Văn mẫu lớp 7: Phân tích hình tượng người phụ nữ trong bài thơ Bánh trôi nước - Dàn ý chi tiết và 9 bài văn mẫu đặc sắc

Bài thơ Bánh trôi nước của Hồ Xuân Hương không chỉ là một tác phẩm văn học xuất sắc mà còn là bức tranh chân thực về số phận và vẻ đẹp của người phụ nữ trong xã hội phong kiến.

EduTOPS mang đến Bài văn mẫu lớp 7: Phân tích hình ảnh người phụ nữ trong bài Bánh trôi nước, kèm theo dàn ý chi tiết và 9 bài văn mẫu đặc sắc. Hãy cùng khám phá ngay sau đây.

Dàn ý phân tích hình ảnh người phụ nữ trong bài thơ Bánh trôi nước

I. Mở bài

• Khái quát về tác giả Hồ Xuân Hương và tác phẩm “Bánh trôi nước”.
• Giới thiệu vấn đề cần phân tích: hình tượng người phụ nữ trong bài thơ “Bánh trôi nước”.

II. Thân bài

1. Vẻ đẹp ngoại hình của người phụ nữ

- Hình ảnh ẩn dụ “bánh trôi” tượng trưng cho người phụ nữ.

- Ngoại hình người phụ nữ được miêu tả: “vừa trắng lại vừa tròn” gợi lên vẻ đẹp đầy đặn, làn da trắng hồng, tiêu chuẩn của cái đẹp trong xã hội xưa.

2. Số phận và vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ

- Số phận người phụ nữ:

• “Bảy nổi ba chìm”: cuộc đời đầy gian truân, vất vả.
• “Rắn nát mặc dầu tay kẻ nạn”: số phận phụ thuộc vào người khác, không thể tự quyết định. (Tại gia tòng phụ, xuất giá tòng phu, phu tử tòng tử).

- Vẻ đẹp tâm hồn người phụ nữ:

“Mà em vẫn giữ tấm lòng son”: Dù cuộc đời khó khăn, người phụ nữ vẫn giữ được tấm lòng thủy chung, son sắt.

=> Dù số phận có nghiệt ngã, người phụ nữ vẫn giữ trọn những phẩm chất cao quý.

III. Kết bài

Khẳng định lại giá trị của hình ảnh người phụ nữ trong bài thơ “Bánh trôi nước” của Hồ Xuân Hương.

Hình ảnh người phụ nữ trong Bánh trôi nước - Mẫu 1

Hồ Xuân Hương, một trong những nữ thi sĩ lừng danh của nền văn học Việt Nam trung đại, đã để lại dấu ấn sâu sắc qua tác phẩm Bánh trôi nước.

“Thân em vừa trắng lại vừa tròn
Bảy nổi ba chìm với nước non
Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn
Mà em vẫn giữ tấm lòng son”

Bài thơ không chỉ đơn thuần miêu tả hình ảnh bánh trôi nước mà còn ẩn dụ về cuộc đời và số phận của người phụ nữ trong xã hội phong kiến, từ vẻ đẹp ngoại hình đến những thăng trầm trong cuộc sống.

Họ được miêu tả với vẻ đẹp “vừa trắng lại vừa tròn” - một tiêu chuẩn nhan sắc của phụ nữ thời xưa. Quá trình làm bánh trôi, từ việc luộc bánh đến khi bánh nổi lên mặt nước, được Hồ Xuân Hương sử dụng để nói lên số phận bấp bênh của người phụ nữ. Nhân bánh làm từ đường phên, và sự rắn nát của bánh phụ thuộc vào tay người nặn, tượng trưng cho sự phụ thuộc của người phụ nữ vào xã hội.

“Thân em như trái bần trôi
Gió dập sóng dồi biết tấp vào đâu?”

Hoặc:

“Thân em như tấm lụa đào
Phất phơ giữa chợ biết vào tay ai?”

Cụm từ “thân em” trong ca dao thường ám chỉ số phận bất hạnh và phụ thuộc của người phụ nữ. Hồ Xuân Hương sử dụng thành ngữ “bảy nổi ba chìm” để diễn tả một cuộc đời đầy sóng gió. Câu thơ “rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn” phản ánh sự thiếu tự chủ trong cuộc sống của họ. Dù vậy, người phụ nữ vẫn giữ được tấm lòng son sắt, trong sạch, thể hiện qua câu thơ cuối.

