Văn mẫu lớp 6: Phân tích bài thơ Lượm của Tố Hữu - Dàn ý chi tiết và 8 bài văn mẫu hay nhất dành cho học sinh lớp 6

Bài thơ Lượm của Tố Hữu là một tác phẩm nổi tiếng được đưa vào chương trình Ngữ văn lớp 6, giúp học sinh khám phá vẻ đẹp của thơ ca cách mạng.

Dưới đây, EduTOPS xin giới thiệu Bài văn mẫu lớp 6: Phân tích bài thơ Lượm của Tố Hữu, một tài liệu hữu ích dành cho các bạn học sinh tham khảo và học tập.

Dàn ý phân tích bài thơ Lượm của Tố Hữu

I. Mở bài

- Bài thơ “Lượm” của Tố Hữu là một trong những tác phẩm xuất sắc viết về đề tài thiếu nhi tham gia kháng chiến. Sáng tác năm 1949, trong giai đoạn kháng chiến chống thực dân Pháp, bài thơ đã khắc họa hình ảnh đẹp đẽ và đầy xúc động về cậu bé liên lạc nhỏ tuổi.

- Hình ảnh Lượm, với sự hồn nhiên, ngây thơ và lòng dũng cảm hy sinh, đã để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc. Đặc biệt, sự hy sinh anh dũng của Lượm trong một lần chuyển thư “thượng khẩn” đã làm rung động trái tim của biết bao thế hệ.

II. Thân bài

1. Lượm - Cậu bé hồn nhiên, ngây thơ và đáng yêu

- Lượm hiện lên với dáng người nhỏ bé “loắt choắt”, chiếc mũ ca lô đội lệch, toát lên vẻ nhanh nhẹn, hoạt bát. Cụm từ “cái chân thoăn thoắt” đã khắc họa rõ nét sự năng động của cậu bé.

- Hình ảnh Lượm được miêu tả một cách sinh động và đầy cảm xúc:

“Chú bé loắt choắt
Cái xắc xinh xinh
Cái chân thoăn thoắt
Cái đầu nghênh nghênh.

Ca lô đội lệch
Mồm huýt sáo vang
Như con chim chích
Nhảy trên đường vàng”

- Những từ láy như “loắt choắt”, “xinh xinh”, “thoăn thoắt”, “nghênh nghênh” cùng với điệp từ “cái” đã tạo nên bức chân dung sống động về một cậu bé liên lạc nhỏ nhắn, nhanh nhẹn và đầy sức sống.

- Sự hồn nhiên, ngây thơ của Lượm còn được thể hiện qua niềm vui sướng khi được tham gia công tác liên lạc. Cuộc đối thoại giữa Lượm và tác giả đã khẳng định niềm tự hào và hạnh phúc của cậu bé khi được góp sức mình cho cuộc kháng chiến:

“Cháu đi liên lạc
Vui lắm chú à
Ở đồn Mang Cá
Thích hơn ở nhà

Cháu cười híp mí
Má đỏ bồ quân
Thôi chào đồng chí
Cháu đi xa dần”

- Qua những từ ngữ miêu tả cảm xúc như “vui”, “thích”, “cười”, “má đỏ”, tác giả đã khẳng định rằng việc tham gia kháng chiến không chỉ là nhiệm vụ mà còn là niềm vui, niềm tự hào của thế hệ trẻ Việt Nam.

2. Lượm - Tinh thần dũng cảm và sự hy sinh cao cả

- Lượm hiện lên là một cậu bé liên lạc dũng cảm, không ngại hiểm nguy khi làm nhiệm vụ:

“Vụt qua mặt trận
Đạn bay vèo vèo
Thư đề Thượng khẩn
Sợ chi hiểm nghèo”

- Để đảm bảo bức thư “Thượng khẩn” đến tay người nhận kịp thời, Lượm không ngần ngại vượt qua hiểm nguy. Cụm từ “sợ chi” thể hiện rõ ý chí kiên cường và tinh thần bất khuất của người chiến sĩ nhỏ.

- Hình ảnh chiếc mũ ca lô nhấp nhô trên cánh đồng lúa đang trổ đòng thật đẹp và đầy xúc động:

“Đường quê vắng vẻ
Lúa trổ đòng đòng
Ca lô chú bé
Nhấp nhô trên đồng”

- Thế nhưng, Lượm đã ngã xuống trên cánh đồng quê hương khi đang hoàn thành nhiệm vụ đưa thư “Thượng khẩn”:

“Bỗng lòe chớp đỏ
Thôi rồi, Lượm ơi!
Chú đồng chí nhỏ
Một dòng máu tươi”

- Lời thơ như nghẹn lại, đầy xót xa trước sự hy sinh của Lượm. Dù ngã xuống, hồn Lượm vẫn bay lượn giữa cánh đồng lúa thơm ngát hương sữa:

“Cháu nằm trên lúa
Tay nắm chặt bông
Lúa thơm mùi sữa
Hồn bay giữa đồng”

- Đây là khổ thơ đẹp nhất, khắc họa sự hy sinh cao cả của người chiến sĩ nhỏ. Hương thơm của lúa non hòa quyện với hồn thiêng sông núi, bao bọc Lượm trong vòng tay của quê hương. Không gian trở nên thiêng liêng, nhẹ nhàng mà đầy xúc động, như một lời tiễn biệt đầy yêu thương dành cho người anh hùng tuổi thiếu niên.

