Soạn bài Tuổi thơ tôi - Ngữ văn lớp 6 trang 12 sách Chân trời sáng tạo tập 2: Hướng dẫn chi tiết và sáng tạo

Tác phẩm Tuổi thơ tôi của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh là một trong những tác phẩm nổi bật được đưa vào chương trình Ngữ văn lớp 6, mang đến những bài học sâu sắc và gần gũi về tuổi thơ.

EduTOPS mang đến bài hướng dẫn Soạn văn 6: Tuổi thơ tôi từ sách Chân trời sáng tạo, tập 2. Khám phá ngay những phân tích chi tiết và sâu sắc dưới đây.

Soạn bài Tuổi thơ tôi - Mẫu 1

(1) Mở bài

Giới thiệu về nhà văn Nguyễn Nhật Ánh và tác phẩm Tuổi thơ tôi, một câu chuyện đầy cảm xúc về tuổi thơ.

(2) Thân bài

a. Kỉ niệm ngày thơ ấu của nhân vật tôi

- Hoàn cảnh: Nhân vật tôi ngồi tại quán Đo Đo, nghe tiếng dế văng vẳng từ xa, bỗng nhớ về những kỉ niệm tuổi thơ đã qua.

- Những kỉ niệm: Tuổi thơ của nhân vật tôi gắn liền với những buổi lang thang khắp bờ bụi để bắt dế, tìm tổ chim, đào khoai, nhổ đậu và tham gia trò chơi đá dế - một phần không thể thiếu của tuổi thơ thôn quê.

b. Kỉ niệm về Lợi và chú dế lửa

* Nhân vật Lợi

- Nổi tiếng là người chăm chỉ, sẵn sàng giúp đỡ mọi người nhưng luôn đòi hỏi sự công bằng trong việc trả công.

- Từ khi tình cờ bắt được chú dế lửa, Lợi trở nên kiên quyết không đổi nó cho bất kỳ ai, dù được đề nghị bất cứ thứ gì.

- Bạn bè trong lớp dần trở nên ghen tị và khó chịu với Lợi, ai cũng muốn làm Lợi bẽ mặt ít nhất một lần.

* Chú dế lửa

- Ngoại hình: Có màu đỏ rực, thân hình nhỏ nhắn nhưng sở hữu hàm răng cực kỳ khỏe mạnh.

- Tính cách: Mạnh mẽ, bền bỉ và luôn sẵn sàng chiến đấu, thể hiện tinh thần hiếu chiến đặc trưng.

- Đặc điểm: Dế lửa là loài hiếm gặp, chỉ thi thoảng mới xuất hiện một con, khiến việc tìm kiếm trở nên vô cùng khó khăn.

c. Câu chuyện đáng buồn

- Bảo đã nghĩ ra một trò nghịch ngợm khiến Lợi bị thầy Phu tịch thu mất chú dế lửa quý giá.

- Không may, chiếc cặp sách của thầy Phu đã làm xẹp lép hộp diêm đựng chú dế lửa của Lợi.

- Kết quả:

• Lợi khóc nức nở, đôi mắt đỏ hoe, nước mắt và nước mũi chảy dài. Các bạn trong lớp đều cảm thấy xót xa cho chú dế và Lợi.
• Chúng tôi đã đào một ngôi mộ nhỏ để chôn cất chú dế lửa, và tất cả mọi người trong lớp đều có mặt trong buổi lễ tiễn biệt.
• Thầy Phu cũng đến, thầy còn làm một vòng hoa màu tím đặt lên mộ chú dế và gửi lời xin lỗi chân thành nhất đến Lợi.

(3) Kết bài

Khẳng định giá trị nội dung sâu sắc và nghệ thuật độc đáo của tác phẩm, mang đến những bài học ý nghĩa về tình bạn và sự trân trọng kỉ niệm tuổi thơ.

Hướng dẫn soạn bài Tuổi thơ tôi - Mẫu 2: Phân tích chi tiết và sâu sắc

2.1 Chuẩn bị đọc

Những hành động có thể gây tổn thương người khác: nói xấu bạn bè, từ chối sự giúp đỡ của người khác, hoặc thờ ơ trước những khó khăn của họ.

2.2 Trải nghiệm cùng văn bản

Câu 1. Vì sao Lợi nhất quyết không bán hay đổi chú dế lửa cho bạn?

Lợi rất quý chú dế lửa vì nó là một con dế hiếm, có sức chiến đấu mạnh mẽ và khó có thể tìm thấy được một con tương tự.

