Soạn bài Nói với con - Ngữ văn lớp 7 trang 65 sách Kết nối tri thức tập 2: Hướng dẫn chi tiết và sâu sắc

Bài thơ Nói với con là bức tranh chân thực về tình cảm gia đình ấm áp, đồng thời ca ngợi truyền thống lao động cần cù và sức sống mãnh liệt của quê hương, dân tộc. EduTOPS mang đến tài liệu Soạn văn 7: Nói với con, giúp học sinh khám phá sâu sắc hơn giá trị của tác phẩm.

Tài liệu này sẽ là nguồn tham khảo hữu ích dành cho các bạn học sinh lớp 7, hỗ trợ hiệu quả trong quá trình chuẩn bị bài học. Nội dung chi tiết được trình bày ngay sau đây.

Soạn bài Nói với con - Mẫu 1

I. Tác giả

- Y Phương, tên khai sinh Hứa Vĩnh Sước, sinh năm 1948, là nhà thơ người dân tộc Tày.

- Quê quán của ông thuộc huyện Trùng Khánh, tỉnh Cao Bằng.

- Năm 1968, ông nhập ngũ và phục vụ trong quân đội đến năm 1981, sau đó chuyển về công tác tại Sở Văn hóa - Thông tin tỉnh Cao Bằng.

- Năm 1993, ông giữ chức Chủ tịch Hội Văn học Nghệ thuật Cao Bằng và là Ủy viên Ban Chấp hành Hội Nhà văn Việt Nam khóa VI.

- Năm 2007, Y Phương được vinh dự nhận Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật.

- Thơ của ông mang đậm nét mạnh mẽ, chân thật và trong sáng, phản ánh cách tư duy giàu hình ảnh của người miền núi.

- Một số tác phẩm tiêu biểu: Nói với con (1980), Người núi hoa (1982), Tiếng hát tháng giêng (1986), Lửa hồng một góc (1987), Lời chúc (1991), Đàn then (1996), Thơ Y Phương (2002)...

II. Tác phẩm

1. Bố cục

• Phần 1. Từ đầu đến “Ngày đầu tiên đẹp nhất trên đời”: Người cha nói với con về tình cảm cội nguồn và sự gắn bó với gia đình.
• Phần 2. Còn lại: Người cha nhắc nhở con về truyền thống cao đẹp của quê hương, mong con tiếp nối và phát huy những giá trị đó.

2. Thể thơ

Thể thơ tự do

3. Ý nghĩa nhan đề

Nhan đề “Nói với con” tuy ngắn gọn, giản dị nhưng ẩn chứa nhiều tầng ý nghĩa sâu sắc. Động từ “nói” kết hợp với đối tượng “con” và quan hệ từ “với” tạo nên một nhan đề mang tính khái quát cao. Bài thơ là lời tâm tình, trò chuyện của người cha dành cho đứa con thân yêu. Qua đó, tác giả gửi gắm thông điệp về việc tiếp nối và phát huy những truyền thống tốt đẹp của quê hương, dân tộc. Đồng thời, người cha cũng nhắc nhở con phải luôn nhớ về cội nguồn, sống sao cho xứng đáng với những giá trị mà gia đình và quê hương đã trao tặng.

II. Đọc - hiểu văn bản

1. Người cha nói với con về tình cảm cội nguồn

- Người cha nhắc nhở con về nguồn cội sinh dưỡng, nơi con được nuôi dưỡng và lớn lên:

“Chân phải bước tới cha
Chân trái bước tới mẹ
Một bước chạm tiếng nói
Hai bước tới tiếng cười”

- Con trưởng thành trong vòng tay yêu thương, sự nâng niu và kỳ vọng của cha mẹ.

- Những hình ảnh cụ thể như “chân phải - chân trái”, “tiếng nói - tiếng cười”, “một bước - hai bước” gợi lên sự gắn kết thiêng liêng giữa cha mẹ và con cái.

=> Tạo nên một không gian ấm áp, tràn đầy tình yêu thương và hạnh phúc.

2. Người cha cho con biết niềm vui của lao động và tình nghĩa của quê hương

- Con lớn lên trong nhịp sống lao động tươi vui, trong câu hát và tình yêu thương của “người đồng mình”: “Đan lờ cài nan hoa/Vách nhà ken câu hát”.

- Thiên nhiên che chở, nuôi dưỡng tâm hồn và lối sống của con: “Rừng cho hoa/Con đường cho những tấm lòng”.

- Người cha nhắc đến “ngày cưới” - ngày trọng đại và đẹp nhất trong cuộc đời - như một điểm tựa của hạnh phúc gia đình.

