Soạn bài Chiếc lá đầu tiên - Ngữ văn lớp 10 trang 5 sách Chân trời sáng tạo tập 2: Hướng dẫn chi tiết và sáng tạo

Tài liệu Soạn văn 10: Chiếc lá đầu tiên là nguồn tài nguyên quý giá, hỗ trợ đắc lực cho việc khám phá sâu sắc môn Ngữ văn, mang đến những hiểu biết phong phú và toàn diện.

Các bạn học sinh lớp 10 hãy tham khảo nội dung chi tiết dưới đây để chuẩn bị bài học một cách nhanh chóng, hiệu quả và đầy đủ nhất, giúp tiếp thu kiến thức một cách tối ưu.

Soạn bài Chiếc lá đầu tiên - Khám phá vẻ đẹp ngôn từ và ý nghĩa sâu sắc

Trước khi đọc - Khơi gợi ký ức và cảm xúc về mái trường

• Kỉ niệm nào về mái trường khiến bạn xúc động nhất? Hãy chia sẻ với các bạn về điều đó.
• Một số kỉ niệm như: Buổi học đầu tiên; Lễ bế giảng cuối cùng…

Đọc văn bản - Khám phá ý nghĩa và cảm xúc qua từng câu chữ

Câu 1. Bạn hiểu thế nào về hai dòng thơ đầu?

Tác giả đã khéo léo gợi nhớ về quãng thời gian đã qua, như một dòng chảy êm đềm của ký ức theo nhịp thời gian.

Câu 2. Khổ thơ này gợi lên trong bạn những gì về ngôi trường cũ của mình?

Khổ thơ đã khơi gợi những kỉ niệm đẹp về ngôi trường xưa, nơi lưu giữ những năm tháng học trò hồn nhiên, trong sáng và đầy ắp tiếng cười.

Câu 3. Bạn hình dung thế nào về cảnh được miêu tả trong đoạn thơ này?

Một lớp học vui nhộn với hình ảnh “một nàng Bạch Tuyết” dịu dàng như cô giáo và “bảy chú lùn rất quấy” là những cô cậu học trò tinh nghịch.

Câu 4. Bạn cảm nhận như thế nào về tình cảm của chủ thể trữ tình được thể hiện qua đoạn thơ này?

Sự xúc động, bồi hồi khi hồi tưởng về những kỉ niệm xưa, như một làn gió nhẹ khẽ chạm vào tâm hồn.

Sau khi đọc - Khám phá sâu hơn ý nghĩa và giá trị của bài thơ

Câu 1. Theo bạn, các từ ngữ “một người” (dòng 8), “tôi” (dòng 16), “anh” (các dòng thơ khác) trong bài thơ có thể chỉ những ai? Cách sử dụng các từ ngữ nhân xưng như vậy có tác dụng gì?

• Các từ: “một người”: nhân vật “em”; “tôi”: tác giả; “anh”: tác giả
• Cách sử dụng như vậy để tránh lặp từ, phù hợp với đối tượng mà tác giả muốn nhắc đến.

Câu 2. Xác định các biện pháp tu từ được sử dụng trong khổ 3, 4, 6 và nêu tác dụng của chúng.

- Khổ 3: Điệp ngữ “muốn”, “bao nhiêu” nhấn mạnh cảm xúc mãnh liệt.

- Khổ 4:

• Điệp từ “Nỗi nhớ” nhấn mạnh nỗi nhớ của tác giả, tạo nhịp điệu cho lời thơ.
• Câu hỏi tu từ: “Bạn có nhớ trường, nhớ lớp, nhớ tên tôi” thể hiện nỗi nhớ da diết của tác giả với các bạn cũ.

- Khổ 6: Ẩn dụ “Mùa hoa mơ” và “mùa phượng cháy” lần lượt chỉ mùa xuân và mùa hạ, có tác dụng ám chỉ thời gian trôi nhanh và liên tục.

Câu 3. Nhận xét về tác dụng của việc sử dụng đối thoại ở khổ thơ 5.

Tác dụng: Tạo ra không khí sôi nổi, vui vẻ giúp người đọc hình dung ra khung cảnh của một lớp học.

Câu 4. Liệt kê một số từ ngữ, hình ảnh bộc lộ tình cảm, cảm xúc của chủ thể trữ tình. Từ đó, nêu cảm hứng chủ đạo của bài thơ.

- Liệt kê một số từ ngữ, hình ảnh bộc lộ tình cảm, cảm xúc của chủ thể trữ tình: mê say, yêu, bâng khuâng, nỗi nhớ, xúc động, xôn xao…

- Cảm hứng chủ đạo: Nỗi nhớ về những năm tháng học trò tươi đẹp đã qua.

Câu 5. Bạn cảm nhận như thế nào về hình ảnh “Chiếc lá buổi đầu tiên” ở cuối bài thơ?

Hình ảnh mang tính biểu tượng cho tình yêu tuổi học trò trong sáng, ngây ngô và đẹp đẽ.

Câu 6. Bài thơ gợi lên trong bạn những kỉ niệm và suy nghĩ gì về tuổi học trò?

• Những kỉ niệm đẹp đẽ với bạn bè, thầy cô và mái trường thân yêu.
• Suy nghĩ: Tuổi học trò là khoảng thời gian hồn nhiên, trong sáng và đáng trân trọng nhất trong cuộc đời mỗi người.