Soạn bài Dương phụ hành - Kết nối tri thức Ngữ văn 11: Hướng dẫn chi tiết trang 107 sách Kết nối tri thức tập 1

Bài thơ Dương phụ hành (Bài hành về người thiếu phụ phương Tây) của Cao Bá Quát là một tác phẩm nổi bật trong chương trình Ngữ văn lớp 11, mang đến những góc nhìn sâu sắc về văn học trung đại Việt Nam.

EduTOPS mang đến tài liệu Soạn văn 11: Dương phụ hành, cung cấp nội dung phân tích chi tiết và hữu ích dành cho bạn đọc. Hãy cùng khám phá ngay sau đây.

1. Soạn bài Dương phụ hành siêu ngắn

Câu 1. So sánh và chỉ ra những điểm khác biệt giữa bản dịch thơ và nguyên tác.

- Câu 1: “y như tuyết” nghĩa là áo trắng như tuyết, nhưng bản dịch “áo trắng phau” không thể hiện được vẻ thanh khiết tinh khôi.

- Câu 7: “phiên thân” có nghĩa là nghiêng mình, nhưng bản dịch “uốn éo” chỉ gợi được dáng điệu mà chưa diễn tả hết sự duyên dáng.

Câu 2. Xác định thời gian, không gian và sự việc chính trong câu chuyện được kể trong bài thơ.

- Thời gian và không gian: đêm trăng trên biển, con tàu chở người thiếu phụ phương Tây và con thuyền của “người Nam trong cảnh biệt ly”.

- Sự việc chính: người thiếu phụ tựa vai chồng trong đêm trăng, nhìn thấy thuyền Nam có ánh đèn, liền kéo áo và nói với chồng.

Câu 3. Chỉ ra những chi tiết miêu tả người thiếu phụ phương Tây và nêu đặc điểm nổi bật của hình tượng này.

- Chi tiết miêu tả: áo trắng như tuyết, tựa vai chồng, dáng điệu duyên dáng.

- Đặc điểm nổi bật: sang trọng, trẻ trung và đầy quyến rũ.

Câu 4. Hình tượng người thiếu phụ phương Tây được tái hiện qua cái nhìn của một nhà Nho và nhà thơ phương Đông. Hãy phân tích cảm xúc và thái độ của tác giả từ các điểm nhìn đó.

Thái độ ngạc nhiên, cảm giác ngỡ ngàng khi chứng kiến những điều mới lạ, nhưng không hề kỳ thị hay phủ định, mà thể hiện sự tôn trọng và khách quan.

Câu 5. Phân tích tâm trạng nhân vật trữ tình trong câu thơ kết và ý nghĩa được gợi mở từ câu thơ này.

- Đồng cảm và trân trọng hạnh phúc của vợ chồng người thiếu phụ phương Tây.

- Lời “trách” của người Nam trong cảnh biệt ly khiến mạch cảm xúc được tiếp nối và mở rộng hơn.

- Vẻ hồn nhiên, vô tư của người thiếu phụ đang sống trong tình yêu và được yêu thương.

Câu 6. Khi đọc bài thơ, bạn có cảm nhận gì về tư tưởng và tâm hồn của tác giả?

Tư tưởng và tâm hồn tác giả: tiến bộ, sâu sắc và đầy tinh tế.

2. Hướng dẫn soạn bài Dương phụ hành chi tiết và đầy đủ

2.1 Trước khi đọc

Câu 1. Theo bạn, khi đặt chân đến một vùng đất mới và tiếp xúc với một nền văn hóa khác, con người thường có những phản ứng hoặc cảm xúc gì trước những điều mới lạ?

Cảm xúc thường thấy: sự ngạc nhiên, niềm vui và hứng thú trước những điều mới mẻ và thú vị.

Câu 2. Bạn đã từng biết hoặc nghe câu chuyện nào thú vị về sự giao thoa văn hóa giữa phương Đông và phương Tây? Hãy chia sẻ câu chuyện đó.

Những ảnh hưởng văn hóa như tổ chức tiệc sinh nhật, đón Giáng sinh,...

2.2 Sau khi đọc

Câu 1. So sánh và chỉ ra những điểm khác biệt giữa bản dịch thơ và nguyên tác.

- Câu thơ số 1: “y như tuyết” nghĩa là áo trắng như tuyết, nhưng bản dịch “áo trắng phau” chỉ gợi về màu sắc mà không thể hiện được vẻ thanh khiết và thiện cảm của nhân vật trữ tình.

- Câu thơ số 7: Từ “phiên thân” có nghĩa là nghiêng mình, nhưng bản dịch “uốn éo” chỉ gợi dáng điệu mà không diễn tả được sự dịu dàng, nũng nịu trong nguyên tác.

Câu 2. Xác định thời gian, không gian và sự việc chính trong câu chuyện được kể trong bài thơ.