Qua bài thơ “Bánh trôi nước”, Hồ Xuân Hương đã thể hiện sự đồng cảm và thấu hiểu sâu sắc đối với người phụ nữ.

Hình ảnh người phụ nữ trong Bánh trôi nước - Mẫu 2

Hồ Xuân Hương, một nữ sĩ xuất chúng của nền văn học Việt Nam trung đại, đã khắc họa hình ảnh người phụ nữ trong xã hội phong kiến qua bài thơ nổi tiếng “Bánh trôi nước”.

“Thân em vừa trắng lại vừa tròn
Bảy nổi ba chìm với nước non
Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn
Mà em vẫn giữ tấm lòng son”

Bài thơ tả hình ảnh chiếc bánh trôi nhưng ẩn dụ về vẻ đẹp và số phận của người phụ nữ. Cụm từ “vừa trắng lại vừa tròn” gợi lên hình ảnh một thân hình đầy đặn, nước da trắng hồng - chuẩn mực vẻ đẹp của phụ nữ thời xưa.

Dù sở hữu ngoại hình xinh đẹp, số phận họ lại chẳng mấy hạnh phúc. Cụm từ “thân em” mở đầu bài thơ gợi nhớ đến ca dao:

“Thân em như giếng giữa đàng
Người khôn rửa mặt, người phàm rửa chân.”

Hoặc:

“Thân em như trái bần trôi
Gió dập sóng dồi biết tấp vào đâu.”

Đó là lời than trách cho số phận “hồng nhan bạc phận” của người phụ nữ. Hồ Xuân Hương sử dụng thành ngữ “bảy nổi ba chìm” để diễn tả cuộc đời đầy sóng gió. Câu thơ “rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn” phản ánh sự phụ thuộc của họ vào người khác. Dù vậy, người phụ nữ vẫn giữ được tâm hồn cao quý: “Mà em vẫn giữ tấm lòng son”. Dù cuộc đời khó khăn, họ vẫn giữ được tấm lòng thủy chung, son sắt. Hình ảnh người phụ nữ hiện lên với vẻ đẹp toàn diện từ ngoại hình đến tâm hồn.

Qua bài thơ “Bánh trôi nước”, Hồ Xuân Hương không chỉ trân trọng vẻ đẹp và phẩm chất của người phụ nữ Việt Nam xưa mà còn bày tỏ niềm thương cảm sâu sắc trước số phận long đong của họ.

Hình ảnh người phụ nữ trong Bánh trôi nước - Mẫu 3

“Thân em như củ ấu gai
Ruột trong thì trắng vỏ ngoài thì đen”

Câu ca dao trên đã khắc họa vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ thông qua sự tương phản giữa vẻ ngoài và nhân cách bên trong. Hồ Xuân Hương, nữ sĩ tài hoa, cũng đã dùng hình tượng bánh trôi nước để miêu tả vẻ đẹp toàn diện của người phụ nữ, từ ngoại hình đến tâm hồn. Đặc biệt, vẻ đẹp tâm hồn son sắt, thủy chung của họ được làm nổi bật:

“Thân em vừa trắng lại vừa tròn
Bảy nổi ba chìm với nước non
Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn
Mà em vẫn giữ tấm lòng son”

Bài thơ khéo léo sử dụng hình ảnh bánh trôi nước để phản ánh vẻ đẹp của người phụ nữ. Tác giả miêu tả sự hài hòa về hình thể “vừa trắng lại vừa tròn”, đồng thời nhấn mạnh vẻ đẹp tâm hồn qua những câu thơ tiếp theo.

Cuộc đời người phụ nữ được ví như hành trình “bảy nổi ba chìm”, đầy sóng gió và bất trắc. Thành ngữ “ba chìm bảy nổi” được đảo ngữ một cách sáng tạo, tạo nên hình ảnh sống động về số phận long đong. “Nước non” không chỉ là không gian sống mà còn tượng trưng cho những thử thách trong cuộc đời họ. Người phụ nữ phải chịu sự lệ thuộc, không được làm chủ số phận mình: “Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn”. Trong xã hội phong kiến, họ phải tuân theo lễ giáo “tại gia tòng phụ, xuất giá tòng phu, phu tử tòng tử”, luôn phụ thuộc vào người khác. Như chiếc bánh trôi, số phận họ được định đoạt bởi kẻ khác, như câu ca dao:

“Thân em như tấm lụa đào
Phất phơ giữa chợ biết vào tay ai”

Dù vậy, giữa những bất công và thử thách, người phụ nữ vẫn giữ được tấm lòng son sắt: “Mà em vẫn giữ tấm lòng son”. Câu thơ kết đã khắc sâu vào lòng người đọc hình ảnh người phụ nữ với vẻ đẹp tâm hồn vượt lên mọi bi kịch.

