Soạn bài Tôi đi học - Ngữ văn lớp 8 trang 14 sách Cánh diều tập 1: Hướng dẫn chi tiết và sâu sắc

EduTOPS hân hạnh giới thiệu bài Soạn văn 8: Tôi đi học, mang đến những thông tin chi tiết và sâu sắc về tác giả cũng như tác phẩm, giúp học sinh nắm vững kiến thức một cách hiệu quả.

Nội dung chi tiết của tài liệu sẽ được cập nhật ngay sau đây. Mời các bạn học sinh lớp 8 cùng theo dõi và tham khảo để chuẩn bị bài học một cách tốt nhất.

Sơ đồ tư duy Tôi đi học - Công cụ hỗ trợ học tập hiệu quả và sáng tạo

Soạn bài Tôi đi học - Hướng dẫn chi tiết và đầy đủ nhất

1. Tác giả

- Thanh Tịnh (1911 - 1988), tên khai sinh là Trần Văn Sinh.

- Quê quán: xóm Gia Lạc, ven sông Hương, ngoại ô thành phố Huế.

- Năm 1936, Thanh Tịnh cho xuất bản tập thơ Hận chiến trường.

- Năm 1941, ông và hai bài thơ của ông (“Mòn mỏi” và “Tơ trời với tơ lòng”) được Hoài Thanh - Hoài Chân giới thiệu trong quyển Thi nhân Việt Nam.

- Sau Cách mạng tháng 8, Thanh Tịnh làm Tổng thư ký Hội Văn hóa cứu quốc Trung bộ.

- Năm 1948, ông gia nhập bộ đội. Sau đó, ông tham gia phụ trách đoàn kịch Chiến Thắng của Bộ Tổng tư lệnh Quân đội nhân dân Việt Nam.

- Năm 1945, ông tham gia phụ trách rồi làm Chủ nhiệm tạp chí Văn nghệ quân đội. Về sau, ông thôi làm lãnh đạo, để chuyên sáng tác.

- Năm 1957, ông tham gia thành lập Hội nhà văn Việt Nam (1957), và trở thành Ủy viên Ban chấp hành Hội khóa I, II.

- Ngoài ra, ông còn là Ủy viên Liên hiệp các hội văn học nghệ thuật Việt Nam.

- Ông từng được nhận giải thưởng Hội văn nghệ Việt Nam (1951 - 1952).

- Năm 2007, Thanh Tịnh được trao tặng Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật.

- Một số tác phẩm tiêu biểu:

• Trước cách mạng: Hận chiến trường (tập thơ, 1937), Quê mẹ (truyện ngắn, 1941), Chị và em (truyện ngắn, 1942)...
• Sau cách mạng: Sức mồ hôi (ca dao - 1954), Những giọt nước biển (tập truyện ngắn - 1956), Đi từ giữa mùa sen (truyện thơ -1973)...

2. Tác phẩm

a. Xuất xứ

Truyện ngắn Tôi đi học được in trong tập truyện Quê mẹ (1941).

b. Bố cục

Gồm 3 phần:

• Phần 1: Từ đầu đến “Ý nghĩ thoáng qua trong trí tôi nhẹ nhàng như một làn mây lướt ngang trên ngọn núi”. Cảm xúc của nhân vật tôi trên con đường từ nhà đến trường.
• Phần 2. Tiếp theo đến “lòng tôi vẫn không cảm thấy xa nhà hay xa mẹ tôi chút nào hết”. Cảm xúc của nhân vật tôi khi đứng trước sân trường.
• Phần 3. Còn lại. Cảm xúc của nhân vật tôi khi lần đầu bước vào lớp học.

c. Tóm tắt

Hằng năm, cứ cuối thu là những kỉ niệm của buổi đầu đến trường lại mơn man trong lòng tôi. Con đường đi học vốn rất quen thuộc bỗng trở nên xa lạ. Trong khoảnh khắc cùng mẹ bước đi trên con đường ấy, tôi cảm thấy bản thân đã đổi khác. Khi đến sân trường Mĩ Lí, tôi thấy mình như nhỏ bé và có chút bỡ ngỡ. Đến khi ông đốc gọi tên, tôi lo sợ và nép vào lòng mẹ bật khóc. Những lời an ủi của ông đốc vang lên khiến đám học sinh an tâm hơn, theo thầy giáo bước vào lớp học. Khung cảnh trong lớp dường như quen thuộc, ngay cả người bạn mới. Thầy giáo bắt đầu giảng bài - bài tập đọc: Tôi đi học.

3. Đọc - hiểu

a. Cảm xúc của nhân vật tôi trên con đường từ nhà đến trường

- Hoàn cảnh:

• Hằng năm cứ vào cuối thu khi lá ngoài đường rụng nhiều, trên không có những đám mây bàng bạc.
• Hình ảnh những em bé núp dưới nón mẹ trong buổi đầu đến trường.

=> Cơ sở để nhân vật tôi nhớ lại những kỉ niệm của buổi tựu trường.