- Khi nói về quê hương, người cha tự hào về sức sống bền bỉ, mạnh mẽ và cao đẹp của quê hương, đồng thời mong con tiếp nối và phát huy những giá trị ấy:

• Cụm từ “người đồng mình” được lặp lại nhiều lần, khẳng định phẩm chất giản dị, mộc mạc nhưng đầy tình nghĩa của những người cùng quê hương.
• Phẩm chất của “người đồng mình” được khắc họa qua lời tâm tình chân thành của người cha.

=> Bằng việc sử dụng điệp từ, điệp ngữ và cách so sánh cụ thể, kết hợp với câu văn ngắn dài đa dạng, lời tâm tình của người cha đã khẳng định rằng dù cuộc sống có nhiều khó khăn, người miền núi vẫn luôn kiên cường, mạnh mẽ và gắn bó thiết tha với quê hương.

- Những mong muốn sâu sắc của người cha dành cho con:

• Cha mong con luôn thủy chung, gắn bó với quê hương, nơi chôn rau cắt rốn.
• Con hãy biết đối mặt với khó khăn, thử thách bằng ý chí kiên cường và niềm tin vững chắc.
• Người cha nhắn nhủ con phải tự hào về truyền thống tốt đẹp và lối sống đầy nghĩa tình của quê hương và những người đồng mình.
• Cha mong con sống một cuộc đời cao thượng, biết tự trọng, chân thật dù giản dị, mộc mạc để xứng đáng với những giá trị của người đồng mình.
• Con hãy tự tin bước đi, vì sau lưng con luôn có gia đình, quê hương, và trong tim con sẵn có những phẩm chất quý báu của “người đồng mình”.

Soạn bài Nói với con - Mẫu 2

Câu 1. Nói với con thể hiện tình cảm của người cha dành cho con, nhưng qua đó, nhà thơ còn hướng đến những đối tượng nào khác?

Nói với con không chỉ thể hiện tình cảm của người cha dành cho con mà còn hướng đến tất cả mọi người, giúp họ hiểu được tình cảm gia đình ấm áp, cũng như truyền thống cần cù và sức sống mãnh liệt của quê hương, dân tộc.

Câu 2. Qua những lời tâm tình, căn dặn, người cha muốn nhắn nhủ con những điều gì?

Người cha muốn nhắn nhủ con về tình cảm cội nguồn, cũng như những truyền thống tốt đẹp của quê hương, đất nước.

Câu 3. Người cha đã nhìn nhận như thế nào về mối quan hệ giữa “con” với gia đình, quê hương, xứ sở? Những mối quan hệ ấy có ý nghĩa gì đối với sự trưởng thành của “con”?

- Mối quan hệ giữa “con” với gia đình: Con được lớn lên trong tình yêu thương, sự bao bọc và nâng niu của cha mẹ: “Chân phải bước tới cha… Hai bước chạm tiếng cười”.

- Mối quan hệ giữa “con” với quê hương, xứ sở:

• Con sẽ trưởng thành trong nhịp sống lao động, câu hát và tình yêu thương của người đồng mình: “Đan lờ cài nan hoa/Vách nhà ken câu hát”.
• Thiên nhiên che chở, nuôi dưỡng tâm hồn và lối sống của con: “Sống trên đá không chê đá gập ghềnh… lên thác xuống ghềnh”.

- Ý nghĩa: Những mối quan hệ này giúp con học được những giá trị tốt đẹp, biết sống một cách ý nghĩa và trọn vẹn hơn.

Câu 4. Vẻ đẹp tâm hồn và sức sống mãnh liệt, bền bỉ của “người đồng mình” được thể hiện như thế nào trong bài thơ? Nói về “người đồng mình”, người cha muốn nhắn gửi con điều gì?

- Vẻ đẹp của “người đồng mình”:

Tài hoa, lãng mạn và có đời sống tâm hồn phong phú:

“Người đồng mình yêu lắm con ơi
Đan lờ cài nan hoa
Vách nhà ken câu hát”.

- Sống vất vả nhưng mạnh mẽ, khoáng đạt, gắn bó bền chặt với quê hương dù còn nhiều khó khăn, cực nhọc. Qua đó, người cha mong con sống có nghĩa tình với quê hương, biết chấp nhận và vượt qua gian nan thử thách bằng ý chí kiên cường.

“Người đồng mình thương lắm con ơi
Cao đo nỗi buồn
Xa nuôi chí lớn
Dẫu làm sao thì cha vẫn muốn
Sống trên đá không chê đá gập ghềnh
Sống trong thung không chê thung nghèo đói
Sống như sông như suối
Lên thác xuống ghềnh
Không lo cực nhọc”

- Giản dị, mộc mạc nhưng ai cũng giàu chí khí, niềm tin (chẳng mấy ai nhỏ bé) và sự lao động cần cù trên quê hương, có tập quán tốt đẹp. Từ đó, người cha mong con sẽ biết tự hào, giữ gìn truyền thống của quê hương và vươn lên trong cuộc sống:

“Người đồng mình thô sơ da thịt
Chẳng mấy ai nhỏ bé đâu con
Người đồng mình tự đục đá kê cao quê hương
Còn quê hương thì làm phong tục”

- Người cha muốn con học tập những phẩm chất tốt đẹp của người đồng mình, sống sao cho xứng đáng với quê hương.

