Soạn bài Thương nhớ mùa xuân Cánh diều - Ngữ văn lớp 11 trang 56 sách Cánh diều tập 2

Văn bản Thương nhớ mùa xuân là một phần quan trọng trong chương trình Ngữ văn lớp 11, mang đến những bài học sâu sắc về tình yêu thiên nhiên và con người.

Hôm nay, EduTOPS xin giới thiệu tài liệu Soạn văn 11: Thương nhớ mùa xuân. Các em học sinh hãy cùng tham khảo để hiểu rõ hơn về nội dung và ý nghĩa của tác phẩm này.

Hướng dẫn chi tiết cách soạn bài Thương nhớ mùa xuân - Tác phẩm văn học đặc sắc trong chương trình Ngữ văn lớp 11.

1. Chuẩn bị

- Vũ Bằng (1913 - 1984) sinh ra tại Hà Nội, quê gốc ở làng Lương Ngọc, huyện Bình Giang, tỉnh Hải Dương.

- Ông là một nhà văn, nhà báo nổi tiếng trước Cách mạng tháng Tám năm 1945, với sở trường về tùy bút, bút kí và truyện ngắn.

- Sau năm 1954, Vũ Bằng chuyển vào Sài Gòn sinh sống, vừa làm báo, viết văn, vừa tham gia hoạt động cách mạng.

- Ông được vinh danh với Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật vào năm 2007.

- Một số tác phẩm tiêu biểu của ông:

• Bút ký: Miếng ngon Hà Nội (1960), Miếng lạ miền Nam (1969), Thương nhớ mười hai (1972)...
• Tiểu thuyết: Lọ văn (tập văn trào phúng, 1931), Một mình trong đêm tối (tiểu thuyết, 1937), Truyện hai người (tiểu thuyết, 1940), Tội ác và hối hận (tiểu thuyết, 1940)...
• Các tập truyện: Quých và Quác (truyện thiếu nhi, 1941), Ba truyện mổ bụng (tập truyện, 1941)...

2. Đọc hiểu

Câu 1. Cảnh sắc và con người Hà Nội vào mùa xuân mang những nét đặc trưng nào?

Cảnh sắc và con người Hà Nội vào mùa xuân được miêu tả qua những hình ảnh đẹp như mưa riêu riêu, gió lành lạnh, tiếng nhạn kêu trong đêm xanh, tiếng trống chèo vọng lại từ thôn xóm xa xa, và câu hát huê tình của cô gái đẹp như trong thơ mộng.

Câu 2. Cảm xúc của nhân vật “tôi” trước mùa xuân được thể hiện như thế nào?

Cảm xúc của nhân vật “tôi” trước mùa xuân thật mãnh liệt: “Cái mùa xuân thần thánh của tôi làm cho người ta muốn phát điên lên như thế ấy. Ngồi yên không chịu được. Nhựa sống trong người căng lên như máu căng trong lộc nai, như mầm non cây cối, không thể nằm im mà phải trồi ra những lá nhỏ ti ti, vẫy gọi những cặp uyên ương đứng cạnh.”

Câu 3. Ở phần 3, tác giả đã bày tỏ cảm xúc gì về mùa xuân Hà Nội?

Ở phần 3, tác giả bày tỏ tình yêu tha thiết với mùa xuân Hà Nội, một tình cảm sâu sắc và trân trọng.

Câu 4. Thời tiết đặc trưng của Hà Nội sau rằm tháng Giêng có gì nổi bật?

Thời tiết Hà Nội sau rằm tháng Giêng thường hết nồm, mưa xuân bắt đầu thay thế cho mưa phùn, mang đến một không khí trong lành và tươi mới.

Câu 5. Trong tâm trí tác giả, trăng tháng Giêng có gì đặc biệt?

Trăng tháng Giêng trong tâm trí tác giả hiện lên như một người con gái mơn mởn, đào tơ, mang vẻ đẹp của một trinh nữ thẹn thùng, e ấp.

3. Trả lời câu hỏi

Câu 1. Đề tài của văn bản Thương nhớ mùa xuân là gì? Dựa vào đâu em biết được điều đó?

• Đề tài: Mùa xuân
• Dựa vào: Nhan đề và nội dung của văn bản.

Câu 2. Xác định nội dung chính của mỗi phần trong văn bản Thương nhớ mùa xuân. Theo em, mạch lô-gíc chính gắn kết các phần của văn bản là gì?

• Phần 1. Từ đầu đến “người mê luyến mùa xuân”: Tình cảm của con người với mùa xuân.
• Phần 2. Tiếp theo đến “bướm ra ràng mở hội liên hoan”: Cảnh sắc và không khí chung của mùa xuân.
• Phần 3. Tiếp theo đến “hồi cuối tháng Chạp”: Cảnh sắc mùa xuân sau rằm tháng Giêng.
• Phần 4. Còn lại: Vẻ đẹp của trăng tháng Giêng.

Câu 3. Cái “tôi” tác giả trong văn bản thể hiện tình cảm, cảm xúc gì? Hãy dẫn ra một số câu văn thể hiện rõ tình cảm, cảm xúc ấy.

- Cái “tôi” tác giả trong văn bản thể hiện tình cảm, cảm xúc: Yêu mến, say mê và trân trọng vẻ đẹp của mùa xuân.

- Một số câu văn tiêu biểu:

• Tự nhiên như thế: ai cũng chuộng mùa xuân.
• Tôi yêu sông xanh, núi tím; tôi yêu đôi mày ai như trăng mới in ngần và tôi cũng xây mộng ước mơ, nhưng yêu nhất mùa xuân không phải là vì thế.
• Ấy đấy, cái mùa xuân thần thánh của tôi làm cho người ta muốn phát điên lên như thế ấy. Ngồi yên không chịu được.
• Đẹp quá đi, mùa xuân ơi - mùa xuân của Hà Nội thân yêu, của Bắc Việt thương mến. Nhưng tôi yêu mùa xuân nhất là vào khoảng sau ngày rằm tháng giêng,...

Câu 4. Phân tích sự kết hợp giữa yếu tố tự sự và trữ tình của thể loại tuỳ bút qua một vài biểu hiện cụ thể trong văn bản Thương nhớ mùa xuân (ngôn ngữ, chi tiết, sự việc,...).

Câu 5. Chi tiết nào về thiên nhiên (hoặc phong tục, con người) Hà Nội trong văn bản để lại ấn tượng đặc biệt đối với em? Vì sao?

Câu 6. Em hiểu thêm được những gì về giá trị văn hoá dân tộc từ văn bản Thương nhớ mùa xuân?