Qua bài thơ “Bánh trôi nước”, Hồ Xuân Hương không chỉ đồng cảm với số phận người phụ nữ mà còn ngợi ca vẻ đẹp tâm hồn son sắt của họ. Trong bối cảnh xã hội phong kiến “trọng nam khinh nữ”, những giá trị nhân đạo này càng trở nên sâu sắc.

Bằng ngôn từ giản dị, bài thơ đã làm nổi bật vẻ đẹp tâm hồn trong sáng, thủy chung của người phụ nữ. Thông qua hình ảnh bánh trôi nước, tác giả đã thể hiện sự trân trọng và đồng cảm với thân phận họ: “Thiếu một bàn tay, một tâm hồn phụ nữ dân dã như bà, dễ thường như cái bánh trôi chưa vào được văn học”.

Hình ảnh người phụ nữ trong Bánh trôi nước - Mẫu 4

Hồ Xuân Hương là một trong số ít nữ sĩ có tác phẩm được lưu truyền rộng rãi trong dân gian. Thơ của bà thường tập trung khắc họa vẻ đẹp và số phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến. Bài thơ “Bánh trôi nước” là một minh chứng tiêu biểu.

Bài thơ mang hai lớp nghĩa: lớp nghĩa thực miêu tả cách làm bánh trôi nước, một món ăn dân dã; lớp nghĩa ẩn dụ sâu xa hơn là vẻ đẹp và số phận người phụ nữ. Đây mới chính là thông điệp mà Hồ Xuân Hương muốn truyền tải.

Trước hết, người phụ nữ hiện lên với vẻ đẹp hình thể:

“Thân em vừa trắng lại vừa tròn”

Họ sở hữu vẻ đẹp “trắng”, “tròn” - biểu tượng của sự tròn đầy, phúc hậu. Theo quan niệm dân gian, người phụ nữ đẹp phải có gương mặt tròn như trăng rằm, làn da trắng hồng, thân hình đậm đà. Đó là chuẩn mực vẻ đẹp thời xưa. Từ “trắng” không chỉ nói đến làn da mà còn ám chỉ phẩm chất trong sáng, thuần khiết. Cấu trúc “vừa… vừa” càng nhấn mạnh vẻ đẹp toàn diện của họ.

Trong xã hội cũ, số phận người phụ nữ thường bấp bênh, không được tự quyết định cuộc đời mình. Hồ Xuân Hương đã phản ánh chân thực điều này: “Bảy nổi ba chìm với nước non/ Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn”. Dù cuộc đời có khắc nghiệt, họ vẫn giữ được tấm lòng thủy chung, son sắt:

“Mà em vẫn giữ tấm lòng son”

Với ngôn ngữ giản dị, giàu sức gợi, Hồ Xuân Hương đã bày tỏ sự đồng cảm sâu sắc với số phận người phụ nữ. Qua hình ảnh ẩn dụ bánh trôi nước, bà khẳng định và ngợi ca vẻ đẹp cả ngoại hình lẫn tâm hồn của họ.

Hình ảnh người phụ nữ trong Bánh trôi nước - Mẫu 5

Hình ảnh người phụ nữ Việt Nam từ lâu đã trở thành nguồn cảm hứng bất tận cho thi ca. Trong số những tác phẩm văn học viết về họ, không thể không nhắc đến “Bà chúa thơ Nôm” - Hồ Xuân Hương. Bà được mệnh danh là nhà thơ của phụ nữ, và minh chứng rõ nhất cho điều này chính là bài thơ “Bánh trôi nước”.

Bài thơ được viết theo thể thất ngôn tứ tuyệt, bề nổi là miêu tả món bánh trôi dân dã, nhưng ẩn sâu trong đó là hình ảnh và số phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến:

“Thân em vừa trắng lại vừa tròn,
Bảy nổi ba chìm với nước non.
Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn,
Mà em vẫn giữ tấm lòng son.”

