Văn mẫu lớp 11: Phân tích 13 câu đầu Vội vàng - Xuân Diệu (Kèm sơ đồ tư duy & 20 bài mẫu đặc sắc)

Phân tích 13 câu đầu bài Vội vàng của Xuân Diệu với 20 bài mẫu chất lượng, được trình bày rõ ràng, dễ hiểu, giúp học sinh tự học, mở rộng kiến thức và nâng cao kỹ năng Ngữ văn, chuẩn bị tốt hơn cho các bài học trên lớp.

TOP 20 mẫu phân tích 13 câu đầu Vội vàng là nguồn tài liệu quý giá, hỗ trợ học sinh lựa chọn cách tiếp cận và giọng văn phù hợp, biến kiến thức thành hành trang tâm đắc. Đừng bỏ lỡ các tài liệu liên quan như Mở bài Vội vàng, Kết bài Vội vàng, và phân tích chi tiết bài thơ.

Dàn ý phân tích 13 câu thơ đầu Vội vàng

a) Mở bài:

- Giới thiệu tác giả, tác phẩm:

• Xuân Diệu là nhà thơ của mùa xuân, tình yêu và tuổi trẻ, một trong những nhà thơ lớn của Việt Nam nổi tiếng từ phong trào Thơ mới.
• "Vội vàng" là một trong những bài thơ xuất sắc nhất thể hiện tình yêu cuộc sống tha thiết, quan niệm nhân sinh mới mẻ của Xuân Diệu.

- Khái quát nội dung 13 câu đầu Vội vàng: Ước muốn táo bạo cùng tâm trạng hân hoan chào đón nhưng rồi lại vội vàng và cuống quýt trước sự trôi chảy của thời gian.

b) Thân bài:

* Luận điểm 1: Khao khát lưu giữ vẻ đẹp của thiên nhiên

- Trong thơ ca trung đại ít có nhà thơ nào dám khẳng định cái tôi cá nhân của mình một cách táo bạo nhưng khi đến với phong trào Thơ mới, cái tôi Xuân Diệu đã bộc lộ một cách vô cùng độc đáo:

"Tôi muốn tắt nắng đi
Cho màu đừng nhạt mất
Tôi muốn buộc gió lại
Cho hương đừng bay đi".

• Mùa xuân là mùa tươi đẹp nhất trong năm cũng như tuổi trẻ là khoảng thời gian đẹp nhất trong cuộc đời mỗi con người.
• Bốn dòng thơ ngũ ngôn như lời đề từ của bài thơ, khẳng định ước muốn đoạt quyền tạo hóa của thi nhân.
• "Nắng" mùa xuân là ánh sáng rực rỡ, ấm áp và tươi vui, "hương" mùa xuân là nơi tinh hoa của đất trời, của vạn vật kết tinh, hội tụ.
• Hành động "tắt nắng", "buộc gió" là những mong muốn dường như không tài nào thực hiện được bởi lẽ nó đi ngược lại với những quy luật vốn có của tự nhiên.

- Xuân Diệu muốn ngăn cản bước đi của thời gian để lưu giữ những khoảnh khắc đẹp nhất, đáng nhớ nhất.

• Thi sĩ khao khát giữ lại ánh nắng để "màu đừng nhạt mất", giữ lại gió để cuộc sống luôn tràn ngập sắc hương.
• Điệp cấu trúc "Tôi muốn... để", động từ mạnh "tắt", "buộc" cùng với nhịp thơ nhanh, dồn dập, thể hiện khao khát mãnh liệt, hối hả, muốn nhanh chóng không để những vẻ đẹp tạo hóa vụt mất khỏi tầm tay.
• Nếu thời gian đi bằng nắng, bằng gió làm nhạt màu, làm phai hương thì nhà thơ muốn níu giữ thời gian ngừng bước, để màu sắc và hương thơm còn mãi với cuộc đời, để giữ mãi thời tươi xuân thì của tạo vật.
• Cũng bởi thế, khao khát này cũng thể hiện sự ham sống bồng bột đến mãnh liệt và quan niệm về thời gian của ông: Thời gian tuyến tính một chiều, khi đã trôi qua rồi thì không trở lại nên nhà thơ có khao khát giữ nắng, giữ gió để tận hưởng hết vẻ đẹp của đất trời.

=> Đó là ước muốn bất tử hóa cái đẹp, giữ cho cái đẹp tỏa sắc lên hương vì đóa hoa hương sắc cuộc đời tươi thắm, ngọt ngào mà mong manh, ngắn ngủi biết bao. Có thể nói đằng sau ước muốn phi lí ấy là một tâm hồn yêu người với thái độ trân trọng, nâng niu và gìn giữ.

* Luận điểm 2: Bức tranh mùa xuân tuyệt đẹp

- Từ thể thơ 4 chữ, nhà thơ chuyển sang những câu thơ 8 chữ, nhịp thơ như trải tỏ ra, chậm rãi, nhẹ nhàng như nhịp tâm hồn thi sĩ đang tận hưởng những tinh hoa của đất trời mùa xuân

- Điệp ngữ "này đây" được lặp lại năm lần như một lời mời gọi tha thiết, kết hợp với thủ pháp liệt kê, vừa khắc họa sự phong phú vô tận của thiên nhiên, vừa bộc lộ niềm hân hoan, say mê của tác giả.

- "Này đây" là sự hiện diện sống động của hương sắc cuộc đời, của thiên nhiên gần gũi, không xa xôi mà ngay trước mắt, không thuộc về quá khứ hay tương lai mà hiện hữu trong khoảnh khắc hiện tại.

- Điệp từ "của" được lặp lại tạo sự kết nối, làm nổi bật bức tranh thiên nhiên tươi đẹp như một thiên đường trần thế, càng thêm phần phong phú và tràn đầy sức sống.

- Nhà thơ sử dụng hàng loạt biện pháp tu từ nhân hóa, dùng những danh từ thuộc về con người ("tuần tháng mật", "khúc tình si") để miêu tả thiên nhiên, kết hợp với hình ảnh "ong bướm", "yến anh" như đôi lứa yêu nhau, khiến khu vườn xuân trở nên lãng mạn, đầy mộng mơ, như một vườn tình ái ngọt ngào.

- Tính từ "xanh rì", "phơ phất" giàu sức gợi, vẽ nên một bức tranh thiên nhiên mùa xuân non tơ, tràn trề nhựa sống.

=> Bức tranh xuân không chỉ đẹp tươi mà còn ngập tràn ánh sáng và niềm vui. Hình ảnh "ánh sáng chớp hàng mi" và "thần vui" vô cùng gợi cảm. Với Xuân Diệu, mỗi ngày được sống, được ngắm nhìn ánh dương, được tận hưởng hương sắc của vạn vật là một ngày tràn đầy hạnh phúc.

- Thiên nhiên say sưa, rộn ràng trao gửi sắc hương, khiến lòng người ngất ngây tận hưởng, biến thi nhân thành tình nhân của tạo hóa:

"Tháng Giêng non như một cặp môi gần"

• Câu thơ sử dụng nghệ thuật ẩn dụ chuyển đổi cảm giác, một nét đặc trưng của thơ Mới, chịu ảnh hưởng từ thơ ca tượng trưng Pháp.
• Đây là câu thơ hiện đại nhất, khái quát sự quyến rũ của mùa xuân qua phép so sánh độc đáo. Nhà thơ cảm nhận thiên nhiên bằng tình yêu lứa đôi, bằng cả thể xác và tâm hồn.

- Sự hấp dẫn của thiên nhiên được ví như vẻ đẹp của người tình với "cặp môi gần" căng tràn sức sống, đầy mê đắm và quyến rũ.

• Từ "ngon" được thốt lên đầy khát khao và đam mê, thể hiện sự cảm nhận sâu sắc bằng mọi giác quan.
• Phép so sánh đã biến cặp môi người thiếu nữ thành trung tâm của vũ trụ, nơi con người trở thành chuẩn mực cho cái đẹp, là thước đo vẻ đẹp của tạo hóa.
• "Tháng giêng", một khái niệm thời gian vô hình, qua phép so sánh táo bạo và giàu biểu cảm, đã trở nên hữu hình qua vẻ đẹp của cặp môi người thiếu nữ.

=> Nhà thơ đã thể hiện quan niệm sâu sắc: Nếu thơ ca Trung đại lấy thiên nhiên làm chuẩn mực cho cái đẹp của con người, thì với Xuân Diệu, con người mới là chuẩn mực cho mọi vẻ đẹp trên đời. Thiên đường không phải là nơi xa xôi huyền ảo, mà chính là mặt đất trần thế này, nơi tình yêu, cái đẹp và tuổi trẻ hội tụ.

* Luận điểm 3: Tâm trạng của thi sĩ

- Ngay khi chàng thi sĩ đang ngất ngây trong niềm hạnh phúc tận hưởng thiên đường trần thế, đang thỏa thuê với bữa tiệc lớn của cuộc đời và reo lên "tôi sung sướng", thì cũng là lúc thi nhân chợt dừng lại với cảm giác "vội vàng một nửa".

