Soạn bài Ôn tập trang 16 - Ngữ văn lớp 8 sách Chân trời sáng tạo tập 2: Hướng dẫn chi tiết và sáng tạo

Nhằm hỗ trợ học sinh ôn tập và hệ thống hóa kiến thức một cách hiệu quả, EduTOPS xin giới thiệu tài liệu Soạn văn 8: Ôn tập trang 16. Tài liệu này được thiết kế để giúp các em nắm vững nội dung và chuẩn bị tốt nhất cho các bài học.

Tài liệu của chúng tôi sẽ là nguồn tham khảo hữu ích dành cho học sinh lớp 8 trong quá trình chuẩn bị bài. Mời quý độc giả cùng khám phá chi tiết ngay sau đây.

Soạn bài Ôn tập trang 16 - Hướng dẫn chi tiết và sáng tạo

Câu 1. Tóm tắt các đặc điểm nổi bật của thể thơ thất ngôn bát cú và tứ tuyệt luật Đường.

a. Thất ngôn bát cú: mỗi bài gồm tám câu, mỗi câu có bảy chữ.

- Đặc điểm của thể thơ thất ngôn bát cú đường luật:

• Bố cục chia thành 4 phần: đề, thực, luận, kết
• Luật bằng trắc: nhất - tam - ngũ bất luận, nhị - tứ - lục phân minh (tiếng thứ 1, 3 và 5 không cần tuân theo luật bằng trắc, còn tiếng 2, 4, 6 phải tuân theo luật bằng trắc); nếu tiếng thứ 2 của câu 1 là thanh bằng thì bài thơ theo luật bằng và ngược lại
• Gieo vần ở cuối các câu 1, 2, 4, 6, 8.
• Niêm: câu 1 với câu 8, câu 2 và câu 3, câu 4 và câu 5, câu 6 và câu 7.
• Nhịp: 2/2/3 hoặc 4/3
• Đối: câu thứ 3 đối với câu thứ 4, câu thứ 5 đối với câu thứ 6

b. Tứ tuyệt luật Đường: mỗi bài gồm bốn câu, mỗi câu có bảy chữ.

- Đặc điểm của thể thơ tứ tuyệt luật Đường:

• Bố cục chia thành 4 phần: khai, thừa, chuyển, hợp
• Luật bằng trắc: nhất - tam - ngũ bất luận, nhị - tứ - lục phân minh (tiếng thứ 1, 3 và 5 không cần tuân theo luật bằng trắc, còn tiếng 2, 4, 6 phải tuân theo luật bằng trắc); nếu tiếng thứ 2 của câu 1 là thanh bằng thì bài thơ theo luật bằng và ngược lại
• Gieo vần ở cuối các câu 1, 2, 4.
• Niêm: câu 1 với câu 4, câu 2 với câu 3
• Nhịp: 2/2/3 hoặc 4/3
• Đối: không có quy định cụ thể

Câu 2. Đọc lại các văn bản đã học trong bài và điền thông tin vào bảng sau:

Câu 3. Nhận xét về bố cục, niêm, luật, vần, nhịp của bài thơ sau:

“Tiếng suối trong như tiếng hát xa
Trăng lồng cổ thụ, bóng lồng hoa
Cảnh khuya như vẽ, người chưa ngủ,
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà.”

(Hồ Chí Minh, Cảnh Khuya)

- Bố cục gồm 2 phần:

• Phần 1. Hai câu thơ đầu: miêu tả khung cảnh thiên nhiên thơ mộng
• Phần 2. Hai câu thơ sau: hình ảnh con người trăn trở vì nỗi lo cho đất nước.

