn qua Bài bạn đến chơi nhà - Mẫu 4

Nguyễn Khuyến từ bỏ chốn quan trường để trở về quê nhà, tận hưởng cuộc sống thanh bình nơi thôn dã. Chính vì thế, việc có người bạn đến thăm lúc này không chỉ là niềm vui mà còn là sự trân quý dành cho tình bạn chân thành. Cách xưng hô thân mật “bác” – “tôi” như những lão nông dân giản dị càng làm nổi bật sự gắn kết giữa hai người. Qua đó, tài năng hóm hỉnh của Nguyễn Khuyến cũng được thể hiện rõ nét.

Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa.

Mở đầu bài thơ, Nguyễn Khuyến đặt ra một tình huống éo le: trẻ nhỏ đi vắng, chợ lại quá xa, không thể tiếp đãi bạn một cách chu đáo. Câu thơ như một lời giải bày chân thành với bạn: “Bác đến bất ngờ quá, tôi muốn tiếp đãi bác thật tử tế nhưng tiếc là không thể.” Cách nói này không chỉ khiến người đọc cảm thấy thú vị mà còn khiến người bạn cảm thấy được trân trọng.

Ao sâu nước cả, khôn chài cá,
Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà.

Không có người đi chợ, Nguyễn Khuyến định tiếp đãi bạn bằng cá ao, gà vườn – những món ăn dân dã nhưng đậm tình quê. Nhưng rồi ông lại bất lực vì ao sâu, vườn rộng, hai ông già không thể tự mình làm được. Đến đây, người đọc bắt đầu nhận ra rằng những lý do ban đầu chỉ là cách Nguyễn Khuyến tạo nên sự hài hước, dí dỏm. Cách nói này không chỉ thể hiện sự khéo léo mà còn khiến người bạn phải bật cười.

Cải chửa ra cây, cà mới nụ,
Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa.

Không có cá thịt, Nguyễn Khuyến định tiếp bạn bằng rau quả trong vườn. Nhưng tiếc thay, cải chưa thành cây, cà mới ra nụ, bầu vừa rụng rốn, mướp đang nở hoa – tất cả đều chưa thể dùng được. Cách dùng từ tài tình của Nguyễn Khuyến khiến câu chuyện trở nên sinh động và hài hước hơn bao giờ hết. Người bạn chắc hẳn sẽ không chỉ cười xòa mà còn khâm phục trước tài năng văn chương của ông.

Đầu trò tiếp khách, trầu không có,

Đến cả miếng trầu tiếp khách cũng không có, điều này nghe thật khó tin. Nhưng nếu nhớ lại hoàn cảnh ban đầu – “Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa” – thì việc thiếu trầu cau cũng trở nên dễ hiểu. Cách kết thúc chuỗi cười bằng sự thiếu thốn này càng làm nổi bật tài năng hóm hỉnh của Nguyễn Khuyến.

Ẩn sau những câu thơ dí dỏm, Nguyễn Khuyến muốn gửi gắm một triết lý sâu sắc về tình bạn chân thành, không cần vật chất xa hoa.

Bác đến chơi đây, ta với ta!

Qua những câu thơ hóm hỉnh, Nguyễn Khuyến đã dần gạt bỏ những nghi thức khách sáo trong tình bạn, để chỉ còn lại sự chân thành, trong sáng. Trong câu “ta với ta”, chữ “ta” đầu tiên chỉ nhà thơ và người bạn, mang tính cá nhân. Chữ “ta” thứ hai lại mang ý nghĩa tập thể, thể hiện sự hòa hợp giữa hai tâm hồn tri kỷ. Họ gặp nhau ở chí hướng thanh cao, cùng chia sẻ nỗi buồn thời thế và giữ vững phẩm giá giữa cuộc đời đầy biến động.

Bài thơ không chỉ là một tác phẩm văn chương xuất sắc mà còn là lời nhắn nhủ sâu sắc về giá trị của tình bạn chân thành. Qua cách thể hiện tài tình của Nguyễn Khuyến, người đọc không chỉ cảm nhận được tiếng cười hóm hỉnh mà còn thấm thía triết lý nhân sinh ẩn chứa trong từng câu chữ. Bài thơ giúp chúng ta thêm tin yêu vào những tình bạn đích thực trong cuộc sống.

Phân tích tình bạn qua Bài bạn đến chơi nhà - Mẫu 5

Tình mẹ dịu dàng, tình cha mạnh mẽ, tình anh em thân thiết, nhưng tình bạn lại là thứ tình cảm thiêng liêng, bền chặt và lâu dài nhất. Bài thơ “Bạn đến chơi nhà” của Nguyễn Khuyến đã khắc họa rõ nét điều này, mang đến một góc nhìn sâu sắc về giá trị của tình bạn chân thành.

Nguyễn Khuyến (1835–1909), tên thật là Nguyễn Thắng, quê ở làng Và, xã Yên Đổ, nay thuộc Hà Nam. Xuất thân từ một gia đình nghèo nhưng ông sớm bộc lộ tài năng xuất chúng, đỗ đầu cả ba kỳ thi Hương, Hội, và Đình, nên được mệnh danh là Tam Nguyên Yên Đổ. Sau hơn mười năm làm quan, ông cáo quan về quê sống ẩn dật khi thực dân Pháp xâm lược Bắc Kỳ.

Bài thơ “Bạn đến chơi nhà” không chỉ là tác phẩm tiêu biểu của Nguyễn Khuyến mà còn là một trong những bài thơ Nôm Đường luật xuất sắc nhất của văn học Việt Nam.

Bài thơ được viết trong một dịp hiếm hoi khi Nguyễn Khuyến gặp lại người bạn cũ từ thời làm quan. Cuộc gặp gỡ diễn ra tại quê nhà thanh bình, nơi ông sinh ra và lớn lên. Từng câu thơ mượt mà, thanh cao, thể hiện tình cảm chân thành, gắn bó giữa hai người. Mở đầu bài thơ là tiếng reo vui khi đón bạn, nhưng ngay sau đó là chuỗi tình huống éo le: trẻ đi vắng, chợ xa, ao sâu khó bắt cá, vườn rộng khó đuổi gà. Những tình tiết hài hước, dí dỏm được liệt kê một cách tự nhiên, tạo nên sự hóm hỉnh đặc trưng của Nguyễn Khuyến. Dù thiếu thốn vật chất, thậm chí không có cả miếng trầu tiếp khách, tình bạn vẫn vượt lên trên mọi lễ nghi tầm thường. Câu kết “Bác đến chơi đây, ta với ta” là điểm nhấn của bài thơ, thể hiện sự đồng điệu giữa hai tâm hồn tri kỷ. Khác với nỗi cô đơn trong “Qua đèo ngang” của Bà Huyện Thanh Quan, “ta với ta” ở đây là sự ấm áp, thân tình, và thanh cao của tình bạn chân chính.

Bài thơ được xây dựng trên hình ảnh thiếu thốn vật chất nhưng lại dư đầy tình cảm. Câu kết “Bác đến chơi đây, ta với ta” không chỉ là lời bày tỏ chân tình mà còn là triết lý sâu sắc về tình bạn: tình cảm chân thành vượt lên trên mọi giá trị vật chất. Bài thơ không chỉ là tác phẩm văn chương xuất sắc mà còn là bài học quý giá về sự chuẩn mực trong tình bạn.