Truyện Vua chích chòe - Tác phẩm cổ tích kinh điển của anh em nhà Gờ-rim

Vua chích chòe là một tác phẩm cổ tích mang đậm giá trị nhân văn, phản ánh sự phê phán thói kiêu ngạo và ngạo mạn, đồng thời ca ngợi lòng bao dung dành cho những ai biết nhận ra và sửa chữa sai lầm của mình.

Hôm nay, EduTOPS xin giới thiệu đến bạn đọc tài liệu chi tiết về truyện Vua chích chòe. Hy vọng rằng những thông tin này sẽ là nguồn tư liệu quý giá, hỗ trợ đắc lực cho các bạn học sinh trong quá trình nghiên cứu và tìm hiểu sâu hơn về tác phẩm văn học đặc sắc này.

Vua chích chòe - Tác phẩm cổ tích đầy ý nghĩa nhân văn

Nghe đọc truyện Vua chích chòe: https://o.rada.vn/data/media/2018/06/26/14667.20211230145.mp3

Nhà vua chỉ có một người con gái duy nhất. Công chúa nổi tiếng với vẻ đẹp tuyệt trần, nhưng cũng vì thế mà nàng trở nên kiêu ngạo và ngông cuồng, không một ai có thể làm vừa lòng nàng. Nàng từ chối hết người này đến người khác, thậm chí còn chế giễu và nhạo báng họ. Một lần, nhà vua tổ chức một buổi tiệc lớn, mời các chàng trai từ khắp nơi đến để chọn phò mã. Khách mời xếp hàng theo thứ bậc, từ các vị vua, công tước, hoàng tử, bá tước, nam tước, đến những người thuộc dòng dõi quý tộc. Công chúa được dẫn đi xem mặt, nhưng chẳng ai được nàng chấp nhận. Người thì bị chê quá mập, người thì quá gầy, người lùn, người cao, người mặt xanh, người mặt đỏ - tất cả đều bị nàng chế giễu không thương tiếc. Đặc biệt, nàng thích thú khi thấy một chàng trai có cằm hơi cong như mỏ chim chích chòe, và từ đó, ông vua tốt bụng ấy được gọi là Vua chích chòe.

Chứng kiến con gái mình chỉ biết chế giễu và từ chối tất cả mọi người, nhà vua vô cùng tức giận. Ngài tuyên bố rằng nếu có người ăn mày nào đi qua cung điện, ngài sẽ gả công chúa cho người đó.

Vài ngày sau, một người hát rong đi ngang qua cung điện, đứng dưới cửa sổ và cất tiếng hát, hy vọng sẽ được ban thưởng. Nghe thấy tiếng hát, nhà vua ra lệnh:

– Hãy gọi người hát rong vào đây.

Với bộ quần áo rách rưới và bẩn thỉu, người hát rong bước vào cung điện, hát cho nhà vua và công chúa nghe, rồi giơ tay xin tiền thưởng. Nhà vua nói:

– Ta rất thích tiếng hát của ngươi, vì vậy ta quyết định gả con gái ta cho ngươi.

Công chúa vô cùng sợ hãi, nhưng nhà vua vẫn kiên quyết:

– Cha đã thề sẽ gả con cho người ăn mày đầu tiên đi qua cung điện, và cha phải giữ lời thề đó.

Mọi lời van xin của công chúa đều vô ích. Linh mục được mời đến ngay lập tức để cử hành hôn lễ giữa công chúa và người hát rong. Sau khi hôn lễ kết thúc, nhà vua tuyên bố:

– Theo tục lệ, vợ của một người hát rong không được phép ở lại trong cung điện. Giờ con phải theo chồng ra đi.

Người hát rong nắm tay công chúa, dẫn nàng rời khỏi cung điện. Họ đi bộ qua một khu rừng rộng lớn, và công chúa bất chợt hỏi:

– Chà, khu rừng xinh đẹp này là của ai vậy?

– Rừng này thuộc về Vua chích chòe. Nếu nàng lấy người đó, rừng sẽ là của nàng.