- Câu thơ bị ngắt làm đôi, niềm vui không trọn vẹn. Xuân Diệu nhận ra rằng hạnh phúc ấy ngắn ngủi biết bao. Dự cảm về sự mong manh của kiếp người khiến thi nhân sống vội vàng, tận hưởng từng khoảnh khắc.

=> Hai câu thơ được ví như hai bản lề khép mở tâm trạng, vừa thể hiện sự đắm say mãnh liệt trước vẻ đẹp của cuộc sống và tình yêu, vừa bộc lộ nỗi bất an, âu lo của nhà thơ trước sự trôi chảy không ngừng của thời gian. Tuổi trẻ qua đi không trở lại, và chính điều này khiến Xuân Diệu trở thành nhà thơ của những cảm nhận tinh tế về thời gian.

c) Kết bài

• Khái quát lại nội dung chính của 13 câu thơ đầu bài Vội vàng.
• Nêu lên cảm nhận cá nhân của em về đoạn thơ.

.................

Tải file tài liệu để xem thêm dàn ý phân tích đoạn 1

Sơ đồ tư duy phân tích 13 câu đầu bài thơ Vội vàng - Xuân Diệu

Phân tích 13 câu đầu Vội vàng ngắn gọn - Mẫu 1

Vội vàng là bài thơ xuất sắc của Xuân Diệu, thể hiện triết lý sống của tác giả: sống nhanh, sống gấp, mở lòng đón nhận những tinh hoa của cuộc đời. 13 câu thơ đầu đã bộc lộ nỗi niềm băn khoăn, tiếc nuối khi thời gian cứ lặng lẽ trôi qua.

“Tôi muốn tắt nắng đi
Cho màu đừng nhạt mất
Tôi muốn buộc gió lại
Cho hương đừng bay đi”

Bốn câu thơ đầu thể hiện khát vọng táo bạo của tác giả, đi ngược lại quy luật tự nhiên với những ước muốn “tắt nắng”, “buộc gió”. Phép điệp cấu trúc ở các cặp câu 1-3, 2-4 tạo nên sự độc đáo. Điệp ngữ “tôi muốn” khẳng định khát khao mãnh liệt của Xuân Diệu: giữ lại màu tươi của nắng, lưu giữ hương thơm của gió. Ông muốn níu giữ những vẻ đẹp tinh túy của cuộc sống, không để chúng phai nhạt theo thời gian.

“Của ong bướm này đây tuần tháng mật
Này đây hoa của đồng nội xanh rì
Này đây lá của cành tơ phơ phất
Của yến anh này đây khúc tình si”

Thiên nhiên mùa xuân hiện lên rực rỡ, tràn đầy sức sống. Điệp từ “này đây” lặp lại như một lời mời gọi, phô bày vẻ đẹp muôn màu của đất trời. Những hình ảnh thơ sống động: “đồng nội xanh rì”, “cành tơ phơ phất”, “ong bướm”, “hoa”, “lá”, “yến anh”… tạo nên bức tranh xuân tươi mới. Mùa xuân là mùa của ong bướm tìm mật, hoa nở rộ trên đồng nội, lá non phơ phất trong gió, chim chóc hót vang khúc tình si. Tất cả đều ở thời điểm đẹp nhất, căng tràn nhựa sống, như một thiên đường ngay trên mặt đất.

Không chỉ là thiên nhiên, tình yêu lứa đôi cũng được khắc họa qua cụm từ “tuần tháng mật” – thời gian ngọt ngào của đôi trai gái yêu nhau, hay hình ảnh “yến anh” quấn quýt bên nhau. Tất cả đều ở đỉnh điểm của sự tươi đẹp, nhưng tuổi trẻ con người thì sẽ tàn phai theo thời gian. Vì thế, Xuân Diệu sống vội vàng để tận hưởng từng khoảnh khắc của cuộc đời:

Tôi sung sướng nhưng vội vàng một nửa
Tôi không chờ nắng hạ mới hoài xuân.

Nhà thơ nhận ra rằng cuộc đời con người là hữu hạn, còn mùa xuân thì tuần hoàn vô tận. Vì thế, ông không chờ đến hạ mới nhớ xuân, mà muốn ôm trọn mùa xuân khi nó còn tươi non. Nhịp thơ ngắt quãng như tiếng lòng đầy băn khoăn, tiếc nuối. Xuân Diệu khuyên mọi người hãy mở lòng yêu cuộc sống, tận hưởng thiên nhiên và tuổi trẻ khi còn có thể.

Chỉ với 13 câu thơ đầu, Xuân Diệu đã cho thấy khát khao sống mãnh liệt của mình. Ông mời gọi mọi người hãy sống trọn vẹn, tận hưởng từng phút giây để không uổng phí tuổi trẻ – thứ chỉ đến một lần trong đời.

Phân tích 13 câu đầu Vội vàng - Mẫu 2

Nhà thơ Thế Lữ từng nhận xét về Xuân Diệu: “Xuân Diệu là một người của đời, một người ở giữa loài người. Lầu thơ của ông xây dựng trên đất của một tấm lòng trần gian”. Xuân Diệu đã mang đến thơ ca Việt Nam một phong cách hiện đại, táo bạo, với cảm hứng chưa từng có. Mỗi độ xuân về, trái tim non nớt của thế hệ trẻ lại rung lên những cảm xúc yêu đời nồng nàn qua lời thơ Xuân Diệu. “Vội vàng” là bài thơ tiêu biểu, thể hiện tình yêu cuộc sống mãnh liệt, niềm đam mê sống cuồng nhiệt. 13 câu đầu bài thơ cho thấy khát vọng táo bạo của tác giả và vẻ đẹp thiên đường của mùa xuân.

Rút ra từ tập “Thơ thơ”, “Vội vàng” là thi phẩm kết tinh vẻ đẹp hồn thơ Xuân Diệu trước Cách mạng tháng Tám. Mở đầu bài thơ là khổ thơ ngũ ngôn thể hiện ước muốn cháy bỏng của thi sĩ:

Tôi muốn tắt nắng đi
Cho màu đừng nhạt mất
Tôi muốn buộc gió lại
Cho hương đừng bay đi

Câu thơ ngắn, nhịp nhanh, điệp ngữ liên tiếp, đảo cấu trúc, tạo nên khúc ca sôi nổi, thiết tha về khát khao của nhà thơ. Xuân Diệu muốn đoạt quyền tạo hóa, dập tắt nắng, buộc gió để lưu giữ hương sắc mùa xuân. Điệp ngữ “tôi muốn” và thể thơ ngũ ngôn với tiết tấu nhanh, mạnh, dứt khoát thể hiện khát khao mãnh liệt ấy. Ước muốn của Xuân Diệu vừa lãng mạn, vừa táo bạo, xuất phát từ tâm hồn yêu đời mãnh liệt, muốn nâng niu mọi điều tốt đẹp của tạo hóa.

Là nhà thơ của khát vọng giao cảm với cuộc đời, Xuân Diệu muốn chiếm lĩnh vẻ đẹp thiên nhiên qua bức tranh mùa xuân tươi đẹp, non tơ. Với đôi mắt trong xanh, ngơ ngác và tràn đầy niềm vui, ông phát hiện ra vẻ đẹp say đắm của thiên nhiên và cuộc sống. Đẹp nhất, vui nhất và huy hoàng nhất là mùa xuân và tuổi trẻ:

Của ong bướm này đây tuần tháng mật
Này đây hoa của đồng nội xanh rì
Này đây lá của cành tơ phơ phất
Của yến anh này đây khúc tình si
Và này đây ánh sáng chớp hàng mi
Mỗi buổi sớm thần Vui hằng gõ cửa
Tháng Giêng ngon như một cặp môi gần!

Từ câu thơ năm chữ, khổ thơ chuyển sang tám chữ với hàng loạt biện pháp nghệ thuật: điệp từ, điệp ngữ, lặp cấu trúc, liệt kê, so sánh. Khổ thơ như được phổ nhạc với âm điệu sôi nổi, thiết tha. Điệp ngữ “này đây” lặp lại liên tiếp, gợi sự hiện hữu của hương sắc thiên nhiên và niềm vui sướng tột độ của nhà thơ. Điệp từ “của” tạo nên sự mới lạ, kết nối bức tranh thiên nhiên tươi đẹp. Thiên nhiên say sưa, rộn ràng, khiến lòng người ngất ngây tận hưởng. Lời thơ như tiếng reo vui, vội vàng, say đắm, muốn ôm trọn vẻ đẹp của mùa xuân và cuộc sống.

Tiếng chim cất lên rộn rã, tạo nên khúc nhạc tình si trong không gian tràn ngập ánh sáng. Mùa xuân tưng bừng, rộn rã đem đến cho nhà thơ niềm vui, khát khao nắm bắt và tận hưởng từng khoảnh khắc.

Mỗi buổi sớm thần vui hằng gõ cửa
Tháng giêng ngon như một cặp môi gần

Xuân Diệu so sánh thiên nhiên với con người, lấy con người làm chuẩn mực của cái đẹp. Ông so sánh “tháng giêng” với đôi môi căng mọng của người thiếu nữ đang độ xuân thì. Từ “ngon” bộc lộ tâm trạng si mê, say đắm, khao khát tận hưởng và nâng niu thiên nhiên.

