Văn mẫu lớp 12: Phân tích chi tiết tác phẩm Người lái đò sông Đà của Nguyễn Tuân, Dàn ý & 29 bài văn mẫu xuất sắc để hiểu rõ hơn về giá trị nghệ thuật độc đáo của tác giả

Phân tích tác phẩm Người lái đò sông Đà của Nguyễn Tuân: Tổng hợp 29 mẫu văn mẫu xuất sắc kèm theo ba gợi ý cách viết chi tiết, biên soạn đặc biệt để giúp học sinh phát triển kiến thức sâu rộng, rèn luyện kỹ năng viết văn và nâng cao khả năng biểu đạt sáng tạo.

Bài phân tích Người lái đò sông Đà lớp 12 này là nguồn tài liệu tuyệt vời, đồng hành cùng các em trong hành trình ôn tập và kiểm tra. Đồng thời, việc khám phá thêm các bài viết như phân tích cảnh vượt thác sông Đà hay hình tượng người lái đò sẽ góp phần giúp các em nâng cao kỹ năng viết văn và hoàn thiện bài làm của mình.

Sơ đồ tư duy chi tiết về tác phẩm Người lái đò sông Đà, giúp học sinh nắm bắt và hiểu rõ các yếu tố quan trọng trong bài học này, từ đó phát triển khả năng phân tích và cảm thụ văn học một cách sâu sắc.

Dàn ý chi tiết phân tích tác phẩm Người lái đò sông Đà của Nguyễn Tuân, với mục tiêu giúp học sinh phát triển kỹ năng phân tích và nắm bắt những giá trị sâu sắc của văn học qua từng chi tiết trong tác phẩm.

I. Mở bài:

• Giới thiệu tác giả: Nguyễn Tuân là nhà văn suốt đời đi tìm cái đẹp trong cuộc sống, khám phá và tôn vinh vẻ đẹp trong mỗi khoảnh khắc.
• Giới thiệu tác phẩm: “Người lái đò sông Đà” trích từ tập tùy bút “Sông Đà”, là một trong những tác phẩm tiêu biểu, phản ánh vẻ đẹp hùng vĩ của thiên nhiên Tây Bắc và tinh thần kiên cường của con người nơi đây.

II. Thân bài:

* Khái quát chung

- Tác phẩm là kết quả của chuyến đi Tây Bắc của Nguyễn Tuân, nơi ông tìm kiếm “chất vàng thử lửa của thiên nhiên Tây Bắc” và “chất vàng mười đã qua thử lửa” của con người nơi đây, một hành trình khám phá vẻ đẹp hoang sơ và kiên cường của cả thiên nhiên và con người vùng cao.

* Vẻ đẹp hung bạo của dòng sông

+ Bờ sông

• “dựng vách thành”, cao vút, dựng đứng như những bức tường thiên nhiên khổng lồ, dường như ngăn cách con người với thế giới bên ngoài.
• Quãng sông hẹp đến nỗi “con nai, con hổ có lần vọt từ bờ sông này sang bờ kia”, tạo nên một không gian cô lập, nguy hiểm.
• “Mặt sông chỗ ấy chỉ đúng ngọ mới có mặt trời”, không gian ngập tràn bóng tối, lạnh lẽo dù là mùa hè.
• Người qua lại cảm giác như mình “đang đứng ở một cái ngõ nào mà ngóng vọng lên cái cửa sổ trên các tầng nhà thứ mấy nào vừa tắt phụt đèn điện”, cảm giác nhỏ bé và bối rối trước sức mạnh của thiên nhiên.

→ Trước mắt hiện ra một khúc sông Đà vừa sâu, vừa hẹp, vừa tối, vừa lạnh, đủ để bất kỳ ai đến đây cũng phải rùng mình sợ hãi trước vẻ hung bạo của nó.

+ Ghềnh

• Ghềnh Hát Loóng “dài hàng cây số, nước xô đá, đá xô sóng, sóng xô gió, cuồn cuộn luồng gió gùn ghè suốt năm…” là một thách thức vô cùng lớn đối với người lái đò.
• Các từ láy “cuồn cuộn”, “gùn ghè” tạo nên âm thanh khủng khiếp, gợi cảm giác nguy hiểm và khốc liệt của nơi đây.
• Ghềnh được miêu tả như những kẻ sẵn sàng đòi nợ, một sức mạnh không thể ngừng lại.

→ Ghềnh Hát Loóng chính là một thử thách không thể đoán trước, mang trong mình sự nguy hiểm tiềm tàng mà con người không thể nào lường trước được.

+ Hút nước

• Nhìn từ xa, những cái xoáy nước trên sông giống như những lúm đồng tiền trên má cô gái, nhẹ nhàng mà đầy nguy hiểm, có thể lôi tuột một chiếc thuyền xuống đáy sông và nghiền nát mọi thứ.
• Những cái hút nước như những cái giếng bê tông thả xuống sông để chuẩn bị làm móng cầu, tượng trưng cho sức mạnh tiềm tàng của dòng nước.
• “Nước ở đây thở và kêu như cửa cống cái bị sặc”, là một âm thanh kỳ lạ và đáng sợ, biểu trưng cho sự nguy hiểm ngầm dưới vẻ ngoài bình lặng của sông Đà.

→ Ngòi bút sắc sảo của Nguyễn Tuân khiến người đọc cảm giác như đang được xem một bộ phim hành động hấp dẫn nhưng cũng vô cùng đáng sợ.

+ Thác nước

• Tiếng thác nghe như là “oán trách”, nghe như là “van xin”, “khiêu khích”, giọng gằn mà “chế nhạo”.
• “Thế rồi nó rống lên”, so sánh tiếng thác sông Đà giống như tiếng của một ngàn con trâu mộng đang lồng lộn để phá tuông sự bủa vây của rừng lửa.

→ Sự dữ dội của nước sông.

+ Đá

• “Cả một chân trời đá” → đá sông Đà nhiều vô kể.
• Từng tảng đá mặt hòn nào trông cũng “ngỗ ngược”, “nhăn nhúm”, “méo mó”.
• Rồi chúng còn vây thành một thạch trận giống như một trận đồ bát quái trên sông Đà.

→ Sông Đà giống như kẻ thù số một của con người.

* Vẻ đẹp trữ tình của sông Đà

• Sông Đà “tuôn dài tuôn dài như một áng tóc trữ tình, đầu tóc, chân tóc ẩn hiện trong mây trời Tây Bắc bung nở hoa ban hoa gạo tháng hai và cuồn cuộn mù khói núi mèo đốt nương xuân”.
• Không chỉ đẹp ở dáng hình mà còn đẹp ở màu nước: mùa xuân dòng xanh ngọc bích, thu sang nước sông chín đỏ như da mặt người bầm đi vì rượu bữa.
• Bờ bãi sông Đà thì mênh mang, trải dài “bờ sông Đà, bãi sông Đà, chuồn chuồn bươm bướm sông Đà”.
• So sánh vô cùng gợi cảm khi miêu tả dòng sông “bờ sông hoang dại như một bờ tiền sử”, “bờ sông hồn nhiên như một nỗi niềm cổ tích tuổi xưa”.

→ Những câu văn miêu tả vẻ trữ tình, thơ mộng của sông Đà đã tạo nên một đoạn văn giàu chất thơ.

* Đánh giá

- Bằng vốn hiểu biết sâu rộng cùng tài năng miêu tả sắc sảo → đưa người đọc đi hết từ sợ hãi này đến bất ngờ khác khi miêu tả hai vẻ đẹp hung bạo và trữ tình của sông Đà.

III. Kết bài:

- Khẳng định lại giá trị của tác phẩm.

..............

Tải về file để khám phá chi tiết dàn ý phân tích bài "Người lái đò sông Đà" - Tác phẩm văn học đặc sắc

Người lái đò sông Đà phân tích - Mẫu 1

Nguyễn Tuân, một nhà văn nổi tiếng, luôn theo đuổi cái đẹp và là cây bút tài hoa, uyên bác. Suốt cuộc đời, ông không ngừng khám phá những cảm xúc đa chiều và tinh tế, với mục tiêu khám phá và thể hiện vẻ đẹp của thế giới. Tác phẩm 'Người lái đò sông Đà' là minh chứng tiêu biểu cho tài năng của Nguyễn Tuân sau Cách mạng tháng Tám. Qua bài tùy bút này, ông đã ca ngợi vẻ đẹp thiên nhiên và con người Tây Bắc. Trong tác phẩm này, người đọc sẽ được chiêm ngưỡng vẻ đẹp phong phú của dòng sông Đà.

Sông Đà là hình ảnh trung tâm của tác phẩm, được Nguyễn Tuân khắc họa một cách tài tình. Dưới ngòi bút của ông, sông Đà không chỉ là biểu tượng của thiên nhiên Tây Bắc mà còn là một sinh thể sống động, có hồn, có tính cách riêng. Dòng sông vừa hung bạo, dữ dội, lại vừa thơ mộng, trữ tình. Ngay từ những dòng đầu của tác phẩm, Nguyễn Tuân đã để lại ấn tượng mạnh mẽ với sự độc đáo của dòng sông này, mở ra một thế giới đầy bất ngờ và kỳ vĩ.

