Soạn bài Em bé thông minh - biểu tượng trí tuệ dân gian - Chân trời sáng tạo 7, Ngữ văn lớp 7, trang 56, sách Chân trời sáng tạo tập 1

Học sinh nên chuẩn bị bài trước ở nhà để có thể tiếp thu kiến thức môn Ngữ văn lớp 7 trên lớp một cách nhanh chóng và hiệu quả hơn.

EduTOPS xin giới thiệu tài liệu Soạn văn 7: Em bé thông minh - nhân vật kết tinh trí tuệ dân gian, thuộc sách Chân trời sáng tạo, tập 1.

1. Em bé thông minh - biểu tượng trí tuệ dân gian đầy chi tiết

Chuẩn bị đọc: Khám phá và suy ngẫm

Bạn có suy nghĩ gì về những thử thách mà nhân vật em bé trong truyện Em bé thông minh phải đối mặt? Liệu những thử thách này có ý nghĩa gì đối với sự phát triển trí tuệ và nhân cách của nhân vật?

Hướng dẫn giải:

Những thử thách dành cho nhân vật em bé trong truyện Em bé thông minh được thiết kế để kiểm tra và phát triển trí tuệ, tài năng, cũng như khả năng ứng biến linh hoạt của nhân vật này.

Trải nghiệm cùng văn bản: Khám phá sâu sắc

Câu 1. (trang 57 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Câu văn nào trong truyện Em bé thông minh thể hiện rõ nhất quan điểm của tác giả về trí tuệ và sự thông minh?

Hướng dẫn giải:

Trong truyện Em bé thông minh, thông qua bốn lần thử thách, tác giả dân gian đã khéo léo đề cao trí tuệ và sự sáng tạo của nhân dân, thể hiện niềm tự hào về trí thông minh dân gian.

Câu 2. (trang 58 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Theo tác giả, tại sao thử thách thứ tư lại được coi là quan trọng nhất trong truyện Em bé thông minh?

Hướng dẫn giải:

Thử thách thứ tư được xem là quan trọng nhất vì nó liên quan trực tiếp đến vận mệnh của quốc gia và dân tộc, qua đó khẳng định tầm ảnh hưởng lớn lao của trí tuệ và sự khôn ngoan.

Trả lời câu hỏi: Phân tích và suy ngẫm

Câu 1. (trang 58 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Hãy xác định ý kiến lớn và các ý kiến nhỏ trong văn bản dựa trên sơ đồ được cung cấp.

Hướng dẫn giải:

- Ý kiến lớn: Trí tuệ của em bé thông minh

• Ý kiến nhỏ 1: Thử thách tư duy và sử dụng từ ngữ
• Ý kiến nhỏ 2: Sự mẫn tiệp của trí tuệ dân gian.
• Ý kiến nhỏ 3: Vị thế của trí tuệ dân gian.

Câu 2. (trang 58 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Văn bản được viết với mục đích gì? Hãy xác định nội dung chính của văn bản.

Hướng dẫn giải:

• Mục đích: Chứng minh truyện Em bé thông minh đã đề cao trí tuệ dân gian.
• Nội dung: Khẳng định truyện Em bé thông minh đã đề cao trí tuệ dân gian qua bốn lần thử thách.

Câu 3. (trang 58 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Chỉ ra các câu văn thể hiện ý kiến nhỏ, lí lẽ và bằng chứng trong đoạn văn sau:

“Thông qua thử thách đầu tiên (gắn với câu hỏi thứ nhất), tác giả dân gian đề cao sự thông minh trong ứng xử, mà chủ yếu, mà chủ yếu là một phản xạ ngôn ngữ lanh lẹ và sắc sảo. Thử thách đầu tiên là một tình huống thử thách tư duy và việc sử dụng ngôn ngữ. Trước câu hỏi khó, em bé đã đáp trả lại bằng việc ra lại câu hỏi cho người đố, để chỉ ra rằng, đây là một câu hỏi không thể có câu trả lời.”

Hướng dẫn giải:

• Ý kiến nhỏ: Thông qua thử thách đầu tiên (gắn với câu hỏi thứ nhất), tác giả dân gian đề cao sự thông minh trong ứng xử, mà chủ yếu, mà chủ yếu là một phản xạ ngôn ngữ lanh lẹ và sắc sảo.
• Lí lẽ: Thử thách đầu tiên là một tình huống thử thách tư duy và việc sử dụng ngôn ngữ.
• Dẫn chứng: Trước câu hỏi khó, em bé đã đáp trả lại bằng việc ra lại câu hỏi cho người đố, để chỉ ra rằng, đây là một câu hỏi không thể có câu trả lời.

Câu 4. (trang 59 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Nhận xét về cách triển khai lí lẽ và bằng chứng trong đoạn ba. Cách triển khai này có tác dụng gì trong việc thực hiện mục đích của văn bản?

Hướng dẫn giải:

• Cách triển khai: Theo kiểu diễn dịch.
• Tác dụng: Giúp văn bản trở nên cụ thể, rõ ràng và giàu tính thuyết phục.

