Văn mẫu lớp 11: Phân tích và cảm nhận sâu sắc bài thơ Nỗi niềm tương tư trích từ tác phẩm Bích Câu kì ngộ của Vũ Quốc Trân

Cảm nhận bài thơ Nỗi niềm tương tư gồm hai bài văn mẫu xuất sắc, mang đến những góc nhìn sâu sắc và ấn tượng. Những bài viết này không chỉ là nguồn tham khảo quý giá mà còn giúp người đọc trau dồi kỹ năng viết lách, từ đó hoàn thiện bài viết của mình một cách nhanh chóng và hiệu quả.

TOP 2 bài cảm nhận về bài thơ Nỗi niềm tương tư được trình bày với văn phong mạch lạc, dễ hiểu, mang đến những phân tích sắc bén và giàu cảm xúc. Những bài viết này không chỉ giúp các em nắm vững phương pháp học tập hiệu quả mà còn khơi gợi niềm đam mê văn chương. Đừng quên khám phá thêm nhiều bài văn hay khác tại chuyên mục Văn 11 Cánh diều.

Cảm nhận Nỗi niềm tương tư

Nỗi niềm tương tư trích từ truyện thơ Nôm Bích Câu kì ngộ, được viết theo thể lục bát. Tác phẩm dài gần 700 câu, kể về mối tình đẹp như mơ giữa Tú Uyên và Giáng Kiều, khắc họa khát vọng tự do và hạnh phúc trong tình yêu. Nhan đề đoạn trích do người biên soạn đặt, phản ánh sâu sắc nội dung chính của tác phẩm.

Sau khi dự hội Ngọc Hồ và tình cờ gặp gỡ Giáng Kiều, Tú Uyên đem lòng yêu thương và ngày đêm nhớ nhung. Trở về nhà, chàng ôm nỗi tương tư khôn nguôi, khao khát được gặp lại nàng dù chỉ một lần. Đoạn trích Nỗi niềm tương tư diễn tả nỗi nhớ thương da diết của Tú Uyên, được thể hiện qua nhan đề do người biên soạn đặt.

Lần trăng ngơ ngẩn ra về
Đèn thông khêu cạn, giấc hòe chưa quên

Từ “ngơ ngẩn” đã lột tả chính xác tâm trạng của Tú Uyên lúc này. Đó là nỗi nhớ thương khắc khoải, tâm trí rối bời sau cuộc gặp gỡ tại hội Ngọc Hồ. Say đắm vẻ đẹp của Giáng Kiều, chàng chẳng thể ăn ngủ yên, ra về mà lòng nặng trĩu nhớ thương. Những điển tích như giấc hòe, Cầu Hoàng, Văn Quân được sử dụng tài tình, khiến ý thơ thêm trang trọng. Tú Uyên ví mình như Tương Như say tiếng đàn của Văn Quân, hay như giấc mộng dưới gốc hòe. Hình ảnh “bướm vương sầu hoa” là ẩn dụ đẹp đẽ, thể hiện tình yêu và nỗi nhớ thương khôn nguôi của chàng dành cho Giáng Kiều. Nỗi nhớ ấy bao trùm mọi khoảnh khắc, từ lúc khêu đèn đến khi nâng chén rượu, lúc nào cũng hiện lên hình bóng người thương:

Nỗi nàng canh cánh nào quên
Vẫn còn quanh quẩn người tiên khéo là?

Tú Uyên còn có dự cảm rằng người con gái mình gặp phải chăng là tiên nữ giáng trần – “người tiên khéo là” – với cử chỉ duyên dáng, dung mạo thoát tục, vẻ đẹp nghiêng nước nghiêng thành.

Những khổ thơ tiếp theo tiếp tục khắc họa nỗi tương tư của Tú Uyên qua việc sử dụng điển tích, điển cố và phép điệp. Dù là lúc chuốc chén rượu đào, ngồi suốt năm canh, hay đêm ngóng trăng tàn, tâm trí chàng lúc nào cũng hướng về Giáng Kiều. Say đắm vẻ đẹp của nàng như người say men “không nhấp mà say”, thức trắng đêm nghe tiếng mõ, tiếng chuông mà lòng vẫn thao thức. Hình ảnh “sóng Tương khôn hàn” diễn tả nỗi nhớ thương dâng trào thành giọt lệ:

Lặng nghe những tiếng đoạn trường
Lửa tình dễ đốt, sóng Tương khôn hàn.

Những câu thơ cuối khép lại đoạn trích nhưng mở ra một nỗi niềm thương nhớ khôn nguôi của Tú Uyên:

Ngổn ngang cảnh nọ tình kia
Nỗi riêng, riêng biết, đã dề với ai
Vui xuân chung cảnh một trời
Sầu xuân riêng nặng một người tương tư.

Tú Uyên đã để hết tâm trí vào Giáng Kiều, thần trí chẳng còn ở hiện tại. Ngày nhớ đêm mong, quả là một người si tình chân chính.

