Bài 38 KHTN 8: Khám phá Hệ nội tiết ở người - Giải chi tiết Kết nối tri thức trang 157, 158, 159

Tuyến nội tiết

Chức năng nội tiết

Tuyến yên

- Kích thích sinh trưởng (GH).

- Điều hòa hình thành và tiết sữa (prolactin).

- Điều hòa hoạt động tuyến giáp (TSH), tuyến trên thận (ACTH), tuyến sinh dục (FSH, LH).

Tuyến giáp

- Điều hòa sinh trưởng, phát triển (T3, T4).

- Tăng cường trao đổi chất, sinh nhiệt (T3, T4).

- Điều hòa calcium và phosphorus trong máu (Calcitonin).

Tuyến tụy

- Điều hòa đường huyết trong máu (insulin và glucagon).

Tuyến trên thận

- Điều hòa huyết áp, thể tích máu (aldosterone).

- Điều hòa trao đổi chất, năng lượng (cortisol).

- Chống stress (adrenalin, noradrenalin, cortisol).

Tuyến sinh dục

- Hình thành đặc điểm sinh dục thứ cấp ở nam và nữ khi đến tuổi dậy thì.

- Kích thích sinh trưởng, phát triển.

- Điều hòa chu kì sinh dục: kích thích sự sinh tinh trùng ở nam, kích thích sự phát triển và rụng trứng ở nữ.

Tên bệnh

Biểu hiện

Đề xuất

các biện pháp phòng chống

Bệnh tiểu đường

Đói và mệt mỏi, đi tiểu thường xuyên và liên tục khát nước, khô miệng và ngứa da, nhìn mờ, vết loét hoặc vết cắt lâu lành, tê bì hoặc mất cảm giác ở chân, sụt cân bất thường,…

- Cần có chế độ dinh dưỡng phù hợp: hạn chế chất bột đường, chất béo; tăng cường ăn các loại rau quả tốt cho sức khỏe;…

- Luyện tập thể dục thể thao thường xuyên.

- Kiểm soát cân nặng của cơ thể, tránh tình trạng thừa cân, béo phì.

- Không hoặc hạn chế tối đa việc sử dụng các loại chất kích thích như thuốc lá, rượu bia,…

- Thường xuyên kiểm tra lượng đường máu.

Bệnh bướu cổ do thiếu iodine

Có u ở phía trước cổ; có cảm giác vướng cổ họng, đau cổ họng; khó nuốt; khó thở; mệt ỏi; thay đổi giọng nói;…

- Có chế độ dinh dưỡng hợp lí, đảm bảo đủ lượng iodine bằng cách sử dụng các loại thức ăn giàu iodine như cá biển, nước mắm, muối biển,…

- Kiểm tra sức khỏe định kì.

Biện pháp

Tác dụng

Có chế độ dinh dưỡng hợp lí, bổ sung các nguyên tố cần thiết.

Giúp cơ thể khỏe mạnh và cân bằng hệ nội tiết.

Có lối sống lành mạnh, giảm thiểu căng thẳng.

Giúp cân bằng hệ nội tiết.

Hạn chế sử dụng chất béo, đường.

Tránh tình trạng hệ nội tiết hoạt động quá mức, gây rối loạn chuyển hóa.

Rèn luyện thể dục, thể thao thường xuyên; đảm bảo giấc ngủ.

Giúp tăng cường sức khỏe của cơ thể và hệ nội tiết.

Kiểm tra sức khỏe định kì.

Giúp kịp thời phát hiện sớm các bệnh lí và nắm được các chỉ số của cơ thể, từ đó, điều chỉnh chế độ sinh hoạt cho phù hợp.

Tên bệnh, tật

Số lượng người mắc

Nguyên nhân

Biện pháp phòng chống

?

?

?

?

Tên bệnh, tật

Số lượng người mắc

Nguyên nhân

Biện pháp phòng chống

Bệnh đái tháo đường

2/100

Rối loạn chuyển hóa đường trong máu do:

- Tuyến tụy bị phá hủy gây giảm hoặc không tiết insulin (tiểu đường tuýp 1).

- Tuyến tụy tiết đủ insulin nhưng lại giảm, hoặc không có vai trò điều hòa lượng đường trong máu (tiểu đường tuýp 2).

- Mang thai (tiểu đường thai kì).

- Cần có chế độ dinh dưỡng phù hợp: hạn chế chất bột đường, chất béo; tăng cường ăn các loại rau quả tốt cho sức khỏe;…

- Luyện tập thể dục thể thao thường xuyên.

- Kiểm soát cân nặng của cơ thể, tránh tình trạng thừa cân, béo phì.

- Không hoặc hạn chế tối đa việc sử dụng các loại chất kích thích như thuốc lá, rượu bia,…

- Thường xuyên kiểm tra lượng đường máu.

Bệnh bướu cổ

2/100

- Do sự thiếu hụt một lượng iodine nhất định trong cơ thể hoặc ăn các loại thức ăn, sử dụng một số loại thuốc khiến chức năng tổng hợp hormone tuyến giáp bị ức chế.

- Do rối loạn hoạt động tuyến giáp bẩm sinh,….

- Có chế độ dinh dưỡng hợp lí, đảm bảo đủ lượng iodine bằng cách sử dụng các loại thức ăn giàu iodine như cá biển, nước mắm, muối biển,…

- Kiểm tra sức khỏe định kì.

Hội chứng Cushing

1/100

- Do dùng một loại thuốc giống như cortisol quá mức như prednisone hoặc một khối u tạo ra hoặc dẫn đến việc tuyến thượng thận sản xuất quá nhiều cortisol.

- Không tự mua dùng các thuốc kháng viêm giảm đau không có toa, không rõ nguồn gốc.

- Có chế độ ăn hợp lí, giảm mỡ, tăng cường rau xanh.

- Tăng cường vận động.

- Khám sức khỏe định kì.