- Những hồi tưởng của nhân vật tôi khi cùng mẹ đến trường:

• Cảnh vật, con đường vốn đi lại nhiều lần nhưng hôm nay bỗng nhiên thấy lạ.
• Cảm nhận thấy bản thân dường như đã thay đổi: “Trong chiếc áo vải dù đen dài tôi cảm thấy mình trang trọng và đứng đắn hơn”.
• Muốn tự mình cầm sách vở.

=> Sự thay đổi đến từ chính suy nghĩ của nhân vật tôi, cảm thấy bỡ ngỡ trong buổi đầu đến trường.

b. Cảm xúc của nhân vật tôi khi đứng trước sân trường

- Khung cảnh: Trước sân trường Mĩ Lí dày đặc người, ai cũng quần áo sạch sẽ. Không khí tựu trường vui tươi, nhồn nhịp.

- Tâm trạng:

• Cảm thấy mình quá nhỏ bé, còn ngôi trường thì rộng lớn.
• Lo sợ những điều vẩn vơ.
• Khi sắp bước vào lớp học: giật mình khi bị gọi tên bị gọi tên, nhìn thấy mấy cậu bạn nức nở khóc liền dúi vào lòng mẹ khóc theo.

=> Diễn tả sinh động tâm trạng của nhân vật tôi.

c. Cảm xúc của nhân vật tôi khi lần đầu bước vào lớp học

• Cảm thấy vừa xa lạ, vừa quen thuộc.
• Nhìn ngắm những đồ vật sẽ gắn bó với mình.
• Hình ảnh người thầy đang viết bài cắt đứt dòng suy nghĩ.

=> Tâm trạng của nhân vật tôi khi bước vào lớp học vừa bỡ ngỡ nhưng cũng vừa thân quen, thể hiện sự hòa nhập dần với môi trường mới.

4. Tổng kết

- Nội dung: Thanh Tịnh đã khéo léo tái hiện những kỉ niệm trong sáng của tuổi học trò, đặc biệt là buổi đầu đi học qua truyện ngắn Tôi đi học.

- Nghệ thuật: Sử dụng nghệ thuật tự sự kết hợp với miêu tả và biểu cảm, hình ảnh trong sáng, giản dị…

Soạn bài Tôi đi học - Hướng dẫn ngắn gọn và hiệu quả

1. Chuẩn bị

- Tóm tắt văn bản: Hằng năm, cứ cuối thu là những kỉ niệm của buổi đầu đến trường lại mơn man trong lòng tôi. Con đường đi học vốn rất quen thuộc bỗng trở nên xa lạ. Trong khoảnh khắc cùng mẹ bước đi trên con đường ấy, tôi cảm thấy bản thân đã đổi khác. Khi đến sân trường Mĩ Lí, tôi thấy mình như nhỏ bé và có chút bỡ ngỡ. Đến khi ông đốc gọi tên, tôi lo sợ và nép vào lòng mẹ bật khóc. Những lời an ủi của ông đốc vang lên khiến đám học sinh an tâm hơn, theo thầy giáo bước vào lớp học. Khung cảnh trong lớp dường như quen thuộc, ngay cả người bạn mới. Thầy giáo bắt đầu giảng bài - bài tập đọc: Tôi đi học.

- Nhân vật chính là “tôi”. Nhân vật được miêu tả qua:

• Lời nói, hành động: Xin mẹ được cầm bút thước; Nâng niu sách vở…
• Tâm trạng: Hồi hộp, bỡ ngỡ trong ngày đầu tiên đi học.

- Ngôn ngữ kể chuyện (trần thuật) kết hợp đan xen giữa tự sự với miêu tả, biểu cảm.

- Một vài thông tin về nhà văn Thanh Tịnh:

• Thanh Tịnh (1911 - 1988), tên khai sinh là Trần Văn Sinh.
• Quê quán: xóm Gia Lạc, ven sông Hương, ngoại ô thành phố Huế.
• Một số tác phẩm tiêu biểu: Trước cách mạng: Hận chiến trường (tập thơ, 1937), Quê mẹ (truyện ngắn, 1941), Chị và em (truyện ngắn, 1942)...; Sau cách mạng: Sức mồ hôi (ca dao - 1954), Những giọt nước biển (tập truyện ngắn - 1956), Đi từ giữa mùa sen (truyện thơ -1973)...

2. Đọc hiểu

Câu 1. Những hình ảnh nào gợi nỗi nhớ cho nhân vật “tôi”?

Những hình ảnh gợi nỗi nhớ cho nhân vật “tôi”: Vào cuối thu, lá ngoài đường rụng nhiều, trên không có những đám mây bàng bạc; Hình ảnh những em bé núp dưới nón mẹ trong buổi đầu đến trường.

Câu 2. Tranh minh họa liên quan đến nội dung của văn bản như thế nào?

Tranh minh hoạ là hình ảnh một người mẹ đang dắt con đến trường, phù hợp với nội dung của văn bản.

Câu 3. Phần (2) kể về chuyện gì?