Với Xuân Diệu, thế gian đẹp nhất vì có con người. Cuộc sống tốt nhất là tuổi trẻ, và cuộc đời đẹp nhất là vào lúc xuân thì. Nhưng tuổi trẻ sẽ tàn phai theo thời gian, nên nhà thơ phải sống vội vàng. Hai dòng cuối bài thơ thể hiện tâm trạng của tác giả khi nhận ra quy luật của thời gian:

Tôi sung sướng. Nhưng vội vàng một nửa
Tôi không chờ nắng hạ mới hoài xuân

Dấu chấm giữa câu thơ chia đôi dòng chữ thành hai luồng cảm xúc. Đang hả hê trong bữa tiệc sắc đẹp trần gian và reo lên “tôi sung sướng”, nhà thơ chợt ngừng lặng với cảm giác “vội vàng một nửa”. Dự cảm về sự mong manh, ngắn ngủi của kiếp người khiến thi nhân phải sống vội vàng tận hưởng. Xuân Diệu biết mình vội vàng, bỏ lỡ thanh xuân, bỏ lỡ tuổi trẻ. Hai câu thơ như bản lề khép mở tâm trạng, vừa đắm say trong vẻ đẹp cuộc sống, vừa lo lắng trước sự chảy trôi của thời gian.

Qua đây, ta hiểu vì sao Xuân Diệu muốn can thiệp vào quy luật tạo hóa. Đó không phải là ước muốn ngông cuồng, mà là khát vọng cháy bỏng để bất tử hóa cái đẹp, giữ cho hương sắc cuộc sống tỏa ngát mãi.

Tóm lại, 13 câu đầu bài thơ “Vội vàng” của Xuân Diệu là những vần thơ lãng mạn, mộng mơ, tái hiện bức tranh thiên nhiên tươi đẹp. Qua đó, tác giả gửi gắm quan niệm sống mới mẻ: hãy sống khẩn trương khi còn trẻ, còn “mùa xuân”, bởi cuộc đời có vô vàn điều tốt đẹp để ngắm nhìn và tận hưởng. Tuy nhiên, sống vội vàng không có nghĩa là sống cẩu thả, hèn nhát, mà là sống trọn vẹn, có trách nhiệm, biết yêu thương và trân trọng những điều giản dị nhất mà cuộc đời ban tặng.

Phân tích Vội vàng đoạn 1 - Mẫu 3

Mỗi nhà thơ đến với văn đàn đều mang một dấu ấn riêng, một cách nhìn mới để lưu dấu trong lòng độc giả. Nếu Huy Cận mang nét buồn không gian, thì Xuân Diệu lại có đôi mắt xanh non biếc rờn, đắm đuối với cảnh sắc nhân gian, đem trái tim và bầu máu nóng của mình để thổi hồn vào cuộc sống. Khổ thơ đầu bài “Vội vàng” đã thể hiện rõ nét hồn thơ ấy.

“Tôi muốn tắt nắng đi
Cho màu đừng nhạt mất
Tôi muốn buộc gió lại
Cho hương đừng bay đi.”

Hồn thơ dạt dào và tươi trẻ của Xuân Diệu đã biến câu thơ thành dòng nhựa sống chảy tràn qua từng con chữ. Ông không chỉ muốn đoạt quyền tạo hóa, mà còn biến trần gian thành một bữa tiệc đầy sắc hương. Khát vọng mãnh liệt này xuất phát từ cái tôi yêu đời nồng nàn, muốn nâng chén cùng thiên nhiên. Với Xuân Diệu, nếu thế giới chỉ là bức tranh nhạt nhòa, hương sắc phai tàn, thì đó không còn là nhân gian mà ông hằng ao ước, hằng muốn hiến dâng tình yêu và bầu máu nóng của mình.

Nếu những dòng thơ đầu là lời tỏ bày khát khao tắt nắng, buộc gió để lưu giữ thanh sắc trần gian, thì những câu tiếp theo, Xuân Diệu vẽ nên bức tranh thiên nhiên như một mâm tiệc mùa xuân rực rỡ, đồng thời mang đến cách cảm nhận mới mẻ về cuộc sống:

“Của ong bướm này đây tuần tháng mật
Này đây hoa của đồng nội xanh rì
Này đây lá của cành tơ phơ phất
Của ong bướm này đây khúc tình si.
Và này đây ánh sáng chớp hàng mi
Mỗi sáng sớm thần Vui hằng gõ cửa
Tháng Giêng ngon như một cặp môi hồng
Tôi sung sướng. Nhưng vội vàng một nửa
Tôi không chờ nắng hạ đã hoài xuân”.

Dưới “đôi mắt xanh non biếc rờn”, vườn trần gian trong thơ Xuân Diệu không chỉ là sự góp nhặt của cảnh vật đơn sơ, mà mỗi ngọn cây, lá cỏ, lời ca điệu hồn đều thấm đẫm ánh mắt si tình của thi nhân, biến vườn trần thành vườn xuân ngập sắc hương. “Tuần tháng mật”, “hoa đồng nội xanh rì”, “cành tơ phơ phất”, “khúc tình si”… tất cả hòa quyện, tạo nên bức tranh xuân tươi mới, trẻ trung, với thanh âm trong trẻo, ngọt ngào. Đặc biệt, so sánh táo bạo “tháng Giêng ngon như một cặp môi hồng” là cách tân độc đáo của Xuân Diệu. Ông lấy cái hữu hình để diễn tả cái vô hình, lấy cảm giác để gợi về thời gian, và dùng tình yêu để gọi mùa xuân. Trong mắt thi nhân, cảnh vật đều là tình yêu, đều duyên dáng, ngọt ngào như mật ngọt của ái ân. Trước Xuân Diệu, các nhà thơ thường nhìn đời với nét buồn thảm. Bà Huyện Thanh Quan ví đời như “cuộc hí trường” đầy đau thương, Nguyễn Du gọi là “cuộc bể dâu”. Thế Lữ tìm về chốn thiên thai để tránh thực tại tầm thường. Nhưng Xuân Diệu, với cảm xúc nồng nàn, đã vẽ nên cuộc đời lộng lẫy, tươi vui, như một bữa tiệc trần gian đáng say đắm. Hoài Thanh từng nhận xét: “Xuân Diệu đã đốt cảnh bồng lai và xua ai nấy về hạ giới”.

Xuân Diệu không chỉ là thi sĩ nhạy cảm, tinh tế, mà còn là người mang hồn thơ đến với nhân gian, để mọi người nhận ra cuộc đời này đáng sống, và biết trân trọng từng khoảnh khắc của cuộc sống trần thế.

Phân tích Vội vàng khổ 1 - Mẫu 4

Trong giai đoạn 1932 - 1945 của thế kỷ trước, trên thi đàn văn học Việt Nam, chúng ta dễ dàng nhận thấy sự xuất hiện của những "nhà thơ mới". Họ không ngừng tìm kiếm những lối đi mới, những cấu tứ mới và phong cách nghệ thuật độc đáo. Trong số đó, Xuân Diệu nổi bật như một ngôi sao sáng, được mệnh danh là "nhà thơ mới nhất trong những nhà thơ mới". Ông còn được biết đến với danh hiệu "ông vua của thơ tình" và "hoàng tử của tình yêu". Xuân Diệu sở hữu một cái "tôi" đặc biệt, đầy cá tính và bản lĩnh. Bài thơ "Vội vàng" của ông, mặc dù không phải là một bài thơ tình điển hình, nhưng lại là một tác phẩm tiêu biểu cho phong cách thơ Xuân Diệu. Bài thơ không chỉ thể hiện những triết lý, quan niệm sống mới mẻ mà còn mang tính thời sự cho đến tận ngày nay. 13 câu thơ đầu tiên của tác phẩm là một bức tranh đầy màu sắc, được vẽ nên bởi ngòi bút tinh tế của tác giả.

Mở đầu bài thơ, Xuân Diệu viết:

"Tôi muốn tắt nắng đi
Cho màu đừng nhạt mất
Tôi muốn buộc gió lại
Cho hương đừng bay đi"

Bốn câu thơ ngắn gọn, sử dụng phép điệp ngữ và điệp cấu trúc "tôi muốn", đã thể hiện rõ ràng khát vọng và mong muốn của tác giả. Xuân Diệu, với cái "tôi" cá nhân mạnh mẽ, muốn "tắt nắng" để giữ lại màu sắc tươi đẹp của cuộc đời, và "buộc gió" để lưu giữ hương thơm của cuộc sống. Những ước muốn này, dù có vẻ ngông cuồng và khó thực hiện, nhưng lại thể hiện rõ nét mong muốn thay đổi, níu kéo những quy luật tự nhiên của tác giả. Chàng thanh niên trẻ tuổi ấy muốn ngưng đọng thời gian, để lưu giữ lại vẻ đẹp và hương sắc cho nhân thế.

