Văn mẫu lớp 11: Dàn ý phân tích tác phẩm Chí Phèo của Nam Cao (5 Mẫu) - Khám phá sâu sắc nhân vật và chủ đề

Văn mẫu lớp 11: Dàn ý phân tích tác phẩm Chí Phèo của Nam Cao mang đến cho học sinh những gợi ý chi tiết, giúp nắm vững các luận điểm và luận cứ chính, từ đó dễ dàng ghi nhớ kiến thức và viết bài phân tích đầy đủ, sâu sắc.

Chí Phèo là kiệt tác văn học hiện thực, một bức tranh chân thực về số phận bi thảm của người nông dân dưới ách thực dân phong kiến. Tác phẩm không chỉ tố cáo sự tàn bạo của xã hội mà còn khắc họa sâu sắc sự tha hóa cả nhân hình lẫn nhân tính. Dưới đây là 5 dàn ý phân tích chi tiết, giúp bạn khám phá trọn vẹn giá trị của tác phẩm. Đừng quên tham khảo thêm nhiều bài văn mẫu khác tại chuyên mục Văn 11.

Dàn ý phân tích tác phẩm Chí Phèo

I. Mở bài

- Giới thiệu về tác giả Nam Cao, một nhà văn hiện thực xuất sắc của nền văn học Việt Nam;

- Giới thiệu tác phẩm Chí Phèo, một kiệt tác phản ánh số phận bi thảm của người nông dân dưới ách thực dân phong kiến.

II. Thân bài

1. Hình tượng Chí Phèo

a. Từ khi ra đời đến trước khi vào tù

- Xuất thân:

• Là đứa trẻ bị bỏ rơi, không cha, không mẹ, không người thân thích
• Bị bán qua tay nhiều người, phải sống cuộc đời làm thuê từ nhỏ

- Lớn lên:

• Hiền lành, chăm chỉ, chất phác
• Có lòng tự trọng và khát khao một cuộc sống bình yên
• Mơ ước giản dị về một mái ấm gia đình, vợ chồng cùng nhau lao động như bao người nông dân khác

b. Bị đẩy vào nhà tù, bị tha hóa khi ra tù

- Nguyên nhân:

• Cơn ghen vô cớ của Bá Kiến đã đẩy Chí vào tù
• Nhà tù thực dân phong kiến đã biến Chí thành một con người hoàn toàn khác, tha hóa cả nhân hình lẫn nhân tính

- Ra tù, Chí sa đọa vào con đường lưu manh hóa, trở thành tay sai của Bá Kiến

+ Chí bị hủy hoại hình người: mặt hắn ngang dọc không biết bao nhiêu là sẹo, đầy mình xăm trổ, trở thành hình ảnh của một kẻ lưu manh đáng sợ.

+ Hủy hoại tính người: Chí trở thành tay sai đắc lực cho Bá Kiến, con quỷ dữ của làng Vũ Đại, chuyên đi đòi nợ thuê và gieo rắc nỗi sợ hãi.

• Dọa nạt, chửi bới, đập đầu rạch mặt ăn vạ, đâm chém cướp phá đều là những hành động bất hảo của Chí
• Chí chìm đắm trong cơn say triền miên, không còn nhận thức được giá trị của cuộc sống
• Chí từng bước bán linh hồn cho quỷ dữ, đánh mất nhân tính của mình

- Bị xã hội loài người chối bỏ, Chí trở thành kẻ cô độc, không nơi nương tựa.

• Tiếng chửi của Chí ở đầu đoạn trích là minh chứng rõ ràng, hắn càng chửi, đáp lại hắn chỉ là tiếng chó sủa
• Chí Phèo tiêu biểu cho hiện tượng lưu manh hóa, bị hủy diệt những giá trị nhân văn của con người ⇒ thể hiện sức mạnh tố cáo xã hội và giá trị hiện thực sâu sắc của tác phẩm

c. Chí Phèo thức tỉnh khi gặp Thị Nở

- Thị Nở: xấu xí, ngẩn ngơ, ế chồng, nghèo khó lại là con nhà mả hủi, nhưng lại mang trong mình tình yêu thương chân thành.