3. Kết bài

- Bằng nghệ thuật miêu tả nhân vật kết hợp với kể chuyện và biểu lộ cảm xúc, Tố Hữu đã khắc họa thành công hình ảnh Lượm - một cậu bé hồn nhiên, ngây thơ nhưng vô cùng dũng cảm. Lượm đã hy sinh anh dũng trong khi làm nhiệm vụ, trở thành tấm gương sáng ngời cho thế hệ trẻ noi theo.

- Tác phẩm khép lại, nhưng hình ảnh Lượm mãi mãi in đậm trong trái tim người đọc. Em cảm thấy yêu quý và kính phục vô cùng người thiếu niên anh hùng đã vui vẻ hy sinh vì quê hương, đất nước.

Phân tích bài thơ Lượm của Tố Hữu - Mẫu 1

Tố Hữu, một nhà thơ cách mạng lừng danh, đã để lại nhiều tác phẩm xuất sắc, trong đó nổi bật là bài thơ Lượm.

Bài thơ được sáng tác năm 1949 và in trong tập thơ Việt Bắc. Ngay từ những dòng đầu tiên, hình ảnh Lượm hiện lên với nét ngoại hình đặc biệt: dáng người nhỏ bé nhưng nhanh nhẹn, đội chiếc mũ ca lô trên đầu và đeo chiếc xắc nhỏ xinh trên vai:

“Chú bé loắt choắt
Cái xắc xinh xinh
Cái chân thoăn thoắt
Cái đầu nghênh nghênh.

Ca lô đội lệch
Mồm huýt sáo vang
Như con chim chích
Nhảy trên đường vàng”

Tố Hữu đã khéo léo sử dụng các từ láy như “thoăn thoắt”, “nghênh nghênh” để khắc họa vẻ nhanh nhẹn, hoạt bát của Lượm.

Không chỉ vậy, Lượm còn là một cậu bé hồn nhiên, vui tươi. Niềm hạnh phúc của cậu khi được tham gia công việc liên lạc được thể hiện rõ qua cuộc đối thoại với nhân vật “chú”. Lượm vui sướng khi trở thành người chiến sĩ nhỏ:

“Cháu đi liên lạc
Vui lắm chú à
Ở đồn Mang Cá
Thích hơn ở nhà

Cháu cười híp mí
Má đỏ bồ quân
Thôi chào đồng chí
Cháu đi xa dần”

Những từ ngữ như “vui”, “thích” cùng hành động “cười híp mí”, “má đỏ” đã khẳng định rằng việc tham gia chiến đấu chống kẻ thù là niềm tự hào và hạnh phúc của thế hệ trẻ Việt Nam. Lượm chỉ là một trong số rất nhiều thiếu niên anh hùng thời bấy giờ.

Bên cạnh sự hồn nhiên, Lượm còn là một cậu bé dũng cảm, sẵn sàng hy sinh vì nhiệm vụ:

“Vụt qua mặt trận
Đạn bay vèo vèo
Thư đề Thượng khẩn
Sợ chi hiểm nghèo”

Lượm quyết tâm đưa bức thư “Thượng khẩn” đến tay người nhận, bất chấp hiểm nguy với hình ảnh “đạn bay vèo vèo”. Cụm từ “sợ chi” thể hiện ý chí kiên cường và tinh thần bất khuất của người chiến sĩ nhỏ. Hình ảnh chiếc mũ ca lô nhấp nhô trên cánh đồng lúa đang trổ đòng:

“Đường quê vắng vẻ
Lúa trổ đòng đòng
Ca lô chú bé
Nhấp nhô trên đồng”

Một mình giữa cánh đồng quê vắng vẻ, Lượm vẫn kiên cường làm nhiệm vụ. Thế nhưng, cậu đã ngã xuống trên cánh đồng quê hương khi đang hoàn thành nhiệm vụ đưa thư “Thượng khẩn”:

“Bỗng lòe chớp đỏ
Thôi rồi, Lượm ơi!
Chú đồng chí nhỏ
Một dòng máu tươi”

Giọng thơ từ háo hức, vui tươi chuyển sang xót xa, nghẹn ngào. Lượm đã hy sinh anh dũng trên đường làm nhiệm vụ. Hình ảnh cậu nằm giữa cánh đồng lúa để lại ấn tượng sâu sắc:

“Cháu nằm trên lúa
Tay nắm chặt bông
Lúa thơm mùi sữa
Hồn bay giữa đồng”

Cánh đồng lúa như vòng tay mẹ hiền, ôm ấp và chở che hồn người chiến sĩ nhỏ. Hương thơm của lúa non mang theo hương sữa ngọt ngào, ấm áp, như lời tiễn biệt đầy yêu thương.

Bài thơ “Lượm” đã khắc họa chân thực và sống động hình ảnh người chiến sĩ nhỏ tuổi. Tố Hữu xứng đáng là nhà thơ cách mạng tiêu biểu của nền văn học Việt Nam.