Câu 2. Em đoán xem, chuyện gì sẽ xảy ra tiếp theo? Căn cứ vào yếu tố nào để đoán như vậy?

Tiếng kêu của chú dế sẽ khiến thầy giáo phát hiện ra, và hộp đựng dế của Lợi sẽ bị thầy thu giữ.

Câu 3. Thái độ của các bạn đối với Lợi cho thấy họ là người như thế nào?

Những người bạn của Lợi không phải là người xấu, nhưng sự ghen tị khi Lợi sở hữu chú dế lửa đã khiến họ có những hành động không đúng đắn.

2.3 Suy ngẫm và phản hồi

Câu 1. Ấn tượng chung của em về văn bản là gì?

Văn bản kể về tuổi thơ của nhân vật “tôi”, qua đó gửi gắm những bài học sâu sắc về tình bạn và sự trân trọng kỉ niệm.

Câu 2. Hãy chỉ ra các cụm từ mà người kể chuyện dùng để nói về tính cách của nhân vật Lợi.

Các cụm từ miêu tả tính cách của Lợi: trùm sỏ, thu vén cá nhân, ra giá nghiêm chỉnh, và làm giàu.

Câu 3. Khi biết dế lửa chết, Lợi đã phản ứng như thế nào? Vì sao?

- Lợi khóc nức nở khi nhận lại chiếc hộp diêm méo mó từ tay thầy, đôi mắt đỏ hoe, nước mắt và nước mũi chảy dài.

Câu 4. Đám tang của dế lửa được Lợi và bạn bè cử hành trang trọng. Những chi tiết nào thể hiện điều đó?

- Lợi chôn chú dế dưới gốc cây bời lời sau vườn, đặt chú dế vào hộp các-tông được bọc bằng tờ báo in màu và buộc bằng lá chuối tước mảnh.

- Tất cả bạn bè của Lợi đều có mặt trong đám tang, im lặng, buồn bã và trang nghiêm.

- Lợi đặt chiếc hộp các-tông vào hố, sửa sang cho nó nằm ngay ngắn, cả nhóm cùng ném sỏi lên quan tài và lấp đất đầy.

- Khi ngôi mộ đã vun cao, Lợi cắm lên đó những nhánh cỏ tươi.

Câu 5. Trong truyện Tuổi thơ tôi:

a. Nhân vật nào được nói đến nhiều nhất? Dựa vào đâu để khẳng định như vậy?

Nhân vật được nhắc đến nhiều nhất là Lợi, dựa vào nội dung câu chuyện xoay quanh cuộc sống và hành động của nhân vật này.

b. Dế lửa là nhân vật gây ra sự chia rẽ giữa Lợi và các bạn hay là nhân vật khiến họ xích lại gần nhau hơn? Hãy nêu một số chi tiết để chứng minh.

- Ban đầu, dế lửa khiến các bạn cảm thấy ghen tị với Lợi. Tuy nhiên, cái chết của dế lửa đã giúp gắn kết tình bạn giữa các nhân vật.

- Một số chi tiết như:

• Tất cả chúng tôi đều cảm thấy lòng mình chùng xuống. Không ai còn vui vẻ vì đã “trả thù” được Lợi nữa.
• Khi thấy Lợi khóc như mưa bấc, lòng chúng tôi cũng tan nát, không còn tâm trạng nào để ghét bỏ nó.
• Đám tang của chú dế, tất cả chúng tôi đều có mặt, im lặng, buồn bã và trang nghiêm.

Câu 6. Theo em, vì sao cái chết của dế lửa lại tạo ra một sự thay đổi lớn trong tình cảm của các bạn và thầy Phu đối với Lợi? Sự thay đổi ấy đã góp phần thể hiện chủ đề của truyện như thế nào?

• Cái chết của dế lửa cho thấy Lợi là một cậu bé giàu tình cảm và nhân hậu. Từ sự ghen tị, mọi người đã chuyển sang đồng cảm với Lợi.
• Sự thay đổi này đã làm nổi bật chủ đề của truyện, nhấn mạnh giá trị của sự thấu hiểu và cảm thông.

Câu 7. Từ câu chuyện trong Tuổi thơ tôi, em rút ra được bài học gì về cách ứng xử trong cuộc sống?

Trong cuộc sống, con người cần biết cảm thông, chia sẻ và thấu hiểu lẫn nhau để xây dựng những mối quan hệ tốt đẹp và bền vững.