- Cuộc gặp gỡ ngẫu nhiên trong đêm trăng đã thay đổi cuộc đời đen tối của Chí, đánh thức phần người đã ngủ quên trong hắn.

- Lòng yêu thương mộc mạc, chân thành của Thị Nở đã khiến bản chất lương thiện bị vùi dập bấy lâu của Chí có cơ hội hồi sinh.

- Sáng hôm sau, Chí tỉnh dậy muộn, tỉnh rượu, và cảm thấy bâng khuâng, buồn bã.

- Chí ngẫm ra bao điều về cuộc đời mình, nhận ra hiện tại của hắn là con số không tròn trĩnh: không vợ, không con, không nhà, không cửa, tương lai chỉ có sự đơn độc.

- Bát cháo hành là hương vị đầu tiên của tình yêu chân thành, hạnh phúc giản dị mà Chí được hưởng, đánh dấu sự thức tỉnh của lương tri.

⇒ Ngòi bút tài tình của Nam Cao đã nhìn thấy bản chất lương thiện ẩn sâu trong lớp vỏ quỷ dữ của Chí Phèo. Khi có tình người chạm tới, nó sẽ thức tỉnh, qua đó Nam Cao đã khẳng định niềm tin sâu sắc vào con người.

d. Sự bế tắc trên con đường trở về làm người lương thiện

- Mối tình với Thị Nở tan vỡ, Chí rơi vào tuyệt vọng, không còn lối thoát.

• Nguyên nhân: định kiến xã hội, bà cô Thị Nở không đồng ý
• Đến một con người như Thị mà Chí cũng không được phép yêu, điều này cho thấy sự khắc nghiệt của xã hội đối với những kẻ bị coi là cùng đinh

⇒ Có thể nói, trong cái xã hội ấy, Chí đã hoàn toàn bị vứt bỏ. Hắn rơi vào bi kịch đau đớn khi nhận ra mình không thể trở về với cuộc sống bình thường của những người lương thiện được nữa.

- Chí đến nhà Bá Kiến

• Chí đến đòi lại lương thiện, khao khát được sống như một con người
• Với Chí, khát vọng lương thiện lúc này còn quan trọng hơn cả tính mạng. Hắn giết Bá Kiến rồi tự sát
• Cái chết của Chí Phèo mang ý nghĩa tố cáo xã hội, không chỉ đẩy con người vào con đường tha hóa mà còn dẫn họ đến cái chết
• Qua đây, ta thấy được cảm quan hiện thực sâu sắc của Nam Cao: mâu thuẫn xã hội nông thôn Việt Nam lúc bấy giờ chỉ có thể giải quyết bằng đấu tranh

⇒ Chí Phèo là hình tượng tiêu biểu cho những nỗi khổ cùng cực của người nông dân, nhưng trong họ vẫn lấp lánh ánh sáng của lương thiện.

2. Hình tượng Bá Kiến

- Điển hình cho giai cấp cường hào ác bá: bất nhân, vô lương tâm, nham hiểm, gian hùng, thối nát, và bỉ ổi.

3. Bức tranh làng Vũ Đại

- Chứa đựng hai mâu thuẫn cơ bản

• Nội bộ giai cấp cường hào ác bá: bề ngoài đoàn kết nhưng bên trong luôn tìm cách hãm hại nhau để trèo lên địa vị cao hơn
• Mâu thuẫn giai cấp giữa địa chủ và nông dân

- Bức tranh làng Vũ Đại tăm tối, thối nát là hiện thân của xã hội đương thời, nơi sản sinh ra những số phận bi thảm như Chí Phèo.

4. Nghệ thuật

- Nghệ thuật xây dựng nhân vật điển hình vừa mang tính khái quát cao, vừa có những nét riêng biệt không thể trộn lẫn.