Hai tính từ “trắng” và “tròn” gợi lên vẻ đẹp ngoại hình của người phụ nữ - làn da trắng trẻo, thân hình đầy đặn, tràn đầy sức sống. Đó là nét đẹp phúc hậu, thuần khiết, mang đậm bản sắc Việt. Câu thơ thứ hai sử dụng thành ngữ “ba chìm bảy nổi” nhưng được đảo ngược để nhấn mạnh sự long đong, lận đận của người phụ nữ trong xã hội xưa.

Đằng sau sự long đong ấy là vẻ đẹp của sự tần tảo, chịu thương chịu khó và đức hi sinh. Hai câu thơ cuối khẳng định phẩm chất cao quý của người phụ nữ: “tấm lòng son” - biểu tượng cho sự thủy chung, son sắt. Đó là nét đẹp truyền thống được xã hội trân trọng.

Theo quan niệm phong kiến, người phụ nữ phải một lòng thủy chung với chồng, và đó là phẩm chất được đề cao. Hồ Xuân Hương đã khẳng định vẻ đẹp này với thái độ tự tin và tự hào. Dù cuộc đời có bấp bênh, họ vẫn giữ được tấm lòng trong sáng. Qua hình ảnh bánh trôi nước, từng vẻ đẹp của người phụ nữ được khắc họa rõ nét.

Qua bài thơ “Bánh trôi nước”, Hồ Xuân Hương không chỉ ca ngợi vẻ đẹp hình thức mà còn khẳng định phẩm chất cao quý của người phụ nữ Việt Nam. Bài thơ mang đến cái nhìn mới về vẻ đẹp toàn diện của họ, đồng thời thể hiện sự tự hào và trân trọng.

Hình ảnh người phụ nữ trong Bánh trôi nước - Mẫu 6

Hình ảnh người phụ nữ Việt Nam không chỉ xuất hiện trong những trang sử hào hùng mà còn là nguồn cảm hứng bất tận cho thi ca, nhạc, họa. Trong số những tiếng nói về phụ nữ, Hồ Xuân Hương - “bà chúa thơ Nôm” - được xem là nhà thơ của phụ nữ.

Phần lớn tác phẩm của bà viết về người phụ nữ, thể hiện cách nhìn sâu sắc của nữ sĩ. Điều đặc biệt là thơ Hồ Xuân Hương không chỉ hóa thân vào nhân vật mà còn trực tiếp lên tiếng tố cáo xã hội phong kiến bất công, khẳng định vẻ đẹp tự thân của người phụ nữ và đấu tranh cho nữ quyền.

Bài thơ “Bánh trôi nước” được viết theo thể thất ngôn tứ tuyệt, bề nổi là miêu tả món ăn dân gian, nhưng ẩn sâu trong đó là vẻ đẹp và số phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến. Tài năng của Hồ Xuân Hương thể hiện ở việc chỉ với 28 chữ, bà đã khắc họa được bao điều về người phụ nữ xưa:

“Thân em vừa trắng lại vừa tròn,
Bảy nổi ba chìm với nước non.
Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn,
Mà em vẫn giữ tấm lòng son.”

Khi nhìn một người phụ nữ, ấn tượng đầu tiên thường là vẻ đẹp hình thức, sau đó mới đến phẩm chất và tâm hồn. Cách nhìn của Hồ Xuân Hương cũng không ngoại lệ.

Câu thơ đầu tiên, với hai tính từ “trắng” và “tròn”, miêu tả màu sắc và hình dáng của bánh trôi, đồng thời gợi lên vẻ đẹp ngoại hình của người phụ nữ. Trong quan niệm truyền thống, một người phụ nữ đẹp trước hết phải có làn da trắng:

“Cổ tay em trắng như ngà
Con mắt em liếc như là dao cau”

Với Hồ Xuân Hương, vẻ đẹp này xuyên suốt trong cách nhìn về phụ nữ (Tranh tố nữ, Vịnh cái quạt,…). Làn da trắng hồng thể hiện sự xinh xắn, tươi tắn. Hình ảnh “tròn” gợi lên vẻ đẹp đầy đặn, viên mãn theo quan niệm thẩm mỹ truyền thống.

