Soạn bài Đọc Tiểu Thanh kí - Ngữ văn 11 trang 47 sách Cánh diều tập 1

Đọc Tiểu Thanh kí là một kiệt tác thơ chữ Hán của đại thi hào Nguyễn Du. Trong bài viết này, EduTOPS xin giới thiệu tài liệu Soạn văn 11: Đọc Tiểu Thanh kí, giúp các bạn học sinh khám phá sâu sắc hơn về tác phẩm.

Tài liệu này dành riêng cho học sinh lớp 11, cung cấp nội dung chi tiết và bổ ích, hỗ trợ quá trình tìm hiểu và phân tích tác phẩm một cách hiệu quả.

1. Soạn bài Đọc Tiểu Thanh kí siêu ngắn

Câu 1. Ngoài kết cấu đề, thực, luận, kết của thơ Đường luật, bài Đọc “Tiểu Thanh kí” có thể chia thành hai phần (bốn câu đầu và bốn câu cuối) được không? Vì sao?

- Ý kiến: Có thể

- Lý do: Dựa trên đối tượng mà tác giả gửi gắm tình cảm (Tiểu Thanh và chính bản thân mình).

Câu 2. Qua hai câu thơ: “Son phấn có thần chôn vẫn hận,/Văn chương không mệnh đốt còn vương.”, em hiểu gì về số phận Tiểu Thanh và tình cảm của tác giả?

Hai câu thơ phản ánh nỗi đau và số phận bất hạnh của Tiểu Thanh. Tác giả bày tỏ sự trân trọng, ngưỡng mộ nhan sắc và tài năng văn chương của nàng.

Câu 3. Tại sao Nguyễn Du tự nhận mình là người cùng hội với những kẻ “phong lưu” tài hoa nhưng chịu nhiều oan khuất? Qua đó, em hiểu thêm gì về Nguyễn Du?

- Lý do: Nguyễn Du cũng là một người tài hoa nhưng cuộc đời đầy bi kịch.

- Hiểu thêm: Tấm lòng nhân đạo sâu sắc và sự đồng cảm với những số phận bất hạnh của Nguyễn Du.

Câu 4. Phân tích tác dụng của nghệ thuật đối trong bài thơ.

Nghệ thuật đối giúp thể hiện rõ dòng cảm xúc nội tâm của tác giả: từ thương người, đồng cảm với người đến thương chính mình.

Câu 5. Tác giả gửi gắm tâm sự gì qua hai câu thơ kết?

Hai câu thơ kết thể hiện nỗi buồn cô độc của tác giả trong hiện tại và nỗi lo lắng về sự đánh giá của hậu thế.

Câu 6. Viết một đoạn văn ngắn (khoảng 10 – 12 dòng) nêu suy nghĩ của em về tấm lòng nhân đạo của Nguyễn Du qua bài Đọc Tiểu Thanh kí.

- Giới thiệu: Bài thơ Đọc Tiểu Thanh kí của Nguyễn Du thể hiện rõ tấm lòng nhân đạo của ông.

- Nội dung: Tiểu Thanh, một người phụ nữ tài sắc vẹn toàn nhưng phải chịu nhiều bất hạnh. Nguyễn Du, một người tài hoa, cũng trải qua nhiều bi kịch trong cuộc đời.

=> Nguyễn Du, khi đề cập đến quyền sống của người nghệ sĩ, đã bày tỏ sự trân trọng và thấu hiểu sâu sắc đối với họ.

2. Soạn bài Đọc Tiểu Thanh kí - Hướng dẫn chi tiết và sâu sắc

2.1 Chuẩn bị

- Bản dịch nghĩa đầy đủ và chi tiết giúp diễn đạt trọn vẹn ý nghĩa hơn so với bản dịch thơ, vốn thường lược bỏ một số chi tiết (ví dụ: câu thứ hai bỏ qua đối tượng “nàng”).

- Giá trị của bài thơ: Tác phẩm thể hiện cảm xúc và suy tư sâu sắc của Nguyễn Du về số phận bi thảm của những người phụ nữ tài hoa trong xã hội phong kiến.

2.2 Đọc hiểu

“Son phấn” và “văn chương” trong bài thơ ám chỉ điều gì về Tiểu Thanh?

