Soạn bài Huyện Trìa xử án - Chân trời sáng tạo 10: Hướng dẫn chi tiết Ngữ văn lớp 10 trang 118 sách Chân trời sáng tạo tập 1

EduTOPS mang đến tài liệu Soạn văn 10: Huyện Trìa xử án, một nguồn tham khảo quý giá giúp học sinh chuẩn bị bài học một cách hiệu quả và sâu sắc.

Mời các bạn học sinh lớp 10 cùng khám phá nội dung chi tiết được chúng tôi biên soạn và chia sẻ ngay dưới đây.

Hướng dẫn chi tiết Soạn bài Huyện Trìa xử án - Tác phẩm văn học đặc sắc trong chương trình Ngữ văn lớp 10

Trước khi đọc

Bạn đã từng khám phá về thế giới của những sinh vật nhỏ bé như nghêu, sò, ốc, hến, hà, hàu, trìa chưa? Bạn có cảm nhận gì khi những cái tên này được sử dụng để đặt cho các nhân vật trong tác phẩm văn học?

Gợi ý:

Những sinh vật nhỏ bé này thường sống dưới nước, mang vẻ đẹp bình dị và gần gũi. Việc sử dụng tên của chúng để đặt cho nhân vật trong văn học không chỉ tạo sự thân thuộc mà còn khơi gợi sự tò mò và hứng thú đặc biệt cho độc giả.

Đọc văn bản

Câu 1. Những lời khai của Trùm Sò (kẻ bị buộc tội trộm cắp) liệu có nhận được sự quan tâm và xem xét kỹ lưỡng từ Huyện Trìa và Đề Hầu hay không?

Những lời khai của Trùm Sò đã không nhận được sự chú ý từ Huyện Trìa và Đề Hầu.

Câu 2. Trong đoạn này, Đề Hầu đang nói về ai và nói với ai?

Đề Hầu đang nói về Huyện Trìa và tự độc thoại với chính mình.

Câu 3. Phán quyết của Huyện Trìa có dựa trên sự thật khách quan và liệu có đảm bảo công bằng cho cả hai phía: vợ chồng Trùm Sò và Thị Hến không?

Phán quyết của Huyện Trìa không dựa trên sự thật và cũng không đem lại công bằng cho các bên liên quan.

Sau khi đọc

Câu 1. Xác định đặc điểm ngôn ngữ kịch trong văn bản Huyện Trìa xử án bằng cách thực hiện các yêu cầu sau:

a. Nêu ví dụ về lời đối thoại, độc thoại, bàng thoại của nhân vật và lời chỉ dẫn sân khấu.

b. Cho biết nhân vật nào có số lượt lời nhiều nhất và giải thích lý do.

c. Chỉ ra một số dấu hiệu cho thấy các lời thoại của nhân vật trong văn bản mang đặc điểm của thơ hoặc văn vần.

d. Giải thích vì sao trong lời thoại của nhân vật, một số từ ngữ lại được tách riêng và đặt trong ngoặc đơn. Ví dụ:

ĐỀ HẦU: (- Dạ, thưa quan bọn này!)

...

HUYỆN TRÌA:

(Em) Phải năng lên hầu gần quan

(Thời) Ai dám nói vu oan gieo họa
Gợi ý:

a.

- Đối thoại:
Huyện Trìa: Này, Thị Hến!...

Thị Hến: (-Dạ!)

- Độc thoại:

Đề Hầu: - Mụ đà nên tệ
Ông Huyện cũng xằng,
Phen này ông bày mặt thú lang
Huếch với mụ ắt râu trụi lủi

- Bàng thoại:

Huyện Trìa: - Tri huyện Trìa là mỗ

Nội hạt tiếng khen khen ta

b.

• Nhân vật: Huyện Trìa
• Nguyên nhân: Vì đây là một vụ xử án.

c. Vần chân được sử dụng:

Nội hạt tiếng khen khen ta
Cầm đường ngày tháng vào ra
Hoa nguyệt hôm mai thong thả

d. Đây là đoạn chuyển lời trong tuồng.

Câu 2. Chỉ ra mâu thuẫn giữa các nhân vật trước và trong phiên tòa. Phân tích nguyên nhân làm nảy sinh và chuyển hóa mâu thuẫn đó.

- Huyện Trìa và Thị Hến:

• Trước phiên tòa: Quan xử kiện - Người bị kiện
• Sau phiên tòa: Không có mâu thuẫn, Huyện Trìa mủi lòng trước Thị Hến.

- Trùm Sò - Thị Hến:

• Trước phiên tòa: Người kiện - Người bị kiện
• Sau phiên tòa: Thị Hến lại thắng kiện

Câu 3. Từ lời xưng danh (bàng thoại) của Huyện Trìa và lời ông ta đối thoại với các nhân vật trong phiên tòa, hãy nhận xét về tính cách của nhân vật này.

Huyện Trìa là một con người tự kiêu, ham hư vinh.

Câu 4. Bạn có nhận xét gì về tình cảm và cảm xúc của tác giả được thể hiện qua ngôn ngữ kịch trong Huyện Trìa xử án?

Tác giả thể hiện thái độ mỉa mai, châm biếm đối với các nhân vật trong tác phẩm.

Câu 5. Xác định đề tài và nêu cảm hứng chủ đạo của văn bản Huyện Trìa xử án. Theo bạn, tích truyện của vở tuồng Nghêu, Sò, Ốc, Hến bắt nguồn từ đâu? Hãy nêu một vài căn cứ giúp bạn nhận biết văn bản Huyện Trìa xử án (trong vở tuồng Nghêu, Sò, Ốc, Hến) được sáng tác và lưu truyền theo phương thức truyền miệng.

• Đề tài: Thói hư tật xấu trong xã hội xưa
• Cảm hứng chủ đạo: Phê phán những thói hư tật xấu trong xã hội xưa.
• Tích truyện của vở tuồng Nghêu, Sò, Ốc, Hến: Truyền miệng trong dân gian.
• Căn cứ: Nhiều dị bản, không có tác giả…

Câu 6. Từ lời phán quyết cuối cùng của Huyện Trìa, lời than của Trùm Sò, và lời tri ân của Thị Hến, bạn có nhận xét gì về kết quả của phiên tòa?

Phiên tòa diễn ra không công bằng, kết quả có phần thiên vị cho Thị Hến.

Câu 7. Từ việc đọc hiểu văn bản trên, hãy cho biết: khi đọc và phân tích một kịch bản tuồng nói riêng, hoặc văn bản kịch nói chung, chúng ta cần lưu ý những điều gì?

Chúng ta cần lưu ý: Xác định đề tài; Phân tích lời thoại…