Người xưa có câu: "Thi trung hữu họa", và những câu thơ tiếp theo chính là bức tranh sinh động được vẽ nên bởi ngòi bút tài hoa của Xuân Diệu:

"Của ong bướm này đây tuần tháng mật
Này đây hoa của đồng nội xanh rì
Này đây lá của cành tơ phơ phất
Của yến anh này đây khúc tình si"

Điệp từ "này đây" được lặp lại nhiều lần, như một lời khẳng định rằng cảnh vật này chính là một thiên đường trần gian, tồn tại ngay trên mặt đất. Đồng thời, "này đây" cũng như một lời mời gọi đầy quyến rũ, thúc giục mọi người hãy nhanh chóng đến để thưởng thức và tận hưởng. Bức tranh thiên nhiên mà Xuân Diệu vẽ ra không chỉ có màu sắc (xanh rì), hương vị (mật ngọt), hình khối (hoa, lá) mà còn có cả đường nét (cành tơ phơ phất). Cụm từ "yến anh" không chỉ nói đến những loài chim mùa xuân mà còn ám chỉ những nam thanh nữ tú, cùng nhau du xuân. Thiên đường mà Xuân Diệu miêu tả, chính là một "mảnh vườn tình ái" đầy mơ mộng và ngọt ngào, nơi vạn vật đều đang say sưa trong hạnh phúc, đều có đôi có cặp.

Câu thơ tiếp theo thật đẹp đẽ và mới mẻ:

"Và này đây ánh sáng chớp hàng mi"

Từ xưa đến nay, thiên nhiên luôn được coi là chuẩn mực của cái đẹp trong thi ca. Ví dụ như trong câu thơ: "Phù dung như diện, liễu như mi", ý nói đến người con gái có gương mặt đẹp như hoa phù dung, đôi mắt, đôi mi đẹp như lá liễu. Nhưng với Xuân Diệu, quan điểm của ông hoàn toàn ngược lại. Ông lấy con người làm biểu tượng, hình mẫu cho cái đẹp, cho thiên nhiên vạn vật. Chưa bao giờ chúng ta lại thấy hình ảnh vầng thái dương dịu dàng và e ấp đến thế. Xuân Diệu ví ánh sáng Mặt Trời với đôi hàng mi cong mềm mại, nhẹ nhàng. Thật là một hình ảnh đẹp!

Và rồi, mỗi ngày của tuổi trẻ đều là một ngày vui, một ngày hạnh phúc ngập tràn:

"Mỗi buổi sớm thần Vui hằng gõ cửa
Tháng giêng ngon như một cặp môi gần"

Có ai lại đi ví thiên nhiên, ví thời gian với con người… Nhưng Xuân Diệu đã làm thế. Đúng là, chỉ có một nhà thơ mới, một nhà thơ chịu ảnh hưởng nhiều từ phong cách phương Tây mới có thể có suy nghĩ mới mẻ và táo bạo đến thế. Nhà thơ so sánh "tháng giêng" với đôi môi căng mọng của người thiếu nữ đang ở độ tuổi xuân thì. Chỉ một từ "ngon" đã bộc lộ hết thảy tâm trạng của Xuân Diệu với thiên nhiên: ông si mê, ông đắm đuối và khao khát được tận hưởng, được nâng niu, được nắm trọn thiên nhiên.

Hai câu thơ cuối của đoạn thơ vẫn là những dòng tâm trạng của tác giả, nhưng lúc này ông đã chợt nhận ra, chợt nhớ tới quy luật của thời gian, tạo hóa:

"Tôi sung sướng. Nhưng vội vàng một nửa
Tôi không chờ nắng hạ mới hoài xuân"

Dấu chấm giữa câu thơ như một nhát cắt, chia dòng chữ thành hai nửa, mang theo hai luồng cảm xúc đối lập. Xuân Diệu đang tràn ngập niềm vui, hạnh phúc khi được hòa mình vào thiên nhiên tươi đẹp, tràn đầy sức sống. Nhưng ngay lập tức, ông đã cảm thấy vội vã, tiếc nuối mùa xuân và tuổi trẻ. Dù thời gian chưa thực sự trôi qua, tác giả đã lo lắng về sự chảy trôi không ngừng của nó. Điều này cho thấy, Xuân Diệu luôn bị ám ảnh bởi bước đi và quy luật không thể cưỡng lại của thời gian.

Tóm lại, 13 câu thơ đầu trong bài thơ "Vội vàng" của Xuân Diệu là một bức tranh lãng mạn, đầy mộng mơ về thiên nhiên. Qua đó, tác giả gửi gắm một triết lý sống sâu sắc: hãy sống vội vàng khi còn trẻ, còn "xuân", bởi cuộc đời là một bữa tiệc tràn đầy những điều tươi đẹp đang chờ ta khám phá và tận hưởng. Tuy nhiên, sống vội vàng không có nghĩa là sống vô trách nhiệm, mà là sống một cách trọn vẹn, biết yêu thương và trân trọng từng khoảnh khắc, dù là nhỏ bé nhất, mà cuộc đời ban tặng.

Phân tích 13 câu đầu bài Vội vàng - Mẫu 5

Nhà thơ Thế Lữ từng nhận xét tinh tế về Xuân Diệu: “Xuân Diệu là một người của đời, một người ở giữa loài người. Lầu thơ của ông được xây dựng trên nền tảng của một tấm lòng trần gian”. Có thể nói, Xuân Diệu đã mang đến cho thơ ca Việt Nam một “bộ y phục tối tân”, táo bạo, cùng một “cảm hứng dạt dào chưa từng có ở chốn non nước lặng lẽ này”. Mỗi độ xuân về, trái tim non của những thế hệ trẻ lại rung lên với cảm xúc yêu đời tha thiết, mãnh liệt trước lời ru yêu đời thấm thía của Xuân Diệu. Một trong những lời ru yêu đời ấy được gửi gắm qua tác phẩm “Vội vàng” – bài thơ tiêu biểu cho phong cách thơ độc đáo của Xuân Diệu. Cả bài thơ là niềm yêu đời mãnh liệt, lòng ham sống đến bồng bột, cuồng nhiệt. Đến với 13 câu đầu trong “Vội vàng”, chúng ta sẽ thấy rõ ước muốn táo bạo, kỳ lạ của thi sĩ và bức tranh xuân – vẻ đẹp thiên đường trên mặt đất.

Rút ra từ tập “Thơ thơ”, “Vội vàng” là thi phẩm kết tinh vẻ đẹp hồn thơ Xuân Diệu trước Cách mạng tháng Tám. Mở đầu bài thơ là khổ thơ ngũ ngôn thể hiện ước muốn cháy bỏng của thi sĩ:

Tôi muốn tắt nắng đi
Cho màu đừng nhạt mất
Tôi muốn buộc gió lại
Cho hương đừng bay đi

Câu thơ ngắn, nhịp thơ nhanh liên tiếp các điệp từ, điệp ngữ, điệp cấu trúc, khổ thơ như khúc ca sôi nổi, say mê về những ước muốn khát khao cất lên từ trái tim của thi sĩ. Muốn tắt nắng, muốn buộc gió để màu đừng nhạt, hương đừng phai, nghĩa là Xuân Diệu muốn níu giữ mãi hương thơm sắc thắm, muốn bất tử hóa vẻ đẹp mùa xuân nơi trần thế. Nghĩa là Xuân Diệu muốn mãi mãi một mùa xuân tuyệt vời. Ham muốn, khát vọng của thi sĩ thật vô cùng lãng mạn. Phải là một hồn thơ yêu đời, ham sống mãnh liệt đến vô bờ mới có những ham muốn bồng bột, táo bạo ấy.

Là một nhà thơ của niềm khát khao giao cảm với đời, say mê cuộc đời bằng một tình yêu đời mãnh liệt, bằng đôi mắt xanh non biếc rờn, ngơ ngác và đầy vui sướng, Xuân Diệu đã phát hiện ra bao vẻ đẹp đáng yêu, đáng say đắm của thiên nhiên và cuộc sống con người nơi trần thế mà đẹp nhất, vui nhất, lộng lẫy nhất chính là mùa xuân và tuổi trẻ:

Của ong bướm này đây tuần tháng mật
Này đây hoa của đồng nội xanh rì
Này đây lá của cành tơ phơ phất
Của yến anh này đây khúc tình si
Và này đây ánh sáng chớp hàng mi
Mỗi buổi sớm thần Vui hằng gõ cửa
Tháng Giêng ngon như một cặp môi gần!

Từ những câu thơ ngũ ngôn ngắn gọn, khúc thơ bất ngờ chuyển sang những câu thơ tám chữ liền mạch với hàng loạt biện pháp nghệ thuật đặc sắc: điệp từ, điệp ngữ, lặp cấu trúc, liệt kê, so sánh. Âm điệu thơ sôi nổi, háo hức cuồn cuộn như dòng thác dâng trào. Phép liệt kê và điệp ngữ “này đây” lặp lại liên tiếp trong năm câu thơ vừa gợi cái từng bừng rạo rực của thiên nhiên vừa diễn tả niềm hân hoan, vui sướng tột độ của thi sĩ. Điệu thơ như tiếng rao vui, ngỡ ngàng sung sướng. Có cái gì như vội vàng quấn quýt, có cái gì như đắm đuối mê say. Nhà thơ như muốn nói trong cử chỉ vội vàng, trong nhịp điệu dồn dập rằng: Mọi vẻ đẹp tuyệt vời kỳ diệu của mùa xuân và sự sống là của chúng ta đang trong vòng tay ta, lại còn chần chừ gì nữa mà không mau tận hưởng.