- Nam Cao có biệt tài phân tích tâm lí nhân vật, khiến nhân vật của ông trở nên chân thực và sống động hơn cả con người thật.

- Nghệ thuật trần thuật linh hoạt, phóng túng nhưng vẫn đảm bảo tính nhất quán và chặt chẽ.

- Ngôn ngữ giàu có, đậm chất hiện thực, mang hơi thở của cuộc sống đời thường.

- Giọng văn linh hoạt, đa dạng, phản ánh sự tinh tế trong cách kể chuyện của tác giả.

III. Kết bài

- Khái quát những nét đặc sắc về nghệ thuật của tác phẩm;

- Khái quát giá trị nội dung và giá trị hiện thực của tác phẩm:

• Lên án mạnh mẽ xã hội thực dân nửa phong kiến tàn bạo;
• Trân trọng và phát hiện vẻ đẹp tiềm ẩn trong bản chất con người, ngay cả khi họ bị đẩy vào bước đường cùng.

Lập dàn ý phân tích bài Chí Phèo

I. Mở bài

Nam Cao, một trong những nhà văn xuất sắc của văn học Việt Nam, đã khắc họa thành công bức tranh hiện thực xã hội qua tác phẩm "Chí Phèo". Tác phẩm không chỉ phản ánh những góc khuất của nông thôn Việt Nam mà còn đặt ra những câu hỏi sâu sắc về nhân tính và số phận con người.

II. Thân bài

1. Hình tượng Chí Phèo

a. Từ khi ra đời đến trước khi vào tù

- Xuất thân: Chí Phèo là một đứa trẻ bị bỏ rơi, không cha, không mẹ, không gia đình. Cuộc đời Chí bắt đầu trong sự cô đơn và nghèo khó, không nơi nương tựa.

- Lớn lên: Dù phải đối mặt với nhiều khó khăn, Chí vẫn giữ được sự hiền lành, chăm chỉ và lòng tự trọng. Ước mơ của Chí là có một mái ấm bình yên, một cuộc sống lao động giản dị như bao người nông dân khác.

b. Bị đẩy vào nhà tù, bị tha hóa khi ra tù

- Nguyên nhân: Cơn ghen vô cớ của Bá Kiến đã đẩy Chí vào tù. Trong nhà tù thực dân phong kiến, Chí bị biến đổi cả về nhân hình lẫn nhân tính.

- Ra tù, Chí sa đọa vào con đường lưu manh hóa: Chí trở thành tay sai đắc lực của Bá Kiến, mất đi bản chất lương thiện và trở thành công cụ của sự ác độc.

c. Chí Phèo thức tỉnh khi gặp Thị Nở

- Cuộc gặp gỡ với Thị Nở đã đánh thức phần người đã ngủ quên trong Chí. Tình yêu thương mộc mạc, chân thành của Thị Nở đã giúp Chí nhận ra giá trị của lương tri và khát khao được sống lương thiện.

- Chí bắt đầu khao khát một cuộc sống bình yên, giản dị bên Thị Nở, nơi hắn có thể tìm lại chính mình và hạnh phúc thực sự.

d. Sự bế tắc trên con đường trở về làm người lương thiện

- Tình yêu giữa Chí và Thị Nở tan vỡ dưới sức ép của định kiến xã hội. Chí rơi vào bế tắc khi nhận ra mình không thể quay về với cuộc sống của những người lương thiện.

- Cuối cùng, Chí đến đòi lại lương thiện từ Bá Kiến. Khi không thể đạt được điều đó, Chí quyết định giết Bá Kiến và tự sát. Cái chết của Chí không chỉ là kết thúc bi thảm cho một cuộc đời đầy hy vọng mà còn là lời tố cáo mạnh mẽ về một xã hội bất công và thối nát.

3. Hình tượng Bá Kiến

Bá Kiến là hiện thân của sự cường hào ác bá, thiếu lòng nhân ái và đạo đức. Ông ta đại diện cho giai cấp địa chủ tàn bạo, sẵn sàng làm mọi thứ để duy trì quyền lực và tài sản của mình.

