Soạn bài Tôi có một ước mơ - Kết nối tri thức Ngữ văn lớp 11, trang 79 sách Kết nối tri thức tập 1

Văn bản Tôi có một ước mơ là một phần quan trọng trong chương trình Ngữ văn lớp 11, giúp học sinh khám phá sâu sắc về giá trị nhân văn và nghệ thuật ngôn từ.

EduTOPS mang đến tài liệu Soạn văn 11: Tôi có một ước mơ, cung cấp hướng dẫn chi tiết và bài học ý nghĩa. Hãy cùng khám phá ngay!

1. Hướng dẫn soạn bài Tôi có một ước mơ ngắn gọn và súc tích.

Câu 1. Vấn đề chính được nhấn mạnh trong văn bản Tôi có một ước mơ là gì?

Hướng dẫn giải:

Vấn đề trọng tâm: khẳng định quyền bình đẳng cho người da đen.

Câu 2. Hãy chỉ ra các luận điểm chính mà tác giả triển khai trong văn bản.

Hướng dẫn giải:

Các luận điểm chính:

• Lí do đằng sau bài diễn văn.
• Khẳng định quyền bình đẳng và tự do cho người da đen.
• Quan điểm đấu tranh để giành lại bình đẳng và tự do.
• Ước mơ của tác giả về một tương lai công bằng.
• Tiếng hát vang lên từ niềm vui chiến thắng.

Câu 3. Phân tích cách tác giả sử dụng lí lẽ và bằng chứng để trình bày quan điểm của mình.

Hướng dẫn giải:

Tác giả đã sử dụng những lí lẽ và bằng chứng rõ ràng, thuyết phục: bắt đầu bằng việc nhắc đến bản Tuyên ngôn Giải phóng Nô lệ, sau đó đưa ra các dẫn chứng và kết thúc bằng lời hát mừng chiến thắng, thể hiện sự tự do và bình đẳng.

Câu 4. Trong đoạn kết của văn bản, tác giả đã thể hiện ước mơ gì? Hình ảnh “tự do ngân vang từ những đỉnh đồi, [...] ngọn núi” phản ánh ý tưởng và cảm xúc của tác giả như thế nào?

Hướng dẫn giải:

• Đoạn kết thể hiện ước mơ về một thế giới bình đẳng.
• Hình ảnh “tự do ngân vang từ những đỉnh đồi, [...] ngọn núi” tượng trưng cho sự vĩ đại và rộng lớn của nước Mỹ.

Câu 5. Hãy chỉ ra và phân tích hiệu quả của các biện pháp tu từ (điệp ngữ, ẩn dụ,...) được tác giả sử dụng trong văn bản.

Hướng dẫn giải:

- Điệp ngữ: Tôi có một ước mơ, Chúng ta, Đây là lúc…

- Ẩn dụ: Một trăm năm sau, người da đen vẫn phải sống cô đơn trên hòn đảo nghèo đói giữa đại dương thịnh vượng; Thoát khỏi bóng đêm và thung lũng hoang tàn của sự phân biệt chủng tộc; con đường chan hòa ánh nắng của sự bình đẳng, vùng cát lún của sự bất công,…

- Tác dụng: tạo giọng điệu hùng hồn, tha thiết, lôi cuốn người nghe.

Câu 6. Nhận xét về thái độ và tình cảm của tác giả đối với nước Mỹ qua văn bản.

Hướng dẫn giải:

Thái độ và tình cảm của tác giả: tình yêu sâu sắc với nước Mỹ, khao khát mãnh liệt về bình đẳng và tự do cho người da đen.

Câu 7. Theo bạn, quan điểm và ước mơ của tác giả trong văn bản đến nay còn có ý nghĩa không? Hãy giải thích ý kiến của bạn.

Hướng dẫn giải:

• Quan điểm và ước mơ của tác giả vẫn còn nguyên giá trị.
• Lý giải: vấn đề phân biệt chủng tộc vẫn tồn tại trong xã hội hiện đại.

Câu 8. Từ bài diễn văn Tôi có một ước mơ, bạn rút ra được bài học gì trong việc tạo lập một văn bản nghị luận giàu sức thuyết phục?

Hướng dẫn giải:

• Luận điểm, lí lẽ và bằng chứng cần rõ ràng, mạch lạc.
• Phương pháp lập luận đa dạng, sử dụng hiệu quả các biện pháp tu từ.

2. Hướng dẫn soạn bài Tôi có một ước mơ chi tiết và đầy đủ nhất

2.1 Trước khi đọc

Câu 1. Trong lịch sử dân tộc, có những văn kiện chính trị trở thành áng văn chương lay động lòng người. Hãy kể tên một vài tác phẩm như vậy.