– Tôi, cô gái dịu hiền đáng thương, đáng lẽ nên lấy ông vua chích chòe.

Một lát sau, họ đến một thảo nguyên rộng lớn, công chúa lại hỏi:

– Thảo nguyên xanh tươi này là của ai vậy?

– Thảo nguyên này thuộc về Vua chích chòe. Nếu nàng lấy người đó, thảo nguyên sẽ là của nàng.

– Tôi, cô gái dịu hiền đáng thương, đáng lẽ nên lấy ông vua chích chòe.

Sau đó, họ tiếp tục hành trình và đến một thành phố lớn. Công chúa lại hỏi:

– Thành phố tráng lệ này là của ai?

– Thành phố này thuộc về Vua chích chòe. Nếu nàng lấy người đó, thành phố sẽ là của nàng.

– Tôi, cô gái dịu hiền đáng thương, đáng lẽ nên lấy ông vua chích chòe.

Người hát rong bực tức nói:

– Tôi chẳng hài lòng chút nào cả. Tại sao nàng luôn mong có người chồng khác? Chẳng lẽ tôi không xứng đáng với nàng sao?

Cuối cùng, họ dừng chân trước một túp lều nhỏ bé. Công chúa thốt lên:

– Trời ơi, nhà gì mà bé tí hon và ẩm thấp thế này? Nhà ai mà nhỏ xíu, thảm thương đến vậy?

Người hát rong đáp:

– Đây là nhà của anh, và cũng là nhà của nàng.

Nơi mà chàng và thiếp sẽ cùng nhau sống. Công chúa phải cúi gập người xuống mới có thể bước qua được cánh cửa thấp bé. Công chúa hỏi:

– Người hầu của anh đâu cả rồi?

Người hát rong đáp:

– Người hầu nào? Muốn làm gì thì tự mình làm lấy. Giờ em hãy nhóm bếp nấu ăn đi, anh mệt lắm rồi.

Nhưng công chúa chưa từng biết nhóm bếp hay nấu ăn, người hát rong đành phải tự tay làm mọi việc. Bữa ăn đạm bạc qua loa, sau đó cả hai mệt mỏi lăn ra ngủ ngay.

Hôm sau, khi trời vừa hửng sáng, người chồng đã đánh thức vợ dậy để làm việc nhà. Họ sống như vậy được vài ngày thì lương thực dự trữ cạn kiệt. Người chồng nói với vợ:

– Mình ạ, chỉ ngồi ăn không thì không thể kéo dài mãi được. Hay là em thử đan sọt để bán đi.

Chồng vào rừng lấy tre nứa về, vợ chẻ lạt đan sọt. Nhưng bàn tay mềm mại của nàng bị những cạnh sắc của tre nứa cứa đứt, máu chảy ròng ròng. Chồng nói:

– Thế này không ổn rồi. Có lẽ dệt vải sẽ hợp với em hơn.

Nàng ngồi tập quay sợi, nhưng những ngón tay mềm mại của nàng lại bị sợi cứa đứt, máu chảy rơi xuống nền nhà. Người chồng thở dài:

– Em thấy không, em chẳng làm được việc gì cả. Sống với em thật là khổ. Giờ thì chắc ta phải chuyển sang buôn bán nồi và bát đĩa. Em hãy ngồi ở chợ và bán hàng đi.

Nàng thầm nghĩ:

– Nếu người dân từ nước mình tới đây mua bán, nhìn thấy mình ngồi bán hàng ở chợ, chắc họ sẽ cười nhạo và dè bỉu mình.

Dù không muốn, nàng cũng đành phải làm, nếu không sẽ chết đói. Ban đầu, mọi chuyện diễn ra suôn sẻ. Khách hàng thấy người bán hàng hiền lành, dễ thương nên mua rất đông, thậm chí có người trả tiền mà không lấy hàng. Hai vợ chồng sống khá sung túc nhờ số tiền kiếm được. Một lần, khi hàng bán hết, chồng mang hàng mới về cho vợ bán. Nàng đang ngồi trông hàng thì một hiệp sĩ từ xa phi ngựa lao thẳng vào chợ, làm đổ vỡ hết đống hàng sành sứ, vỡ thành hàng nghìn mảnh vụn. Nàng ôm mặt khóc nức nở, không biết tương lai sẽ ra sao, nàng than khóc:

– Trời ơi, khổ thân tôi thế này, còn mặt mũi nào mà nhìn chồng nữa đây?