Với nhiều người, mùa xuân là mùa tuyệt diệu nhất trong năm. Bởi thế có cả một dòng xuân bất tận và quyến rũ trong thơ ca. Có thể kể ra đây “Cảnh ngày xuân” trong Truyện Kiều (Nguyễn Du), “Mùa xuân chín” (Hàn Mặc Tử), “Mưa xuân” (Nguyễn Bính), “Mùa xuân nho nhỏ” (Thanh Hải) nhưng hiếm có mùa nào lộng lẫy sắc hương và rạo rực xuân tình như mảnh vườn xuân trong “Vội vàng” của Xuân Diệu. Và cũng hiếm có thi sĩ nào say mê, đắm đuối vẻ đẹp mùa xuân như Xuân Diệu. Mùa xuân hiện ra với những thảm cỏ biếc rờn mơn mởn, lá non cành tơ phơ phất, hoa nõn nà khoe sắc dâng hương, trao mật ngọt ong bướm đắm say, ái ân tình tự giữa tuần tháng mật, yến anh quấn quýt bên nhau cùng cất lên khúc tình say đắm. Và mỗi sớm ban mai của mùa xuân mới thật lộng lẫy quyến rũ:

Và này đây ánh sáng chớp hàng mi
Mỗi buổi sớm thần Vui hằng gõ cửa

Trong trí óc non nớt ngây thơ của trẻ con, bình minh là lúc ông mặt trời thức dậy vén màn mây bước ra nhoẻn miệng cười thật tươi. Còn trong hình dung của Xuân Diệu - nhà thơ lãng mạn mới nhất trong các nhà thơ mới, bình minh là lúc nữ thần mặt trời choàng tỉnh dậy sau giấc mộng êm đềm chớp chớp hàng mi. Muôn ngàn tia sáng lung linh huyền ảo từ đôi mắt ấy buông tỏa xuống trần gian tưới nhựa sống dào dạt cho muôn loài, trao niềm vui, gõ cửa mỗi nhà. Thế mới hiểu những khao khát của Xuân Diệu là đúng:

“Không muốn đi mãi mãi ở vườn trần
Chân hóa rễ để hút mùa dưới đất”

Hoặc có khi ông khao khát đến cháy bỏng:

“Tôi kẻ đưa răng bấu mặt trời
Kẻ đựng trái tim trìu máu đất
Hai tay chín móng bám vào đời”

Với Xuân Diệu, mỗi ngày sống là một ngày vui, mỗi mùa xuân là một mùa vui bất tận. Không phải đây là lần đầu tiên và duy nhất, vẻ đẹp của ánh sáng hiện ra lộng lẫy và kiêu sa như vậy. Trong “Trường ca” và “Rạo rực”, Xuân Diệu cũng lấy vẻ đẹp của người thiếu nữ để ví von, so sánh như thế:

Mi của ánh sáng thật dài, tia của ánh sáng thật đẹp

(Trường ca)

Mặt trời vừa mới cưới trời xanh
Duyên đẹp hôm nay đã tốt lành
Son sẻ trời như mười sáu tuổi
Má hồng phơn phớt mắt long lanh

(Rạo rực)

Cách cảm nhận vẻ đẹp của ánh mặt trời mùa xuân thật lạ, thật gợi cảm, nhưng đặc biệt nhất phải kể đến hình ảnh “Tháng Giêng ngon như một cặp môi gần”. Có thể nói, thơ Việt chưa bao giờ có cách cảm nhận mới lạ như thế này. Thường thấy tháng Giêng đẹp, ngày xuân vui, nhưng chưa bao giờ thấy ai cảm nhận là “ngon” như Xuân Diệu. Vẻ đẹp của tháng Giêng được thi sĩ cảm nhận không chỉ bằng thị giác, thính giác mà còn bằng cả vị giác, xúc giác và bằng cả tâm hồn yêu đời, khát sống đến bồng bột, cuồng nhiệt. Ta thấy ở đây dấu vết của phép tương giao trong thơ tượng trưng Pháp. Đó là màu sắc rất Tây của thơ Xuân Diệu. Chưa hết, thi sĩ còn so sánh độc đáo và lạ, gợi nhiều thú vị liên tưởng cho người đọc. Tháng Giêng ngọt ngào, mê đắm như nụ hôn tình ái.

Như một thước phim sống động, khúc thơ làm hiện ra trước mắt người đọc một bức tranh xuân vô cùng độc đáo và lộng lẫy: rộn rã những âm thanh tình tứ, rực rỡ ánh sáng tinh khôi, nồng nàn hương thơm sắc thắm và ngọt ngào men say ái tình. Mùa xuân chẳng khác nào một thiên đường trên mặt đất, rạo rực sức sống, một mảnh vườn tình ái mà vạn vật đang đua nhau khoe sắc dâng hương, đắm đuối xuân tình. Như vậy, đọc những câu thơ mở đầu của “Vội vàng”, ta thấy được phần nào cái yêu đời đến cuồng nhiệt, cái khát sống đến bồng bột, mãnh liệt của Xuân Diệu. Quả không sai khi nói ông là nhà thơ lãng mạn mới nhất trong các nhà thơ mới.

Phân tích đoạn 1 Vội vàng - Mẫu 6

Xuân Diệu, nhà thơ tiêu biểu nhất trong phong trào Thơ Mới, mang trong mình hồn thơ đầy thiết tha, yêu cuộc sống, con người và khát khao giao cảm với đời. Thơ ông tinh tế, gợi cảm, độc đáo cả trong chất liệu lẫn bút pháp. "Vội vàng" không chỉ là thi phẩm xuất sắc nhất trong tập "Thơ" - tác phẩm đầu tay của Xuân Diệu dành tặng cho đời - mà còn là bài thơ hay nhất trong sự nghiệp sáng tác của ông. Bài thơ vừa là dòng cảm xúc trào dâng, vừa là tuyên ngôn sống của một tâm hồn yêu đời mãnh liệt. 13 câu đầu là đoạn thơ đẹp nhất, thể hiện tình yêu tha thiết và niềm đắm say cuồng nhiệt của thi nhân với cuộc sống tươi đẹp nơi trần thế.

Với "Vội vàng", Xuân Diệu đã xây dựng lầu thơ giữa vẻ đẹp cuộc đời. Bài thơ thu hút người đọc không chỉ bởi sự kết hợp hài hòa giữa mạch cảm xúc dạt dào và mạch luận lý sâu sắc trong giọng điệu sôi nổi, đắm say, mà còn mang đến trải nghiệm mới mẻ về sự cách tân nghệ thuật độc đáo của một hồn thơ mới.

Mở đầu bài thơ, tác giả bày tỏ thái độ oai nghiêm, như muốn đoạt quyền tạo hóa:

Tôi muốn tắt nắng đi
Cho màu đừng nhạt mất
Tôi muốn buộc gió lại
Cho hương đừng bay đi

Điệp ngữ "tôi muốn" cùng thể thơ ngũ ngôn với tiết tấu nhanh, mạnh, dứt khoát đã thể hiện khát khao cháy bỏng của thi sĩ. Đó là ước muốn tắt nắng, buộc gió để "màu đừng nhạt mất", để "hương đừng bay đi". Nếu thời gian đi qua bằng nắng, bằng gió làm phai màu, làm tan hương, thì nhà thơ muốn níu giữ thời gian, để màu sắc và hương thơm còn mãi với cuộc đời, để giữ mãi tuổi xuân thì của tạo vật. Đó là ước muốn bất tử hóa cái đẹp, giữ cho cái đẹp tỏa sắc lên hương, bởi đóa hoa cuộc đời tuy tươi thắm, ngọt ngào nhưng cũng mong manh, ngắn ngủi vô cùng. Có thể nói, đằng sau ước muốn tưởng chừng phi lý ấy là một tâm hồn yêu đời, trân trọng và nâng niu vẻ đẹp cuộc sống.

Là một nhà thơ khát khao giao cảm với đời, ước muốn chiếm lĩnh vẻ đẹp thiên nhiên của Xuân Diệu xuất phát từ bức tranh thiên nhiên tươi đẹp, như một thiên đường trần thế đang mơn mởn non tơ:

Của ong bướm này đây tuần tháng mật
Này đây hoa của đồng nội xanh rì
Này đây lá của cành tơ phơ phất
Của yến anh này đây khúc tình si
Và này đây ánh sáng chớp hàng mi

Như một lời mời gọi tha thiết, điệp ngữ "này đây" được lặp lại năm lần, vừa diễn tả sự giàu có, phong phú của thiên nhiên, vừa thể hiện niềm hân hoan, vui sướng của tác giả. "Này đây" là sự hiện hữu của hương sắc cuộc đời, của thiên nhiên trần thế, không xa xôi mà gần gũi ngay trước mắt, không phải ở kiếp khác hay tương lai, mà ngay trong khoảnh khắc hiện tại.