Phần (2) kể chuyện nhân vật “tôi” đến trường, nghe tiếng trống tập trung và phải rời xa vòng tay của mẹ.

Câu 4. Tâm trạng nhân vật “tôi” thế nào khi được gọi tên?

Tâm trạng của nhân vật “tôi” khi được gọi tên: giật mình, lúng túng.

Câu 5. Tại sao các bạn nhỏ lại khóc?

Các bạn nhỏ lại khóc vì đây là lần đầu tiên rời xa vòng tay của cha mẹ và bước vào một môi trường mới với nhiều bỡ ngỡ, lo lắng.

Câu 6. Sự thay đổi tâm trạng của nhân vật “tôi” thể hiện trong phần (3) như thế nào?

Tâm trạng của nhân vật “tôi” thể hiện trong phần (3): Cảm thấy vừa xa lạ, vừa quen thuộc.

3. Trả lời câu hỏi

Câu 1. Theo em, cốt truyện Tôi đi học thuộc dạng nào dưới đây?

A. Kể lại sự việc khác thường, kì lạ

B. Kể lại sự việc giản dị, đời thường mà giàu chất thơ

C. Kể lại sự việc có nội dung trào phúng, châm biếm, hài hước

D. Kể lại sự việc có nội dung giàu tính triết lí

Gợi ý:

B. Kể lại sự việc giản dị, đời thường mà giàu chất thơ

Câu 2. Cảnh vật trong truyện được nhìn qua con mắt của ai và được nhớ lại theo trình tự nào? Nêu một số chi tiết nổi bật của cảnh vật trong phần 1.

- Cảnh vật trong truyện được nhìn qua con mắt của nhân vật tôi và được nhớ lại theo trình tự thời gian (hiện tại đến quá khứ), không gian (trên đường đến trường đến sân trường Mĩ Lí đến trong lớp học).

- Một số chi tiết nổi bật của cảnh vật trong phần 1:

• Buổi mai đầy sương thu và gió lạnh.
• Con đường quen thuộc trở nên xa lạ.
• Cảnh vật thay đổi vì chính lòng “tôi” thay đổi.

Câu 3. Phân tích sự thay đổi tâm trạng của nhân vật “tôi” trong ngày đầu tiên tới lớp. Chỉ ra tác dụng của một số câu văn miêu tả và hình ảnh so sánh trong việc khắc hoạ tâm trạng nhân vật.

- Khi cùng mẹ đi trên đường đến trường:

• Cảnh vật, con đường vốn đi lại nhiều lần nhưng hôm nay bỗng nhiên thấy lạ.
• Cảm nhận thấy bản thân dường như đã thay đổi: “Trong chiếc áo vải dù đen dài tôi cảm thấy mình trang trọng và đứng đắn hơn”.
• Muốn tự mình cầm sách vở.

- Khi nghe gọi tên: giật mình và lúng túng khi nghe gọi đến tên mình.

- Khi phải rời xa vòng tay mẹ cùng các bạn vào lớp học: giật mình khi bị gọi tên, nhìn thấy mấy cậu bạn nức nở khóc liền dúi vào lòng mẹ khóc theo.

- Khi ngồi trong lớp học: Cảm thấy mùi hương lạ xông vào lớp học, ngắm nhìn mọi vật xung quanh, không cảm thấy xa lạ với người bạn bên cạnh, nhìn theo cánh chim ngoài kia để nhớ lại kỉ niệm cũ…

Câu 4. Truyện ngắn Tôi đi học là một truyện ngắn giàu chất trữ tình. Theo em, điều gì tạo nên đặc điểm ấy (về nội dung, hình thức, ngôn ngữ)?

Chất trữ tình được tạo nên từ:

Nội dung: diễn tả được những kỉ niệm trong sáng của tuổi học trò, đặc biệt là buổi đầu đi học.

Nghệ thuật: đan xen giữa miêu tả, biểu cảm; hình ảnh gần gũi, nhẹ nhàng, trong sáng

Câu 5. Văn bản Tôi đi học đã nói hộ được những suy nghĩ và tình cảm gì của rất nhiều người đọc? Điều đó còn có ý nghĩa với cuộc sống hôm nay như thế nào?

- Văn bản Tôi đi học đã nói hộ được những suy nghĩ và tình cảm của rất nhiều người đọc: những cảm xúc của buổi đầu tựu trường, gợi lên trong mỗi người nhớ về những kỉ niệm đó.

- Điều đó có ý nghĩa quan trọng với cuộc sống hôm nay, nhắc nhở mỗi người nhớ về kỉ niệm đẹp đẽ của tuổi học trò.

Câu 6. Bằng sự trải nghiệm của bản thân, hãy tưởng tượng mình là “người bạn tí hon” ngồi cạnh nhân vật “tôi” trong truyện, hôm ấy, em sẽ nói với “tôi” điều gì?

Gợi ý:

Giới thiệu về bản thân, đề nghị kết bạn với nhân vật “tôi”,...