4. Bức tranh làng Vũ Đại

Làng Vũ Đại là bức tranh thu nhỏ của xã hội nông thôn đầy mâu thuẫn và bất công. Đây là nơi những người lương thiện phải chịu đựng sự áp bức của giai cấp thống trị, khiến cuộc sống trở nên khắc nghiệt và đau khổ.

5. Nghệ thuật

- Nam Cao đã sử dụng nhiều kỹ thuật văn học tinh tế để xây dựng những nhân vật sống động và chân thực, phản ánh rõ nét bức tranh xã hội nông thôn.

- Ông đã linh hoạt trong việc sử dụng ngôn ngữ và giọng văn, giúp thể hiện sâu sắc những cảm xúc và suy tư phức tạp của nhân vật.

III. Kết bài

Tác phẩm "Chí Phèo" không chỉ kể về cuộc đời bi thảm của một con người mà còn là bức tranh chân thực về xã hội nông thôn Việt Nam thời bấy giờ. Nam Cao đã thành công trong việc khai thác những góc khuất của xã hội và nhân văn, để lại một tác phẩm giàu giá trị và ý nghĩa.

Dàn ý phân tích Chí Phèo

I. Mở bài

Nam Cao, một nhà văn lớn với tâm hồn nghệ sĩ và tinh thần trách nhiệm cao cả, đã để lại dấu ấn sâu sắc qua truyện ngắn "Chí Phèo". Tác phẩm là sự kết tinh tài năng nghệ thuật của ông, phản ánh chân thực số phận bi thảm của người nông dân trong xã hội cũ.

Hình tượng Chí Phèo, nhân vật trung tâm của truyện, mang trong mình nhiều bi kịch cuộc đời, để lại trong lòng độc giả những ám ảnh và suy ngẫm sâu sắc.

II. Thân bài

1. Hoàn cảnh Chí Phèo xuất hiện

“Hắn vừa đi vừa chửi...”: sự xuất hiện tự nhiên, đầy ấn tượng của Chí Phèo.

Qua tiếng chửi, chân dung nhân vật hiện lên rõ nét:

• Một kẻ lưu manh, cứ rượu vào là chửi
• Đằng sau đó, Chí Phèo là nạn nhân đang cố gắng cựa quậy, khao khát được công nhận là một con người bình thường

2. Lai lịch, cuộc đời Chí Phèo trước khi vào tù

• Hoàn cảnh xuất thân: không cha, không mẹ, không nhà, không cửa, không một tấc đất cắm dùi. Dù vậy, Chí vẫn giữ được những phẩm chất tốt đẹp:
• Là một con người lương thiện: đi ở hết nhà này đến nhà khác, làm thuê cuốc mướn để kiếm sống ⇒ sống bằng lao động chân chính
• Từng mơ ước giản dị về cuộc sống gia đình: có một ngôi nhà nhỏ, chồng cày thuê cuốc mướn… ⇒ Chí Phèo là một người lương thiện.
• Có lòng tự trọng: Bà ba Bá Kiến gọi lên đấm lưng, bóp chân, Chí cảm thấy nhục nhã ⇒ Là người có ý thức về nhân phẩm.
• Chí Phèo có đủ điều kiện để sống một cuộc sống yên bình như bao người khác, quãng đời lương thiện của Chí kéo dài trong khoảng 20 năm đầu đời

3. Sự biến đổi của Chí Phèo sau khi ra tù

Sự kiện Chí Phèo bị bắt vào tù:

- Vì Bá Kiến ghen với vợ hắn.

- Chế độ nhà tù thực dân đã biến Chí trở thành “con quỷ dữ của làng Vũ Đại”.

