20 bài cảm thụ văn học lớp 4: Ôn tập tiếng Việt với đáp án chi tiết và hướng dẫn phân tích sâu sắc

Với đa dạng chủ đề như cây cối, con vật, đồ vật, và non sông đất nước, tài liệu này không chỉ giúp các em rèn luyện kỹ năng viết văn mà còn khơi gợi cảm xúc, sự sáng tạo để viết nên những bài văn cảm thụ văn học sâu sắc và giàu hình ảnh. Hãy cùng EduTOPS khám phá chi tiết trong bài viết dưới đây:

Cảm thụ văn học lớp 4

Bài 1:

“Việt Nam đất nước ta ơi!

Mênh mông biển lúa đâu trời đẹp hơn

Cánh cò bay lả rập rờn,

Mây mờ che đỉnh Trường Sơn sớm chiều .”

(Việt Nam thân yêu - Nguyễn Đình Thi)

Qua đoạn thơ trên, em hãy nêu cảm nhận của mình về vẻ đẹp của đất nước Việt Nam.

Bài làm:

Tác giả đã khéo léo ca ngợi vẻ đẹp của đất nước và con người Việt Nam. Hình ảnh “biển lúa mênh mông” gợi lên sự trù phú, giàu đẹp của quê hương. Cánh cò bay lả rập rờn tạo nên bức tranh thiên nhiên sinh động, bình dị mà đầy chất thơ. Đỉnh Trường Sơn hùng vĩ, sớm chiều mây phủ càng tô điểm thêm vẻ đẹp kiêu hãnh và tự hào của non sông. Tất cả đã được tác giả khắc họa một cách gần gũi, sâu lắng, thấm đẫm tình yêu quê hương.

Bài 2:

"Đây con sông như dòng sữa mẹ
Nước về xanh ruộng lúa, vườn cây
Và ăm ắp như lòng người mẹ
Chở tình thương trang trải đêm ngày"

(Vàm Cỏ Đông – Hoàng Vũ)

Qua đoạn thơ trên, em hãy nêu cảm nhận về vẻ đẹp và ý nghĩa của dòng sông quê hương.

Bài làm:

Bằng biện pháp so sánh tinh tế, tác giả Hoàng Vũ đã khắc họa vẻ đẹp đáng trân trọng của dòng sông quê hương. Dòng sông hiền hòa, cần mẫn ngày đêm mang nước tưới mát cho ruộng lúa, vườn cây, tựa như người mẹ hiền dịu dàng mang dòng sữa ngọt lành nuôi dưỡng con thơ:

"Đây con sông như dòng sữa mẹ
Nước về xanh ruộng lúa, vườn cây"

Dòng sông cũng giống như lòng mẹ, luôn đong đầy tình yêu thương, sẵn sàng sẻ chia và lo lắng cho con, cho tất cả mọi người:

"Và ăm ắp như lòng người mẹ
Chở tình yêu thương trang trải đêm ngày"

Vẻ đẹp ấm áp, thân thương ấy càng khiến ta thêm yêu quý và trân trọng dòng sông quê hương.

Bài 3:

"Cô dạy em tập viết
Gió đưa thoảng hương nhài
Nắng ghé vào cửa lớp
Xem chúng em học bài"

(Cô giáo lớp em - Nguyễn Xuân Sanh)

Em hãy cho biết: Khổ thơ trên đã sử dụng biện pháp nghệ thuật gì nổi bật? Biện pháp nghệ thuật đó giúp em cảm nhận được điều gì đẹp đẽ ở các bạn học sinh?

Bài làm:

Nhờ biện pháp nhân hóa, tác giả đã khéo léo thể hiện tinh thần học tập chăm chỉ của các bạn học sinh. Sự ham học của các bạn khiến nắng như những đứa trẻ tinh nghịch, tung tăng ghé qua cửa lớp để xem các bạn học bài:

"Nắng ghé vào cửa lớp
Xem chúng em học bài"

Qua đó, tác giả muốn ca ngợi tinh thần hiếu học và sự chăm chỉ của các bạn học sinh.