Vẻ đẹp trắng trẻo, tròn đầy ấy không chỉ tràn đầy sức sống mà còn thể hiện cái nhìn lạc quan của nữ sĩ và nhân dân lao động. Đó còn là biểu tượng cho vẻ đẹp tâm hồn phúc hậu, thuần khiết, mang đậm bản sắc Việt.

Câu thơ thứ hai, thông qua cách luộc bánh trôi, tác giả sử dụng thành ngữ “ba chìm bảy nổi” nhưng đảo ngược để nhấn mạnh sự long đong, cơ cực của người phụ nữ trong xã hội phong kiến.

Đằng sau sự long đong ấy là vẻ đẹp của sự tần tảo, chịu thương chịu khó và đức hy sinh. Đây là nét đẹp truyền thống không thể phủ nhận của người phụ nữ Việt Nam.

Nhắc đến đây, ta chợt nhớ đến hình ảnh người phụ nữ trong ca dao, một mình nuôi con để chồng ra trận:

“Cái cò lặn lội bờ sông
Gánh gạo đưa chồng tiếng khóc nỉ non…”

Hay hình ảnh bà Tú trong bài thơ “Thương vợ” của Tú Xương:

“Quanh năm buôn bán ở mom sông
Nuôi đủ năm con với một chồng…”

Hai câu thơ cuối tiếp tục mạch thơ về số phận bất hạnh của người phụ nữ trong xã hội phong kiến, nhưng tập trung vào việc khẳng định phẩm chất quý báu và vẻ đẹp truyền thống của phụ nữ Việt Nam:

“Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn
Mà em vẫn giữ tấm lòng son.”

Hình ảnh “tấm lòng son” không chỉ tượng trưng cho lòng yêu nước như trong thơ Nguyễn Trãi, mà còn là biểu tượng cho sự thủy chung, son sắt của người phụ nữ, đặc biệt là người vợ.

Từ xưa đến nay, đạo tam tòng tứ đức luôn đề cao sự thủy chung của người phụ nữ. Đây là phẩm chất quý báu được xã hội trân trọng và coi trọng ở mọi thời đại.

Điểm đáng chú ý trong hai câu thơ cuối là thái độ tự tin, tự hào của Hồ Xuân Hương khi khẳng định vẻ đẹp thủy chung của người phụ nữ. Dù số phận có long đong, lận đận, họ vẫn giữ được tấm lòng son sắt.

Qua mỗi câu thơ, Hồ Xuân Hương đã khắc họa một vẻ đẹp khác của người phụ nữ, đặc trưng cho vẻ đẹp truyền thống Việt Nam. Hình ảnh bánh trôi nước ẩn dụ cho từng vẻ đẹp tinh tế của họ.

Hồ Xuân Hương không chỉ ca ngợi vẻ đẹp hình thức mà còn khẳng định phẩm chất, tâm hồn của người phụ nữ. Điều này tạo nên cái nhìn toàn diện về vẻ đẹp hoàn mỹ của họ, thể hiện bản lĩnh và phong cách thơ đặc trưng của bà.

Hình ảnh người phụ nữ trong Bánh trôi nước - Mẫu 7

Hồ Xuân Hương là một trong số ít nữ sĩ có nhiều tác phẩm được lưu truyền đến ngày nay. Với phong cách sáng tác hiện đại, cá tính và phóng khoáng, bà đã khiến người đọc khâm phục tài năng của mình. Bà viết nhiều và sâu sắc về người phụ nữ Việt Nam thời phong kiến. Bài thơ “Bánh trôi nước” là một tác phẩm ẩn dụ đặc sắc về hình ảnh người phụ nữ.

Bài thơ “Bánh trôi nước” được viết theo thể thất ngôn tứ tuyệt, ngắn gọn nhưng chứa đựng nội dung sâu sắc. Có lẽ vì thế mà Hồ Xuân Hương được mệnh danh là “Bà chúa thơ Nôm” với những câu thơ hàm súc nhưng ý tứ sắc bén.

