Soạn bài Gặp lá cơm nếp - Ngữ văn lớp 7 trang 43 sách Kết nối tri thức tập 1: Hướng dẫn chi tiết và sâu sắc

EduTOPS mang đến tài liệu Soạn văn 7: Gặp lá cơm nếp, một nguồn tri thức quý giá và thiết thực dành cho học sinh.

Học sinh lớp 7 hãy tham khảo ngay để chuẩn bị bài học một cách đầy đủ và hiệu quả. Nội dung chi tiết được trình bày dưới đây.

1. Soạn bài Gặp lá cơm nếp siêu ngắn

Trả lời câu hỏi

Câu 1. (trang 44 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Số tiếng trong mỗi dòng, cách gieo vần, ngắt nhịp và phân chia khổ thơ trong bài Gặp lá cơm nếp có điểm gì khác biệt so với bài Đồng dao mùa xuân?

Hướng dẫn giải:

• Số tiếng: 5
• Vần chân
• Ngắt nhịp: 2/3 hoặc 3/2
• Bài thơ gồm 4 khổ, mỗi khổ bốn dòng, riêng khổ cuối chỉ có 2 dòng.

Câu 2. (trang 44 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Hãy nhận xét về hoàn cảnh khiến người con nhớ đến mẹ và hình ảnh mẹ trong ký ức của người con.

Hướng dẫn giải:

- Hoàn cảnh: Người con xa nhà nhiều năm, bắt gặp lá cơm nếp và nhớ về mẹ.

- Hình ảnh mẹ hiện lên: dịu dàng, đảm đang và chịu thương chịu khó.

Câu 3. (trang 44 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Trong khổ thơ thứ ba, người con bộc lộ những tình cảm và cảm xúc nào? Tại sao những tình cảm ấy lại trào dâng khi “gặp lá cơm nếp”?

Hướng dẫn giải:

- Tình cảm và cảm xúc: yêu thương, trân trọng và xúc động sâu sắc.

- Nguyên nhân: “lá cơm nếp” là hình ảnh quen thuộc, gần gũi với người con từ thuở ấu thơ.

Câu 4. (trang 44 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Em có cảm nhận gì về hình ảnh người con được khắc họa trong bài thơ?

Hướng dẫn giải:

Hình ảnh người con: trưởng thành, giàu tình cảm và luôn hướng về cội nguồn.

Câu 5. (trang 44 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Theo em, thể thơ năm chữ có vai trò gì trong việc diễn đạt cảm xúc của tác giả?

Hướng dẫn giải:

Thể thơ năm chữ giúp nhà thơ truyền tải cảm xúc một cách chân thực và sâu sắc hơn.

Viết kết nối với đọc

Viết đoạn văn (khoảng 5 - 7 câu) chia sẻ cảm nhận của em về nỗi nhớ mẹ da diết của người con trong bài thơ Gặp lá cơm nếp.

Hướng dẫn giải:

• Hoàn cảnh của người con: xa nhà nhiều năm, bắt gặp lá cơm nếp và nhớ về mẹ.
• Tình cảm: nỗi nhớ thương, sự trân trọng dành cho mẹ, quê hương và đất nước.

2. Hướng dẫn Soạn bài Gặp lá cơm nếp chi tiết và đầy đủ

1.1 Trước khi đọc

Câu 1. (trang 43 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Hãy xác định bài thơ thuộc thể thơ năm chữ trong các bài thơ sau: Chuyện cổ nước mình (Lâm Thị Mỹ Dạ), Chuyện cổ tích về loài người (Xuân Quỳnh), Mây và sóng (R. Ta-go), Bắt nạt (Nguyễn Thế Hoàng Linh), Những cánh buồm (Hoàng Trung Thông).

Hướng dẫn giải:

Các bài thơ thuộc thể năm chữ: Chuyện cổ tích về loài người (Xuân Quỳnh), Bắt nạt (Nguyễn Thế Hoàng Linh).

Câu 2. (trang 43 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Xôi là món ăn truyền thống của người Việt. Hãy chia sẻ cảm nhận của em về hương vị đặc trưng của món ăn này.