Phân tích bài thơ Lượm của Tố Hữu - Mẫu 2

Tố Hữu, một nhà thơ cách mạng lừng danh, đã khắc họa hình ảnh người chiến sĩ liên lạc nhỏ tuổi - Lượm, với sự hồn nhiên, vui tươi nhưng cũng đầy dũng cảm và nhiệt huyết.

Bài thơ mở đầu bằng cuộc gặp gỡ giữa Lượm và người chiến sĩ ở Hàng Bè, trong những ngày thực dân Pháp trở lại xâm lược Huế. Khi chiến tranh nổ ra, Lượm tham gia cách mạng với vai trò là một chiến sĩ liên lạc. Hình ảnh Lượm hiện lên với dáng người nhỏ bé, nhanh nhẹn, đeo chiếc xắc xinh xinh trên vai và đội chiếc mũ ca lô lệch. Sự hồn nhiên, ngây thơ của cậu được thể hiện qua hành động huýt sáo và chạy nhảy trên cánh đồng:

“Chú bé loắt choắt
Cái xắc xinh xinh
Cái chân thoăn thoắt
Cái đầu nghênh nghênh

Ca lô đội lệch
Mồm huýt sáo vang
Như con chim chích
Nhảy trên đường vàng…”

Tác giả sử dụng các từ láy như “loắt choắt”, “xinh xinh”, “thoăn thoắt”, “nghênh nghênh” kết hợp với điệp từ “cái” để khắc họa bức chân dung sống động về một cậu bé nhỏ nhắn, nhanh nhẹn và đầy sức sống.

Không chỉ miêu tả ngoại hình, Tố Hữu còn khắc họa tính cách của Lượm qua niềm vui sướng khi được làm liên lạc. Cậu đã chia sẻ với người chiến sĩ:

“Cháu đi liên lạc
Vui lắm chú à
Ở đồn Mang Cá
Thích hơn ở nhà

Cháu cười híp mí
Má đỏ bồ quân
Thôi chào đồng chí
Cháu đi xa dần”

Những từ ngữ như “vui”, “thích” cùng hành động “cười híp mí”, “má đỏ” đã diễn tả niềm hạnh phúc và tự hào của Lượm khi được tham gia cách mạng, bảo vệ quê hương.

Dù tuổi đời còn nhỏ, Lượm lại hiện lên với tinh thần dũng cảm, gan dạ. Cậu sẵn sàng hy sinh vì nhiệm vụ. Khi nhận được bức thư “thượng khẩn”, Lượm không ngại nguy hiểm để hoàn thành nhiệm vụ. Chiến trường hiện lên đầy khốc liệt:

“Vụt qua mặt trận
Đạn bay vèo vèo
Thư đề Thượng khẩn
Sợ chi hiểm nghèo”

Bức thư “Thượng khẩn” cần được chuyển gấp, và Lượm đã không ngần ngại vượt qua hiểm nguy. Cụm từ “sợ chi” thể hiện tinh thần bất khuất và ý chí kiên cường của người chiến sĩ nhỏ. Hình ảnh chiếc mũ ca lô nhấp nhô trên cánh đồng lúa đang trổ đòng:

“Đường quê vắng vẻ
Lúa trổ đòng đòng
Ca lô chú bé
Nhấp nhô trên đồng”

Nếu như những câu thơ đầu đầy lạc quan, vui tươi, thì những dòng thơ cuối viết về sự hy sinh của Lượm lại mang đến cảm xúc đau thương, ám ảnh:

“Bỗng lòe chớp đỏ
Thôi rồi, Lượm ơi!
Chú đồng chí nhỏ
Một dòng máu tươi
…”

“Cháu nằm trên lúa
Tay nắm chặt bông
Lúa thơm mùi sữa
Hồn bay giữa đồng”

Hương thơm của cánh đồng lúa như vòng tay mẹ hiền, ôm ấp và chở che hồn người chiến sĩ nhỏ. Không gian trở nên thiêng liêng, nhẹ nhàng với sự thoáng đãng của cánh đồng quê và hương thơm ngọt ngào của lúa non. Lượm đã trở về với đất mẹ, nhưng sự hy sinh của em không hề vô nghĩa mà trở thành niềm tự hào bất diệt.

Với nghệ thuật miêu tả nhân vật kết hợp với kể chuyện và biểu lộ cảm xúc, Tố Hữu đã khắc họa thành công hình ảnh Lượm. Bài thơ “Lượm” là một trong những tác phẩm giàu cảm xúc và ý nghĩa sâu sắc của nền văn học cách mạng Việt Nam.

Phân tích bài thơ Lượm của Tố Hữu - Mẫu 3

Tố Hữu đã xây dựng hình ảnh Lượm - một cậu bé hồn nhiên, vô tư nhưng vô cùng dũng cảm trước bom đạn của kẻ thù. Với lý tưởng chiến đấu bảo vệ đất nước, Lượm đã vượt qua mọi hiểm nguy để góp sức mình vào công cuộc cứu nước của toàn dân.