Hướng dẫn giải:

Một số tác phẩm tiêu biểu: Hịch tướng sĩ (Trần Quốc Tuấn), Tuyên ngôn Độc lập (Hồ Chí Minh)...

Câu 2. Nhiều nhân vật lịch sử đã thể hiện ước mơ về hạnh phúc cho nhân dân và bình yên cho đất nước qua thơ văn hoặc lời phát biểu đầy tâm huyết. Hãy nêu một ví dụ cụ thể để chứng minh.

Hướng dẫn giải:

- “Tôi chỉ có một sự ham muốn, ham muốn tột bậc, là làm sao cho nước ta được hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ai cũng có cơm ăn áo mặc, ai cũng được học hành.”

(Hồ Chí Minh)

-

“Tôi buộc lòng tôi với mọi người
Để tình trang trải với trăm nơi
Để hồn tôi với bao hồn khổ
Gần gũi nhau thêm mạnh khối đời”

(Từ ấy, Tố Hữu)

2.2 Đọc văn bản

Câu 1. Xác định mục đích chính mà tác giả hướng tới trong bài diễn văn này.

Hướng dẫn giải:

Mục đích chính của tác giả: Khẳng định giá trị và tầm quan trọng của tự do đối với nhân loại.

Câu 2. Ý nghĩa của việc trích dẫn văn kiện lịch sử nổi tiếng của nước Mỹ là gì?

Hướng dẫn giải:

Việc trích dẫn văn kiện lịch sử nhằm tăng tính thuyết phục và sức mạnh cho lập luận của tác giả.

Câu 3. Qua cách diễn đạt và sử dụng bằng chứng, tác giả đã thể hiện thái độ và tình cảm như thế nào?

Hướng dẫn giải:

Tác giả thể hiện sự phẫn nộ trước nạn phân biệt chủng tộc và sự đồng cảm sâu sắc với những người da đen.

Câu 4. Biện pháp tu từ nào được tác giả sử dụng để tạo ấn tượng mạnh với người đọc và người nghe?

Hướng dẫn giải:

Biện pháp tu từ điệp ngữ, cụm từ “tôi mơ” được lặp lại ba lần để nhấn mạnh ước mơ của tác giả.

Câu 5. Bạn có cảm xúc gì đặc biệt về đoạn kết của bài diễn văn?

Hướng dẫn giải:

Đoạn kết thể hiện niềm hân hoan và hạnh phúc tràn đầy của tác giả.

2.3 Sau khi đọc

Câu 1. Vấn đề trọng tâm được đề cập trong văn bản Tôi có một ước mơ là gì?

Hướng dẫn giải:

Vấn đề trọng tâm trong văn bản Tôi có một ước mơ là khẳng định quyền bình đẳng của người da đen và kêu gọi đấu tranh giành lại tự do, bình đẳng cho họ.

Câu 2. Hãy chỉ ra các luận điểm chính mà tác giả triển khai trong văn bản.

Hướng dẫn giải:

Các luận điểm chính được tác giả triển khai trong văn bản:

• Lí do đằng sau bài diễn văn.
• Khẳng định quyền bình đẳng và tự do cho người da đen.
• Quan điểm đấu tranh để giành lại bình đẳng và tự do.
• Ước mơ của tác giả về một tương lai công bằng.
• Tiếng hát vang lên từ niềm vui chiến thắng.

Câu 3. Phân tích cách tác giả sử dụng lí lẽ và bằng chứng để trình bày quan điểm của mình.

Hướng dẫn giải:

Tác giả đã sử dụng những lí lẽ và bằng chứng rõ ràng, thuyết phục để trình bày quan điểm của mình:

- Mở đầu bằng việc trích dẫn bản Tuyên ngôn Giải phóng Nô lệ, làm cơ sở cho quyền tự do và bình đẳng của người da đen.

