Soạn bài Thực hành tiếng Việt trang 86 - Kết nối tri thức 6: Hướng dẫn chi tiết Ngữ văn lớp 6 tập 2

EduTOPS mang đến tài liệu học tập Soạn văn 6: Thực hành tiếng Việt (trang 86), trích từ bộ sách Kết nối tri thức với cuộc sống, giúp học sinh khám phá sâu hơn về ngôn ngữ và văn học.

Với tài liệu này, học sinh lớp 6 sẽ dễ dàng chuẩn bị bài học một cách đầy đủ và hiệu quả. Dưới đây là nội dung chi tiết để các em tham khảo và áp dụng vào quá trình học tập của mình.

Soạn bài Thực hành tiếng Việt: Hướng dẫn chi tiết và sâu sắc

Nhận biết từ mượn và lưu ý về sử dụng từ mượn

- Trong số các từ mượn tiếng Hán, nhiều từ đơn như đầu, phòng, cao, tuyết, băng, thần, bút... được cảm nhận như từ thuần Việt. Các từ phức như nhi đồng, phụ lão, không phận, hải phận, địa cực, phục dựng... thường gây cảm giác khó hiểu và chỉ được sử dụng trong các ngữ cảnh trang trọng.

- Một số từ mượn từ các ngôn ngữ châu Âu đã được Việt hóa gần như hoàn toàn, đặc biệt là các từ đơn như săm, lốp, bom, tăng (xe tăng), mét (đơn vị đo khoảng cách)... Nhiều từ khác như xà phòng, xi măng, com lê, cà vạt, cà phê, câu lạc bộ... cũng được sử dụng rộng rãi với cách đọc và hình thức chính tả tương tự như từ thuần Việt.

- Không ít từ mượn từ tiếng Pháp, tiếng Anh... được viết nguyên dạng như trong ngôn ngữ gốc, chẳng hạn như video, smartphone, internet, biome... hoặc được viết tách từng âm tiết (theo cách đọc tiếng Việt) với gạch nối giữa các âm tiết, ví dụ: ô-xi, a-xít, nê-ông, ra-đi-ô, ki-lô-gam.... Đôi khi, một từ có thể có cả hai cách viết, chẳng hạn như internet và in-tơ-nét. Tùy theo quy định chính tả của từng loại sách, báo mà cách viết phù hợp sẽ được lựa chọn.

- Tránh lạm dụng từ mượn để không gây khó hiểu hoặc khó chịu cho người nghe, người đọc, đồng thời giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt.

Từ mượn

Câu 1. Đọc đoạn văn sau và thực hiện các yêu cầu:

Do kế hoạch phát triển công nghiệp thiếu bền vững, Trái Đất đang nóng dần lên, băng ở Bắc Cực và Nam Cực đang tan chảy, khiến nước biển dâng cao, nhấn chìm nhiều thành phố, làng mạc, nhiều cánh đồng màu mỡ. Tầng ô-dôn bị thủng nhiều chỗ, đất đai, nước, không khí bị ô nhiễm nặng nề, đe dọa sự sống của muôn loài.

a. Trong đoạn văn trên có nhiều từ là từ mượn, chẳng hạn: kế hoạch, phát triển, công nghiệp, băng, ô-dôn, không khí, ô nhiễm... Theo em, từ nào được vay mượn từ tiếng Hán, từ nào được vay mượn từ tiếng Anh? Vì sao em xác định được như vậy?

• Từ mượn tiếng Hán: kế hoạch, phát triển, công nghiệp, không khí, ô nhiễm.
• Từ mượn tiếng Anh: ô-dôn, băng.

=> Việc xác định các từ mượn trên dựa vào cách viết của từ.

b. Trong các từ mượn như công nghiệp, băng, ô-dôn, ô nhiễm, từ nào gây cho em cảm giác từ mượn rõ nhất? Vì sao?

Từ ô-dôn gây cảm giác là từ mượn rõ nhất. Bởi nhìn vào hình thức cấu tạo của từ.

c. Các yếu tố như không, nhiễm không chỉ xuất hiện trong không khí, ô nhiễm mà còn được dùng để tạo nên nhiều từ khác mà chúng ta vẫn sử dụng hằng ngày. Hãy kể thêm một số từ có những yếu tố ấy và giải thích ý nghĩa của chúng.

• Không: Không quân, không gian, không tưởng, hư không…
• Nhiễm: Truyền nhiễm, lây nhiễm, bất nhiễm, nhiễm trùng…

Câu 2. Qua việc thực hiện các yêu cầu ở bài tập 1, em rút ra nhận xét gì về đặc điểm của vốn từ tiếng Việt?

- Vốn từ tiếng Việt rất phong phú, đa dạng với nhiều từ được mượn từ tiếng nước ngoài.

- Việc chủ động mượn từ nhằm giúp cho ngôn ngữ tiếng Việt thêm giàu có, nhưng cũng tránh lạm dụng làm mất đi sự trong sáng của tiếng Việt.

Câu 3. Hãy diễn đạt lại câu văn sau đây theo hướng thay thế từ mượn bằng từ quen thuộc hoặc dễ hiểu hơn vốn đã có từ lâu trong vốn từ tiếng Việt:

Các fan cuồng thực sự phấn khích, hân hoan khi thấy idol của mình xuất hiện trên cửa chiếc chuyên cơ vừa đáp xuống phi trường.

Gợi ý:

Những người hâm mộ cuồng nhiệt vô cùng phấn khích và hân hoan khi nhìn thấy thần tượng của mình bước ra từ chiếc máy bay riêng vừa hạ cánh xuống sân bay.