Hình tượng Lượm hiện lên chân thực, sống động từ trang phục đến dáng đi, cử chỉ và lời nói:

“Chú bé loắt choắt
Cái xắc xinh xinh
Cái chân thoăn thoắt
Cái đầu nghênh nghênh”

Qua lời miêu tả của tác giả, ta thấy được sự hồn nhiên, vui tươi của Lượm, đúng với lứa tuổi của em. Nhưng điều đặc biệt là, dù còn nhỏ, em đã làm những việc phi thường mà người lớn chưa chắc đã dám làm. Lượm coi việc đi liên lạc đầy nguy hiểm như một chuyến đi chơi, đầy háo hức và thích thú:

“- Cháu đi liên lạc
Vui lắm chú à
Ở đồn Mang Cá
Thích hơn ở nhà!”

Niềm vui lớn nhất của Lượm lúc này là được hòa mình vào cuộc chiến đấu chung của dân tộc. Em không còn là con của một gia đình nhỏ bé mà là “con của vạn nhà”. Lời thơ giản dị, chân thành, phản ánh tâm hồn hồn nhiên và khát khao được đóng góp của Lượm.

“Cháu cười híp mí
Má đỏ bồ quân
- Thôi chào đồng chí!
Cháu đi xa dần…”

Cách xưng hô “đồng chí” cho thấy Lượm đã trở thành một chiến sĩ thực thụ. Hai tiếng “đồng chí” vang lên đầy tự hào, thể hiện niềm vui sướng khi được gia nhập hàng ngũ cách mạng. Dù vẫn còn đó nét trẻ thơ với “cười híp mí”, “má đỏ bồ quân”, Lượm đã bước vào một thế giới mới - thế giới của những người chiến sĩ dũng cảm.

Sự hồn nhiên và lòng dũng cảm của Lượm không thể tránh khỏi sự tàn khốc của chiến tranh. Chiến tranh không phân biệt tuổi tác, và Lượm đã hy sinh anh dũng. Hình ảnh em trở thành một tượng đài bất tử. Đoạn thơ về sự hy sinh của Lượm bắt đầu bằng câu: “Ra thế/Lượm ơi!”. Câu thơ ngắn gọn nhưng chứa đựng nhiều cung bậc cảm xúc: đau đớn, hụt hẫng và xót xa.

“Một hôm nào đó
Như bao hôm nào
Chú đồng chí nhỏ
Bỏ thư vào bao…”

Tác giả thay đổi cách xưng hô từ “cháu”, “chú bé” sang “chú đồng chí nhỏ”, thể hiện sự trân trọng và ngưỡng mộ đối với Lượm. Cách gọi này tương ứng với sự kiện hy sinh anh dũng của em. Nhà thơ đã hòa mình vào nhân vật, vừa kể chuyện vừa bộc lộ cảm xúc của mình.

“Vụt qua mặt trận
Đạn bay vèo vào
Thư đề “Thượng khẩn”
Sợ chi hiểm nghèo”

Dù biết trước nguy hiểm, Lượm vẫn hiên ngang, bất khuất. Em đối mặt với cái chết mà không hề sợ hãi, vì nhiệm vụ cao cả đang chờ phía trước. Tác giả đã hóa thân vào nhân vật để thể hiện tinh thần kiên cường của Lượm.

“Đường quê vắng vẻ
Lúa trổ đòng đòng
Ca lô chú bé
Nhấp nhô trên đồng”

Chất trữ tình trong thơ tự sự của Tố Hữu tỏa ra một cách tự nhiên, khiến người đọc không khỏi thắt lòng. Kẻ thù tàn bạo, hiểm độc, trong khi Lượm - chú bé của chúng ta - lại hồn nhiên, trong trẻo. Sự đối lập ấy khiến cái chết của Lượm trở nên đau đớn, nghẹn ngào. Giọng điệu trần thuật không còn bình thường mà vỡ òa thành tiếng kêu thảng thốt: “Thôi rồi! Lượm ơi!”.

Đoạn thơ thứ ba bắt đầu bằng câu hỏi đầy xúc động: “Lượm ơi, còn không?”. Đó là lời gọi, là nỗi tiếc thương và lòng khâm phục trước sự hy sinh của Lượm. Lượm không bao giờ mất đi trong trái tim đồng bào, đồng chí. Cấu trúc trùng điệp của bài thơ, với hai khổ kết lặp lại hai khổ đầu, tạo nên âm vang bất tử, vừa là câu hỏi, vừa là hồi âm, khơi gợi sự đồng cảm sâu sắc nơi người đọc.

Về nghệ thuật, Tố Hữu đã kết nối với độc giả nhỏ tuổi bằng thể thơ bốn chữ trong trẻo, hồn nhiên như lời kể của bà, của mẹ. Cách kể chuyện không đơn điệu mà đa dạng, kết hợp giữa trực tiếp và gián tiếp, miêu tả và độc thoại. Những khổ thơ đặc biệt như “Ra thế - Lượm ơi!” hay “Lượm ơi, còn không?” là những khoảnh khắc giao tiếp sâu sắc giữa tác giả và độc giả, đồng thời là cơ hội để nhà thơ bộc lộ tâm tình. Thiên nhiên trong bài thơ không chỉ là bối cảnh mà còn là người bạn đồng hành, gắn bó máu thịt với Lượm, như cá với nước, như con với mẹ.