- Hậu quả của những ngày ở tù:

• Hình dạng: “Cái đầu trọc lốc, hàm răng cạo trắng hớn, cái mặt thì câng câng đầy những vết sứt sẹo, hai con mắt gườm gườm” ⇒ Chí Phèo đánh mất nhân hình.
• Nhân tính: du côn, du đãng, triền miên trong cơn say, đập đầu, chửi bới, phá phách và làm công cụ cho Bá Kiến ⇒ Chí Phèo đánh mất nhân tính.
• Quá trình tha hóa của Chí Phèo: Đến nhà Bá Kiến trả thù ⇒ Chí mắc mưu, trở thành tay sai cho Bá Kiến
• Chí đã bị cướp đi cả nhân hình lẫn nhân tính, là điển hình cho hình ảnh người nông dân bị đè nén đến cùng cực

4. Cuộc gặp gỡ giữa Chí Phèo và Thị Nở

• Tình yêu thương mộc mạc, chân thành của Thị Nở - đã đánh thức bản chất lương thiện của Chí Phèo:
• Về nhận thức: Nhận biết được mọi âm thanh trong cuộc sống.
• Nhận ra bi kịch trong cuộc đời của mình và sợ cô đơn, cô độc
• Về ý thức: Chí Phèo thèm lương thiện và muốn làm hòa với mọi người.
• Hình ảnh bát cháo hành là hình ảnh độc đáo, chân thật và giàu ý nghĩa:
• Lần đầu tiên và cũng là lần cuối cùng Chí được ăn trong tình yêu thương và hạnh phúc.

Chí Phèo đã hoàn toàn thức tỉnh

5. Bi kịch bị cự tuyệt quyền làm người

• Nguyên nhân: do bà cô Thị Nở không cho Thị lấy Chí Phèo. Thể hiện định kiến của xã hội
• Diễn biến tâm trạng của Chí Phèo:
• Lúc đầu: Chí ngạc nhiên trước thái độ của Thị Nở
• Sau Chí hiểu ra mọi việc: Tuyệt vọng, Chí uống rượu rồi xách dao đến nhà Bá Kiến đâm chết Bá Kiến và tự sát.

- Ý nghĩa hành động đâm chết Bá Kiến và tự sát của Chí:

• Đâm chết Bá Kiến là hành động lấy máu rửa thù của người nông dân thức tỉnh về quyền sống.
• Cái chết của Chí Phèo là cái chết của con người trong bi kịch đau đớn trên ngưỡng cửa trở về cuộc sống làm người.

6. Nghệ thuật xây dựng nhân vật

• Xây dựng nhân vật điển hình trong hoàn cảnh điển hình.
• Nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật.
• Ngôn ngữ mộc mạc, giản dị.

III. Kết bài

• Khái quát lại những nét tiêu biểu dựng lên hình tượng Chí Phèo.
• Liên hệ trình bày cảm nhận của bản thân về nhân vật này.

Dàn ý phân tích bài Chí Phèo

I. Mở bài

- Vài nét tiêu biểu về tác giả Nam Cao: Ông được xem là đại diện xuất sắc nhất của văn học hiện thực ở giai đoạn cuối cùng của khuynh hướng này.

- Giới thiệu tác phẩm Chí Phèo: Truyện ngắn kết tinh thành công của Nam Cao trên đề tài nông thôn, nông dân và là một kiệt tác trong nền văn xuôi trước cách mạng.

II. Thân bài

1. Làng Vũ Đại - không gian nghệ thuật của truyện ngắn

- Đây chính là không gian nghệ thuật của truyện, nơi toàn bộ câu chuyện về Chí Phèo diễn ra.

- Mâu thuẫn giai cấp gay gắt, âm thầm nhưng quyết liệt, không khí tối tăm, ngột ngạt.

- Đời sống của người nông dân vô cùng khổ cực, bị đẩy vào đường cùng không lối thoát, bị tha hóa.

⇒ Không gian nghệ thuật làm cơ sở để đi sâu khai thác hình tượng nhân vật, đồng thời thể hiện giá trị hiện thực và nhân đạo của tác phẩm.