Câu 5. Nêu cảm nhận của em về nghệ thuật của bài thơ.

• Từ ngữ, hình ảnh mộc mạc, có sức gợi tả, mang tính khái quát mà giàu chất thơ, độc đáo và đậm chất dân tộc.
• Giọng điệu tha thiết, nhẹ nhàng như lời thủ thỉ, tâm sự của người cha với đứa con…

Soạn bài Nói với con - Mẫu 3

Câu 1. Nói với con thể hiện tình cảm của người cha dành cho con, nhưng qua đó, nhà thơ còn hướng đến những đối tượng nào khác?

Nhà thơ còn hướng đến mọi người, giúp họ thấu hiểu và đồng cảm với những thông điệp sâu sắc được gửi gắm trong bài thơ.

Câu 2. Qua những lời tâm tình, căn dặn, người cha muốn nhắn nhủ con những điều gì?

Người cha muốn nhắn nhủ con phải luôn ghi nhớ tình cảm gia đình, tự hào về quê hương, và ý thức được những phẩm chất tốt đẹp để sống xứng đáng với cốt cách của con người quê hương.

Câu 3. Người cha đã nhìn nhận như thế nào về mối quan hệ giữa “con” với gia đình, quê hương, xứ sở? Những mối quan hệ ấy có ý nghĩa gì đối với sự trưởng thành của “con”?

- Mối quan hệ giữa “con” với gia đình vô cùng tự nhiên. Con được cha mẹ sinh ra, nuôi dưỡng và bảo vệ. Trên mọi bước đường, cha mẹ luôn dõi theo và chia sẻ cùng con.

- Mối quan hệ giữa “con” với quê hương, xứ sở gắn bó, thân thiết. Quê hương không chỉ là nơi con sinh ra mà còn là nơi hun đúc nghị lực sống và tâm hồn của con.

- Những mối quan hệ này có ý nghĩa quan trọng đối với sự trưởng thành của con: giúp con học được những điều tốt đẹp và biết sống một cách ý nghĩa hơn.

Câu 4. Vẻ đẹp tâm hồn và sức sống mãnh liệt, bền bỉ của “người đồng mình” được thể hiện như thế nào trong bài thơ? Nói về “người đồng mình”, người cha muốn nhắn gửi con điều gì?

- Vẻ đẹp tâm hồn và sức sống mãnh liệt, bền bỉ của “người đồng mình” được thể hiện:

• Sự tài hoa, lãng mạn và đời sống tâm hồn phong phú: “Người đồng mình yêu lắm con ơi/ Đan lờ cài nan hoa/ Vách nhà ken câu hát”.
• Biết lo toan, giàu mơ ước và nghị lực: “Người đồng mình thương lắm con ơi!/ Cao đo nỗi buồn/ Xa nuôi chí lớn”.
• Dù sống trong nghèo khổ, gian nan vẫn thủy chung gắn bó với quê hương, cội nguồn: “Sống trên đá không chê đá gập ghềnh/ Sống trong thung không chê thung nghèo đói/ Sống như sông như suối/ Lên thác xuống ghềnh/ Không lo cực nhọc”.
• Ý thức tự lập, tự cường và tinh thần tự tôn dân tộc; chân chất, giản dị nhưng có cốt cách cao quý: “Người đồng mình thô sơ da thịt/ Chẳng mấy ai nhỏ bé đâu con”.

- Người cha muốn con thấu hiểu, yêu thương và tự hào về “người đồng mình”, từ đó sống có cốt cách cao đẹp, xứng đáng là một phần của quê hương, xứ sở.

Câu 5. Nêu cảm nhận của em về nghệ thuật của bài thơ.

Những đặc sắc nghệ thuật trong bài thơ “Nói với con” của Y Phương:

• Thể thơ tự do, linh hoạt trong diễn đạt nhưng vẫn giữ được vần điệu nhịp nhàng, tạo nên sự uyển chuyển và hấp dẫn.
• Giọng điệu thủ thỉ, tâm tình, mang lại cảm giác ấm áp, gần gũi và đáng tin cậy.
• Bố cục chặt chẽ, mạch lạc, dẫn dắt người đọc một cách tự nhiên, giúp những lời dặn dò và tâm tình dễ dàng thấm sâu và thuyết phục.
• Hình ảnh thơ cụ thể nhưng mang tính khái quát cao, mộc mạc mà vẫn giàu chất thơ, thể hiện rõ nét bản sắc thơ ca miền núi.