- Thời gian và không gian: Đêm trăng trên biển, con tàu chở người thiếu phụ phương Tây và con thuyền của “người Nam trong cảnh biệt ly”.

- Sự việc chính: Người thiếu phụ tựa vai chồng trong đêm trăng, nhìn thấy thuyền Nam có ánh đèn, kéo áo nói với chồng; cầm cốc sữa một cách hờ hững, gió lạnh khiến nàng nghiêng mình đòi chồng đỡ dậy.

Câu 3. Chỉ ra những chi tiết miêu tả người thiếu phụ phương Tây và nêu đặc điểm nổi bật của hình tượng này.

- Chi tiết miêu tả: trang phục (áo trắng như tuyết), tư thế (tựa vai chồng), cử chỉ (nhìn thuyền Nam, kéo áo thì thầm với chồng, cầm cốc sữa hờ hững, nghiêng mình đòi chồng đỡ dậy).

- Đặc điểm nổi bật của nhân vật:

• Vẻ ngoài sang trọng, trẻ trung và duyên dáng (áo trắng thanh khiết nổi bật dưới ánh trăng), cử chỉ tự nhiên, chủ động và kiều diễm.
• Nếp sinh hoạt của một cuộc sống sung túc, đầm ấm và hạnh phúc (cầm cốc sữa, thể hiện tình yêu với chồng).

Câu 4. Hình tượng người thiếu phụ phương Tây được tái hiện qua cái nhìn của một nhà Nho và nhà thơ phương Đông. Hãy phân tích cảm xúc và thái độ của tác giả từ các điểm nhìn đó.

- Theo quan niệm Nho giáo, người vợ có trách nhiệm “nâng khăn sửa túi”, chăm sóc và chiều chuộng chồng một cách khiêm nhường, lễ phép.

- Tác giả bày tỏ sự ngạc nhiên, ngỡ ngàng khi chứng kiến những điều mới lạ, nhưng không hề kỳ thị hay phủ định, mà thể hiện sự tôn trọng và khách quan.

Câu 5. Phân tích tâm trạng nhân vật trữ tình trong câu thơ kết và ý nghĩa được gợi mở từ câu thơ này.

- Đồng cảm và trân trọng hạnh phúc của vợ chồng người thiếu phụ phương Tây, đồng thời bày tỏ nỗi nhớ thương và khao khát hạnh phúc gia đình.

- Lời “trách” của người Nam trong cảnh biệt ly khiến mạch cảm xúc được tiếp nối và mở rộng hơn. Đây là khoảnh khắc nhân vật trữ tình trực tiếp bộc lộ cảm xúc, thái độ trước những gì chứng kiến và gửi gắm nỗi niềm tâm sự.

- Vẻ hồn nhiên, vô tư của người thiếu phụ đang yêu và được yêu càng làm sâu sắc thêm nỗi sầu li biệt, nỗi nhớ thương da diết và khát vọng đoàn tụ trong tâm hồn nhà thơ Cao Bá Quát.

Câu 6. Khi đọc bài thơ, bạn cảm nhận được những gì về tư tưởng và tâm hồn của tác giả?

• Thể hiện những quan niệm mới mẻ, tiến bộ và sâu sắc về cuộc sống.
• Thể hiện một cách chân thành, tinh tế và cảm động về tình yêu và hạnh phúc lứa đôi.

2.3 Kết nối đọc - viết

Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) trình bày điều bạn tâm đắc nhất ở bài thơ Dương phụ hành.

Gợi ý:

Bài thơ Dương phụ hành thể hiện cái nhìn tiến bộ của nhà thơ. Trong quan niệm Nho giáo, người vợ có trách nhiệm “nâng khăn sửa túi”, chăm sóc và chiều chuộng chồng một cách khiêm nhường, lễ phép. Tuy nhiên, nhân vật trữ tình lại chứng kiến hình ảnh người thiếu phụ tựa vai chồng trong đêm trăng, khi thấy thuyền Nam có ánh đèn, liền kéo áo nói với chồng. Người thiếu phụ cầm cốc sữa một cách hờ hững, gió lạnh khiến nàng không chịu nổi, nghiêng mình đòi chồng đỡ dậy. Cảnh tượng này khiến nhân vật trữ tình ngạc nhiên, ngỡ ngàng nhưng không hề kỳ thị hay phủ định, mà thể hiện sự tôn trọng và khách quan. Vẻ hồn nhiên, vô tư của người thiếu phụ đang yêu và được yêu càng làm sâu sắc thêm nỗi sầu li biệt, nỗi nhớ thương da diết và khát vọng đoàn tụ trong lòng nhà thơ Cao Bá Quát. Sự đồng cảm và tán thưởng được tác giả thể hiện một cách nhẹ nhàng, kín đáo, cho thấy cái nhìn tiến bộ và nhân văn của ông.