2. Nhân vật Bá Kiến

- Tiếng cười Tào Tháo, mềm nắn rắn buông, dùng đầu bò trị đầu bò… ⇒ Xảo quyệt, gian hùng, đầy thủ đoạn.

- Nhân cách ti tiện, bỉ ổi, dâm đãng, ghen tuông và độc ác.

⇒ Điển hình cho loại địa chủ cường hào ở nông thôn Việt Nam trước cách mạng.

3. Hình tượng nhân vật Chí Phèo

a. Sự xuất hiện của nhân vật

- Hắn vừa đi vừa chửi...: sự xuất hiện tự nhiên, gây ấn tượng mạnh.

- Qua tiếng chửi, chân dung nhân vật hiện lên: Một kẻ lưu manh, cứ rượu vào là chửi, nhưng ẩn sau đó là khát khao được công nhận là người bình thường.

b. Lai lịch, cuộc đời Chí Phèo trước khi vào tù

- Hoàn cảnh xuất thân: không cha, không mẹ, không nhà, không cửa, không một tấc đất cắm dùi.

- Tuy vậy, Chí vẫn giữ được những phẩm chất tốt đẹp:

+ Là một con người lương thiện, làm ăn chân chính với ước mơ giản dị và có lòng tự trọng.

c. Sự biến đổi của Chí Phèo sau khi ra tù

- Sự kiện Chí Phèo bị bắt vào tù:

• Vì Bá Kiến ghen với vợ hắn.
• Chế độ nhà tù thực dân đã biến Chí trở thành kẻ lưu manh, có tính cách méo mó và quái dị.

- Hậu quả của những ngày ở tù:

• Hình dạng: biến đổi thành con quỷ dữ ⇒ Chí Phèo đã đánh mất nhân hình.
• Nhân tính: triền miên trong cơn say, đập đầu, chửi bới, phá phách và làm công cụ cho Bá Kiến ⇒ Chí Phèo đã đánh mất nhân tính.

- Quá trình tha hóa của Chí Phèo: Đến nhà Bá Kiến trả thù ⇒ Chí mắc mưu, trở thành tay sai cho Bá Kiến.

⇒ Chí đã bị cướp đi cả nhân hình lẫn nhân tính.

d. Cuộc gặp gỡ giữa Chí Phèo và Thị Nở

- Tình yêu thương của Thị Nở đã đánh thức bản chất lương thiện của Chí Phèo.

• Về nhận thức: Nhận biết được mọi âm thanh trong cuộc sống.
• Nhận ra bi kịch trong cuộc đời của mình và sợ cô đơn, cô độc.
• Về ý thức: Chí Phèo thèm lương thiện và muốn làm hòa với mọi người.

- Hình ảnh bát cháo hành là hình ảnh độc đáo, chân thật và giàu ý nghĩa: lần đầu tiên và cũng là lần cuối cùng Chí được ăn trong tình yêu thương và hạnh phúc.

⇒ Chí Phèo đã hoàn toàn thức tỉnh.

e. Bi kịch bị cự tuyệt

- Nguyên nhân: do bà cô Thị Nở không cho Thị lấy Chí Phèo → định kiến của xã hội.

- Diễn biến tâm trạng của Chí Phèo:

• Lúc đầu: Chí ngạc nhiên trước thái độ của Thị Nở.
• Sau Chí hiểu ra mọi việc: xách dao đến nhà Bá Kiến đâm chết Bá Kiến và tự sát.

⇒ Cái chết của Chí Phèo là cái chết của con người trong bi kịch đau đớn trên ngưỡng cửa trở về cuộc sống làm người.

4. Đặc sắc nghệ thuật

- Xây dựng nhân vật điển hình trong hoàn cảnh điển hình.

- Nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật sắc sảo.

- Ngôn ngữ giản dị, diễn đạt độc đáo.

- Kết cấu truyện mới mẻ, tưởng như tự do nhưng lại rất chặt chẽ, logic.