Bài 4:

"Nòi tre đâu chịu mọc cong
Chưa lên đã nhọn như trông là thường
Lưng trần phơi nắng phơi sương
Có manh áo cộc tre nhường cho con"

(Tre Việt Nam - Nguyễn Duy)

Đoạn thơ trên đã sử dụng những biện pháp nghệ thuật gì để miêu tả cây tre? Trong đoạn thơ, hình ảnh nào em cho là đẹp nhất? Vì sao?

Bài làm:

Nhà thơ Nguyễn Duy đã sử dụng biện pháp nhân hóa để khắc họa phẩm chất cao đẹp của cây tre Việt Nam, đồng thời gợi lên những đức tính quý báu của con người Việt Nam. Hình ảnh cây tre hiện lên với sự kiêu hãnh, hiên ngang, ngay thẳng, kiên cường và bất khuất trước mọi thử thách:

"Nòi tre đâu chịu mọc cong
Chưa lên đã nhọn như trông là thường"

Cao đẹp hơn nữa là sự dãi dầu, chịu đựng mọi gian khổ trong cuộc sống, cùng tình yêu thương, sự nhường nhịn, che chở và đùm bọc của cây tre dành cho con:

"Lưng trần phơi nắng phơi sương
Có manh áo cộc tre nhường cho con"

Qua đó, tác giả muốn ca ngợi phẩm chất cao quý và truyền thống đáng tự hào của con người Việt Nam, đó là tình yêu nước thương nòi, sự kiên cường và tinh thần đoàn kết.

Bài 5:

“Ngôi nhà thuở Bác thiếu thời
Nghiêng nghiêng mái lợp bao đời nắng mưa
Chiếc giường tre quá đơn sơ
Võng gai ru mát những trưa nắng hè”

(Về thăm nhà Bác - Nguyễn Đức Mậu)

Đoạn thơ giúp ta cảm nhận được điều gì đẹp đẽ và thân thương về cuộc sống của Bác thuở thiếu thời?

Bài làm:

Đoạn thơ đã khắc họa cuộc sống giản dị, đơn sơ của Bác Hồ thời niên thiếu. Đó là một cuộc sống bình dị, gần gũi như bao ngôi nhà ở làng quê Việt Nam:

“Ngôi nhà thuở Bác thiếu thời
Nghiêng nghiêng mái lợp bao đời nắng mưa
Chiếc giường tre quá đơn sơ
Võng gai ru mát những trưa nắng hè”

Qua đó, nhà thơ muốn khắc họa đức tính giản dị của Bác từ thuở thiếu thời. Sống trong ngôi nhà ấy, Bác đã lớn lên trong tình yêu thương ấm áp của gia đình và bà con làng xóm.

Bài 6:

Trong bài thơ Con cò, nhà thơ Chế Lan Viên đã viết:

Con dù lớn vẫn là con của mẹ

Đi hết đời, lòng mẹ vẫn theo con.

Hai câu thơ trên giúp em cảm nhận được điều gì về tình mẹ?

Bài làm

Với hai câu thơ giản dị mà sâu sắc, tác giả đã gợi lên tình mẹ bao la, vĩ đại không gì sánh được. Dù con có lớn khôn, trưởng thành, hay thậm chí đi hết cuộc đời, tình yêu thương của mẹ vẫn luôn bên con, theo con từng bước. Mẹ là người luôn quan tâm, lo lắng, che chở và tiếp thêm sức mạnh để con vượt qua mọi khó khăn trong cuộc sống. Có thể nói, mẹ chính là điểm tựa vững chắc, là tất cả đối với con.

Bài 7:

“Quê hương là con diều biếc
Tuổi thơ con thả trên đồng
Quê hương là con đò nhỏ
Êm đềm khua nước ven sông.”

(Quê hương - Đỗ Trung Quân)

Hãy nêu cảm nhận của em về quê hương qua đoạn thơ trên.

Bài làm:

Với tình yêu quê hương sâu đậm, tác giả đã viết nên những vần thơ giàu nhạc điệu và chất trữ tình:

Quê hương là con diều biếc
Tuổi thơ con thả trên đồng

Những hình ảnh gần gũi, thân thương đã in sâu vào tâm hồn tác giả từ thuở ấu thơ trên quê hương. Đó là cánh diều biếc bay lượn trên cánh đồng, là con đò nhỏ khua nước êm đềm trên dòng sông. Những hình ảnh ấy đã trở thành kỷ niệm khó phai trong ký ức tuổi thơ của tác giả, thể hiện tình yêu quê hương sâu nặng.