Đoạn trích kết hợp yếu tố tự sự và trữ tình, sử dụng thể thơ lục bát quen thuộc của truyện thơ Nôm. Những điển tích, điển cố, điệp ngữ, ẩn dụ và lối so sánh độc đáo đã làm nổi bật tình cảm và nỗi nhớ thương của Tú Uyên dành cho Giáng Kiều. Nỗi nhớ ấy khiến chàng sống trong mộng tưởng, ăn không ngon, ngủ chẳng yên, và tìm mọi cách để gặp lại người mình yêu.

Đoạn trích tiêu biểu cho phong cách sáng tác của Vũ Quốc Trân, với việc sử dụng điển tích, điển cố và thủ pháp ước lệ đặc trưng của thơ cổ. Qua đó, hình ảnh Tú Uyên – một chàng trai si tình – được khắc họa rõ nét và đầy cảm xúc.

Cảm nhận bài thơ Nỗi niềm tương tư

Trong nền văn học Việt Nam, truyện thơ Nôm đóng vai trò quan trọng trong việc bảo tồn và phát triển ngôn ngữ, văn hóa dân tộc. Vũ Quốc Trân, một nhà văn, nhà thơ nổi tiếng thời kỳ văn học Nôm phát triển, đã để lại nhiều tác phẩm giá trị, góp phần làm phong phú nền văn học truyền thống. Trong số đó, Bích Câu kỳ ngộ là một tác phẩm đặc sắc, và đoạn trích Nỗi niềm tương tư là một phần không thể thiếu, khắc họa hình ảnh đẹp đẽ và sâu sắc về tình yêu và nỗi nhớ thương.

Trong đoạn trích, tác giả sử dụng ngôn từ tinh tế để diễn tả nỗi nhớ da diết trong tâm hồn nhân vật chính – Tú Uyên. Chàng không thể quên hình ảnh người con gái tuyệt mỹ mà mình gặp tại chùa Ngọc Hồ. Tâm trạng của Tú Uyên được miêu tả qua câu thơ: “Ngơ ngẩn ra về”, đèn thông đã tàn nhưng chàng vẫn thao thức, không thể chợp mắt. Nỗi nhớ của chàng không chỉ là suy nghĩ mà còn hiện hữu trong từng cử chỉ, hành động. Đoạn trích Nỗi niềm tương tư thể hiện rõ nét tâm trạng của Tú Uyên khi đối diện với nỗi nhớ. Tác giả sử dụng điệp ngữ “Có khi” để miêu tả những hành động chàng thực hiện khi nghĩ về người con gái ấy. Từ việc gảy khúc đàn tranh đến chuốc chén rượu đào, tất cả đều thể hiện tình cảm sâu đậm của chàng. Những hình ảnh này mang ý nghĩa biểu tượng, tượng trưng cho nỗi nhớ và khát vọng tương tư của Tú Uyên.

“Có khi gảy khúc đàn tranh,
Nước non ngao ngán ra tình hoài nhân.
Cầu hoàng tay lựa nên vần,
Tương Như lòng ấy, Văn Quân lòng nào!
Có khi chuốc chén rượu đào,
Tiệc mời chưa cạn, ngọc giao đã đầy.
Hơi men không nhấp mà say,
Như xông mùi nhớ, lại gây giọng tình.
Có khi ngồi suốt năm canh,
Mõ quyên điểm nguyệt, chuông kình nện sương.
Lặng nghe những tiếng đoạn trường,
Lửa tình dễ đốt, sông Tương khôn hàn.
Có đêm ngắm bóng trăn tàn,
Tiếng chiêm hót sớm, trận nhàn bay khuya.”

Tuy nhiên, Tú Uyên không biết chia sẻ nỗi lòng mình với ai. Tác giả dùng từ “Ngổn ngang” để diễn tả trạng thái tâm hồn của chàng khi đối diện với nỗi nhớ. Chàng cảm thấy cô đơn trong chính tình cảm của mình. Dù có những cảnh vui xuân chung, nỗi nhớ trong lòng chàng vẫn nặng trĩu và chỉ thuộc về một người tương tư. Nỗi niềm tương tư trong truyện thơ Bích Câu kỳ ngộ của Vũ Quốc Trân đã thành công trong việc khắc họa nỗi nhớ và khát vọng tình yêu của Tú Uyên. Sự lựa chọn từ ngữ tinh tế, sắc nét cùng việc sử dụng hình ảnh và điển tích đã tạo nên bức tranh tình cảm đậm nét và sâu sắc. Đây là tác phẩm mang tính tâm linh cao, diễn tả tinh tế nỗi niềm tương tư và hy vọng vào tình yêu đôi lứa.

Từng câu thơ trong Nỗi niềm tương tư như giọt sương sớm, lắng đọng trong lòng người đọc, tạo nên trạng thái tinh thần lãng mạn và sâu lắng. Tác phẩm không chỉ thể hiện tình yêu và nỗi nhớ của nhân vật chính mà còn là tấm gương sáng cho những ai đang chìm đắm trong mộng tình. Đôi khi, một tình yêu cuồng nhiệt, hết lòng hết dạ có thể trở thành đáp án chung cho những trái tim đang tìm kiếm tình yêu. Từng câu thơ như những ngón tay nhỏ nhắn, muốn nói hộ tấm chân tình đang ngập tràn trong lòng chúng ta.