“Chúng thủy giai đông tẩu
Đà giang độc bắc lưu”

Việc sử dụng câu thơ chữ Hán đã làm tăng thêm tính trang trọng và cổ kính cho hình tượng sông Đà. Từ 'độc' trong câu thơ, tác giả đã khắc họa một sự độc nhất vô nhị, thể hiện sự khác biệt và lạ thường của con sông. Sau câu thơ này, Nguyễn Tuân tiếp tục liệt kê tên của 73 con thác trên sông Đà, không chỉ làm nổi bật vẻ hùng vĩ của dòng sông mà còn thể hiện sự hiểm trở của bờ sông. Sông Đà không uốn lượn giữa những bãi cát trắng mơ màng như những dòng sông khác mà lại chảy giữa hai vách đá dựng đứng, hiểm trở.

Bằng nghệ thuật so sánh độc đáo, Nguyễn Tuân ví von bờ đá của sông Đà như một cái yết hầu, sự liên tưởng này khiến người đọc cảm nhận được một sự nguy hiểm tiềm tàng, một mối đe dọa rình rập. Cảm giác ấy được thể hiện rõ qua câu văn 'ngồi trong quãng đó...', nơi con sông tựa như phố phường với một không khí đầy ám ảnh, tạo nên một sự tương phản kỳ lạ nhưng lại vô cùng hợp lý, từ đó khiến người đọc cảm thấy rùng mình và thấu hiểu sự dữ dội của dòng sông.

Dòng sông Đà không chỉ nổi bật với những vách đá dựng đứng mà còn với những vòng xoáy nước nguy hiểm. Quãng sông Hát Loóng là một ví dụ điển hình, nơi nước và đá xô đẩy lẫn nhau tạo nên một vòng tuần hoàn đầy bạo lực. Sự kết hợp nghệ thuật liệt kê 'nước, đá, sóng, gió' cùng điệp từ 'xô' không chỉ khắc họa sự dữ dội của dòng sông mà còn tạo ra âm thanh kinh hoàng, vang vọng mãi trong không gian.

Vào quãng Tà Mường, hình ảnh những hút nước trên sông Đà như những cái giếng bê tông lớn xuất hiện đột ngột, khiến người đọc cảm nhận được sự bất ngờ và nguy hiểm. Nghệ thuật so sánh 'như cái giếng bê tông' đã mô tả một hình dáng to lớn, đen ngòm, sâu thẳm, như miệng con thủy quái khổng lồ đang chực nuốt mọi thứ qua. Những hình ảnh này khiến người đọc cảm nhận được sự bạo liệt, hiểm nguy và sự tàn khốc của dòng sông.

Con sông Đà không chỉ gây ấn tượng bởi hình ảnh những vách đá dựng đứng hay những xoáy nước cuồn cuộn, mà còn với âm thanh của thác nước vang dội. Dòng sông ấy như một nhạc trưởng điều khiển dàn nhạc giao hưởng hùng tráng, với âm thanh sóng xô đá, gió rít gào thét. Cảm giác về sự uy hiếp của sông Đà càng trở nên rõ nét khi nghe âm thanh của thác nước khiến người đọc cảm thấy choáng váng, bất an.

Nguyễn Tuân khắc họa hình ảnh sông Đà vừa hung bạo, vừa đẹp đẽ, không khác gì 'kẻ thù của con người'. Nhưng cũng chính từ dòng sông ấy, ông đã tôn vinh tài năng nghệ thuật của mình. Sông Đà, với sự hung dữ của mình, lại mang trong đó một vẻ đẹp dịu dàng, thơ mộng và trữ tình, tạo nên một sự đối lập đầy hấp dẫn.

Nguyễn Tuân nhìn từ trên cao, qua một góc nhìn khác lạ, thấy sông Đà vào mùa xuân có 'màu xanh ngọc bích', vào mùa thu có 'màu đỏ như da mặt một người bầm đi vì rượu'. Cách ông sử dụng từ ngữ để mô tả sự thay đổi màu sắc của nước sông Đà đã tạo nên một vẻ đẹp vừa hùng vĩ, vừa mềm mại, vừa bí ẩn. Cảnh sông Đà từ trên cao nhìn xuống giống như một người con gái đẹp, với dáng vẻ thanh thoát nhưng cũng đầy cá tính.

Khi nhìn từ trong rừng ra, con sông Đà giống như một 'cố nhân' mà ta gặp lại sau một thời gian dài. Đối với Nguyễn Tuân, dòng sông ấy không chỉ là thiên nhiên, mà còn là một người bạn, một mối tình sâu sắc, gắn bó. Sông Đà hiện lên như một người tình, dù có lúc nóng bỏng, lúc lại mềm mại nhưng luôn thu hút, quyến rũ.

Nguyễn Tuân cũng miêu tả vẻ đẹp hoang sơ của đôi bờ sông khi đi thuyền trên sông Đà. Cảnh vật ven sông lặng tờ, hoang sơ và cổ kính như một giai đoạn lịch sử xa xăm. Những hình ảnh so sánh 'bờ sông hoang dại như một bờ tiền sử' đã làm nổi bật vẻ đẹp nguyên thủy của dòng sông, đồng thời cũng gợi ra một không gian yên bình, trong trẻo và tĩnh lặng.

Nguyễn Tuân đã vận dụng tài tình các biện pháp tu từ như so sánh, nhân hóa và ngôn ngữ hình tượng để khắc họa vẻ đẹp của sông Đà. Qua cái nhìn nghệ thuật của ông, sông Đà trở thành một nhân vật sống động, vừa mang vẻ hung bạo, vừa mang vẻ đẹp thẩm mỹ, biểu trưng cho sức mạnh và tình yêu quê hương đất nước.

Với phong cách nghệ thuật tài hoa, Nguyễn Tuân không chỉ miêu tả vẻ đẹp hùng vĩ của thiên nhiên Tây Bắc mà còn khơi dậy trong lòng người đọc tình yêu và niềm tự hào về quê hương. Tác phẩm này không chỉ là một bài ca ca ngợi thiên nhiên mà còn là lời nhắc nhở về giá trị của đất nước trong quá trình xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Phân tích Người lái đò sông Đà học sinh giỏi - Mẫu 2

Nguyễn Tuân là một nhà văn lớn của văn học hiện đại Việt Nam thế kỉ XX. Trước cách mạng tháng 8, tên tuổi của ông được biết đến thông qua các tác phẩm nổi tiếng như 'Vang bóng một thời', 'Một chuyến đi'. Sau cách mạng tháng 8, ông chuyển hướng sang thể loại tùy bút, và thành công nhất trong thể loại này là 'Người lái đò sông Đà'. Tác phẩm đã để lại ấn tượng sâu sắc không chỉ bởi hình tượng con sông Đà 'hung bạo, trữ tình' mà còn bởi hình tượng người lái đò kiên cường, hiên ngang đối mặt với thác dữ.

Người lái đò sông Đà là một thiên tùy bút xuất sắc, được in trong tập Sông Đà (1960) của Nguyễn Tuân. Đây là kết quả của những chuyến đi và viết về Tây Bắc trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp. Tác phẩm mang đậm phong cách nghệ thuật của Nguyễn Tuân, thể hiện qua việc ca ngợi vẻ đẹp của thiên nhiên, đất nước và con người lao động Việt Nam.

Mở đầu thiên tùy bút, Nguyễn Tuân dẫn hai câu thơ làm đề từ: 'đẹp vây thay tiếng hát trên dòng sông' và 'Chúng thủy giai đông tẩu/Đà giang độc bắc lưu'. Nhà văn đã ngầm thông báo với độc giả về hai đặc điểm đối nghịch của con sông: dữ dội, hiểm ác – kiều diễm, thơ mộng. Con sông Đà hiện lên như một bản thể có tâm tính phức tạp. Đoạn này khắc họa rõ nét tính chất hùng vĩ và dữ dội của con sông.

Nguyễn Tuân mô tả con sông Đà như một dòng sông lắm thác ghềnh và vực xoáy, vô cùng nguy hiểm. Mùa lũ đến, nó trở nên dữ dằn như con quái vật, là 'kẻ thù số một' của con người. Tính hùng vĩ của sông Đà được thể hiện qua những bức vách đá dựng đứng bên bờ sông. Nhà văn sử dụng ngôn ngữ so sánh tinh tế để khắc họa sự hiểm nguy của dòng sông, qua những ẩn dụ về sự chật hẹp của lòng sông, những xoáy nước và thác ghềnh hung bạo.

Sông Đà không chỉ nổi bật với sự dữ dội mà còn với vẻ đẹp trữ tình, thơ mộng. Nguyễn Tuân khắc họa vẻ đẹp của dòng sông qua ngôn từ dạt dào cảm xúc, tái hiện những sắc màu thay đổi của nó theo mùa. Mùa xuân, dòng sông mang màu xanh ngọc bích, trong khi mùa thu lại đỏ như da mặt người bần đi vì rượu. Cách so sánh này thể hiện tài năng của Nguyễn Tuân trong việc tìm kiếm và khám phá cái đẹp của thiên nhiên.

Viết về vẻ đẹp thơ mộng của sông Đà, Nguyễn Tuân không chỉ dừng lại ở những chi tiết đơn giản mà luôn dồn hết tâm huyết, khám phá từng khía cạnh của dòng sông. Con sông như một 'ám tóc trữ tình', với màu sắc thiên nhiên Tây Bắc tuyệt đẹp, như áng tóc của mĩ nữ, mang lại cho người đọc cảm giác như đang được bồng bềnh trên mây cùng nhà văn.