Gợi ý:

“Son phấn” và “văn chương” là những hình ảnh tượng trưng cho nhan sắc và tài năng văn chương của Tiểu Thanh.

2.3 Trả lời câu hỏi

Câu 1. Ngoài kết cấu đề, thực, luận, kết của thơ Đường luật, bài Đọc “Tiểu Thanh kí” có thể chia thành hai phần (bốn câu đầu và bốn câu cuối) được không? Vì sao?

Bài thơ có thể chia thành hai phần dựa trên nội dung của từng phần:

• Bốn câu đầu: Thể hiện nỗi xót thương cho số phận bất hạnh của Tiểu Thanh.
• Bốn câu cuối: Bày tỏ nỗi niềm xót thương cho chính số phận của tác giả.

Câu 2. Qua hai câu thơ: “Son phấn có thần chôn vẫn hận,/Văn chương không mệnh đốt còn vương.”, em hiểu gì về số phận Tiểu Thanh và tình cảm của tác giả?

• “Son phấn”: Tượng trưng cho vẻ đẹp của người phụ nữ.
• “Thần”: Ám chỉ nhan sắc, tài hoa và trí tuệ của Tiểu Thanh.
• “Vô mệnh”: Không có số mệnh.
• “Phần dư”: Phần thơ còn sót lại không bị đốt của Tiểu Thanh.
• “Văn chương”: Tượng trưng cho tài năng.
• “Chôn”, “đốt”: Thể hiện sự ghen ghét và vùi dập phũ phàng của người vợ cả đối với Tiểu Thanh.

=> Hai câu thơ phản ánh nỗi đau và số phận bất hạnh của Tiểu Thanh. Qua đó, tác giả bày tỏ sự trân trọng và ngưỡng mộ nhan sắc, tài năng của nàng.

Câu 3. Tại sao Nguyễn Du tự nhận mình là người cùng hội với những kẻ “phong lưu” tài hoa nhưng chịu nhiều oan khuất? Qua đó, em hiểu thêm gì về Nguyễn Du?

- Nguyễn Du tự nhận mình cùng hội với những người “phong lưu” tài hoa vì Tiểu Thanh là một người phụ nữ tài sắc nhưng chịu nhiều bất hạnh. Bản thân Nguyễn Du cũng là một người tài hoa nhưng cuộc đời đầy bi kịch. Từ đó, ông suy ngẫm về định mệnh nghiệt ngã của những người tài hoa và bày tỏ sự đồng cảm sâu sắc.

- Qua đó, ta hiểu thêm về tấm lòng nhân đạo của Nguyễn Du khi ông đặt ra vấn đề quyền sống của người nghệ sĩ và bày tỏ sự trân trọng, thông cảm với họ.

Câu 4. Phân tích tác dụng của nghệ thuật đối trong bài thơ.

Nghệ thuật đối giúp thể hiện rõ dòng cảm xúc nội tâm của tác giả: từ thương người, đồng cảm với người đến thương chính mình.

Câu 5. Tác giả gửi gắm tâm sự gì qua hai câu thơ kết?

Câu hỏi tu từ “Thiên hạ hà nhân khấp Tố Như” thể hiện nỗi buồn cô độc của tác giả trong hiện tại và nỗi lo lắng về sự đánh giá của hậu thế.

Câu 6. Hãy viết một đoạn văn ngắn (khoảng 10 – 12 dòng) nêu suy nghĩ của em về tấm lòng nhân đạo của Nguyễn Du qua bài Đọc Tiểu Thanh kí.

Bài thơ Đọc Tiểu Thanh kí của Nguyễn Du là một minh chứng rõ nét cho tấm lòng nhân đạo sâu sắc của ông. Nhân vật Tiểu Thanh, một người phụ nữ tài sắc vẹn toàn nhưng phải chịu nhiều bất hạnh, trở thành biểu tượng của số phận nghiệt ngã. Bản thân Nguyễn Du, một người tài hoa, cũng trải qua nhiều bi kịch trong cuộc đời. Từ đó, ông suy ngẫm về định mệnh khắc nghiệt của những người tài hoa và bày tỏ sự đồng cảm sâu sắc với những số phận tri kỷ. Qua tác phẩm, Nguyễn Du không chỉ đặt ra vấn đề quyền sống của người nghệ sĩ mà còn thể hiện sự trân trọng và thấu hiểu đối với họ.