Hồ Xuân Hương đã chọn hình ảnh “bánh trôi nước” làm biểu tượng trung tâm, đại diện cho người phụ nữ Việt Nam trong xã hội phong kiến:

“Thân em vừa trắng lại vừa tròn”

Chỉ với một câu thơ, Hồ Xuân Hương đã miêu tả chi tiết hình dáng và màu sắc của chiếc bánh trôi. Bánh trôi là món ăn dân dã, gắn liền với đời sống nhân dân. Tác giả dùng từ “thân em” để chỉ chiếc bánh, đồng thời ẩn dụ về chính bản thân mình. “Vừa trắng lại vừa tròn” không chỉ là vẻ đẹp phúc hậu mà còn gợi lên hình ảnh người phụ nữ hiền lành, điềm đạm và khỏe mạnh.

Câu thơ thứ hai miêu tả quá trình nấu bánh:

“Bảy nổi ba chìm với nước non”

Câu thơ khái quát cách nấu bánh trôi trong dân gian, nhưng hai từ “nổi” và “chìm” còn gợi lên sự bấp bênh, trôi nổi của cuộc đời người phụ nữ. Số từ “ba, bảy” ám chỉ những sóng gió, long đong mà họ phải trải qua.

Xã hội phong kiến đầy áp bức, bóc lột, khiến người phụ nữ phải chịu nhiều đau khổ. Họ không dám lên tiếng vì không ai thấu hiểu, không ai lắng nghe.

Câu thơ thứ ba như một sự phó mặc cho người làm bánh, hay chính là phó mặc cho xã hội bất công:

“Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn”

Người phụ nữ thời phong kiến luôn ở thế yếu, phải cam chịu và đầu hàng số phận. Họ không dám đấu tranh, không dám đòi công bằng. Từ “mặc” trong câu thơ thể hiện sự phó mặc, nhưng cũng thấp thoáng sự bất cần. Dù vậy, ta vẫn nhận ra chút kháng cự qua từ “mặc”, thể hiện tinh thần không khuất phục của Hồ Xuân Hương.

Dù bị chà đạp, bóc lột, tâm hồn người phụ nữ Việt Nam vẫn luôn son sắt:

“Mà em vẫn giữ tấm lòng son”

Dù cuộc đời có khắc nghiệt, bạc bẽo và bất công đến đâu, phẩm chất son sắt và thủy chung của người phụ nữ vẫn luôn là nét đẹp cao quý, đáng trân trọng. Hồ Xuân Hương đã khám phá ra vẻ đẹp hiếm có của phụ nữ Việt Nam: một tâm hồn thanh khiết, một tấm lòng son sắt không vướng bận.

Với tài năng ngôn ngữ điêu luyện và lối ẩn dụ độc đáo, Hồ Xuân Hương đã vén màn cho người đọc thấy được xã hội phong kiến đầy bất công và thối nát. Dù bị đè nén, người phụ nữ vẫn giữ được trái tim thủy chung, son sắt.

Hình ảnh người phụ nữ trong Bánh trôi nước - Mẫu 8

Trong xã hội phong kiến, thân phận người phụ nữ thường nhỏ bé và bất hạnh, họ là nạn nhân của sự bất công và tàn nhẫn. Vì vậy, nhiều nhà thơ trung đại đã hướng ngòi bút của mình đến họ. Hồ Xuân Hương, một nữ sĩ tài năng, đã viết về người phụ nữ với tình thương, sự đồng cảm và phê phán xã hội bằng lời lẽ sâu cay. Bài thơ “Bánh trôi nước” là một trong số ít tác phẩm của bà mang giọng điệu dịu dàng, ca ngợi vẻ đẹp của người phụ nữ Việt Nam.

Trong bài thơ “Bánh trôi nước”, Hồ Xuân Hương mượn hình ảnh bánh trôi để nói về vẻ đẹp tâm hồn và phẩm chất của người phụ nữ Việt Nam xưa. Bài thơ sử dụng hình ảnh giản dị nhưng tạo nên biểu tượng bất hủ về người phụ nữ. Mở đầu bài thơ, bà viết:

“Thân em vừa trắng lại vừa tròn
Bảy nổi ba chìm với nước non”

Hình ảnh bánh trôi tròn, trắng muốt được nặn bởi bàn tay khéo léo gợi lên vẻ đẹp hình thức của người phụ nữ. “Thân em vừa trắng lại vừa tròn” không chỉ miêu tả hình dáng bánh mà còn gợi lên vẻ đẹp tươi tắn, tròn đầy của người phụ nữ. Hình ảnh này tạo ấn tượng mạnh về thị giác và xúc giác, khiến người đọc dễ dàng hình dung ra mùi vị thơm ngon của bánh.