Nguyễn Tuân luôn tìm kiếm cái đẹp trong từng chi tiết của con sông Đà. Dòng sông không chỉ là một dòng nước mà còn mang theo sự hùng vĩ của thiên nhiên và vẻ đẹp thơ mộng của đất trời Tây Bắc. Những trang văn của ông không chỉ là miêu tả thiên nhiên mà còn là sự hòa quyện của nhạc, họa, và thơ.

Với con mắt của một nghệ sĩ tài hoa, Nguyễn Tuân không chỉ mô tả thiên nhiên mà còn làm cho nó sống động, mang theo sự bí ẩn và huyền bí. Ông không chỉ khắc họa vẻ đẹp mà còn truyền tải sức mạnh của thiên nhiên, để làm nổi bật tinh thần bất khuất của người lao động Việt Nam.

Người lái đò không chỉ là một người đơn giản mà là một nhân vật với một sức mạnh phi thường. Dù ngoài bảy mươi, ông vẫn có cánh tay rắn chắc, cặp mắt tinh anh, và trên ngực ông là những vết thương chiến trường được gọi là 'Huân chương lao động siêu hạng'. Nguyễn Tuân đã khắc họa hình ảnh này để làm nổi bật phẩm chất kiên cường của người lao động trong công cuộc bảo vệ đất nước.

Hình tượng người lái đò được Nguyễn Tuân xây dựng qua ba lần chiến đấu với con sông. Dù là một cuộc giao tranh không cân sức giữa thuyền nhỏ và thác dữ, nhưng người lái đò vẫn kiên cường, dũng cảm, giữ vững mái chèo và chiến thắng thiên nhiên khắc nghiệt. Ngôn ngữ mà nhà văn sử dụng không chỉ thể hiện sự dũng mãnh mà còn mang đậm tính nghệ thuật.

Cuộc chiến giữa người lái đò và con sông Đà như một trận đấu không khoan nhượng, nơi thiên nhiên dữ dội đối đầu với ý chí con người. Nguyễn Tuân đã tạo ra những trang văn đầy kịch tính, kết hợp giữa các ngành ngôn ngữ như võ thuật, thể thao và quân sự để tái hiện cuộc chiến sinh tử này.

Nguyễn Tuân đã miêu tả con sông Đà như một kẻ thù đáng sợ, với những thạch trận mai phục cùng sóng nước dữ dằn. Dù đối diện với cái chết cận kề, người lái đò vẫn kiên cường giữ vững tay lái, vượt qua mọi hiểm nguy, minh chứng cho sự quả cảm và tinh thần bất khuất của con người.

Cuộc giao chiến lần thứ hai giữa người lái đò và con sông Đà lại diễn ra trong một khung cảnh không kém phần khốc liệt. Dòng thác hùng mạnh với nhiều cửa tử chỉ có một cửa sinh, và người lái đò vẫn bình tĩnh xử lý tình huống, chiến thắng dù gặp phải những thử thách không tưởng.

Trong từng chi tiết, Nguyễn Tuân đã làm sống dậy con sông Đà không chỉ là một dòng nước mà còn là một thế lực vĩ đại. Cuộc chinh phục thiên nhiên này là một bài ca về sức mạnh, lòng kiên cường và quyết tâm của con người trước những thử thách khắc nghiệt.

Con sông Đà hung dữ và vẻ đẹp của sự thấu hiểu
Con sông Đà vốn nổi tiếng với sự dữ dội, nhưng đối với người lái đò, nó lại như một chiếc lá thu nhẹ nhàng trôi theo dòng. Ông không xem con sông như một kẻ thù phải chiến đấu, mà như một người bạn cũ, dù có nhiều thử thách, nhưng lại có những nét đẹp khó tả. Người lái đò đến với sông Đà không phải để chiến đấu, mà để thấu hiểu nó, lắng nghe tiếng vọng của dòng nước, đồng cảm với từng biến đổi của nó. Mỗi lần vượt qua sóng gió, ông không cảm thấy sự nguy hiểm còn đọng lại, mà chỉ thấy sự bình yên: "Sóng thác xèo xèo tan trong trí nhớ". Họ ngồi bên nhau, đốt lửa nướng cơm lam, chuyện trò về những loài cá đặc trưng như cá anh vũ, cá dầm xanh, như thể những thử thách dữ dội trước đó chưa từng tồn tại. Điều này chính là vẻ đẹp của một tâm hồn nghệ sĩ, luôn tìm thấy sự bình yên và vẻ đẹp trong những điều tưởng chừng như khắc nghiệt nhất.

Nguyễn Tuân và phong cách nghệ thuật độc đáo trong Người lái đò sông Đà
Thiên tùy bút 'Người lái đò sông Đà' là một tác phẩm thể hiện phong cách nghệ thuật độc đáo của Nguyễn Tuân, đặc biệt là sự tài hoa và uyên bác trong cách khai thác đối tượng. Đoạn sông Đà được tác giả miêu tả không chỉ là một dòng nước mà như một tác phẩm mĩ thuật tuyệt vời của tạo hóa. Người lái đò không chỉ là một nhân vật lao động bình dị mà còn mang trong mình những phẩm chất trí dũng tài hoa của một nghệ sĩ thực thụ. Nguyễn Tuân đã vận dụng ngôn ngữ nghệ thuật của nhiều lĩnh vực như hội họa, âm nhạc, điện ảnh, điêu khắc để làm nổi bật vẻ đẹp của dòng sông cũng như hình ảnh người lao động, qua đó phản ánh sự kết hợp giữa nghệ thuật và lao động. Tác phẩm không chỉ khai thác vẻ đẹp thiên nhiên mà còn nâng cao vẻ đẹp của con người lao động bình dị mà vĩ đại.

Bức tranh thiên nhiên hùng vĩ trong 'Người lái đò sông Đà' và thông điệp về con người lao động
Khép lại tùy bút 'Sông Đà', Nguyễn Tuân đã mang đến cho độc giả một bức tranh thiên nhiên vừa hùng vĩ, dữ dội, lại vừa thơ mộng, trữ tình. Trong bức tranh đó, hình ảnh con người lao động trí dũng tài hoa của thời đại Hồ Chí Minh hiện lên như một biểu tượng sáng ngời của sức mạnh và sự kiên cường. Con sông Đà không chỉ là một con sông bình thường mà là biểu tượng của thử thách, của những người lao động không ngừng vươn lên, vượt qua mọi gian nan. Chính từ đây, Nguyễn Tuân không chỉ ca ngợi vẻ đẹp thiên nhiên mà còn ca ngợi sức mạnh của con người trong việc chinh phục và bảo vệ những giá trị to lớn của đất nước.

Người lái đò sông Đà phân tích - Mẫu 3

Nguyễn Tuân, một trong những cây bút vĩ đại của nền văn học hiện đại Việt Nam, đã để lại dấu ấn sâu đậm với những tác phẩm đầy sáng tạo. Trước Cách mạng tháng Tám, ông nổi bật với tập "Vang bóng một thời", và sau đó, những tác phẩm của ông vẫn tiếp tục thể hiện sự đổi mới, mang đậm bản sắc cá nhân. Nguyễn Tuân luôn khám phá và tôn vinh cái đẹp trong mọi khía cạnh của cuộc sống, và con người, thiên nhiên trong văn chương của ông không chỉ là những hình ảnh, mà còn là những công trình nghệ thuật tinh tế, đầy vĩ đại.

Tác phẩm "Người lái đò sông Đà" nằm trong tập tùy bút Sông Đà, được sáng tác vào năm 1960. Đây là kết quả của một chuyến đi đầy thử thách nhưng cũng vô cùng thú vị của nhà văn đến miền Tây Bắc hiểm trở. Trong đoạn trích, hình ảnh dòng sông Đà hiện lên uốn lượn, bao quanh những dãy núi hùng vĩ. Con sông không chỉ có dòng nước chảy xiết mà còn mang trong mình những đặc điểm khắc nghiệt, tạo nên một vẻ đẹp nguyên sơ mà oai hùng. Chính sự dữ dội ấy lại làm nổi bật vẻ đẹp tài hoa của người lái đò, tạo nên một sự đối lập hài hòa giữa thiên nhiên và con người.

Ngay từ những câu mở đầu, Nguyễn Tuân đã dẫn dắt độc giả vào một thế giới đầy kịch tính và sắc màu. Cảm giác sợ hãi lẫn thích thú hiện lên qua những hình ảnh mô tả con sông Đà dữ dội. Cảnh vật không chỉ là bức tranh thiên nhiên mà còn là những ám ảnh, những gợi mở đầy thi vị. Chữ nghĩa của nhà văn luôn tạo nên sự tương phản sắc nét nhưng lại mang đến cảm giác mượt mà, mềm mại. Qua từng chi tiết, độc giả có thể cảm nhận được độ sâu lắng và chiều sâu của tác phẩm.

Những sự khắc nghiệt của dòng sông Đà càng làm tôn lên hình ảnh người lái đò. Cảnh tượng dữ dội tại ghềnh Hát Loóng được miêu tả qua ngữ điệu mạnh mẽ, sinh động. Từ ngữ như "xô" được lặp lại ba lần, cùng với thanh sắc mạnh mẽ, khiến người đọc cảm nhận rõ rệt sự mãnh liệt của thiên nhiên. Những dòng sông cuộn sóng dữ dội giống như những con thú hoang, khiến người ta cảm nhận được sự hiểm nguy, thách thức với sức mạnh của thiên nhiên.