Hướng dẫn giải:

Xôi là món ăn quen thuộc, mang hương vị đậm đà và đa dạng như xôi gấc, xôi dừa, xôi ngô… Mỗi loại xôi đều có vị dẻo thơm, hấp dẫn và gợi nhớ hương vị quê hương.

1.2 Đọc văn bản

Câu 1. (trang 43 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Xác định số lượng tiếng trong mỗi dòng, cách gieo vần và nhịp điệu của bài thơ.

Hướng dẫn giải:

• Số lượng tiếng trong mỗi dòng: 5
• Vần chân: gặt - mắt, bếp - nếp, được - nước.
• Nhịp thơ: 2/3 hoặc 3/2

Câu 2. (trang 43 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Hình ảnh người mẹ trong ký ức của người con được khắc họa như thế nào?

Hướng dẫn giải:

Hình ảnh người mẹ hiện lên trong ký ức của người con: dịu dàng, đảm đang và giàu tình thương.

Câu 3. (trang 43 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Tình cảm của người con dành cho mẹ và quê hương, đất nước được thể hiện ra sao?

Hướng dẫn giải:

Tình cảm của người con dành cho mẹ và quê hương, đất nước: yêu thương sâu sắc, lòng biết ơn và sự trân trọng.

1.3 Sau khi đọc

Trả lời câu hỏi

Câu 1. (trang 44 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Số tiếng trong mỗi dòng, cách gieo vần, ngắt nhịp và phân chia khổ thơ của bài Gặp lá cơm nếp có điểm gì khác biệt so với bài Đồng dao mùa xuân?

Hướng dẫn giải:

• Số lượng tiếng trong mỗi dòng: 5
• Vần chân: gặt - mắt, bếp - nếp, được - nước.
• Nhịp thơ: 2/3 hoặc 3/2
• Bài thơ gồm 4 khổ, mỗi khổ bốn dòng, riêng khổ cuối chỉ có 2 dòng.

Câu 2. (trang 44 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Hãy nhận xét về hoàn cảnh khiến người con nhớ đến mẹ và hình ảnh mẹ trong ký ức của người con.

Hướng dẫn giải:

- Hoàn cảnh: Người con xa nhà nhiều năm, bắt gặp lá cơm nếp và nhớ về bát xôi mùa gặt của mẹ, nhớ về người mẹ.

- Trong ký ức của người con, hình ảnh mẹ hiện lên: dịu dàng, đảm đang và chịu thương chịu khó.

Câu 3. (trang 44 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Trong khổ thơ thứ ba, người con bộc lộ những tình cảm và cảm xúc nào? Tại sao những tình cảm ấy lại trào dâng khi “gặp lá cơm nếp”?

Hướng dẫn giải:

- Trong khổ thơ thứ ba, người con thể hiện tình cảm yêu thương sâu sắc dành cho mẹ và quê hương, đất nước.

- Những tình cảm, cảm xúc ấy trào dâng trong tâm hồn người con khi “gặp lá cơm nếp”: Hình ảnh này gợi nhớ về hương vị quê hương, mùi thơm của xôi nếp quen thuộc từ thuở ấu thơ, khiến người con dù đi xa vẫn luôn nhớ về.

Câu 4. (trang 44 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Em có cảm nhận gì về hình ảnh người con được khắc họa trong bài thơ?

Hướng dẫn giải:

Hình ảnh người con trong bài thơ là một người xa quê nhiều năm, mang trong lòng tình yêu thương sâu sắc dành cho mẹ và quê hương.

Câu 5. (trang 44 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Theo em, thể thơ năm chữ có vai trò gì trong việc diễn đạt cảm xúc của tác giả?

Hướng dẫn giải:

Thể thơ năm chữ ngắn gọn, linh hoạt và giàu nhịp điệu, giúp nhà thơ truyền tải cảm xúc một cách chân thực và sâu sắc.

Viết kết nối với đọc

Viết đoạn văn (khoảng 5 - 7 câu) chia sẻ cảm nhận của em về nỗi nhớ mẹ da diết của người con trong bài thơ Gặp lá cơm nếp.