Bài 8

“Bão bùng thân bọc lấy thân
Tay ôm, tay níu tre gần nhau thêm.
Thương nhau tre chẳng ở riêng
Lũy thành từ đó mà nên hỡi người.”

(Tre Việt Nam - Nguyễn Duy)

Trong đoạn thơ trên, tác giả đã sử dụng cách nói gì để ca ngợi phẩm chất đùm bọc, đoàn kết của tre? Cách nói này có gì đặc sắc?

Bài làm:

Bằng biện pháp nhân hóa, tác giả đã khắc họa phẩm chất cao đẹp của cây tre Việt Nam:

“Bão bùng thân bọc lấy thân
Tay ôm, tay níu tre gần nhau thêm.

Phẩm chất ấy càng được thể hiện rõ nét qua sự đoàn kết, đùm bọc, yêu thương và gắn bó khăng khít:

“Thương nhau tre chẳng ở riêng
Lũy thành từ đó mà nên hỡi người.”

Qua đó, tác giả muốn ca ngợi truyền thống yêu nước, thương nòi của dân tộc Việt Nam.

Bài 9

“ .....Lời ru có gió mùa thu
Bàn tay mẹ quạt mẹ đưa gió về
Những ngôi sao thức ngoài kia
Chẳng bằng mẹ đã thức vì chúng con
Đêm nay con ngủ giấc tròn
Mẹ là ngọn gió của con suốt đời .”

(Mẹ - Trần Quốc Minh)

Theo em, hình ảnh nào góp phần nhiều nhất làm nên cái hay của đoạn thơ trên? Vì sao?

Bài làm

Bằng biện pháp nhân hóa, tác giả đã khắc họa tình yêu thương vô bờ bến của mẹ dành cho con. Mẹ luôn mang đến cho con những điều tốt đẹp nhất mà không ai có thể làm được. Tình yêu của mẹ bao la, không gì sánh bằng, ngay cả những ngôi sao trên trời cũng không thể so sánh:

“ .....Lời ru có gió mùa thu
Bàn tay mẹ quạt mẹ đưa gió về
Những ngôi sao thức ngoài kia
Chẳng bằng mẹ đã thức vì chúng con”

Mẹ luôn lo lắng và yêu thương con hết mực, mang đến cho con giấc ngủ ngon và niềm vui vô tận từ sâu thẳm trái tim mình:

“Đêm nay con ngủ giấc tròn
Mẹ là ngọn gió của con suốt đời.”

Có thể nói, mẹ chính là tất cả đối với cuộc đời con. Có mẹ, con được hạnh phúc, ấm lòng và bình yên suốt cả cuộc đời.

Bài 10: Trong bài thơ Trong lời mẹ hát của nhà thơ Trương Nam Hương có đoạn:

Thời gian chạy qua tóc mẹ
Một màu trắng đến nôn nao
Lưng mẹ cứ còng dần xuống
Cho con ngày một thêm cao.

Bài thơ có những hình ảnh nào đáng nhớ? Những hình ảnh đó gợi cho em suy nghĩ gì?

Bài 11: Cuối bài thơ Tiếng vọng của nhà thơ Nguyễn Quang Thiều có đoạn:

Đêm đêm tôi vừa chợp mắt
Cánh cửa lại rung lên tiếng đập cánh
Những quả trứng lại lăn vào giấc ngủ
Tiếng lăn như đá vỡ trên ngàn

Theo em, vì sao tác giả lại băn khoăn, day dứt về cái chết của chim sẻ?

Bài 12:

Về thăm nhà Bác, làng Sen
Có hàng râm bụt thắp lên lửa hồng
Có con bướm trắng lượn vòng
Có chùm ổi chín vàng ong sắc trời.

(Nguyễn Đức Mậu)

Trong đoạn thơ trên, em hiểu cụm từ “Thắp lên lửa hồng” như thế nào? Hình ảnh nhà Bác Hồ được miêu tả có điểm gì đặc biệt và ý nghĩa?

....

Tải file PDF hoặc Word để tham khảo nội dung chi tiết.