Ngoài cảnh vật, Nguyễn Tuân còn tạo dựng hình ảnh khắc hoạ một cách tuyệt vời về dòng sông với những xoáy nước khổng lồ tại Tà Mường Vát. Qua đó, ông sử dụng những biện pháp tu từ độc đáo như nhân hoá để biến những yếu tố thiên nhiên thành sinh vật sống. Độc giả không chỉ thấy được sự hiểm nguy mà còn cảm nhận được sức mạnh tiềm tàng của dòng sông Đà. Hình ảnh ấy khiến ta có thể thấy một phần của thiên nhiên hùng vĩ và bất chợt hiện diện ngay trước mắt.

Ở đoạn cuối, đặc biệt là ở những khúc thác sông Đà, âm thanh của thiên nhiên trở thành một phần không thể thiếu trong việc khắc hoạ vẻ đẹp hoang dã và đầy sức mạnh của dòng sông. Tiếng nước ào ào, réo rắt như những lời thách thức, như tiếng gầm gừ của thú rừng, đã tạo nên một bức tranh âm thanh mạnh mẽ. Nguyễn Tuân cũng đã khéo léo dùng các hình ảnh và từ ngữ mang tính mô phỏng người để miêu tả các hòn đá vô tri, khiến chúng trở nên sống động và đầy sức mạnh.

Sông Đà không chỉ hiện lên qua vẻ đẹp hùng vĩ, dữ dội mà còn mang trong mình vẻ đẹp dịu dàng, thơ mộng, lãng mạn. Cảnh sắc thiên nhiên quanh sông Đà khi được Nguyễn Tuân miêu tả không chỉ đơn thuần là cảnh vật mà là một bức tranh đầy ấn tượng. Dòng sông qua những mùa xuân, thu được tái hiện như những bức tranh nghệ thuật với màu sắc thay đổi theo thời gian, vừa hùng vĩ lại vừa mềm mại, đầy đắm say.

Bên cạnh đó, hình ảnh người lái đò hiện lên thật kiên cường, dũng cảm, một hình mẫu lý tưởng của những con người lao động vất vả. Trong cảnh tượng vượt qua ghềnh thác đầy hiểm nguy, ông lái đò thể hiện sự vững vàng, sự kiên nhẫn và tài năng. Chính sự gan dạ của ông trước thiên nhiên đã làm nổi bật phẩm chất đáng quý của người lao động, người dám đối mặt với thử thách để vượt qua mọi gian nan.

Tác phẩm "Người lái đò sông Đà" thực sự là một kiệt tác của Nguyễn Tuân, nơi đã khắc họa thành công hình ảnh dòng sông huyền thoại cùng người lái đò vĩ đại. Những nghệ thuật tu từ độc đáo, những hình ảnh đặc sắc cùng với cách xây dựng nhân vật tinh tế đã tạo nên một tác phẩm vô giá. Sau khi đọc xong, chắc chắn độc giả sẽ muốn đến Tây Bắc, để chiêm ngưỡng vẻ đẹp kỳ vĩ của dòng sông và cảm nhận sự dũng mãnh của người lái đò nơi đây.

Phân tích Người lái đò sông Đà ngắn gọn - Mẫu 4

"Người lái đò sông Đà" là một bút ký đặc sắc đầy sáng tạo và tiêu biểu cho phong cách độc đáo của Nguyễn Tuân sau Cách mạng tháng Tám. Một nhà văn tài hoa, uyên bác, không ngại gian lao để có được những dòng bút ký chân thực, giàu cảm xúc, khiến người đọc như muốn hòa mình vào nhịp sống đang chuyển mình của đất nước, của cuộc đời.

Trong nghệ thuật, đến với Nguyễn Tuân là đến với sự tìm tòi, khám phá và sáng tạo, vì chính ông là người tái hiện lại thế giới qua những góc nhìn mới mẻ. Ông không muốn sự sáng tạo của mình rập khuôn, cũ kỹ, mà luôn tìm kiếm điều mới mẻ, phá vỡ mọi giới hạn của sự lặp lại. Chính vì vậy, ông theo đuổi “chủ nghĩa xê dịch” như một nguồn cảm hứng vô tận cho các tác phẩm của mình, phải bước đi, phải trải nghiệm để sáng tạo.

Tác phẩm "Người lái đò sông Đà" ra đời từ những trải nghiệm thực tế của tác giả trong chuyến hành trình ngược về miền Tây Bắc (1958-1960). In lần đầu trong tập tùy bút "Sông Đà" (1960), đây là một tác phẩm nổi bật, phản ánh hình ảnh con sông Đà với vẻ đẹp hoang sơ và hùng vĩ, dòng sông cuồn cuộn chảy qua các triền núi, với độ dốc lớn tạo nên một cảnh quan vừa hiểm trở, vừa huyền bí.

Nhiều nhà văn đã miêu tả vẻ đẹp của con sông Đà, nhưng chỉ có Nguyễn Tuân mới khắc họa được vẻ hung dữ, mưu mô nhưng cũng đầy thơ mộng của dòng sông này. Ông sử dụng những hình ảnh sống động, như miêu tả dòng sông như một kẻ thù xảo quyệt, mang trong mình sức mạnh hủy diệt, nhưng lại mang vẻ đẹp thơ mộng khi nhìn từ những góc độ khác. Cảnh tượng con sông, lúc dữ dội lúc bình lặng, khiến người đọc vừa sợ hãi lại vừa cảm thấy say mê.

Với việc so sánh dòng sông Đà "như một áng tóc trữ tình", Nguyễn Tuân đã biến con sông thành một tác phẩm nghệ thuật sống động. Cái ‘áng’ không chỉ là hình ảnh thơ mộng, mà còn gợi lên cảm giác về một tạo hóa tuyệt mỹ, nơi con sông như một phần của thiên nhiên hoang sơ, bất tận và đầy vẻ đẹp kiều diễm.

Không chỉ có hình dáng đẹp, màu nước của con sông Đà cũng tạo nên những ấn tượng mạnh mẽ. Khi xuân về, nước sông như ngọc bích, trong vắt và óng ánh. Nhưng vào thu, dòng sông lại mang sắc đỏ của rượu, như sự đổi thay của tự nhiên, phản ánh sự biến động của thời gian và cuộc sống. Những miêu tả này cho thấy khả năng quan sát tinh tế và sự hiểu biết sâu rộng của Nguyễn Tuân.

Giữa cái hoang dã, hung dữ của thiên nhiên, hình ảnh người lái đò hiện lên như một nghệ sĩ, điêu luyện trong từng động tác. Dưới ngòi bút của Nguyễn Tuân, ông lái đò không chỉ là người chèo thuyền mà còn là một nghệ sĩ chiến đấu với sóng nước, sử dụng tài năng và trí tuệ để vượt qua thử thách, như một nhạc sĩ điều khiển cây đàn violon trong một bản nhạc du dương.

Hình ảnh người lái đò cũng chính là hình ảnh phản chiếu tác giả. Nguyễn Tuân không yêu thích sự giản đơn, tầm thường, mà luôn tìm kiếm những cuộc đấu tranh kịch tính, những thử thách đầy tính nghệ thuật, giống như cách ông lao vào những cuộc chiến với thác nước dữ dội mà không ngại khó khăn.

Tài năng của Nguyễn Tuân thể hiện rõ nét qua khả năng miêu tả những trạng thái đối lập trong cùng một cảnh vật, tạo nên những hình ảnh mới lạ, độc đáo. Con sông Đà không chỉ là kẻ thù mà còn là một phần thiên nhiên thân thuộc, vừa hung bạo lại vừa thơ mộng. Tất cả những hình ảnh này đều được tạo ra từ những câu văn đầy cảm hứng, như một tác phẩm nghệ thuật sống động.

Tác phẩm "Người lái đò sông Đà" đánh dấu một bước chuyển mình lớn trong phong cách sáng tác của Nguyễn Tuân. Trước cách mạng, ông thường tìm về quá khứ, nhưng sau cách mạng, ông tìm thấy vẻ đẹp của người lao động bình dị, qua đó thể hiện sự trân trọng đối với những con người góp phần vào sự nghiệp xây dựng đất nước.

Qua hình ảnh người lái đò, Nguyễn Tuân không chỉ ca ngợi tài năng và trí dũng của con người, mà còn thể hiện tấm lòng yêu mến, tôn vinh những con người thầm lặng, cần mẫn xây dựng Tổ quốc. Hình ảnh của người lái đò vừa là người chiến sĩ, vừa là nghệ sĩ trong cuộc đấu tranh với thiên nhiên, thể hiện sự khéo léo và tài hoa trong công việc hàng ngày.

Không phải ngẫu nhiên mà Nguyễn Tuân được mệnh danh là nhà văn tài hoa và uyên bác. Với kiến thức sâu rộng về lịch sử, khoa học, địa lý và các ngành nghệ thuật, ông đã tạo ra những tác phẩm sâu sắc, giàu tính tri thức. "Người lái đò sông Đà" là một ví dụ rõ nét về sự kết hợp giữa tri thức rộng lớn và tài năng văn chương đặc sắc của ông.

Khả năng ngôn ngữ của Nguyễn Tuân vô cùng phong phú và đa dạng. Mỗi câu chữ đều được chắt lọc kỹ lưỡng, vừa tự nhiên lại vừa sang trọng, thể hiện sự tinh tế trong từng đoạn văn. Ông cũng không ngừng sáng tạo, tạo ra những từ ngữ mới mẻ, độc đáo, góp phần làm giàu thêm kho tàng ngôn ngữ Việt Nam.