Hướng dẫn soạn bài Tuổi thơ tôi - Mẫu 3: Phân tích chi tiết và sâu sắc

3.1 Tác giả, tác phẩm

- Đôi nét về tác giả:

• Nguyễn Nhật Ánh sinh năm 1955.
• Quê hương: huyện Thăng Bình, tỉnh Quảng Nam.
• Ông là một trong những nhà văn được độc giả thiếu niên yêu thích nhất.
• Một số tác phẩm tiêu biểu: Trước vòng chung kết, Chuyện cổ tích dành cho người lớn, Kính vạn hoa, Cho tôi xin một vé đi tuổi thơ, Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh…

- Văn bản Tuổi thơ tôi được in trong tập Sương khói quê nhà.

- Tóm tắt văn bản: Nhân vật tôi ngồi ở quán Đo Đo, nghe tiếng dế văng vẳng từ xa, bỗng nhớ về những kỉ niệm tuổi thơ. Đặc biệt là về cậu bạn Lợi - luôn chỉ nghĩ đến chuyện “thu vén cá nhân”. Lợi sở hữu một con dế lửa dũng mãnh, khiến bạn bè trong lớp ghen tị và tìm cách đổi lấy nhưng không thành. Một ngày nọ, cậu bạn Bảo nghịch ngợm khiến con dế của Lợi bị thầy giáo thu giữ. Sau tiết học, thầy định trả lại nhưng con dế đã bị chiếc cặp của thầy đè nát. Lợi đau buồn, khóc nức nở. Cậu chôn con dế dưới gốc cây bời lời, và tất cả bạn bè cùng thầy Phu đều có mặt, thậm chí thầy còn đặt một vòng hoa lên mộ chú dế.

3.2 Đọc - hiểu văn bản

1. Kỉ niệm ngày thơ ấu của nhân vật tôi

- Hoàn cảnh: Nhân vật tôi ngồi tại quán Đo Đo, nghe tiếng dế văng vẳng từ xa, bỗng nhớ về những kỉ niệm tuổi thơ đã qua.

- Những kỉ niệm: Tuổi thơ của nhân vật tôi gắn liền với những buổi lang thang khắp bờ bụi để bắt dế, tìm tổ chim, đào khoai, nhổ đậu và tham gia trò chơi đá dế - một phần không thể thiếu của tuổi thơ thôn quê.

2. Kỉ niệm về Lợi và chú dế lửa

a. Nhân vật Lợi

- Nổi tiếng là người chăm chỉ, sẵn sàng giúp đỡ mọi người nhưng luôn đòi hỏi sự công bằng trong việc trả công.

- Từ khi tình cờ bắt được chú dế lửa, Lợi trở nên kiên quyết không đổi nó cho bất kỳ ai, dù được đề nghị bất cứ thứ gì.

- Bạn bè trong lớp dần trở nên ghen tị và khó chịu với Lợi, ai cũng muốn làm Lợi bẽ mặt ít nhất một lần.

b. Chú dế lửa

- Ngoại hình: Có màu đỏ rực, thân hình nhỏ nhắn nhưng sở hữu hàm răng cực kỳ khỏe mạnh.

- Tính cách: Mạnh mẽ, bền bỉ và luôn sẵn sàng chiến đấu, thể hiện tinh thần hiếu chiến đặc trưng.

- Đặc điểm: Dế lửa là loài hiếm gặp, chỉ thi thoảng mới xuất hiện một con, khiến việc tìm kiếm trở nên vô cùng khó khăn.

3. Câu chuyện đáng buồn

- Bảo đã nghĩ ra một trò nghịch ngợm khiến Lợi bị thầy Phu tịch thu mất chú dế lửa quý giá.

- Không may, chiếc cặp sách của thầy Phu đã làm xẹp lép hộp diêm đựng chú dế lửa của Lợi.

- Kết quả:

• Lợi khóc nức nở, đôi mắt đỏ hoe, nước mắt và nước mũi chảy dài. Các bạn trong lớp đều cảm thấy xót xa cho chú dế và Lợi.
• Chúng tôi đã đào một ngôi mộ nhỏ để chôn cất chú dế lửa, và tất cả mọi người trong lớp đều có mặt trong buổi lễ tiễn biệt.
• Thầy Phu cũng đến, thầy còn làm một vòng hoa màu tím đặt lên mộ chú dế và gửi lời xin lỗi chân thành nhất đến Lợi.