Điệp từ "của" lặp lại khiến câu thơ mang hơi hướng hiện đại và mới lạ. Sau từ "của" - yếu tố kết nối - bức tranh thiên nhiên tươi đẹp của thiên đường trần thế lần lượt hiện ra. Vườn xuân cũng là vườn yêu, vườn tình, nơi ái ân hạnh phúc. Thiên nhiên say sưa, rộn ràng, mê mải trao gửi sắc hương, khiến lòng người ngất ngây tận hưởng, để thi nhân hóa thành tình nhân.

Chính cái nhìn trẻ trung, đôi mắt xanh non biếc rờn luôn lấy con người làm chuẩn mực của cái đẹp đã tạo nên nét riêng trong bức tranh xuân của thi sĩ. Tuần tháng mật của yêu thương chợt hóa thành mùa vui của ong bướm dập dìu, cành xuân trở thành cành tơ phơ phất đầy nhựa sống, tiếng hót say đắm của chim yến, chim oanh biến thành điệu tình si lòng người, và bình minh xuân diễm lệ mang gương mặt người đẹp kiều diễm với rèm mi ánh sáng.

Với tâm hồn phong phú và trí tưởng tượng dồi dào, thi nhân đã viết nên câu thơ:

"Mỗi buổi sớm, thần Vui hằng gõ cửa"

Thi nhân đã tạo ra sự bất ngờ thú vị nhờ liên tưởng độc đáo. Hình ảnh "thần Vui hằng gõ cửa" gợi nhớ đến hình tượng mặt trời trong thần thoại Hy Lạp, hoặc có thể là vị thần mang niềm vui đến cho thế gian mỗi buổi sớm mai, đánh thức mọi người dậy để tận hưởng thiên nhiên và cuộc sống tươi đẹp. Với Xuân Diệu, mỗi ngày được sống, được chiêm ngưỡng ánh dương, được tận hưởng sắc hương của vạn vật là một ngày tràn đầy hân hoan. Và trong niềm hân hoan ấy, ngòi bút của ông thực sự xuất thần, sáng tạo nên câu thơ tuyệt bút:

"Tháng giêng ngon như một cặp môi gần"

Đây là một câu thơ mang tính cách tân, hiện đại, khắc họa sức hấp dẫn của mùa xuân qua một phép so sánh độc đáo. Có thể nói, trước Xuân Diệu, chưa từng có ai bày tỏ tình cảm với thiên nhiên theo cách này. Nhà thơ cảm nhận thiên nhiên qua lăng kính tình yêu đôi lứa, bằng cả thể xác và tâm hồn. Vẻ đẹp của thiên nhiên được ví như người tình với "đôi môi gần" căng tràn sức sống, đầy mê hoặc và quyến rũ. Từ "ngon" được thốt lên đầy khát khao, gợi lên cảm giác nhục cảm, khi nhà thơ huy động mọi giác quan: thị giác, thính giác, vị giác, và xúc giác để tận hưởng thiên nhiên, tuổi trẻ và cuộc đời. Phép so sánh đã biến đôi môi của người thiếu nữ thành trung tâm của vũ trụ, nơi con người trở thành chuẩn mực của cái đẹp, thước đo vẻ đẹp của tạo hóa. "Tháng giêng", một khái niệm thời gian vốn vô hình, qua phép so sánh táo bạo và đầy biểu cảm, đã trở nên hữu hình qua vẻ đẹp đôi môi gần của người thiếu nữ.

Nhưng ngay khi chàng thi sĩ trẻ đang đắm chìm trong niềm hạnh phúc tột cùng, tận hưởng mật ngọt tình yêu nơi thiên đường trần thế, đang thỏa thuê với bữa tiệc lớn của cuộc đời và reo lên "tôi sung sướng", thì cũng chính lúc ấy, thi nhân chợt lặng đi với cảm giác "vội vàng một nửa".

"Tôi sung sướng. Nhưng vội vàng một nửa"

Câu thơ bị ngắt làm đôi, niềm vui không còn trọn vẹn. Bởi Xuân Diệu nhận ra rằng hạnh phúc ấy thật ngắn ngủi. Dự cảm mơ hồ về sự mong manh, ngắn ngủi của kiếp người đã khiến thi nhân sống vội vàng, tận hưởng từng khoảnh khắc.

"Tôi không chờ nắng hạ mới hoài xuân."

Hai câu thơ như hai cánh cửa mở ra tâm trạng vừa đắm say, vồ vập trước vẻ đẹp của cuộc sống và tình yêu, vừa ẩn chứa nỗi bất an, âu lo của nhà thơ trước sự trôi qua nhanh chóng của thời gian, tuổi trẻ một đi không trở lại. Quả thật, Xuân Diệu là nhà thơ của những cảm nhận tinh tế về thời gian.

Trong các bài thơ của Xuân Diệu trước Cách mạng, đây là những vần thơ mang đậm chất Xuân Diệu nhất. Với hình thức nghệ thuật điêu luyện, sự kết hợp hài hòa giữa cảm xúc mong manh và mạch luận lý, giọng điệu say mê, sôi nổi cùng những sáng tạo độc đáo về ngôn từ và hình ảnh thơ. Qua 13 câu đầu, Xuân Diệu đã gửi gắm một thông điệp nhân văn sâu sắc: Trên thế gian này, đẹp nhất, quyến rũ nhất chính là con người giữa tuổi trẻ và tình yêu; thiên đường chính là cuộc sống tươi đẹp nơi trần thế. Vì vậy, hãy sống hết mình, hãy đắm say tận hưởng và cống hiến để mỗi ngày qua đi, ta được sống trọn vẹn trong tình yêu và hạnh phúc.

Phân tích 13 câu đầu Vội vàng - Mẫu 7

Phân tích 13 câu thơ đầu bài Vội Vàng của Xuân Diệu giúp ta nhận ra một chân lý: Thời gian trôi đi không bao giờ trở lại, nó như một vòng tuần hoàn bất tận, đến rồi đi một cách vội vã mà con người không thể kiểm soát. Đó chính là nỗi niềm sâu kín mà Xuân Diệu muốn gửi gắm. Ông khuyên nhủ chúng ta hãy biết trân quý từng khoảnh khắc, đừng để thời gian trôi qua một cách vô nghĩa.

Mở đầu bài thơ, tác giả bộc lộ khát khao cháy bỏng qua những động từ mạnh mẽ như "tắt", "buộc". Nếu là đồ vật, con người có thể làm được, nhưng điều tác giả muốn níu giữ lại là hương thơm, là ánh nắng tươi mới của thiên nhiên và đất trời. Đó là những thứ vô hình, không thể nắm bắt, nhưng lại là nguồn sống, là vẻ đẹp muôn đời của tạo hóa.

Tôi muốn tắt nắng đi
Cho màu đừng nhạt mất;
Tôi muốn buộc gió lại
Cho hương đừng bay đi.

Qua bốn câu thơ này, Xuân Diệu muốn nhấn mạnh rằng những gì thuộc về thiên nhiên, đất trời là vĩnh cửu, nhưng con người không thể níu giữ được. Nó cứ thế trôi đi, tuần hoàn như một quy luật bất biến. Những câu thơ tiếp theo vẽ nên một bức tranh thiên nhiên sống động, đồng thời phản ánh số phận ngắn ngủi của con người. Tác giả muốn nhắn nhủ rằng, khi còn sống, chúng ta phải biết trân trọng và tận hưởng vẻ đẹp của cuộc đời, đừng để nó trôi qua trong vô vọng. Ngôn ngữ thơ giàu hình ảnh, sống động, từ những sinh vật nhỏ bé như ong bướm đến cảnh sắc thiên nhiên rộng lớn, tất cả đều gợi lên một cuộc sống muôn màu, muôn vẻ.

Của ong bướm này đây tuần tháng mật;
Này đây hoa của đồng nội xanh rì;
Này đây lá của cành tơ phơ phất;
Của yến anh này đây khúc tình si.
Và này đây ánh sáng chớp hàng mi;
Mỗi sáng sớm, thần vui hằng gõ cửa;
Tháng giêng ngon như một cặp môi gần;
Tôi sung sướng. Nhưng vội vàng một nửa:
Tôi không chờ nắng hạ mới hoài xuân.

Bên cạnh khung cảnh thiên nhiên tươi đẹp, tác giả cũng nhắc đến sự mong manh của kiếp người. Khi niềm vui đến, thần vui gõ cửa lúc nào không hay, nhưng cái chết cũng có thể ập đến bất cứ lúc nào. Sự sống và cái chết của con người phụ thuộc vào số phận, vận mệnh. Vì vậy, chúng ta hãy sống trọn vẹn, tận hưởng vẻ đẹp của thiên nhiên, đừng để nó trôi qua một cách vội vã và vô ích.

Qua đoạn thơ này, Xuân Diệu muốn truyền tải một thông điệp sâu sắc: Khi còn trẻ, hãy biết tận hưởng cuộc sống, đừng lãng phí thời gian. Đồng thời, ông cũng nhấn mạnh rằng khi tuổi già đến, cái chết có thể đến bất cứ lúc nào. Vì vậy, chúng ta cần trân trọng giá trị của cuộc sống và thời gian, sống sao cho ý nghĩa và trọn vẹn nhất.