Qua "Người lái đò sông Đà", Nguyễn Tuân không chỉ vẽ nên những hình ảnh sống động của thiên nhiên mà còn thể hiện sự trân trọng sâu sắc đối với người lao động và thiên nhiên đất nước. Tác phẩm của ông đã để lại cho chúng ta một di sản văn học quý giá, đầy tính tri thức và nghệ thuật.

Phân tích Người lái đò sông Đà - Mẫu 5

Khi lòng ta đã hóa những con tàu
Khi Tổ quốc bốn bề lên tiếng hát
Tâm hồn ta là Tây Bắc chứ còn đâu.

(Tiếng hát con tàu – Chế Lan Viên)

Hoàn cảnh lịch sử diễn ra trong bối cảnh cả nước hối hả lên đường theo tiếng gọi của “tâm hồn Tây Bắc”, góp phần tái thiết đất nước. Hàng loạt nhà văn, nhà thơ đã cống hiến hết mình cho cách mạng, và trong số đó không thể không nhắc đến Nguyễn Tuân, một cây bút tài hoa, người đã sáng tác tác phẩm “Người lái đò sông Đà” để thể hiện một cách sống động và sâu sắc phong cách nghệ thuật của mình.

Đối với Nguyễn Tuân, nghệ thuật là một cuộc hành trình không ngừng nghỉ, một sự sáng tạo không ngừng. Nhà văn luôn lo sợ sự nhàm chán, sự trùng lặp của chính mình trong những tác phẩm trước đó. Chính vì vậy, ông đã chọn chủ nghĩa xê dịch như một đề tài chính cho các tác phẩm của mình. Ông cho rằng chỉ khi ra đi, khám phá và trải nghiệm, nghệ sĩ mới có thể viết lên những tác phẩm có giá trị thực sự.

Hình ảnh con sông Đà đã được nhiều nhà văn, nhà thơ khắc họa, nhưng phải đến Nguyễn Tuân, con sông mới hiện lên một cách chân thực và cảm động. Nguyễn Tuân đã vẽ nên hình ảnh con sông Đà không chỉ hung bạo mà còn đầy trữ tình. Con sông, với sự dữ dội, có thể cuốn trôi sinh mạng của bất kỳ ai mắc phải ‘thạch trận’. Tuy nhiên, chính sự hung hãn ấy lại không làm mất đi vẻ đẹp trữ tình của sông Đà, như được miêu tả trong những câu văn mềm mại, đậm chất thơ: 'Con sông Đà tuôn dài như một áng tóc trữ tình…' Những chi tiết này thể hiện rõ sự tinh tế của Nguyễn Tuân trong việc kết hợp giữa sự mạnh mẽ và dịu dàng của thiên nhiên.

Trên con sông Đà, hình ảnh ông lái đò xuất hiện như một anh hùng chiến đấu với thiên nhiên. Ông không ngần ngại đối mặt với những thử thách khắc nghiệt của thác nước. Hình ảnh này không chỉ là sự miêu tả một nghề nghiệp, mà còn phản ánh tài hoa và sự dũng cảm của con người. Ông lái đò là hình mẫu lý tưởng của nghệ sĩ, người không ngại khó khăn, gian khổ để đạt được mục đích của mình.

Nguyễn Tuân đã thành công trong việc miêu tả hai mặt đối lập của con sông Đà: vừa hung dữ, vừa trữ tình. Con sông, như một kẻ thù cố chấp nhưng cũng như một người bạn lâu năm, không chỉ là sự vật, mà là một nhân vật sống động trong tác phẩm. Nguyễn Tuân đã sử dụng ngòi bút tài hoa để làm cho con sông không chỉ còn là một dòng nước mà còn là một sinh vật có tính cách, có sức sống mãnh liệt.

Bài tùy bút của Nguyễn Tuân không chỉ đơn giản là mô tả một dòng sông mà là một công trình nghệ thuật tinh tế. Con sông Đà hiện lên với những đặc trưng sắc nét, từ màu sắc đến tốc độ dòng chảy. Từ dòng nước xanh ngọc bích vào mùa xuân, đến dòng nước đỏ như da mặt người bầm đi vào mùa thu, tất cả đều gợi lên một vẻ đẹp đầy cảm xúc. Đây là một hình ảnh sống động về thiên nhiên, mà không chỉ là sự miêu tả mà còn là sự kết nối cảm xúc sâu sắc của tác giả đối với đất nước và con người.

Trong cái đẹp tuyệt vời của thiên nhiên Tây Bắc, Nguyễn Tuân đã thể hiện hình ảnh ông lái đò như một nghệ sĩ tài ba. Ông lái đò điều khiển chiếc thuyền với sự thuần thục và tài hoa. Hình ảnh này không chỉ là sự miêu tả nghề nghiệp mà còn là sự ca ngợi những người lao động bình dị nhưng đầy tài năng. Nhà văn đã sử dụng hình ảnh này để kết nối với một tình yêu đối với đất nước, nơi mà những con người thầm lặng góp phần vào công cuộc xây dựng Tổ quốc.

Tác phẩm “Người lái đò sông Đà” là một bước ngoặt lớn trong sự nghiệp của Nguyễn Tuân. Trước cách mạng, ông thường tìm về quá khứ để viết về những nhân vật anh hùng, những người có cá tính mạnh mẽ. Nhưng sau cách mạng, ông đã tìm thấy vẻ đẹp trong những con người lao động bình dị, những người tham gia xây dựng lại đất nước. Trong tác phẩm này, ông đã chuyển mình và viết về một con người bình thường nhưng vô cùng tài hoa, dũng cảm.

Trong “Người lái đò sông Đà”, hình ảnh người lái đò được Nguyễn Tuân miêu tả như một nghệ sĩ tài hoa, với sự kết hợp hài hòa giữa trí dũng và tài năng. Những miêu tả về người lái đò thể hiện sự trân trọng và ngưỡng mộ đối với những con người lao động. Tác phẩm đã làm nổi bật sự khéo léo của Nguyễn Tuân khi kết hợp nhiều phương diện nghệ thuật trong cùng một tác phẩm: hội họa, âm nhạc, điêu khắc… Tất cả đều hiện ra sinh động, gần gũi và mạnh mẽ.

Nguyễn Tuân, với kiến thức sâu rộng về lịch sử, khoa học, địa lý và sinh học, đã thổi hồn vào tác phẩm của mình, khiến cho ‘Người lái đò sông Đà’ không chỉ là một tác phẩm văn học mà còn là một kho tàng tri thức uyên bác. Những miêu tả về sông Đà không chỉ thể hiện vẻ đẹp của thiên nhiên mà còn là sự học hỏi, sự chiêm nghiệm của tác giả về mảnh đất Tây Bắc, một vùng đất anh hùng.

Nguyễn Tuân, với vốn từ ngữ phong phú và khả năng sáng tạo tuyệt vời, đã tạo nên một giọng văn độc đáo. Mỗi câu văn của ông đều mang tính gọt giũa cẩn thận, với những từ ngữ mới lạ, độc đáo. Giọng văn của ông, tuy đôi khi có phần thô kệch, nhưng lại đầy chất thơ và đậm đà cảm xúc. Điều này khiến cho mỗi đoạn văn của ông không chỉ đơn thuần là những câu chữ mà là những giai điệu đầy cảm xúc.

Tác phẩm ‘Người lái đò sông Đà’ không chỉ là lời ca ngợi thiên nhiên mà còn là tấm lòng trân trọng đối với những người lao động. Nguyễn Tuân, qua tác phẩm này, đã thể hiện tình yêu sâu sắc đối với đất nước, và đặc biệt là đối với những người cống hiến cho sự nghiệp xây dựng đất nước. Văn chương của ông không chỉ đẹp về hình thức mà còn sâu sắc về nội dung, mang đến cho người đọc một vẻ đẹp tri thức và nghệ thuật sâu sắc.

Phân tích Người lái đò sông Đà - Mẫu 6

Nguyễn Tuân là một trong những nhà văn tiêu biểu của nền văn học hiện đại Việt Nam. Trước năm 1945, ông ghi đậm dấu ấn trong lòng độc giả với tập "Vang bóng một thời" và sau khi Cách mạng tháng Tám thành công, ông vẫn tiếp tục sáng tác những tác phẩm mang dấu ấn sáng tạo riêng. Là một nhà văn yêu cái đẹp, Nguyễn Tuân không ngừng tìm kiếm những vẻ đẹp tiềm ẩn trong mọi góc cạnh của thế giới. Cảnh vật và con người khi bước vào thế giới văn chương của ông như được biến hóa thành những tác phẩm nghệ thuật độc đáo và vĩ đại.

Tác phẩm "Người lái đò sông Đà" được rút ra từ tập tùy bút Sông Đà, được sáng tác vào năm 1960. Đây là kết quả của một chuyến đi đầy gian nan nhưng cũng vô cùng hào hứng của Nguyễn Tuân về miền Tây Bắc hiểm trở. Trong đoạn trích, hình ảnh con sông Đà hiện lên với những khúc quanh co, uốn lượn dọc theo triền núi. Dòng sông này không chỉ có nước chảy xiết mà còn có độ dốc lớn, tạo ra một vẻ đẹp hoang sơ, hùng vĩ. Chính sự hung dữ nhưng trữ tình của nó đã làm nổi bật vẻ đẹp tài hoa của người lái đò trên sông.