Hướng dẫn giải:

Mẫu 1

Bài thơ “Gặp lá cơm nếp” của Thanh Thảo là lời nhắn nhủ sâu sắc về tình mẫu tử thiêng liêng. Tác giả đặt người con vào hoàn cảnh xa nhà nhiều năm, tình cờ bắt gặp lá cơm nếp. Hình ảnh này gợi nhớ về bát xôi mùa gặt - hương vị quê hương mà dù đi đâu cũng không thể quên. Và rồi, hình ảnh người mẹ tảo tần, giản dị hiện lên: “nhặt lá về đun bếp”, “thổi cơm nếp”. Từ đó, nỗi nhớ thương mẹ càng thêm da diết, được bộc lộ qua câu thơ “Mẹ già và đất nước/Chia đều nỗi nhớ thương”. Tình yêu dành cho mẹ và quê hương luôn thường trực trong trái tim người con - đó là thứ tình cảm thiêng liêng và đáng trân trọng nhất.

Mẫu 2

“Gặp lá cơm nếp” của Thanh Thảo là lời gửi gắm tình yêu thương sâu sắc dành cho người mẹ. Nhân vật trữ tình trong bài là một người chiến sĩ xa nhà nhiều năm, tình cờ bắt gặp lá cơm nếp. Hương vị của bát cơm mùa gặt bỗng ùa về, gợi nhớ hình ảnh người mẹ tảo tần, giản dị với những công việc thường ngày như “nhặt lá về đun bếp”, “thổi cơm nếp”. Bát cơm thơm lừng ấy không chỉ mang hương vị quê hương mà còn khắc sâu trong tâm trí người con. Đặc biệt, câu thơ “Mẹ già và đất nước/Chia đều nỗi nhớ thương” đã thể hiện tình yêu của người con dành cho mẹ luôn song hành với tình yêu đất nước. Người con ra đi chiến đấu không chỉ vì độc lập dân tộc mà còn vì mong muốn mang lại cuộc sống bình yên cho mẹ. Bài thơ sử dụng hình ảnh gần gũi, giọng thơ chân thành, góp phần diễn tả cảm xúc chân thực của nhân vật trữ tình. “Gặp lá cơm nếp” là một tác phẩm giàu cảm xúc, để lại nhiều ấn tượng sâu sắc trong lòng độc giả.

3. Hướng dẫn Soạn bài Gặp lá cơm nếp ngắn gọn và súc tích

3.1 Tác giả

- Thanh Thảo, tên khai sinh là Hồ Thành Công, sinh năm 1946.

- Quê quán: huyện Mộ Đức, tỉnh Quảng Ngãi.

- Ông tốt nghiệp khoa Ngữ Văn tại Đại học Tổng hợp Hà Nội.

- Sau đó, Thanh Thảo tham gia kháng chiến chống Mỹ tại chiến trường miền Nam.

- Từ năm 1975, ông chuyển sang hoạt động trong lĩnh vực văn nghệ.

- Năm 2001, ông được trao tặng Giải thưởng Nhà nước về văn học - nghệ thuật.

- Một số tác phẩm tiêu biểu: Những người đi tới biển (trường ca - 1977), Dấu chân qua trảng cỏ (thơ - 1978), Những ngọn sóng mặt trời (trường ca - 1981), Khối vuông ru-bích (thơ - 1985)...

3.2 Đọc hiểu

- Hoàn cảnh: Người con xa nhà nhiều năm, bắt gặp lá cơm nếp và nhớ về bát xôi mùa gặt của mẹ, nhớ về người mẹ tảo tần.

- Hình ảnh người mẹ hiện lên giản dị, chịu thương chịu khó với những công việc thường ngày: “nhặt lá về đun bếp”, “thổi cơm nếp”.

- Tình yêu của người con được chia đều cho mẹ già và đất nước, luôn thường trực trong trái tim như một thứ tình cảm thiêng liêng và đáng trân trọng.

- Hình ảnh cuối bài “Cây nhỏ rừng Trường Sơn/Hiểu lòng nên thơm mãi…”: Tấm lòng hiếu thảo với mẹ và tình yêu đất nước đậm sâu, bao trùm khắp không gian và len lỏi qua từng hàng cây kẽ lá.