Soạn bài Thực hành đọc: Ngôn chí, Bạch Đằng hải khẩu - Kết nối tri thức 10 Ngữ văn lớp 10 trang 34 sách Kết nối tri thức tập 2

Trong Bài 6: Nguyễn Trãi - “Dành còn để trợ dân này”, thuộc sách Kết nối tri thức môn Ngữ văn lớp 10, học sinh sẽ được thực hành đọc hai tác phẩm: Ngôn chí và Bạch Đằng hải khẩu. Qua đó, các em sẽ khám phá sâu sắc hơn về tư tưởng nhân văn và nghệ thuật ngôn từ của Nguyễn Trãi.

Chính vì vậy, EduTOPS xin giới thiệu tài liệu Soạn văn 10: Ngôn chí, Bạch Đằng hải khẩu, mời bạn đọc cùng tham khảo để chuẩn bị bài học một cách hiệu quả và sâu sắc hơn.

Thực hành đọc: Ngôn chí, Bạch Đằng hải khẩu - Khám phá tinh hoa văn học Nguyễn Trãi

Ngôn chí - Khúc ca về thiên nhiên và tâm hồn thanh cao

1. Đề tài, thi liệu, thể loại của văn bản

• Đề tài: Thiên nhiên - Nguồn cảm hứng bất tận của thi ca
• Thi liệu: Giản dị, mộc mạc, gần gũi với đời sống dân dã
• Thể loại: Thơ Nôm Đường luật - Sự kết hợp tinh tế giữa truyền thống và sáng tạo

2. Hình tượng thiên nhiên và tâm trạng của nhân vật trữ tình

• Hình tượng thiên nhiên: Vẻ đẹp chốn thôn quê dân dã, yên bình, như một bức tranh thủy mặc đầy thi vị
• Tâm trạng của nhân vật trữ tình: Lạc quan, thư thái, hòa mình vào thiên nhiên để tìm sự thanh thản

3. Các yếu tố nghệ thuật đặc sắc

• Kết hợp hài hoà từ Hán Việt và Thuần Việt, tạo nên sự phong phú trong ngôn ngữ
• Vận dụng nhuần nhuyễn thể thơ thất ngôn bát cú, xen lẫn câu thơ lục ngôn “áo mặc nài chi gấm là” - một nét độc đáo trong phong cách sáng tác

4. Vẻ đẹp tư tưởng, tâm hồn tác giả

Vẻ đẹp tư tưởng, tâm hồn tác giả: Tâm hồn thanh cao, lựa chọn lối sống ẩn dật, tránh khỏi chốn quan trường nhiều cạm bẫy, giữ trọn cốt cách trong sạch. Đó là sự kết tinh của một nhân cách lớn, một tâm hồn nghệ sĩ đích thực.

Bạch Đằng hải khẩu

1. Đề tài, thi liệu, thể loại của văn bản

• Đề tài: Tình yêu quê hương, đất nước
• Thể loại: Thơ chữ Hán (Thất ngôn bát cú Đường luật)

2. Cảm hứng lịch sử và cảm hứng thế sự trong văn bản

- Cảm hứng lịch sử: Niềm tự hào trước chiến thắng lẫy lừng của dân tộc trên dòng sông Bạch Đằng

- Cảm hứng thế sự: Nỗi buồn thương trước sự đổi thay của xã hội đương thời

3. Niềm tự hào về mảnh đất chiến địa, từng lưu dấu nhiều chiến công hiển hách của cha ông

“Sóc phong xuy hải khí lăng lăng
Khinh khởi ngâm phàm quá Bạch Đằng
Ngạc đoạn kình khoa sơn khúc khúc
Qua trầm kích chiết ngạn tằng tằng...”

=> Dòng sông Bạch Đằng đã chứng kiến biết bao chiến công hiển hách của quân dân ta.

4. Sự suy ngẫm sâu sắc của tác giả về lịch sử

Bài thơ: Tôn vinh công đức của các vua Trần, cũng như các vị tướng tài cùng nhân dân đã chiến đấu, chiến thắng vang dội trên sông Bạch Đằng. Khi nhắc về quá khứ, Nguyễn Trãi nhằm gửi gắm niềm băn khoăn, trăn trở trước hiện tại.