“Cháu nằm trên lúa
Tay nắm chặt bông
Lúa thơm mùi sữa
Hồn bay giữa đồng…”

Hình ảnh Lượm trong thơ Tố Hữu là biểu tượng của lòng dũng cảm và tinh thần hy sinh. Lượm đã chứng minh rằng, trong cuộc kháng chiến ác liệt, không chỉ người lớn mà cả những thiếu niên nhỏ tuổi cũng sẵn sàng đóng góp cho chiến thắng của dân tộc. Thế hệ trẻ hôm nay được sống trong hòa bình, nhưng chúng ta không thể quên công lao to lớn của những người đi trước. Chúng ta phải sống xứng đáng với sự hy sinh đó, tiếp nối truyền thống anh hùng của cha ông.

Phân tích bài thơ Lượm của Tố Hữu - Mẫu 4

Bài thơ “Lượm” được sáng tác trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp đầy gian khó. Với tình yêu quê hương đất nước, cậu bé Lượm đã xin theo người chú của mình để tham gia nhiệm vụ cao cả, góp sức vào công cuộc bảo vệ Tổ quốc.

Dù có vóc dáng nhỏ bé, Lượm lại rất nhanh nhẹn và linh hoạt. Tác giả đã khắc họa hình ảnh cậu bé giao liên yêu đời qua những chi tiết sinh động về dáng đi, cử chỉ và lời nói:

“Chú bé loắt choắt,
Cái xắc xinh xinh,
Cái chân thoăn thoắt,
Cái đầu nghênh nghênh”

Ở độ tuổi mười, mười một, khi các bạn cùng trang lứa còn được học hành và sống trong vòng tay gia đình, Lượm đã đảm nhận một công việc đầy nguy hiểm mà người lớn cũng khó lòng làm được. Trong suy nghĩ của cậu, nhiệm vụ giao liên chỉ như một chuyến đi chơi. Trên người cậu là bộ đồ đội viên đầy vết bụi đường và bom đạn, nhưng trong túi luôn chứa đầy thư từ quan trọng. Đôi mắt to tròn của cậu mỗi khi cười lại híp lại, thể hiện sự hồn nhiên, yêu đời và tình yêu quê hương sâu sắc.

“Cháu đi liên lạc,
Vui lắm chú à.
Ở đồn Mang Cá,
Thích hơn ở nhà!”

Niềm vui của Lượm khi được đi đây đó, khám phá thiên nhiên hùng vĩ được thể hiện rõ qua những cuộc trò chuyện với người chú. Cậu không muốn ngồi yên một chỗ mà luôn khao khát được vượt rừng, băng sông. Tuy nhiên, dù ham chơi, cậu không bao giờ quên nhiệm vụ quan trọng của mình: mang tin tức đến cho cách mạng.

“Cháu cười híp mí,
Má đỏ bồ quân:
- Thôi, chào đồng chí!
Cháu đi xa dần”

Tác giả đã khắc họa hình ảnh cậu thanh niên giao liên đầy mơ ước và nhiệt huyết. Tuy nhiên, sự hồn nhiên, vô tư của Lượm không thể tránh khỏi sự tàn khốc của chiến tranh. Không chỉ người lớn mà cả những đứa trẻ như Lượm cũng phải đối mặt với hiểm nguy.

“Một hôm nào đó,
Như bao hôm nào,
Chú đồng chí nhỏ,
Bỏ thư vào bao,

Vụt qua mặt trận,
Ðạn bay vèo vèo,
Thư đề “Thượng khẩn”,
Sợ chi hiểm nghèo”

Dù kẻ thù truy đuổi ác liệt, Lượm vẫn kiên cường làm nhiệm vụ. Biết rằng chuyến đi này đầy nguy hiểm, nhưng cậu vẫn không ngần ngại. Với tinh thần hiên ngang, cậu đã đối mặt với cái chết đầy bi tráng giữa cánh đồng quê hương.

“Cháu nằm trên lúa,
Tay nắm chặt bông,
Lúa thơm mùi sữa,
Hồn bay giữa đồng”

Cái chết của Lượm được miêu tả giữa cánh đồng lúa thơm mùi sữa, gợi lên sự ra đi quá sớm của một cậu bé đáng lẽ phải được vui chơi. Tâm hồn cậu hòa vào thiên nhiên, trở thành một phần của quê hương. Hình ảnh Lượm mãi mãi là biểu tượng của sự trong sáng và hy sinh cao cả.

“Lượm ơi, còn không?”

Câu thơ này là tiếng lòng đau buồn, luyến tiếc của tác giả dành cho Lượm - một cậu bé nhanh nhẹn, hồn nhiên và vô tư, người đã cống hiến trọn vẹn tuổi trẻ của mình cho cách mạng. Sự hy sinh của cậu không chỉ là nỗi đau mà còn là niềm tự hào, trở thành tiếng thơm mãi mãi cho đời.

Phân tích bài thơ Lượm của Tố Hữu - Mẫu 5

Bài thơ “Lượm” của Tố Hữu khắc họa hình ảnh một thiếu niên hồn nhiên, vô tư nhưng vô cùng dũng cảm trước kẻ thù. Lượm đã vượt qua hiểm nguy của bom đạn để góp sức bảo vệ đất nước, trở thành biểu tượng của lòng yêu nước và sự hy sinh cao cả.