Ngay từ những câu mở đầu, nhà văn đã dẫn dắt độc giả vào một cảm giác vừa sợ hãi, vừa mê đắm, đầy thú vị với bức tranh một con sông Đà dữ dội, bạo tợn. Điều này được thể hiện rõ ngay trong những câu miêu tả đầu tiên như "đá bờ sông dựng vách thành". Nguyễn Tuân đã sử dụng nghệ thuật ẩn dụ để ví von những vách đá ven sông như những thành trì vững chắc, bảo vệ bao bí mật và hiểm nguy. Càng đọc, độc giả càng bị cuốn hút bởi những ví von, những từ ngữ đặc sắc về dòng sông Đà. Nhà văn đã khéo léo dùng ngôn từ để vẽ nên hình ảnh của con sông ấy, nơi mặt nước chỉ khi "đúng ngọ" mới thấy mặt trời. Khi đó, những vách đá như chặn dòng nước, như một "yết hầu" của sông, tạo ra một hình ảnh sinh động và đầy ấn tượng. Đặc biệt, với động từ "chẹt", một từ ngữ bình dân, nhà văn đã khiến nó trở nên hoàn hảo khi kết hợp với hình ảnh "yết hầu", mang lại sự ăn khớp khó thay thế. Cảnh sắc dữ dội của sông Đà còn thể hiện qua cái cảm giác lạnh lẽo mà nhà văn trải nghiệm khi đi qua vào mùa hè, khiến người đọc cảm nhận rõ hơn vẻ đẹp kỳ vĩ của thiên nhiên.

Chính sự hung dữ của dòng sông Đà đã làm nền tảng để khắc họa vẻ đẹp trữ tình của người lái đò. Cảnh tượng khốc liệt của dòng sông tại ghềnh Hát Loóng được miêu tả rõ nét, với câu văn ngắn gọn nhưng đầy sức mạnh: "nước xô đá, đá xô sóng, sóng xô gió". Việc lặp lại từ "xô" ba lần cùng sự thay đổi về thanh điệu khiến độc giả cảm nhận được lực mạnh mẽ của thiên nhiên. Sự tàn bạo của dòng sông như những con thú hoang dã sẵn sàng thách thức con người, thể hiện sự vô cùng nguy hiểm của thiên nhiên.

Vẻ đẹp hung dữ ấy còn được thể hiện qua hình ảnh những "hút nước" khổng lồ ở quãng sông Tà Mường Vát. Nguyễn Tuân đã khéo léo sử dụng biện pháp nhân hóa, ví von xoáy nước như những cái giếng bê tông khổng lồ, vừa sinh động, vừa đầy ấn tượng. Chính sự so sánh độc đáo này đã giúp độc giả, dù chưa từng thấy sông Đà, vẫn có thể cảm nhận được sự nguy hiểm chết người của những khúc sông ấy. Nó có thể nuốt chửng tất cả, khiến không một chiếc thuyền nào dám tới gần nếu không muốn bị hút xuống lòng sông.

Đặc biệt, tại khúc thác sông Đà, vẻ dữ dội và hiểm ác của dòng sông đã được Nguyễn Tuân thể hiện một cách mạnh mẽ qua những âm thanh đầy quyết liệt như tiếng "réo gần mãi lên, réo to mãi lên". Âm thanh như những tiếng oán trách, van xin, hay thách thức, khiến độc giả cảm nhận rõ hơn về tính cách của dòng sông. Những khối đá trên sông cũng như hợp lại thành những "chân trời đá" mênh mông, mang nhiều dáng vẻ khác nhau, từ "ngỗ nghịch" đến "méo mó", tạo nên sự bướng bỉnh, bất cần của thiên nhiên. Chính từ trí tưởng tượng phong phú, Nguyễn Tuân đã biến sông Đà thành một loài thuỷ quái khổng lồ, đầy độc ác và nguy hiểm.

Dòng sông Đà không chỉ có vẻ đẹp hùng vĩ, hung bạo, mà còn mang trong mình vẻ đẹp trữ tình, thơ mộng, đầy dịu dàng. Nguyễn Tuân cảm nhận được vẻ đẹp ấy từ nhiều góc nhìn, không gian và thời gian khác nhau. Với ông, dòng sông Đà từ trên cao nhìn xuống như một áng tóc mây của người con gái vùng Tây Bắc xinh đẹp, kiều diễm. Những khúc sông trong trí tưởng của ông như những đoạn tóc dài, mượt mà, âu yếm trong mây trời Tây Bắc. Sông Đà cũng mang màu sắc thay đổi theo mùa, với mùa xuân xanh ngọc bích, mùa thu lừ lừ đỏ, tạo nên vẻ đẹp quyến rũ và thay đổi liên tục. Với những hình ảnh về sông Đà, Nguyễn Tuân đã khiến cho dòng sông này trở thành một tượng đài vừa hùng vĩ, vừa lãng mạn.

Cùng với hình ảnh con sông Đà là hình ảnh người lái đò. Nếu thiên nhiên càng hùng vĩ, dữ dội bao nhiêu, thì lại càng tôn lên vẻ đẹp tài hoa và phẩm chất của người lái đò. Người lái đò ấy là hình mẫu của những người lao động cần cù, dũng cảm, kiên trì và mạnh mẽ. Phẩm chất của ông được khắc họa rõ nét qua cảnh vượt thác sông Đà, nơi ông phải giữ tỉnh táo và sức mạnh để vượt qua thử thách. Dù có phải đối mặt với nguy hiểm, ông vẫn giữ vững tâm trí và không ngừng điều khiển con thuyền, vượt qua các "thạch trận" do dòng sông tạo ra.

Qua tác phẩm "Người lái đò sông Đà", Nguyễn Tuân đã xây dựng thành công hình ảnh người lái đò qua nhiều lĩnh vực nghệ thuật như binh pháp, âm nhạc, võ thuật, thể thao... Cùng với những biện pháp tu từ nhân hóa, so sánh và các câu văn ngắn gọn, sắc sảo, tác phẩm này đã vẽ nên bức tranh tuyệt vời về người lái đò và dòng sông huyền thoại. "Người lái đò sông Đà" thực sự là một tác phẩm vô giá, kích thích lòng yêu thích và khám phá của độc giả. Tác phẩm này còn thôi thúc người đọc muốn xách ba lô lên và khám phá vùng Tây Bắc, tận mắt chứng kiến vẻ đẹp hùng vĩ nhưng cũng đầy thơ mộng của dòng sông Đà.

Phân tích Người lái đò sông Đà - Mẫu 7

Nguyễn Tuân, một trong những tên tuổi lừng lẫy trong văn xuôi hiện đại Việt Nam, đã tạo dựng cho mình một dấu ấn không thể phai mờ trong lòng bạn đọc. Mỗi tác phẩm của ông như một khúc ca về cái đẹp, về tinh thần và tình yêu đối với đất nước, con người. Với ngòi bút tài hoa, sâu sắc, cùng lòng yêu thiên nhiên mãnh liệt, Nguyễn Tuân đã đưa chúng ta đến với những trải nghiệm kỳ thú qua các trang viết của mình. Điển hình là tác phẩm "Người lái đò sông Đà" - một tùy bút viết về vẻ đẹp kỳ vĩ của sông Đà và con người lao động nơi đây. Chuyến đi đến miền Tây Bắc không chỉ giúp ông thỏa mãn đam mê khám phá mà còn mang đến những bài học sâu sắc về thiên nhiên và con người, khắc họa hình ảnh người lái đò với sự can đảm và dũng cảm trước thử thách của thiên nhiên hùng vĩ.

"Người lái đò Sông Đà" được trích từ tập bút ký cùng tên, sáng tác vào năm 1960. Đây là kết quả của một chuyến đi gian khó nhưng đầy hào hứng đến vùng Tây Bắc xa xôi. Nguyễn Tuân không chỉ tìm kiếm vẻ đẹp thiên nhiên, mà còn muốn khám phá những con người lao động đầy sức sống, người đã giúp ông cảm nhận rõ hơn cái hồn của vùng đất này. Qua những trang viết của mình, ông không chỉ ghi lại cảnh đẹp thiên nhiên mà còn truyền tải một thông điệp sâu sắc về sự vĩ đại của con người trong công cuộc bảo vệ và làm chủ thiên nhiên.

Tùy bút "Người lái đò Sông Đà" không chỉ là một tác phẩm về thiên nhiên hùng vĩ của vùng Tây Bắc mà còn là một tác phẩm ca ngợi con người lao động, đặc biệt là người lái đò – hình ảnh của sự kiên cường, dũng cảm và tài hoa. Nguyễn Tuân đã miêu tả người lái đò như một nghệ sĩ tài ba, luôn tìm ra cách vượt qua mọi thử thách của con sông. Dưới góc nhìn của ông, nghề lái đò không chỉ là công việc mưu sinh mà còn là một nghệ thuật đòi hỏi sự tinh tế, dẻo dai, và lòng kiên nhẫn.

Nhân vật người lái đò trong tác phẩm là một ông lão hơn 70 tuổi, đã gắn bó với nghề lái đò trên sông Đà suốt hơn 15 năm. Sự gắn bó với nghề đã giúp ông trở thành một người lái đò lão luyện, với khả năng nhận biết và xử lý từng luồng nước, con sóng trên dòng sông. Với những năm tháng làm nghề, ông đã trở thành một phần không thể thiếu của dòng sông Đà, một hình mẫu của sự tận tụy và yêu nghề.

Người lái đò không chỉ là một người thạo nghề mà còn là một người hiểu rõ từng chi tiết, từng luồng nước của con sông Đà. Ông có khả năng ghi nhớ từng đường đi của thuyền, từng thác nước nguy hiểm. Chính sự thành thạo này đã giúp ông có thể vượt qua mọi thử thách mà sông Đà đặt ra. Nguyễn Tuân không chỉ ca ngợi tài năng của người lái đò mà còn khắc họa hình ảnh ông như một chiến binh, một nghệ sĩ với tài năng vượt trội.