- Niêm: chữ thứ hai của câu 1 (trắc) niêm với chữ thứ hai của câu 4 (trắc), chữ thứ hai của câu 2 (bằng) niêm với chữ thứ hai của câu 3 (bằng)

- Luật trắc, vần bằng

- Vần chỉ hiệp một vần ở câu 1, 2 và 4 (xa - hoa - nhà)

- Nhịp: 3/4 ở câu đầu và 2/2/3 hoặc 4/3 ở các câu sau

Câu 4. Xác định biện pháp đảo ngữ và nêu tác dụng của biện pháp ấy trong trường hợp sau:

“Xiên ngang mặt đất, rêu từng đám,
Đâm toạc chân mây, đá mấy hòn”

(Hồ Xuân Hương, Tự tình II)

- Biện pháp tu từ đảo ngữ:

• Ở cấp độ cụm từ: từ “rêu”, “đá” được đảo lên trước “từng đám”, “mấy hòn”
• Ở cấp độ câu thì vị ngữ được đảo lên trước chủ ngữ: “Xiên ngang mặt đất/rêu từng đám”, “Đâm toạc chân mây/đá mấy hòn”

- Tác dụng: Nhấn mạnh vào vẻ đẹp của thiên nhiên với sức sống mãnh liệt đang trỗi dậy, làm tăng sức gợi hình cho sự diễn đạt của câu thơ.

Câu 5. Câu hỏi trong đoạn thơ dưới đây có phải là câu hỏi tu từ không? Nhận xét hiệu quả của câu hỏi này trong việc thể hiện nội dung của đoạn thơ.

"Năm nay đào lại nở
Không thấy ông đồ xưa
Những người muôn năm cũ
Hồn ở đâu bây giờ?"

(Vũ Đình Liên, Ông đồ)

Gợi ý:

Câu hỏi trên là câu hỏi tu từ, người hỏi không nhằm mục đích tìm câu trả lời. Qua câu hỏi tu từ, tác giả muốn nhấn mạnh nỗi nhớ thương, tiếc nuối về hình ảnh đẹp đẽ của một thời đã qua.

Câu 6. Em rút ra được bài học gì khi viết bài văn kể lại một hoạt động xã hội có ý nghĩa tích cực đối với cộng đồng?

- Xác định được hoạt động xã hội mang ý nghĩa tích cực và có tác động đến cộng đồng.

- Tìm hiểu sâu về giá trị và ý nghĩa của hoạt động xã hội đó đối với đời sống con người.

- Lên ý tưởng và xây dựng dàn ý chi tiết cho bài viết.

- Triển khai các ý tưởng thành bài văn hoàn chỉnh, chú trọng cách diễn đạt mạch lạc và hấp dẫn.

- Đọc lại và chỉnh sửa bài viết để đảm bảo tính chính xác và trau chuốt ngôn từ.

Câu 7. Ghi lại ít nhất hai kinh nghiệm về cách nghe và tóm tắt nội dung thuyết trình của người khác.

• Xác định mục đích nghe: hiểu rõ ý nghĩa của hoạt động xã hội, học hỏi kỹ năng thuyết trình,...
• Tìm hiểu trước về hoạt động xã hội sẽ được nghe thuyết trình để có cái nhìn tổng quan.
• Chuẩn bị giấy, bút để ghi chép lại những thông tin quan trọng và ý chính.

• Tóm tắt lại ý chính của bài thuyết trình theo cách hiểu của bản thân (sử dụng sơ đồ, ký hiệu,...)
• Ghi lại những câu hỏi hoặc vấn đề muốn trao đổi thêm với người nói.
• …

Câu 8. Từ những nội dung đã học trong bài này, em hiểu thế nào về tình yêu Tổ quốc?

Tình yêu Tổ quốc trước hết là sự gắn bó, yêu mến và tự hào của con người với đất nước mình. Trong thời chiến, tình yêu ấy thể hiện qua hành động đấu tranh, sẵn sàng hy sinh để giành lại độc lập. Ở thời bình, tình yêu Tổ quốc được thể hiện qua những hành động giản dị như lòng biết ơn, yêu mến những người đã sinh thành, dạy dỗ chúng ta. Đó cũng là mong muốn học tập, cống hiến để xây dựng quê hương ngày càng giàu đẹp. Tình yêu ấy còn thể hiện qua việc bảo vệ và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống, cũng như quyết tâm bảo vệ đất nước trong những thời điểm khó khăn như chiến tranh, thiên tai, dịch bệnh. Đôi khi, tình yêu Tổ quốc chỉ đơn giản là yêu mến cánh đồng, xóm làng, con đường thân thuộc nơi ta sinh ra và lớn lên.