- Sau đó, tác giả lần lượt đưa ra các lí lẽ và dẫn chứng:

• Lí lẽ: Một trăm năm sau, người da đen vẫn chưa được tự do; Bằng chứng: Họ vẫn bị kìm kẹp bởi luật cách ly và sự kì thị, sống trong nghèo đói giữa sự thịnh vượng của xã hội Mỹ, cảm thấy mình như kẻ lưu vong ngay trên quê hương mình.
• Lí lẽ: Thời cơ giải phóng đã đến, kêu gọi chính quyền hành động vì tự do và bình đẳng; Bằng chứng: Nhắc nhở nước Mỹ về tính cấp bách của thời điểm hiện tại, giải thoát khỏi bóng tối của sự phân biệt chủng tộc.
• Lí lẽ: Niềm tin vào cơ hội bình đẳng cho mọi người; Bằng chứng: Không thể chấp nhận khi người da đen vẫn là nạn nhân của bất công.
• Lí lẽ: Ước mơ về một xã hội bình đẳng; Bằng chứng: “Con cháu của những người nô lệ…”, “bang Mit-xi-xi-pi ngột ngạt vì bất công sẽ trở thành ốc đảo của tự do và công lí”, “bốn đứa con nhỏ của tôi sẽ sống trong một đất nước nơi chúng được đánh giá bởi phẩm cách, không phải màu da”.

- Kết thúc bằng lời hát mừng chiến thắng, tượng trưng cho sự tự do và bình đẳng đã giành được.

Câu 4. Trong đoạn kết của văn bản, tác giả đã thể hiện ước mơ gì? Hình ảnh “tự do ngân vang từ những đỉnh đồi, [...] ngọn núi” phản ánh ý tưởng và cảm xúc của tác giả như thế nào?

Hướng dẫn giải:

• Trong đoạn kết, tác giả bộc lộ ước mơ về sự bình đẳng, tình hữu nghị và sự tôn trọng nhân cách giữa người da đen và da trắng.
• Hình ảnh “tự do ngân vang từ những đỉnh đồi, [...] ngọn núi” tượng trưng cho sự vĩ đại và rộng lớn của nước Mỹ trong ước mơ của tác giả.

Câu 5. Hãy chỉ ra và phân tích hiệu quả của các biện pháp tu từ (điệp ngữ, ẩn dụ,...) được tác giả sử dụng trong văn bản.

Hướng dẫn giải:

- Điệp ngữ: Tôi có một ước mơ, Chúng ta, Đây là lúc…

- Ẩn dụ: Một trăm năm sau, người da đen vẫn phải sống cô đơn trên hòn đảo nghèo đói giữa đại dương thịnh vượng; Thoát khỏi bóng đêm và thung lũng hoang tàn của sự phân biệt chủng tộc; con đường chan hòa ánh nắng của sự bình đẳng, vùng cát lún của sự bất công,…

- Tác dụng: Tạo giọng điệu hùng hồn, tha thiết, chứa đựng tư tưởng lớn lao và cảm xúc mãnh liệt.

Câu 6. Nhận xét về thái độ và tình cảm của tác giả đối với nước Mỹ qua văn bản.

Hướng dẫn giải:

Thái độ và tình cảm của tác giả đối với nước Mỹ: tình yêu lớn lao, khao khát tự do và bình đẳng cho người da đen.

Câu 7. Theo bạn, quan điểm và ước mơ của tác giả trong văn bản đến nay còn có ý nghĩa không? Hãy giải thích ý kiến của bạn.

Hướng dẫn giải:

• Quan điểm và ước mơ của tác giả vẫn còn nguyên giá trị.
• Lý giải: Vấn đề phân biệt chủng tộc vẫn tồn tại, việc đấu tranh đòi bình đẳng là cần thiết và đúng đắn.

Câu 8. Từ bài diễn văn Tôi có một ước mơ, bạn rút ra được bài học gì trong việc tạo lập một văn bản nghị luận giàu sức thuyết phục?

Hướng dẫn giải:

Bài học rút ra từ việc tạo lập một văn bản nghị luận giàu sức thuyết phục:

• Hệ thống luận điểm, lí lẽ và bằng chứng cần rõ ràng, chính xác.
• Sử dụng hợp lí các yếu tố tự sự, miêu tả và biểu cảm.
• Kết hợp hiệu quả các biện pháp tu từ,...

2.4 Kết nối đọc - viết

Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) trình bày điều bạn tâm đắc khi đọc văn bản Tôi có một ước mơ.

Hướng dẫn giải:

Khi đọc văn bản Tôi có một ước mơ, tôi cảm thấy vô cùng tâm đắc. Tác giả đã truyền tải một thông điệp sâu sắc về giá trị của tự do và bình đẳng. Không chỉ là ước mơ của người da đen, mà đó còn là khát vọng chung của nhân loại. Mỗi dân tộc, mỗi con người đều có quyền được sống trong tự do và hạnh phúc. Điều này nhắc nhở chúng ta rằng, dù ở bất kỳ thời đại hay quốc gia nào, tự do và bình đẳng luôn là nền tảng cho một xã hội văn minh. Hãy cùng nhau đấu tranh để xây dựng một thế giới tốt đẹp hơn.