Soạn bài Dục Thúy sơn - Ngữ văn lớp 10 trang 24 sách Kết nối tri thức tập 2: Hướng dẫn chi tiết và sâu sắc

Bài thơ Dục Thúy sơn ra đời trong giai đoạn lịch sử đặc biệt, sau cuộc kháng chiến chống quân Minh và trước khi Nguyễn Trãi quyết định lui về ẩn dật. Tác phẩm này là một phần quan trọng trong chương trình Ngữ văn lớp 10, thuộc bộ sách Kết nối tri thức với cuộc sống, tập 2, mang đến những giá trị văn học sâu sắc và ý nghĩa nhân văn.

EduTOPS xin trân trọng giới thiệu đến các bạn học sinh tài liệu Soạn văn 10: Dục Thúy Sơn. Hy vọng rằng tài liệu này sẽ là nguồn tham khảo quý giá, giúp các bạn hiểu sâu sắc hơn về tác phẩm và nắm vững kiến thức để chuẩn bị tốt cho các bài học trên lớp.

Hướng dẫn soạn bài Dục Thúy sơn chi tiết và sâu sắc

Trước khi đọc

Câu 1. Hãy kể tên một số địa danh nổi tiếng của đất nước đã trở thành nguồn cảm hứng bất tận cho thơ ca.

Ví dụ: Côn Sơn (Bài ca Côn Sơn - Nguyễn Trãi), Hương Sơn (Bài ca phong cảnh Hương Sơn - Chu Mạnh Trinh)...

Câu 2. Hãy chia sẻ ngắn gọn ấn tượng của bạn về một bài thơ thể hiện cảm hứng từ những địa danh ấy.

Ví dụ: Bài thơ “Bài ca Côn Sơn” đã khắc họa một cách tinh tế vẻ đẹp thiên nhiên hùng vĩ và sự hòa quyện giữa con người với cảnh vật nơi Côn Sơn, tạo nên một bức tranh thiên nhiên sống động và đầy cảm xúc.

Trả lời câu hỏi

Câu 1. Hãy nêu một số điểm khác biệt nổi bật giữa bản dịch nghĩa và bản dịch thơ.

- Bản dịch nghĩa: Chuyển tải chính xác ý nghĩa của câu thơ chữ Hán, giúp người đọc hiểu rõ nội dung nguyên tác.

- Bản dịch thơ: Sử dụng thể thơ năm chữ, ngắn gọn và súc tích, nhưng chưa thể hiện đầy đủ nội dung của nguyên tác (Vị trí hai câu thơ thứ 3 và thứ 4 bị thay đổi; Câu thơ thứ 5 không đề cập đến màu xanh ngọc của bóng tháp; Câu thơ thứ 6 không nhắc đến màu tóc xanh biếc mà thay bằng màu đen huyền).

Câu 2. Hãy xác định đặc điểm kết cấu của bài thơ Dục Thúy Sơn.

• Sáu câu đầu: Khắc họa cảnh thiên nhiên hùng vĩ của núi Dục Thúy.
• Hai câu cuối: Bày tỏ nỗi niềm hoài cổ khi nhớ về người xưa.

Câu 3. Bức tranh toàn cảnh về vẻ đẹp của núi Dục Thúy được miêu tả như thế nào?

Bức tranh thiên nhiên được miêu tả sinh động: Dáng núi tựa đóa sen nổi trên mặt nước, bóng tháp in xuống nước như chiếc trâm ngọc lấp lánh, mặt nước phản chiếu hình ảnh ngọn núi như mái tóc mềm mượt của thiếu nữ đang soi gương.

Câu 4. Hãy nêu những chi tiết miêu tả cận cảnh núi Dục Thúy. Những liên tưởng này cho thấy vẻ đẹp nào trong tâm hồn Nguyễn Trãi?

- Những chi tiết:

• Dáng núi được so sánh với đóa hoa sen.
• Bóng tháp trên núi tựa chiếc trâm ngọc khi soi bóng xuống mặt nước.
• Ngọn núi phản chiếu qua sóng nước giống như mái tóc biếc đang soi bóng.

- Vẻ đẹp tâm hồn Nguyễn Trãi: Tinh tế, nhạy cảm và tràn đầy tình yêu thiên nhiên.

Câu 5. Trong phần kết của các bài thơ viết về đề tài “đăng cao” hoặc “đăng sơn”, thi nhân xưa thường thể hiện chí khí hào hùng, khát vọng lớn lao, hoặc nhấn mạnh sự nhỏ bé, cô đơn của con người trước thiên nhiên hùng vĩ. Theo bạn, trong hai câu kết của Dục Thúy Sơn, Nguyễn Trãi muốn gửi gắm nỗi niềm chung ấy hay bày tỏ suy ngẫm riêng của mình?

Trong hai câu kết, Nguyễn Trãi muốn bày tỏ suy ngẫm riêng: Nỗi niềm hoài cổ về quá khứ, nhìn cảnh mà nhớ người, thể hiện tấm lòng sâu nặng với những giá trị xưa cũ.

Kết nối đọc - viết

Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) phân tích một nét đẹp trong tâm hồn Nguyễn Trãi được thể hiện qua bài thơ Dục Thúy sơn.

Gợi ý:

Khi đọc bài thơ Dục Thúy sơn, ta không khỏi ấn tượng trước tình yêu thiên nhiên sâu sắc của Nguyễn Trãi. Điều này được thể hiện qua cách ông khắc họa vẻ đẹp của núi Dục Thúy. Trước tiên, Nguyễn Trãi miêu tả bức tranh toàn cảnh của núi qua hai câu thơ: “Liên hoa phù thủy thượng/ Tiên cảnh trụy trần gian”. Dáng núi tựa đóa sen nổi trên mặt nước, khiến người đọc ngỡ như lạc vào chốn tiên cảnh. Hình ảnh ẩn dụ này đã làm nổi bật vẻ đẹp thanh tao, trong trẻo của thiên nhiên. Tiếp đó, tác giả khéo léo khắc họa cận cảnh ngọn núi qua hình ảnh so sánh: “Tháp ảnh trâm thanh ngọc/ Ba quang kính thúy hoàn”. Bóng tháp in xuống mặt nước như chiếc trâm ngọc lấp lánh, còn mặt nước phản chiếu hình ảnh ngọn núi tựa mái tóc mềm mượt của thiếu nữ. Với khả năng quan sát tinh tế và ngôn từ độc đáo, Nguyễn Trãi đã vẽ nên bức tranh thiên nhiên sống động, đầy chất thơ. Qua đó, ta thấy được tâm hồn lãng mạn, tinh tế và tình yêu thiên nhiên mãnh liệt của ông.