Câu thơ đầu miêu tả hình dáng và màu sắc của bánh trôi, câu thơ sau gợi mở quá trình chín của bánh. Bánh trôi được luộc trong nước, khi chín sẽ nổi lên mặt nước. Tuy nhiên, mục đích của Hồ Xuân Hương không chỉ là miêu tả bánh mà còn thể hiện sự ngưỡng mộ vẻ đẹp hình thức và tâm hồn của người phụ nữ.

Qua hình ảnh “trắng, tròn” của bánh trôi, Hồ Xuân Hương đề cao vẻ đẹp hình thức của người phụ nữ. Tuy nhiên, vẻ đẹp này chỉ là bước đệm để bà khẳng định vẻ đẹp tâm hồn. “Bảy nổi ba chìm với nước non” ám chỉ những biến cố, khó khăn mà người phụ nữ phải đối mặt trong cuộc đời.

Câu thơ trên làm nền tảng cho câu thơ sau, như vẻ đẹp hình thức là bước đà để vẻ đẹp tâm hồn tỏa sáng. Hạnh phúc của người phụ nữ phụ thuộc vào người đàn ông, nếu được trân trọng, họ sẽ hạnh phúc; ngược lại, đó là bất hạnh:

“Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn
Mà em vẫn giữ tấm lòng son”

Câu thơ gợi liên tưởng đến bánh trôi: nếu được nặn khéo, bánh sẽ tròn đẹp; ngược lại, bánh sẽ nát. Tương tự, số phận người phụ nữ phụ thuộc vào người đàn ông. Trong xã hội phong kiến, họ phải nghe theo chồng và phụ thuộc vào số phận. Dù vậy, người phụ nữ vẫn giữ được tấm lòng thủy chung, son sắt.

Bài thơ “Bánh trôi nước” khắc họa hình ảnh người phụ nữ với vẻ đẹp toàn diện, từ ngoại hình đến tâm hồn. Hồ Xuân Hương đã đồng cảm sâu sắc với họ, tạo nên những nét phác họa chân thực và sinh động.

Hình ảnh người phụ nữ trong Bánh trôi nước - Mẫu 9

Hồ Xuân Hương là một trong những nhà thơ tài hoa bậc nhất của nền văn học cổ Việt Nam. Thơ của bà, ẩn sau những tiếng cười tưởng chừng tinh nghịch, châm biếm, lại chứa đựng niềm cảm thông sâu sắc và nỗi xót xa cho số phận người phụ nữ. Vấn đề này đã được nhiều nhà thơ trước bà đề cập, nhưng với Hồ Xuân Hương, cái nhìn về phụ nữ mang tính mới mẻ, sâu sắc và mang hơi thở thời đại hơn. Điều này được thể hiện rõ trong bài thơ “Bánh trôi nước”:

“Thân em vừa trắng lại vừa tròn
Bảy nổi ba chìm với nước non
Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn
Mà em vẫn giữ tấm lòng son”

Bài thơ miêu tả chiếc bánh trôi với nguyên liệu là bột nếp trắng mịn, được nặn tròn trịa và luộc chín trong nước sôi. Quá trình làm bánh chìm nổi trong nước sôi, và hình dáng bánh phụ thuộc vào tay người nặn. Dù vậy, bánh vẫn giữ nguyên màu đỏ của nhân. Qua việc miêu tả thực tế, Hồ Xuân Hương đã gợi lên hình ảnh thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến.

Giọng thơ nhẹ nhàng, êm dịu kết hợp với nghệ thuật ẩn dụ tinh tế, Hồ Xuân Hương đã thốt lên hai tiếng “thân em”, gợi nhớ đến những câu ca dao quen thuộc:

“Thân em như tấm lụa đào
Phất phơ giữa chợ biết vào tay ai?”

Hoặc:

“Thân em như hạt mưa xa
Hạt vào đài các hạt ra ngoài đồng”

Đây là những câu hát than thân, trách phận của người phụ nữ Việt Nam xưa. Tuy nhiên, từ “trắng”, “tròn” lại gợi lên niềm tự hào, kiêu hãnh về vẻ đẹp hình thể của họ. Dù vậy, số phận của họ lại không được như mong đợi:

“Bảy nổi ba chìm với nước non”

Với vẻ đẹp nhan sắc như vậy, lẽ ra người phụ nữ phải được hưởng hạnh phúc, nhưng thực tế họ phải đối mặt với nhiều bất hạnh, sóng gió và long đong trong cuộc đời.