Hình ảnh người lái đò được Nguyễn Tuân miêu tả một cách đầy ấn tượng: với cái đầu bạc và thân hình rắn rỏi, ông vẫn giữ được sức trẻ, sự mạnh mẽ của một thanh niên. Điều này càng làm nổi bật lên vẻ đẹp của con người lao động, không chỉ trong công việc mà còn trong cuộc sống, dù già hay trẻ, đều có thể chiến thắng thiên nhiên, vượt qua mọi khó khăn, thử thách.

Người lái đò đã đối mặt với những thử thách gian nan của dòng sông Đà. Những bãi đá ghê gớm, những khúc sông lượn quanh, luôn tiềm ẩn nguy hiểm. Mỗi khi chiếc thuyền lao vào những đoạn ngoặt, đá lại nổi lên, như muốn vồ lấy thuyền. Mỗi lần như vậy, sự sống của người lái đò lại lâm vào tình huống nguy hiểm, nhưng ông vẫn kiên cường, giữ vững tay lái và vượt qua thử thách.

Trên sông Đà, ông lái đò không chỉ là người chèo thuyền mà còn như một chiến sĩ đang chiến đấu với thiên nhiên. Hai tay ông giữ chặt mái chèo, chống chọi với sóng dữ, với nước dâng cao, từng phút giây đều có thể mất mạng. Sóng gió như muốn cuốn ông đi, nhưng lòng dũng cảm của ông không hề lay chuyển. Mỗi lần vượt qua, ông lại chứng minh sự kiên nhẫn và tài năng của mình.

Dòng sông Đà không chỉ có sóng mà còn có những lực lượng thiên nhiên khác như đá tảng, cuồng phong, và bãi nước sâu, luôn tìm cách làm lật đổ chiếc thuyền. Tác giả miêu tả một cách sinh động và táo bạo những trận chiến giữa người lái đò và thiên nhiên. Có lúc, thuyền như bị nước bám lấy, muốn nhấn chìm xuống đáy sông, nhưng người lái đò vẫn giữ vững tay lái, chiến đấu đến cùng.

Sự dũng cảm của người lái đò không chỉ được thể hiện trong cuộc chiến với thiên nhiên mà còn ở sự điêu luyện trong nghề. Để điều khiển chiếc thuyền một cách thành thạo, người lái đò phải có tài nghệ đặc biệt, một nghệ thuật chèo lái xuất sắc, vượt qua mọi chông gai của sông Đà. Nguyễn Tuân đã khéo léo so sánh nghề lái đò với nghệ thuật, thể hiện sự tôn trọng của ông đối với những người lao động nơi đây.

Nguyễn Tuân đã dùng phương pháp so sánh để thể hiện sự nguy hiểm của dòng sông Đà. Ông so sánh người lái đò với người lái xe lao xuống đèo, một công việc đầy rủi ro nhưng vẫn có sự kiểm soát. Tuy nhiên, với người lái đò, không có phanh, không có sự kiểm soát. Mỗi quyết định, mỗi chuyển động trên sông Đà đều có thể là sự sống hoặc cái chết.

Sông Đà không chỉ là một dòng sông dữ dội mà còn đầy những cạm bẫy. Mỗi khúc sông là một thử thách mà người lái đò phải đối mặt, từ những luồng nước chảy xiết đến những bẫy nước xoáy sâu như giếng. Tất cả đều đòi hỏi người lái đò phải có sự tỉnh táo và kinh nghiệm để vượt qua. Những chi tiết miêu tả sinh động này khiến cho người đọc cảm nhận được sự nguy hiểm của con sông và lòng can đảm của người lái đò.

Dù phải đối mặt với muôn vàn thử thách, người lái đò vẫn kiên cường, không lùi bước. Dù bị thương, ông vẫn tiếp tục chèo thuyền, chỉ huy con thuyền tiến lên, vượt qua sóng gió. Cái giá của sự sống trong thế giới khắc nghiệt này là rất đắt, nhưng với người lái đò, đó là nghĩa vụ, là trách nhiệm mà ông phải hoàn thành.

Nguyễn Tuân qua tác phẩm đã ca ngợi sự dũng cảm, tài năng của người lái đò. Sự chiến thắng vĩ đại của ông, vượt qua sóng to, gió lớn, đã đưa con thuyền về đến bến an toàn, không chỉ một lần mà hàng trăm lần. Tất cả đều được ông thực hiện trong suốt 15 năm làm nghề, và chính những chiến thắng ấy đã chứng minh sức mạnh của con người trước thiên nhiên.

Cuộc chiến giữa thiên nhiên dữ dội và con người bé nhỏ, tưởng chừng không thể chiến thắng, nhưng cuối cùng con người lại vươn lên và giành chiến thắng, trở về với cuộc sống thanh bình. Sau những thử thách khắc nghiệt của sông Đà, con người lại tìm thấy bình yên trong cái vĩnh cửu của thiên nhiên: “Sông nước lại thanh bình. Đêm ấy nhà đò đốt lửa trong hang đá, nướng ống cơm lam…”

Từ đây, cảm hứng lãng mạn đậm đà, ngọt ngào lan tỏa trong từng câu văn tả thực, tạo nên một sức lôi cuốn không thể cưỡng lại. Với Nguyễn Tuân, thiên nhiên Tây Bắc không chỉ là một bức tranh hùng vĩ mà còn là 'chất vàng' của vùng đất này. Còn con người, qua từng trải nghiệm gian nan, là ‘chất vàng mười’ đã qua thử lửa. Với tác giả, con người, chính là vẻ đẹp lớn nhất, quý giá nhất mà thiên nhiên ban tặng cho vùng đất này.

“Người lái đò sông Đà” là một áng văn tuyệt đẹp, được dệt nên từ tình yêu mãnh liệt và thiết tha đối với đất nước. Nguyễn Tuân đã dùng văn chương để ca ngợi vẻ đẹp của thiên nhiên hùng vĩ, vừa hoang sơ vừa trữ tình, thơ mộng, đặc biệt là những con người lao động bình dị ở miền Tây Bắc. Hình ảnh người lái đò sông Đà là biểu tượng của người lao động miền Tây Bắc: dũng cảm, kiên cường, quật cường, luôn kiên trì và hết mình với công việc, sẵn sàng đối diện với mọi khó khăn, gian khổ, vượt qua để đạt được mục tiêu. Trong nền thiên nhiên bao la, hoang dã của núi rừng Tây Bắc, con người lao động ở đây là hiện thân của sự kiên cường và phẩm giá.

Phân tích bài 'Người lái đò sông Đà' - Mẫu 8

Nhà văn không chỉ là người dẫn đường mà còn là người bạn đồng hành, đưa người đọc đến với xứ sở của cái đẹp, và trong hành trình ấy, Nguyễn Tuân là một bậc thầy tài hoa, đưa ta đến một miền Tây Bắc huyền bí. Ông không chỉ tìm thấy chất thơ trong từng nét vẽ của thiên nhiên, mà còn khám phá cái 'chất vàng mười' tinh túy trong tâm hồn của người dân lao động nơi đây.

Trước hết, vẻ đẹp hùng vĩ của thiên nhiên Tây Bắc được phác họa một cách sống động qua hình ảnh con sông Đà. Sự hùng vĩ ấy không chỉ hiện lên qua hình ảnh vách đá dựng đứng như thành quách cổ xưa, mà còn thông qua những chi tiết tưởng như tĩnh lặng nhưng đầy sức sống. Những từ ngữ như 'vách thành' mang đến cảm giác về một không gian huyền bí, thâm sâu, vừa u ám vừa vững chãi. Sự kết hợp giữa hình ảnh thực tế và cảm xúc cá nhân làm cho con sông Đà không chỉ là một dòng sông, mà là một sinh thể sống động, mạnh mẽ, đầy bí ẩn. Nguyễn Tuân dùng ngôn từ đầy sức mạnh để khắc họa sự dữ dội của thác nước, tiếng gầm gào ấy không chỉ là âm thanh mà là tiếng gọi của thiên nhiên hoang dã, đầy thách thức.

Tuy nhiên, bên cạnh sự dữ dội ấy, con sông Đà cũng mang trong mình vẻ đẹp trữ tình, dịu dàng. Nguyễn Tuân đã khéo léo sử dụng hình ảnh 'con sông Đà tuôn dài như áng tóc trữ tình' để gợi lên một vẻ đẹp mềm mại, thoáng qua nhưng vô cùng sâu lắng. Mỗi chi tiết, mỗi từ ngữ đều được tác giả lựa chọn kỹ lưỡng để tạo ra một hình ảnh sông Đà vừa hùng vĩ, vừa duyên dáng, như một tác phẩm nghệ thuật sống động. Chỉ trong một câu, ông đã biến con sông Đà thành một biểu tượng của sức sống mãnh liệt và sự thanh thoát, sự mềm mại trong cái mạnh mẽ, mang lại cho người đọc một cảm nhận sâu sắc về vẻ đẹp toàn diện của thiên nhiên.