Câu 5. (trang 59 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Hãy chỉ ra các đặc điểm của văn bản nghị luận phân tích một tác phẩm văn học trong văn bản Em bé thông minh - nhân vật kết tinh trí tuệ dân gian dựa vào bảng sau:

Hướng dẫn giải:

Câu 6. (trang 59 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Văn bản trên giúp em hiểu thêm điều gì về truyện cổ tích Em bé thông minh?

Hướng dẫn giải:

• Trí thông minh của em bé thông minh được hình thành từ những trải nghiệm thực tế trong cuộc sống.
• Truyện đề cao trí tuệ của những người lao động trong xã hội...

2. Em bé thông minh - nhân vật kết tinh trí tuệ dân gian ngắn gọn

Câu 1. (trang 58 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Hãy xác định ý kiến lớn và các ý kiến nhỏ trong văn bản dựa trên sơ đồ được cung cấp.

Hướng dẫn giải:

- Ý kiến lớn: Trí tuệ của em bé thông minh

• Ý kiến nhỏ 1: Thử thách tư duy và sử dụng từ ngữ
• Ý kiến nhỏ 2: Sự mẫn tiệp của trí tuệ dân gian.
• Ý kiến nhỏ 3: Vị thế của trí tuệ dân gian.

Câu 2. (trang 58 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Văn bản được viết với mục đích gì? Hãy xác định nội dung chính của văn bản.

Hướng dẫn giải:

• Mục đích: Khẳng định rằng truyện Em bé thông minh đã đề cao trí tuệ dân gian.
• Nội dung: Truyện Em bé thông minh đã đề cao trí tuệ dân gian qua bốn lần thử thách.

Câu 3. (trang 58 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Chỉ ra các câu văn thể hiện ý kiến nhỏ, lí lẽ và bằng chứng trong đoạn văn sau:

“Thông qua thử thách đầu tiên (gắn với câu hỏi thứ nhất), tác giả dân gian đề cao sự thông minh trong ứng xử, mà chủ yếu, mà chủ yếu là một phản xạ ngôn ngữ lanh lẹ và sắc sảo. Thử thách đầu tiên là một tình huống thử thách tư duy và việc sử dụng ngôn ngữ. Trước câu hỏi khó, em bé đã đáp trả lại bằng việc ra lại câu hỏi cho người đố, để chỉ ra rằng, đây là một câu hỏi không thể có câu trả lời.”

Hướng dẫn giải:

• Ý kiến nhỏ: Thông qua thử thách đầu tiên (gắn với câu hỏi thứ nhất), tác giả dân gian đề cao sự thông minh trong ứng xử, mà chủ yếu, mà chủ yếu là một phản xạ ngôn ngữ lanh lẹ và sắc sảo.
• Lí lẽ: Thử thách đầu tiên là một tình huống thử thách tư duy và việc sử dụng ngôn ngữ.
• Dẫn chứng: Trước câu hỏi khó, em bé đã đáp trả lại bằng việc ra lại câu hỏi cho người đố, để chỉ ra rằng, đây là một câu hỏi không thể có câu trả lời.

Câu 4. (trang 59 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Nhận xét về cách triển khai lí lẽ và bằng chứng trong đoạn ba. Cách triển khai này có tác dụng gì trong việc thực hiện mục đích của văn bản?

Hướng dẫn giải:

• Đoạn ba được triển khai theo lối diễn dịch.
• Tác dụng: Trình bày cụ thể, rõ ràng và thuyết phục.

Câu 5. (trang 59 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Hãy chỉ ra các đặc điểm của văn bản nghị luận phân tích một tác phẩm văn học trong văn bản Em bé thông minh - nhân vật kết tinh trí tuệ dân gian dựa vào bảng sau:

Hướng dẫn giải:

Câu 6. (trang 59 SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Văn bản trên giúp em hiểu thêm điều gì về truyện cổ tích Em bé thông minh?

Hướng dẫn giải:

Văn bản Em bé thông minh - nhân vật kết tinh trí tuệ dân gian giúp người đọc hiểu sâu hơn về truyện cổ tích “Em bé thông minh”. Đầu tiên, tác giả khẳng định rằng kiểu truyện về nhân vật thông minh rất phổ biến trong kho tàng cổ tích. Tiếp theo, tác giả phân tích bốn lần thử thách trong truyện. Lần thử thách đầu tiên nhấn mạnh sự thông minh trong ứng xử, đặc biệt là khả năng phản xạ ngôn ngữ nhanh nhạy và sắc bén. Lần thử thách thứ hai và ba khẳng định sự mẫn tiệp của trí tuệ dân gian, phản ánh sự nới lỏng các ràng buộc phong kiến về tầng lớp xã hội. Lần thử thách thứ tư nâng tầm nhân vật, đề cao trí tuệ dân gian so với trí tuệ cung đình. Cuối cùng, tác giả khẳng định giá trị của truyện là ca ngợi trí tuệ dân gian và tầng lớp lao động, thể hiện niềm tự hào về trí tuệ bình dân.