Những câu thơ đầu tiên hiện lên hình ảnh một cậu bé tinh nghịch, đáng yêu, tung tăng trên con đường dài:

“Chú bé loắt choắt
Cái xắc xinh xinh
Cái chân thoăn thoắt
Cái đầu nghênh nghênh”

Tố Hữu đã khắc họa nét hồn nhiên, vui tươi của Lượm một cách chân thực, phù hợp với độ tuổi của cậu. Tuy nhiên, những việc làm của Lượm ở độ tuổi này lại khiến người lớn phải nể phục, bởi không phải ai cũng dám đối mặt với hiểm nguy như cậu.

Dường như Lượm coi công việc đi liên lạc đầy nguy hiểm như một chuyến đi chơi thú vị:

“Cháu đi liên lạc
Vui lắm chú à
Ở đồn Mang Cá
Thích hơn ở nhà!”

Tinh thần dũng cảm và kiên cường của Lượm khiến người đọc cảm phục. Cậu bé còn mang trong mình nét hóm hỉnh, hài hước khi làm nhiệm vụ, thể hiện qua những cử chỉ đáng yêu:

“Cháu cười híp mí
Má đỏ bồ quân
Thôi, chào đồng chí
Cháu đi xa dần”

Với những hình ảnh đẹp đẽ, Tố Hữu đã khắc họa rõ nét hình ảnh Lượm - một cậu bé đầy mơ ước và lòng dũng cảm. Tuy nhiên, sự gan dạ của cậu không thể tránh khỏi sự truy đuổi tàn bạo của kẻ thù:

“Một hôm nào đó
Như bao hôm nào
Chú đồng chí nhỏ
Bỏ thư vào bao

Vụt qua mặt trận,
Đạn bay vèo vèo
Thư đề “Thượng khẩn”
Sợ chi hiểm nghèo”

Dù kẻ thù truy đuổi ác liệt, Lượm vẫn kiên cường hoàn thành nhiệm vụ. Sự gan dạ đó đã dẫn đến cái chết đầy bi tráng của cậu giữa cánh đồng quê hương:

“Cháu nằm trên lúa
Tay nắm chặt bông
Lúa thơm mùi sữa
Hồn bay giữa đồng”

Cái chết của Lượm được miêu tả giữa cánh đồng lúa thơm mùi sữa, gợi lên sự ra đi quá sớm của một cậu bé đáng lẽ phải được vui chơi. Bàn tay cậu vẫn nắm chặt bông lúa, như biểu tượng của tình yêu quê hương không bao giờ tách rời. Tâm hồn Lượm hòa vào thiên nhiên, trở thành một phần bất tử của đất mẹ.

“Lượm ơi, còn không?”

Câu thơ là tiếng lòng đau buồn, luyến tiếc của tác giả dành cho Lượm - một cậu bé nhanh nhẹn, hồn nhiên, đã cống hiến tuổi trẻ của mình cho cách mạng và dân tộc Việt Nam. Hình ảnh của cậu mãi mãi khắc sâu trong trái tim người đọc.

Lượm - hình ảnh bất tử trong tâm trí mỗi người dân Việt Nam. Dù tuổi đời còn rất nhỏ, cậu bé đã thể hiện lòng dũng cảm và sự kiên cường đáng khâm phục. Lượm trở thành tấm gương sáng, để lại tiếng thơm cho đời, mãi mãi được ngợi ca.

Phân tích bài thơ Lượm của Tố Hữu - Mẫu 6

Tố Hữu, lá cờ đầu của thơ ca cách mạng Việt Nam, thường tập trung miêu tả quần chúng lao khổ thuộc mọi tầng lớp, lứa tuổi. Trong đó, hình ảnh những em bé hồn nhiên, trong sáng mà anh dũng kiên cường chiếm một vị trí đặc biệt. Bài thơ “Lượm” là một tác phẩm tiêu biểu như vậy.

Bài thơ kể về chú bé Lượm, một cậu bé ngây thơ, hồn nhiên nhưng vô cùng dũng cảm, kiên cường trong công việc đưa thư. Tác phẩm mở đầu bằng cuộc gặp gỡ tình cờ giữa người chiến sĩ và Lượm: “Tình cờ chú cháu/Gặp nhau Hàng Bè”. Hình ảnh Lượm hiện lên qua mắt người chiến sĩ thật hồn nhiên, yêu đời, từ ngoại hình đến cử chỉ. Tác giả sử dụng hàng loạt từ láy giàu giá trị tạo hình như “loắt choắt”, “thoăn thoắt”, “nghênh nghênh”, cùng đôi má đỏ bồ quân và nụ cười híp mí rạng rỡ. Trang phục của Lượm đơn giản với chiếc xắc xinh xinh và mũ ca lô đội lệch, toát lên vẻ tinh nghịch. Hình ảnh so sánh “Như con chim chích/Nhảy trên đường vàng” càng làm nổi bật sự đáng yêu của cậu bé. Lời nói chân thật của Lượm: “Cháu đi liên lạc/Vui lắm chú à/Ở đồn Mang Cá/Thích hơn ở nhà” thể hiện niềm vui khi được cống hiến cho cách mạng, một niềm vui chung của thế hệ trẻ thời kháng chiến.