Nếu vẻ đẹp của con sông Đà vừa hùng vĩ, vừa thơ mộng, thì vẻ đẹp của con người Tây Bắc, đặc biệt là hình ảnh người lái đò, cũng được Nguyễn Tuân khắc họa với đầy đủ sự trân trọng. Người lái đò ấy không chỉ là người chèo thuyền, mà là biểu tượng của sự kiên cường, mưu lược, và tài hoa. Dù con sông Đà có dữ dội, nguy hiểm đến đâu, người lái đò vẫn kiên cường vượt qua với sức mạnh và sự khéo léo của mình. Nhưng điều đặc biệt là khi chiến thắng con sông, ông lại trở về với cuộc sống giản dị, không hề phô trương. Đây là hình ảnh của một con người vừa mạnh mẽ, vừa khiêm nhường, vừa đậm đà tình yêu thương đối với công việc, với cuộc sống mưu sinh.

Với tác phẩm 'Người lái đò sông Đà', Nguyễn Tuân đã để lại một dấu ấn sâu đậm trong nền văn học Việt Nam. Đây không chỉ là một tác phẩm văn học, mà còn là một cuộc hành trình khám phá vẻ đẹp của thiên nhiên và con người, thể hiện qua cái nhìn tinh tế, sắc bén của một cây bút lớn. Dù được viết trong bối cảnh lịch sử cụ thể, nhưng giá trị của tác phẩm vẫn tồn tại mãi mãi, như một chứng nhân cho sự hòa quyện giữa thiên nhiên, con người và nghệ thuật.

Phân tích Người lái đò sông Đà - Mẫu 9

Nhắc đến Nguyễn Tuân, người ta liền nghĩ đến một nhà văn không ngừng tìm kiếm cái đẹp trong từng khoảnh khắc cuộc sống. Cái đẹp trong các tác phẩm của ông không phải chỉ là sự hoàn mỹ bề ngoài, mà là cái đẹp đạt đến độ thấu suốt, hoàn thiện trong tâm hồn. Trong suốt sự nghiệp văn chương của mình, Nguyễn Tuân đã tạo nên những dấu ấn sâu sắc trước và sau cách mạng. Một trong những sáng tác nổi bật của ông là tác phẩm “Người lái đò sông Đà”, trích từ tập tùy bút “Sông Đà” – một tác phẩm đậm chất Nguyễn Tuân sau Cách mạng tháng Tám.

Tác phẩm ra đời trong bối cảnh chuyến đi Tây Bắc của Nguyễn Tuân, nơi ông tìm kiếm “chất vàng thử lửa” từ thiên nhiên và con người nơi đây. Đây là hành trình không chỉ khám phá vẻ đẹp tự nhiên mà còn tìm thấy trong đó những giá trị sâu sắc của con người Tây Bắc.

Ngay từ những câu văn đầu tiên, Nguyễn Tuân đã khắc họa sự hung bạo của sông Đà. Dòng sông không trôi êm ả giữa đôi bờ “cát trắng phẳng lì” mà thay vào đó là những bờ sông dựng đứng như vách thành, những bức tường tự nhiên ngạo nghễ. Đoạn sông hẹp đến mức “con nai, con hổ có thể vọt từ bờ này sang bờ kia”. Chỗ này, “mặt sông chỉ có mặt trời khi đúng ngọ”, cái lạnh của mùa hè có thể khiến người ta cảm thấy lạnh đến tê buốt. Như một không gian tối tăm, lạnh lẽo, đầy sự sợ hãi trước thiên nhiên nơi đây. Cảm giác như người ta đang đứng ở một ngõ vắng, nhìn lên một căn phòng cao tầng với đèn điện vừa tắt. Cảnh sắc hoang sơ và đáng sợ ấy từ phố xá, đã kéo người đọc vào thế giới của một con sông Đà hung bạo, hẹp, sâu và lạnh giá.

Đi qua bảy mươi ba ghềnh sông, mỗi ghềnh lại một nỗi sợ hãi khác nhau, nhưng ghềnh Hát Loóng vẫn nổi bật. Dài hàng cây số, nơi mà nước xô đá, đá xô sóng, sóng xô gió, và gió thì cuồn cuộn suốt năm. Cấu trúc nhịp nhanh, mạnh mẽ như thế khiến người đọc như hòa mình vào tiếng gió, sóng và đá, với những âm thanh thét gào của thiên nhiên. Những từ láy như “cuồn cuộn” hay “gùn ghè” không chỉ diễn tả âm thanh mà còn gợi lên sự khủng khiếp mà thiên nhiên mang lại. Dòng sông Đà trong tác phẩm hiện lên như một kẻ thù luôn sẵn sàng tấn công và không thể lường trước.

Với những hình ảnh ẩn dụ sắc bén, Nguyễn Tuân đã làm nổi bật thêm sự dữ dội của con sông này. Những xoáy nước tựa như lúm đồng tiền trên gương mặt một cô gái, nhưng thay vì sự duyên dáng, nó lại là sự nguy hiểm chết người, có thể kéo thuyền xuống đáy sông. Hình ảnh so sánh với những cái giếng bê tông mang đến cảm giác về độ sâu tuyệt đối của những xoáy nước. Âm thanh của chúng không chỉ là tiếng nước, mà còn như tiếng thở của một con quái vật bị bóp nghẹt. Câu văn “Nước ở đây thở và kêu như cửa cống cái bị sặc” làm nổi bật sự hung bạo của thiên nhiên, như một quái vật đang giãy giụa.

Bên cạnh những xoáy nước, tiếng thác cũng góp phần làm nổi bật sự nguy hiểm của sông Đà. Âm thanh của thác vang lên không ngừng, nghe như sự oán trách, khiêu khích, và chế nhạo. Nguyễn Tuân so sánh tiếng thác với tiếng của hàng nghìn con trâu mộng đang lồng lên, tạo nên một âm thanh cực kỳ mạnh mẽ và dữ dội. Sự phối hợp tài tình giữa so sánh và nhân hoá khiến cho sông Đà như một kẻ thù nguy hiểm với tâm địa không thể lường trước.

Cảm giác dữ dội của sông Đà còn được khắc họa qua hình ảnh đá sông. Những tảng đá như những chiến binh ngỗ ngược, với những vết nhăn nhúm, méo mó, tạo nên một bức tranh thiên nhiên sống động và kỳ quái. Cả một “chân trời đá” như một trận đồ bát quái vây kín dòng sông, làm tăng thêm sự hung bạo của thiên nhiên.

Tuy nhiên, ngay khi sự dữ dội của sông Đà qua đi, người đọc lại chứng kiến một hình ảnh khác của dòng sông này. Từ trên máy bay, sông Đà hiện lên như một “áng tóc trữ tình”, một dòng sông mềm mại và thơ mộng như một người phụ nữ trong sáng. Dòng sông này, không chỉ đẹp ở vẻ hình thức mà còn đẹp trong tâm hồn, như một tác phẩm nghệ thuật mà tạo hóa đã ban tặng.

Không chỉ đẹp ở dáng hình, sông Đà còn sở hữu một vẻ đẹp trong sáng kỳ diệu ở màu nước. Mùa xuân, nước sông xanh ngọc bích trong suốt; vào mùa thu, nước sông lại đỏ như da mặt người say rượu. Sự quan sát tinh tế của Nguyễn Tuân giúp người đọc cảm nhận được vẻ đẹp biến đổi và đa dạng của dòng sông này.

Bờ sông Đà mênh mang, trải dài, nơi bướm chuồn chuồn bay lượn, tạo ra một bức tranh thiên nhiên tươi đẹp và đầy sống động. Khi nhìn từ trên thuyền xuống, dòng sông lại trở nên tĩnh lặng, đầy sự thanh thản. Như một không gian của thời gian, nơi xưa cũ gặp gỡ hiện đại, trong cái tĩnh lặng ấy vẫn tồn tại một sức sống dạt dào.

Sự tĩnh lặng của dòng sông không chỉ là vẻ ngoài mà còn là sự bình yên trong tâm hồn. Nguyễn Tuân sử dụng những hình ảnh ẩn dụ, so sánh để làm nổi bật sự thanh thản của sông Đà, đồng thời kết hợp âm thanh của cuộc sống hiện đại với tiếng còi tàu để tạo ra một khung cảnh hòa quyện giữa quá khứ và hiện tại.

Những câu văn miêu tả vẻ đẹp trữ tình và thơ mộng của sông Đà không chỉ mang lại một bức tranh thiên nhiên mà còn thể hiện chất thơ trong tâm hồn con người. Chất thơ ấy không chỉ có trong cảnh vật mà còn trong cảm xúc, trong tình yêu cuộc sống và quê hương đất nước.

Nguyễn Tuân đã đưa người đọc vào những thế giới đối lập của sông Đà – từ sự dữ dội đến vẻ đẹp trữ tình, từ nỗi sợ hãi đến sự ngây ngất trước vẻ đẹp của thiên nhiên. Qua đó, ông không chỉ kể chuyện mà còn khiến người đọc cảm nhận sâu sắc về giá trị của vẻ đẹp trong cuộc sống.

Đọc “Người lái đò sông Đà”, ta càng hiểu vì sao Nguyễn Tuân được ngợi khen như một bậc thầy về ngôn từ. Tác phẩm này không chỉ khẳng định tài năng của ông mà còn thể hiện tình yêu sâu sắc đối với quê hương và đất nước qua từng câu chữ, từng hình ảnh.

Khám Phá Sâu Sắc Phân Tích Tác Phẩm 'Người Lái Đò Sông Đà' - Cái Đẹp Hoàn Mỹ Qua Lăng Kính Của Nguyễn Tuân

Tải File tài liệu để xem thêm 18 mẫu phân tích Người lái đò sông Đà