Đau khổ hơn khi:

“Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn”

Cuộc đời và số phận của người phụ nữ phụ thuộc vào người khác. Trong xã hội phong kiến nam quyền, người phụ nữ không có quyền quyết định số phận mình. Họ phải phó thác cuộc đời cho xã hội và nam giới, không có địa vị hay quyền lực gì trong gia đình và xã hội.

Trước Hồ Xuân Hương, Nguyễn Dữ cũng từng đề cập đến số phận người phụ nữ. Trong “Chuyện người con gái Nam Xương”, nhân vật Vũ Nương đức hạnh, thủy chung nhưng cuộc đời lại ngắn ngủi và bi thảm. Người đẩy nàng vào cái chết chính là người chồng, người từng gắn bó máu thịt với nàng. Sự đa nghi, ghen tuông và gia trưởng của người chồng đã dẫn đến nỗi oan khuất của Vũ Nương.

Thơ Hồ Xuân Hương viết nhiều về người phụ nữ, nhưng những người phụ nữ trong thơ bà không phải là những người đài các, thuộc tầng lớp trên. Họ là những người phụ nữ bình dân, giản dị:

“Bác mẹ sinh ra phận ốc nhồi
Suốt đời lăn lóc đám cỏ hôi”

Vì vậy, khi nhìn vẻ đẹp của họ, ta cần chú ý đến vẻ đẹp bên trong chứ không chỉ dừng lại ở hình thức bề ngoài:

“Mà em vẫn giữ tấm lòng son”

Nỗi đau của người phụ nữ ở đây là họ không có cách nào tự vệ hay chống trả. Dù xã hội có xô đẩy, họ vẫn giữ được tấm lòng son sắt. Bất chấp hoàn cảnh, họ kiên trinh giữ lấy tấm lòng trong sáng, thủy chung. Vẻ đẹp của họ là vẻ đẹp khỏe khoắn, bình dị và hồn nhiên.

Dù bị xã hội vùi dập, người phụ nữ vẫn ngẩng cao đầu, tuyên chiến với cuộc đời, vượt lên trên những vũng bùn nhơ để giữ lấy giá trị chân chính của mình. Họ sống có ý thức, luôn trọng tình nghĩa và không chịu lép vế trước nam giới.

“Ví đây đổi phận làm trai được
Thì sự anh hùng há bấy nhiêu”

(Đề đền Sầm Nghi Đống)

Cuộc đời Hồ Xuân Hương chịu nhiều cay đắng, bất hạnh, từng làm lẽ Tổng Cóc, làm lẽ Phủ Vĩnh Tường. Bà thay lời những người phụ nữ cất lên tiếng nói phản kháng cái kiếp chồng chung đầy nghịch lý:

“Kẻ đắp chăn bông kẻ lạnh lùng
Chém cha cái kiếp lấy chồng chung”

(Làm lẽ)

Tóm lại, bài thơ “Bánh trôi nước” mang ý nghĩa khái quát như một lời tổng kết về nhân cách và số phận người phụ nữ trong xã hội xưa. Người phụ nữ trong bài thơ có phẩm chất cao đẹp, đức hạnh thủy chung nhưng không được trân trọng. Do địa vị phụ thuộc, cuộc đời họ bảy nổi ba chìm. Hồ Xuân Hương đã đi sâu vào những góc khuất của cuộc đời để nêu lên bi kịch của người phụ nữ. Dù vậy, họ vẫn sống đẹp, sống chân chính để bảo toàn phẩm giá của mình. Lời thơ của bà cũng là tiếng nói đòi tự do của cả một kiếp người.

Bài thơ “Bánh trôi nước” đã đặt ra vấn đề về người phụ nữ, một vấn đề nhức nhối mà nhiều nhà thơ, nhà văn như Nguyễn Dữ, Nguyễn Du, Nguyễn Đình Chiểu đã từng đề cập. Vấn đề này không chỉ là của riêng ai mà là của cả xã hội, đòi hỏi sự đấu tranh vì sự bình đẳng của phụ nữ.