Giây phút hồi tưởng chùng xuống khi tác giả nghe tin Lượm hy sinh: “Đến ngày tháng sáu/Chợt nghe tin nhà”. Câu thơ vang lên đầy nghẹn ngào:

“Ra thế
Lượm ơi!...”

Câu thơ bị ngắt làm đôi, như tiếng nấc nghẹn của tác giả trước sự thật đau lòng. Tác giả miêu tả quá trình làm việc và sự hy sinh anh dũng của Lượm. Cậu bé kiên cường vượt qua hiểm nguy: “Vụt qua mặt trận/Đạn bay vèo vèo/Thư đề thượng khẩn/Sợ chi hiểm nghèo?”. Dù đạn bay vèo vèo, Lượm vẫn không sợ hãi, thể hiện tinh thần dũng cảm và trách nhiệm cao cả.

Nỗi đau được nhân lên khi tác giả tái hiện sự hy sinh của Lượm: “Bỗng lòe chớp đỏ/Thôi rồi Lượm ơi!/Chú đồng chí nhỏ/Một dòng máu tươi!”. Hai câu cảm thán liên tiếp thể hiện sự đau đớn tột cùng. Lượm hy sinh khi còn quá nhỏ, nhưng tinh thần yêu nước của cậu vẫn sống mãi với quê hương, đất nước.

Hai khổ thơ cuối khép lại bài thơ không phải bằng sự bi ai mà bằng hình ảnh Lượm hồn nhiên, tinh nghịch. Dù đã hy sinh, tinh thần anh dũng và sự hồn nhiên của cậu sẽ mãi được nhớ đến, sống mãi với non sông, đất nước.

Bài thơ sử dụng thể thơ bốn chữ, kết hợp linh hoạt các từ láy giàu giá trị tạo hình và nhạc điệu. Ngôn ngữ miêu tả phù hợp với tính cách và ngoại hình nhân vật. Cách xưng hô thay đổi từ “chú bé”, “cháu”, “Lượm” đến “chú đồng chí nhỏ” thể hiện mối quan hệ đa chiều giữa tác giả và nhân vật, đồng thời khắc họa sâu sắc cung bậc cảm xúc của tác giả.

Với sự kết hợp hài hòa về nhịp điệu và ngôn ngữ, Tố Hữu đã xây dựng thành công hình ảnh Lượm - một cậu bé hồn nhiên, tinh nghịch nhưng vô cùng kiên cường, anh dũng.

Phân tích bài thơ Lượm của Tố Hữu - Mẫu 7

Trong cuộc kháng chiến chống Pháp, toàn dân Việt Nam đã đoàn kết một lòng chống lại thực dân Pháp xâm lược. Hình ảnh những chú bé liên lạc được nhà thơ Tố Hữu khắc họa sinh động qua bài thơ Lượm.

Bài thơ được Tố Hữu sáng tác năm 1949, thời điểm cuộc kháng chiến chống Pháp bước vào giai đoạn ác liệt. Hình ảnh những chú bé liên lạc đã gây xúc động mạnh, trở thành nguồn cảm hứng để Tố Hữu viết nên tác phẩm này:

“Ngày Huế đổ máu,
Chú Hà Nội về,
Tình cờ chú cháu,
Gặp nhau Hàng Bè”

Tố Hữu tái hiện lại cuộc gặp gỡ với chú bé liên lạc trong bối cảnh Huế bị tấn công dữ dội. Nhân vật trữ tình trở về Hà Nội để tham gia kháng chiến. Những câu thơ tiếp theo miêu tả hình ảnh cậu bé liên lạc với vẻ hồn nhiên, nhanh nhẹn:

“Chú bé loắt choắt,
Cái xắc xinh xinh,
Cái chân thoăn thoắt,
Cái đầu nghênh nghênh”

Ấn tượng đầu tiên về cậu bé là dáng vẻ nhỏ nhắn, nhanh nhẹn. Cậu khoảng mười bốn, mười lăm tuổi, với đôi chân thoăn thoắt và cái đầu nghênh nghênh. Vẻ ngây thơ, hồn nhiên toát lên qua chiếc ca lô đội lệch và tiếng huýt sáo vang. Trong mắt nhà thơ, cậu như một chú chim nhỏ nhảy nhót trên cánh đồng vàng:

“Ca-lô đội lệch,
Mồm huýt sáo vang,
Như con chim chích,
Nhảy trên đường vàng…”

Trong cuộc trò chuyện với tác giả, cậu bé kể về công việc liên lạc đầy hiểm nguy nhưng lại tràn đầy niềm vui. Dù phải đối mặt với nguy cơ bị bắt hoặc trúng đạn, cậu vẫn lạc quan và xem công việc này như một niềm vui. Đồn Mang Cá, nơi nguy hiểm bậc nhất, trong mắt cậu lại là nơi thú vị hơn cả ở nhà:

“Cháu đi liên lạc,
Vui lắm chú à.
Ở đồn Mang Cá,
Thích hơn ở nhà!”

Cậu bé không chỉ dũng cảm mà còn hóm hỉnh, hài hước. Trước khi lên đường làm nhiệm vụ, cậu chào tác giả với câu nói đáng yêu: “Thôi, chào đồng chí!”.