Phân tích 13 câu đầu Vội vàng - Mẫu 8

Xuân Diệu được mệnh danh là ông hoàng của tình yêu, dù là tình yêu gì đi chăng nữa, nó vẫn ngọt ngào và đầy xúc cảm. Ông còn được coi là nhà thơ mới nhất trong những nhà thơ mới. Những sáng tác của ông mang đến cho người đọc niềm yêu đời, niềm vui về cuộc sống và một khát khao sống mãnh liệt. Hồn thơ của ông mang một nét độc đáo, mới lạ, đem đến cho độc giả cái nhìn tươi mới về cuộc đời. Trong số đó, bài thơ Vội vàng là một tác phẩm tiêu biểu, thể hiện tư tưởng đáng quý của tác giả, và 13 câu đầu đã để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc. Những triết lý sống được gửi gắm một cách chân thành và tự nhiên.

Để truyền tải niềm yêu cuộc sống mãnh liệt, nhà thơ luôn mang trong mình cảm xúc vội vàng trước sự ngắn ngủi của đời người. Mọi thứ trên đời đều mang vị ngọt ngào, nhưng chỉ xuất hiện một lần rồi biến mất. Chúng ta không có đủ thời gian để nếm trọn những quả ngọt đó lần nữa. Nếu không vội vàng, không chạy đua để ôm trọn những gì đang có, làm sao ta có thể cảm nhận hết vẻ đẹp của cuộc đời? Khổ thơ năm chữ duy nhất trong bài thơ tạo nên một nhịp điệu gấp gáp, như hơi thở hối hả của một con người tràn đầy cảm xúc. Đại từ “tôi” được đặt ở đầu câu, cùng với động từ “muốn”, thể hiện cái tôi công khai, ngang nhiên, không che giấu. Đây là một điểm mới trong thơ ca lúc bấy giờ, thể hiện khát khao mãnh liệt về cuộc sống.

Tôi muốn tắt nắng đi
Cho màu đừng nhạt mất
Tôi muốn buộc gió lại
Cho hương đừng bay đi”

Vì yêu cuộc sống này, tác giả muốn làm những điều tưởng chừng như không thể: tắt nắng, buộc gió. Những từ “tắt”, “buộc” thường dùng cho những thứ hữu hình, nhưng ở đây lại được áp dụng cho những thứ vô hình như nắng và gió. Ta có thể cảm nhận được màu vàng của nắng, hơi ấm từ nó, hay cảm nhận gió thổi qua da thịt, nhưng không thể nào nắm bắt được chúng. Điều tưởng chừng vô lý ấy lại trở thành khát khao cháy bỏng của tác giả. Mục đích của việc này là để giữ lại hương thơm và màu sắc của cuộc sống, không để chúng phai nhạt. Từng chữ trong bốn câu thơ đều thể hiện niềm ham sống mãnh liệt, đến mức cuồng si, tham lam, muốn giữ lại cho mình và cho đời vẻ đẹp và sự sống. Nhịp thơ chuyển từ năm chữ xuống tám chữ cũng góp phần thể hiện điều này.

Đây là một bước chuyển đẹp đẽ trong bài thơ, mở ra trước mắt người đọc một bức tranh xuân tuyệt diệu. Bốn dòng thơ liên tiếp với những từ “này đây” vừa trùng điệp vừa biến hóa, gợi lên hình ảnh một con người đang say đắm, cuống quýt trước mùa xuân đang trải ra trước mắt. Đó không chỉ là bức tranh xuân, mà còn là cách tác giả thể hiện niềm đam mê với tuổi trẻ và tình yêu.

Vì thế, hình ảnh “ong bướm, yến anh” được nhắc đến, gợi lên vẻ lả lơi, tình tứ của mùa xuân và tình yêu. “Bướm lả ong lơi” gợi ý niệm về mùa xuân và tình yêu. Khúc nhạc tình si gợi lên sự mê đắm. Cùng với đó, từ “của” được lặp lại cùng với “này đây”, tạo nên một cặp không thể tách rời. Đây là cách Xuân Diệu thể hiện cảm xúc trước thiên nhiên, nơi mọi thứ đều quấn quýt lấy nhau, là của nhau không thể tách rời. Tất cả đều mang vẻ đẹp trẻ trung và tràn đầy sức sống. Những hình ảnh như “hoa nở” trên nền “xanh rì” của đồng nội, “lá” của “cành tơ” đầy nhựa sống, tất cả đều non tơ, mơn mởn. Cuộc sống hiện ra như một vườn địa đàng, trong niềm vui trần thế.

Câu thơ thứ chín bắt đầu bằng ba chữ “và này đây”, như thể tác giả vẫn chưa thỏa, chưa muốn dừng lại. Đây không còn là những hình ảnh cụ thể như “lá, hoa, ong bướm”, mà là những thứ trừu tượng hơn: ánh sáng, niềm vui, thời gian. Xuân Diệu không chỉ sử dụng hình ảnh biểu tượng, mà còn gieo vào lòng người đọc sự trân quý những thứ vô hình nhưng quý giá. Vẻ đẹp của thiên nhiên chỉ thực sự đẹp khi mang dáng dấp của con người, như vẻ đẹp của “hàng mi” trên đôi mắt. Nhưng có lẽ điểm độc đáo nhất của 13 câu thơ chính là hai câu thơ so sánh đầy ấn tượng.

Tháng giêng ngon như một cặp môi gần.

Hình ảnh so sánh này thật thú vị và đầy bất ngờ. Thời gian đẹp nhất của mùa xuân được ví như một cặp môi gần, vừa mang đến sự đam mê, lôi cuốn, lại vừa gợi lên sự say đắm.

Dưới con mắt của một kẻ si tình, mùa xuân hiện ra thật đẹp, thật gợi cảm. Tác giả còn sử dụng từ “ngon” để miêu tả mùa xuân, dù không thể ăn hay chạm vào, nhưng vẫn cảm nhận được sự “ngon” ấy. Mùa xuân như sinh ra để con người tận hưởng, để hạnh phúc đến với con người. Thời gian vốn trừu tượng trở nên gần gũi, và mùa xuân hiện lên trong cảm xúc của một tâm hồn đang khao khát tận hưởng. Vẻ đẹp của mùa xuân như đã bị chiếm hữu hoàn toàn.

Hình ảnh so sánh ấy như một người đang chờ đợi, sẵn sàng dâng hiến cho tình yêu. Chính vì thế, tác giả mới thốt lên nhưng lại chùng xuống, mang chút tiếc nuối:

“Tôi sung sướng
Nhưng vội vàng một nửa"

Và rồi, ở những câu tiếp theo, tác giả giải thích lý do tại sao mình vừa sung sướng lại vừa vội vàng:

Xuân đương đến nghĩa là xuân đương qua
Xuân còn non nghĩa là xuân sẽ già.

Cái mới trong bài thơ và quan niệm của Xuân Diệu được thể hiện rõ nét và sâu sắc. Tưởng chừng như đó là một quy luật hiển nhiên ai cũng biết, nhưng trong bối cảnh này, nó lại trở thành kết quả của một quá trình chiêm nghiệm và nhận thức sâu sắc. Tác giả đã đặt hai vế tưởng chừng đối lập nhau ngang hàng: “đang tới” với “đang qua”, “non” đối nghịch với “già”. Cách diễn đạt này tạo nên một ấn tượng mạnh mẽ về sự trôi chảy nhanh chóng của thời gian. Điều này càng có ý nghĩa đối với một người mà sự sống gắn liền với tuổi xuân, được thể hiện qua đẳng thức thứ ba, vừa mang cảm giác lo sợ, tiếc nuối, lại vừa như một lời thúc giục phải sống sao cho không lãng phí tuổi trẻ, bởi khi xuân tàn, tôi cũng sẽ không còn nữa.

Và xuân hết nghĩa là tôi cũng mất.

Với những nét vẽ sống động và độc đáo, Xuân Diệu đã tái hiện một khung cảnh lãng mạn, như một thiên đường ngay trên mặt đất. Dưới con mắt tinh tế và nhạy cảm của nhà thơ, cuộc sống hiện lên thật tươi đẹp và đáng sống, nhưng cũng thật ngắn ngủi. Vì thế, ta phải sống vội vàng để tận hưởng trọn vẹn niềm vui và hạnh phúc của cuộc đời. Qua đây, tác giả cũng gửi gắm thông điệp lạc quan yêu đời, khuyến khích thế hệ trẻ sống hết mình, đam mê và cống hiến cho tuổi trẻ.

Phân tích 13 câu đầu Vội vàng - Mẫu 9

Xuân Diệu - nhà thơ mang trong mình sự hòa quyện giữa vùng gió Lào cát trắng và tinh thần cần cù của xứ Nghệ.

Cha đằng ngoài, mẹ đằng trong
Ông đồ nghề lấy cô hàng nước mắm.

