Soạn bài Bài ca ngất ngưởng - Ngữ văn lớp 11 sách Kết nối tri thức tập 2 trang 95

Chia sẻ

Hôm nay, EduTOPS mang đến tài liệu Soạn văn 11: Bài ca ngất ngưởng, trích từ sách Kết nối tri thức với cuộc sống, tập 2, giúp học sinh khám phá sâu hơn về tác phẩm văn học đặc sắc này.

Chi tiết bài soạn Bài ca ngất ngưởng

Nội dung bài soạn được thiết kế để hỗ trợ học sinh lớp 11 chuẩn bị bài học một cách nhanh chóng, đầy đủ và hiệu quả, giúp các em nắm vững kiến thức và phát triển kỹ năng phân tích văn học.

Hướng dẫn chi tiết soạn bài Bài ca ngất ngưởng - Ngữ văn lớp 11

Trước khi đọc

Câu 1. Theo quan sát của bạn, giới trẻ hiện nay có cách nhìn nhận như thế nào về vấn đề “cá tính”?

Gợi ý:

Ngày nay, giới trẻ rất coi trọng vấn đề “cá tính”, luôn khao khát thể hiện bản sắc riêng của mình trong mọi hoàn cảnh.

Câu 2. Bạn có suy nghĩ gì khi nghe nhận xét về một người có “vị trí cao ngất ngưởng” và khi nghe đánh giá về ai đó có “thái độ ngất ngưởng”? Liệu từ “ngất ngưởng” trong hai trường hợp này có mang ý nghĩa tương đồng?

Người có “vị trí cao ngất ngưởng”: là người sở hữu quyền lực, danh vọng, đáng được ngưỡng mộ và tôn trọng.
Người có “thái độ ngất ngưởng”: là người hiên ngang, phóng khoáng, luôn muốn khẳng định cái tôi cá nhân một cách mạnh mẽ.

=> Hai trường hợp này không giống nhau về ý nghĩa.

Đọc văn bản

Câu 1. Tác giả tự thuật về hành trình cuộc đời mình:

- “Ngất ngưởng” trên con đường công danh

- “Ngất ngưởng” khi rời khỏi chốn quan trường

Gợi ý:

- “Ngất ngưởng” trên đường công danh thể hiện tài năng, học vấn và thành tựu rõ ràng của tác giả, điều không ai có thể phủ nhận trong sự nghiệp của ông.

- “Ngất ngưởng” khi rời chốn quan trường phản ánh sự hiên ngang, phóng khoáng và lối sống tự do của tác giả khi trở về đời thường.

Câu 2. Thái độ và cảm xúc của tác giả khi “tổng kết” về cuộc đời mình.

Thái độ và cảm xúc của tác giả khi nhìn lại cuộc đời: ngất ngưởng, tự tin, và đầy khí phách ngang tàng.

Sau khi đọc

Câu 1. Hãy liệt kê những từ ngữ mang tính tự xưng của tác giả trong bài hát nói. Những từ ngữ này thể hiện điều gì về phong cách và tư tưởng của Nguyễn Công Trứ khi ông tự nhìn nhận về bản thân?

Sử dụng biệt danh kết hợp đại từ như “ông Hy Văn”, “ông ngất ngưởng”.
Từ “ông” được lặp lại nhiều lần, thể hiện sự ngạo nghễ, khẳng định vị thế cao, có phần tự phụ.
Sử dụng đại từ thay thế như “tay” ngất ngưởng, “tay” kiến cung, biểu thị sự “ngông”, “ngạo”.

=> Thể hiện cá tính mạnh mẽ, sự tự tin vào bản lĩnh và tài năng, cùng phong cách trào lộng, phóng túng và ý vị ngạo nghễ khinh đời.

Câu 2. Dựa vào mạch ý của bài thơ, có thể chia bố cục tác phẩm thành mấy phần? Hãy nêu ý chính của từng phần.

Bố cục gồm 3 phần:

Phần 1: 6 câu đầu. Sự ngất ngưởng trên con đường công danh, sự nghiệp.
Phần 2: 12 câu tiếp theo. Sự ngất ngưởng trong lối sống và suy nghĩ.
Phần 3: Câu thơ còn lại. Lời khẳng định cá tính độc đáo của nhà thơ.

Câu 3. Tra từ điển và chỉ ra những nét nghĩa khác nhau của từ “ngất ngưởng”. Dựa vào mạch ý của văn bản, hãy xác định ý nghĩa của từ này trong từng trường hợp xuất hiện.

- Tra từ điển nghĩa của từ “ngất ngưởng”:

(1): Ở vào thế không vững, lắc lư nghiêng ngả như chực ngã (thường do say quá).
(2): Quá cao và gây cảm giác không vững, dễ đổ.

- Dựa vào mạch ý của văn bản, ý nghĩa của từ “ngất ngưởng” trong từng trường hợp:

“Gồm thao lược đã nên tay ngất ngưởng”: Từ “ngất ngưởng” gắn với việc thi thố tài năng, đạt đến đỉnh cao danh vọng trong sự nghiệp làm quan.
“Đạc ngựa bò vàng đeo ngất ngưởng”: Từ “ngất ngưởng” gắn với hành động cởi mũ áo từ quan, cưỡi bò rời kinh thành một cách khác thường.
“Bụt cũng nực cười ông ngất ngưởng”: Tuổi đã cao nhưng vẫn sống phong tình, ngạo nghễ.
“Trong triều ai ngất ngưởng như ông”: Giữ vẹn đạo trung thần nhưng vẫn thỏa chí riêng.

Câu 4. Thái độ sống và phong cách sống “ngất ngưởng” của tác giả được thể hiện qua những phương diện, khía cạnh cụ thể nào? Hãy chia sẻ suy nghĩ của bạn về cách lựa chọn lối sống, cách ứng xử và cá tính của Nguyễn Công Trứ.

Câu 5. Hãy nhận xét về phong cách ngôn ngữ của tác giả trong bài hát nói, chú ý đến cách sử dụng từ ngữ, hình ảnh, các biện pháp tu từ, vần và nhịp điệu.

Câu 6. Trình bày suy nghĩ của bạn về sự hội tụ những yếu tố đối lập trong phong cách hành xử của Nguyễn Công Trứ được thể hiện trong bài hát nói. Ngoài chủ đề chính, Bài ca ngất ngưởng còn có chủ đề nào khác?

Câu 7. Theo bạn, hình ảnh con người nhà Nho nhập thế - hành đạo và con người phóng túng - tài tử trong bài thơ có tạo nên sự đối lập về nhân cách không? Vì sao?