Trong một lần đưa tin khẩn, Lượm đã hy sinh dưới làn đạn của quân thù. Tố Hữu đã diễn tả nỗi đau đớn tột cùng trước sự ra đi của cậu bé:

“Bỗng lòe chớp đỏ,
Thôi rồi, Lượm ơi!
Chú đồng chí nhỏ,
Một dòng máu tươi!”

Bài thơ Lượm của Tố Hữu đã khắc họa hình ảnh người anh hùng nhỏ tuổi với tinh thần kiên cường, dũng cảm. Hình ảnh cậu bé vừa hồn nhiên, lạc quan lại vừa gợi lên nỗi xót xa, đau đớn.

Phân tích bài thơ Lượm của Tố Hữu - Mẫu 8

Bài thơ Lượm được Tố Hữu sáng tác năm 1949, trích từ tập thơ Việt Bắc. Tác phẩm đã khắc họa hình ảnh Lượm, một cậu bé thiếu nhi dũng cảm hy sinh trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng độc giả.

Lượm hiện lên là một cậu bé hồn nhiên, ngây thơ và đầy nghịch ngợm. Với dáng người nhỏ nhắn, cậu bé luôn đội chiếc mũ ca lô lệch vẻ đáng yêu. Sự nhanh nhẹn, hoạt bát của cậu được thể hiện qua cụm từ “cái chân thoăn thoắt”:

“Chú bé loắt choắt
Cái xắc xinh xinh
Cái chân thoăn thoắt
Cái đầu nghênh nghênh.

Ca lô đội lệch
Mồm huýt sáo vang
Như con chim chích
Nhảy trên đường vàng”

Những từ láy như “loắt choắt”, “xinh xinh”, “thoăn thoắt”, “nghênh nghênh” cùng điệp từ “cái” đã tạo nên bức chân dung sống động về một cậu bé liên lạc nhỏ nhắn, nhanh nhẹn và đáng yêu.

Sự hồn nhiên của Lượm còn được thể hiện qua niềm vui khi được làm nhiệm vụ liên lạc. Cuộc đối thoại giữa Lượm và tác giả cho thấy cậu bé rất tự hào và hạnh phúc khi trở thành một chiến sĩ nhỏ:

“Cháu đi liên lạc
Vui lắm chú à
Ở đồn Mang Cá
Thích hơn ở nhà

Cháu cười híp mí
Má đỏ bồ quân
Thôi chào đồng chí
Cháu đi xa dần”

Những từ ngữ miêu tả cảm xúc như “vui”, “thích” cùng hành động “cười híp mí”, “má đỏ” đã khẳng định niềm vui sướng của thế hệ trẻ Việt Nam khi được tham gia chiến đấu bảo vệ Tổ quốc.

Dù tuổi còn nhỏ, Lượm lại mang trong mình tinh thần dũng cảm, sẵn sàng hi sinh vì nhiệm vụ. Sự gan dạ của cậu được thể hiện qua việc không ngại nguy hiểm:

“Vụt qua mặt trận
Đạn bay vèo vèo
Thư đề Thượng khẩn
Sợ chi hiểm nghèo”

Lá thư “Thượng khẩn” cần được chuyển gấp, và Lượm đã không quản ngại hiểm nguy để hoàn thành nhiệm vụ. Từ “sợ chi” thể hiện ý chí kiên cường của cậu bé. Hình ảnh chiếc mũ ca lô nhấp nhô giữa cánh đồng lúa đang trổ đòng:

“Đường quê vắng vẻ
Lúa trổ đòng đòng
Ca lô chú bé
Nhấp nhô trên đồng”

Một mình giữa cánh đồng quê vắng lặng, Lượm vẫn kiên cường làm nhiệm vụ. Điều đó cho thấy sự dũng cảm phi thường của cậu bé. Nhưng rồi, Lượm đã ngã xuống trên cánh đồng quê khi đang thực hiện nhiệm vụ đưa thư “Thượng khẩn”.

“Bỗng lòe chớp đỏ
Thôi rồi, Lượm ơi!
Chú đồng chí nhỏ
Một dòng mẫu tươi”

Giọng thơ trở nên nghẹn ngào, đau đớn trước sự hy sinh của Lượm. Dù ngã xuống, hồn Lượm vẫn bay lượn giữa cánh đồng lúa thơm ngát hương sữa:

“Cháu nằm trên lúa
Tay nắm chặt bông
Lúa thơm mùi sữa
Hồn bay giữa đồng”

Đây là khổ thơ xúc động nhất về sự hy sinh của người chiến sĩ nhỏ tuổi. Hương thơm của lúa đồng bao bọc, chở che hồn Lượm. Không gian trở nên thiêng liêng với cánh đồng rộng lớn, hương lúa ngạt ngào khi trổ đòng. Tất cả như vòng tay mẹ hiền đón Lượm trở về với đất mẹ.

Qua bài thơ “Lượm”, Tố Hữu đã khắc họa chân thực hình ảnh cậu bé liên lạc dũng cảm, hồn nhiên. Để hiểu sâu hơn, học sinh nên đọc kỹ từng khổ thơ, phân tích ngôn ngữ và hình ảnh thơ, đồng thời liên hệ với bối cảnh lịch sử để cảm nhận trọn vẹn thông điệp tác giả gửi gắm.