- Cốt truyện và các tình tiết hấp dẫn, biến hóa giàu kịch tính.

III. Kết bài

• Khẳng định lại những nét tiêu biểu nhất về mặt nội dung và nghệ thuật của tác phẩm Chí Phèo.
• Với tác phẩm này, Nam Cao đã tố cáo mạnh mẽ xã hội thực dân nửa phong kiến, đồng thời trân trọng, phát hiện và khẳng định bản chất tốt đẹp của con người, ngay cả khi họ tưởng chừng đã biến thành quỷ dữ.

Lập dàn ý phân tích bài Chí Phèo

I. Mở bài

• Nam Cao là nhà văn hiện thực phê phán xuất sắc của văn học Việt Nam,
  Sáng tác của ông tập trung vào những số phận nhỏ bé trong xã hội, đặc biệt là người nông dân.
• Chí Phèo là tác phẩm thể hiện hình ảnh người nông dân trước Cách mạng tháng Tám bị thực dân phong kiến làm tha hóa cả nhân hình và nhân tính.

II. Thân bài

1. Chí Phèo, người nông dân lương thiện:

• Sinh ra là đứa trẻ mồ côi, bị bỏ rơi, sống vất vưởng.
• Lớn lên làm canh điền cho Bá Kiến, là người khỏe mạnh, chịu khó, “hiền lành như đất”.
• Có ước mơ và hạnh phúc bình dị.
• Có lòng tự trọng.

2. Chí Phèo, tên lưu manh, con quỷ dữ của làng Vũ Đại

• Bị Bá Kiến đẩy vào nhà tù thực dân.
• Người nông dân lương thiện bị nhà tù làm tha hóa cả về nhân hình và nhân tính.
• Chí Phèo là hiện tượng có tính quy luật của xã hội đương thời, là sản phẩm của tình trạng đè nén, áp bức của nông thôn trước Cách mạng tháng Tám.

3. Chí Phèo, bi kịch của người sinh ra là người nhưng không được là người

• Cuộc gặp gỡ với Thị Nở đã đánh thức phần người trong Chí.
• Chí thức tỉnh, khát khao được sống lương thiện, được trở về với cuộc sống đời thường, thực hiện những ước mơ bình dị. Biểu hiện cho sự thức tỉnh là Chí nhận ra mình đã già, nhận ra được những âm thanh của cuộc sống đời thường.
• Thế nhưng bị từ chối quyền làm người và chịu một kết cục bi thảm khi Thị nghe lời bà cô từ chối sống cùng Chí. Bà cô chính là đại diện cho rào cản xã hội, là tiếng nói đại diện cho thành kiến của xã hội đương thời khiến Chí rơi vào đau đớn, tuyệt vọng đến cùng cực.
• Kết cục bi thảm của Chí: Trong bế tắc, Chí ý thức được kẻ đã cướp đi bộ mặt và linh hồn của con người Chí chính là Bá Kiến. Chí đã đến trả thù, tiêu diệt Bá Kiến và tự kết liễu đời mình.

4. Đánh giá

• Nghệ thuật: Giọng kể đa thanh, khắc họa nhân vật độc đáo, xây dựng tình huống truyện hấp dẫn, hợp lý.
• Nội dung: Qua nhân vật Chí Phèo, Nam Cao đã thể hiện giá trị hiện thực và giá trị nhân đạo mới mẻ. Vạch trần tội ác của bọn thực dân phong kiến đồng thời thể hiện niềm tin vào sức mạnh của tình người, vào nhân tính và bản chất con người.

III. Kết bài

• Chí Phèo đã trở thành hình tượng của người nông dân trước Cách mạng Tháng Tám trong văn học hiện thực phê phán Việt Nam.
• Giá trị hiện thực và giá trị nhân đạo được thể hiện thông qua nhân vật Chí Phèo đã đưa tác phẩm trở thành kiệt tác số một của Nam Cao, khẳng định tên tuổi của ông trong nền Văn học Việt Nam.