Cuộc đời Xuân Diệu là một hành trình không ngừng nghỉ trong lao động nghệ thuật. Đối với ông, sự sống luôn tràn đầy nhiệt huyết. Là người con xứ Nghệ, ông mang trong mình sự cần cù, kiên nhẫn, và sáng tạo không ngừng. Xuân Diệu được xem là nhà thơ tiên phong trong cả nội dung lẫn nghệ thuật của nền văn học hiện đại. “Vội vàng” là một trong những tác phẩm xuất sắc nhất của ông, thể hiện lời kêu gọi sống mãnh liệt, sống hết mình. Bài thơ khuyên nhủ chúng ta trân trọng từng khoảnh khắc của cuộc đời, thể hiện khát vọng sống mãnh liệt của tác giả. 13 câu đầu của bài thơ cho thấy sự táo bạo và lãng mạn đặc trưng của Xuân Diệu, xứng đáng với danh hiệu “ông hoàng thơ tình”.

Tôi muốn tắt nắng đi
……………………………..
Tôi không chờ nắng hạ mới hoài xuân

“Vội vàng” được in trong tập “Thơ thơ”, là một trong những bài thơ tiêu biểu của Xuân Diệu trước cách mạng tháng Tám. Bài thơ mang thông điệp sâu sắc, được truyền tải qua từng phần, theo mạch cảm xúc của tác giả. Ngay từ đầu, ta đã bắt gặp một thái độ sống đầy chủ động:

Tôi muốn tắt nắng đi
………………………………
Cho hương đừng bay xa

Mở đầu bài thơ là khổ ngũ ngôn thể hiện ước muốn kỳ lạ của thi sĩ. Đó là ước muốn thay đổi quy luật tự nhiên, một khát vọng táo bạo và không tưởng. “Tắt nắng”, “buộc gió” là những ý tưởng độc đáo, chỉ có thể xuất phát từ trí tưởng tượng phong phú của Xuân Diệu. Ông muốn lưu giữ vẻ đẹp, sự tươi thắm của thiên nhiên, của màu sắc, hương thơm, và cả thời gian. Nhà thơ muốn giữ lại những khoảnh khắc đẹp đẽ ấy cho riêng mình, để có thể thưởng thức trọn vẹn. Ý tưởng này không chỉ táo bạo mà còn đầy lãng mạn, thể hiện khát khao mãnh liệt của tác giả. Điệp ngữ “tôi muốn” nhấn mạnh khát vọng sống mãnh liệt, bởi thiên nhiên mùa xuân luôn tràn đầy sức sống và vẻ đẹp.

Của ong bướm này đây tuần tháng mật
Này đây hoa của đồng nội xanh rì
Này đây lá của cành to phấp phới.

Không gian như được tô điểm bởi màu xanh non tươi mới, màu xanh của đồng nội, của lá non, và cành cây phấp phới. Sự kết hợp hài hòa này tạo nên bức tranh thiên nhiên tràn đầy sức sống, sinh động và có hồn, được tô điểm thêm bởi tiếng hót của chim yến anh.

Của yến anh này đây khúc tình si
Và này đây ánh sáng chớp hàng mi.

Tiếng chim yến anh cất lên rộn rã, tạo nên khúc nhạc tình si trong không gian ngập tràn ánh sáng. Mùa xuân tưng bừng, rộn rã đã mang đến cho nhà thơ niềm vui và khát khao được tận hưởng từng khoảnh khắc.

Mỗi buổi sớm thần vui hằng gõ cửa
Tháng giêng ngon như một cặp môi gần

Cảm nhận của Xuân Diệu về mùa xuân thật độc đáo. Nếu người xưa chỉ miêu tả mùa xuân đẹp và tràn đầy sức sống, thì Xuân Diệu lại cảm nhận mùa xuân bằng vị giác: “tháng giêng ngon như một cặp môi gần”. Điều này thể hiện sự nồng nàn, trần thế của con người. Mùa xuân trong thơ ông không còn là khái niệm trừu tượng mà trở thành một thực thể sống động, gần gũi. Bức tranh thiên nhiên mà Xuân Diệu vẽ ra giống như một thiên đường ngọt ngào, hiện hữu ngay giữa cuộc sống trần thế, mời gọi con người mở lòng để tận hưởng.

Với Xuân Diệu, thế giới luôn mới lạ và đẹp đẽ. Qua đôi mắt xanh non của cái tôi cá nhân, ông nhận ra rằng thế giới này đẹp nhất là vì có con người. Cuộc đời đẹp nhất là vào tuổi xuân, và con người chỉ có thể tận hưởng trọn vẹn khi còn trẻ. Nhưng tuổi trẻ sẽ phai tàn theo thời gian, vì thế mà ông sống vội vàng, gấp gáp, để không bỏ lỡ bất kỳ khoảnh khắc nào.

Tôi sung sướng nhưng vội vàng một nửa
Tôi không chờ nắng hạ mới hoài xuân.

Qua những dòng thơ này, ta thấu hiểu lý do vì sao thi sĩ muốn can thiệp vào quy luật vĩnh hằng của tạo hóa. Đó không phải là ước muốn ngông cuồng, bồng bột, mà là khát vọng cháy bỏng của một tâm hồn nghệ sĩ, mong muốn bất tử hóa cái đẹp, giữ cho vẻ đẹp ấy mãi tỏa sáng và lan tỏa hương thơm của cuộc sống.

Bài thơ mang đến một triết lý sống mới mẻ và táo bạo, chưa từng xuất hiện trước đây. Qua “Vội Vàng”, Xuân Diệu kêu gọi mọi người hãy biết yêu thương và tận hưởng những gì cuộc sống ban tặng. Ông nhấn mạnh việc tận dụng tuổi trẻ để sống trọn vẹn nhất. Không chỉ dừng lại ở việc tận hưởng, ông còn khuyên nhủ mọi người phải cống hiến cho đời. Đối với ông, vội vàng là để cống hiến chứ không phải để hưởng thụ. Trong cuộc sống hiện đại, không phải ai cũng biết sống có ước mơ, hoài bão. Nhiều người chỉ đơn thuần tồn tại mà không có mục đích. Sống thực sự là phải có ước mơ, có khát vọng, và khi đó, ta mới nhận ra cuộc đời này thật sự ý nghĩa và tươi đẹp.

Phân tích 13 câu đầu Vội vàng - Mẫu 10

Xuân Diệu, một trong những nhà thơ tiêu biểu của phong trào Thơ Mới, đã khắc họa một bức tranh thiên nhiên mùa xuân rực rỡ và đầy cảm xúc trong bài thơ “Vội vàng”. 13 câu đầu của bài thơ không chỉ mang đến cảm xúc khó tả mà còn gợi lên những suy ngẫm sâu sắc về cuộc sống và thời gian.

Trong 4 câu thơ đầu, Xuân Diệu bộc lộ khát vọng mãnh liệt của cái “tôi” cá nhân:

“Tôi muốn tắt nắng đi
Cho màu đừng nhạt mất
Tôi muốn buộc gió lại
Cho hương đừng bay đi”

Điệp từ “tôi muốn” được sử dụng để diễn tả niềm khao khát cháy bỏng của tác giả. Ông muốn lưu giữ màu sắc tươi sáng của nắng và hương thơm ngọt ngào của gió, thể hiện mong ước níu kéo những vẻ đẹp phù du của cuộc đời. Khát vọng này, dù có phần ngông cuồng, lại phản ánh một tâm hồn yêu thiên nhiên đến đắm say. Từ đó, bức tranh mùa xuân hiện lên sống động và đầy quyến rũ:

“Của ong bướm này đây tuần tháng mật
Này đây hoa của đồng nội xanh rì
Này đây lá của cành tơ phơ phất
Của yến anh này đây khúc tình si
Và này đây ánh sáng chớp hàng mi”

Những câu thơ dài như kéo người đọc vào một khung cảnh xuân thơ mộng, nơi ong bướm, hoa lá, và ánh sáng hòa quyện tạo nên một bức tranh đầy màu sắc và sức sống. Điệp từ “này đây” cùng nhịp thơ rộn ràng làm nổi bật vẻ đẹp rực rỡ của mùa xuân. Hình ảnh “yến anh” và “khúc tình si” gợi lên tình yêu đôi lứa say đắm, khiến người đọc như lạc vào thế giới của tình yêu và sự lãng mạn.

“Mỗi buổi sớm thần vui hằng gõ cửa
Tháng Giêng ngon như một cặp môi gần!”

Mỗi buổi sáng mùa xuân mang đến niềm vui tươi mới, như một món quà từ nữ thần mặt trời. Đối với Xuân Diệu, mỗi khoảnh khắc đều quý giá và đáng trân trọng. Tuy nhiên, trong niềm vui ấy, ông vẫn cảm nhận được sự nuối tiếc về thời gian trôi qua không ngừng, tạo nên hai luồng cảm xúc đối lập: hạnh phúc và lo âu.

“Tôi sung sướng. Nhưng vội vàng một nửa:
Tôi không chờ nắng hạ mới hoài xuân”

Qua 13 câu thơ đầu, Xuân Diệu đã vẽ nên một bức tranh mùa xuân tươi đẹp, thơ mộng, và đầy cảm xúc. Đồng thời, ông cũng gửi gắm nỗi niềm tiếc nuối về thời gian, một chủ đề xuyên suốt trong tác phẩm của mình.

..............

Tải file tài liệu để xem thêm bài văn mẫu phân tích 13 câu đầu Vội vàng