Về nhà, nàng kể lại cho chồng nghe về sự cố không may vừa xảy ra. Nghe xong, chồng nàng nói:

– Đời nào lại có chuyện như thế, bán sành sứ mà lại ngồi ngay chỗ đông người qua lại. Khóc lóc làm gì nữa? Anh thấy em chẳng làm được việc gì ra hồn cả. Vừa rồi anh có đến cung vua hỏi xem nhà bếp có cần người phụ không, họ đồng ý nhận em vào làm và sẽ nuôi cơm.

Từ đó, công chúa trở thành một phụ bếp trong cung vua, phải làm đủ mọi việc từ lớn đến nhỏ. Nàng buộc hai chiếc nồi nhỏ vào hai bên tạp dề, để đựng phần cơm của mình và mang về nhà cho hai vợ chồng cùng ăn.

Một lần, trong cung vua tổ chức hôn lễ cho hoàng tử, con trai đầu lòng của nhà vua. Tò mò, nàng phụ bếp cũng len lén đến đứng trước cửa để xem.

Khi đèn được thắp sáng, khung cảnh lộng lẫy trong cung vua hiện ra trước mắt. Khách mời lần lượt bước vào phòng tiệc, cảnh tượng huy hoàng và tráng lệ khiến ai nấy đều trầm trồ. Lúc này, nàng phụ bếp cảm thấy lòng đau xót cho số phận của mình, tự trách mình vì tính kiêu căng, ngông cuồng ngày trước đã khiến nàng rơi vào cảnh khổ cực như bây giờ. Kẻ hầu người hạ ra vào tấp nập, bưng lên những món sơn hào hải vị thơm phức. Thỉnh thoảng, họ ném cho nàng ít đồ ăn thừa, nàng cúi xuống nhặt và bỏ vào nồi. Bỗng nhiên, hoàng tử bước vào, người lộng lẫy trong bộ trang phục sang trọng, cổ đeo dây chuyền vàng. Thấy nàng đứng bên cửa, hoàng tử nắm tay nàng, muốn cùng nàng nhảy múa, nhưng nàng sợ hãi giật tay lại.

Nàng nhận ra đó chính là Vua chích chòe, người đã từng muốn làm phò mã và bị nàng nhạo báng, từ chối. Nàng cố gắng giật tay lại nhưng không thể thoát khỏi sự kéo lôi của chàng. Dây buộc nồi đứt, hai chiếc nồi rơi xuống đất, súp và bánh mì văng tung tóe khắp nền nhà. Khách khứa và những người xung quanh thấy vậy đều bật cười và buông lời chế giễu. Xấu hổ quá, nàng ước gì có thể độn thổ xuống đất. Nàng giật mạnh tay khỏi Vua chích chòe, lao ra cửa để chạy trốn, nhưng vừa đến cầu thang lại bị một người đàn ông kéo lại. Khi định thần, nàng nhận ra đó chính là Vua chích chòe. Chàng mỉm cười và nói nhỏ vào tai nàng:

– Em đừng sợ, người hát rong sống cùng em trong căn lều nhỏ chính là anh. Vì yêu em, anh đã giả làm người hát rong. Chính anh cũng là người cưỡi ngựa làm đổ vỡ hàng sành sứ của em. Tất cả những việc đó đều nhằm uốn nắn tính kiêu ngạo của em và trừng phạt thói quen nhạo báng người khác của em.

Nghe xong, nàng bật khóc nức nở và nói:

– Em đã làm nhiều điều sai trái, thật không xứng đáng là vợ của anh.

Chàng đáp:

– Em đừng buồn nữa, những ngày tháng cay đắng đã qua. Giờ chúng ta hãy tổ chức đám cưới thật linh đình.

Nàng vào thay quần áo, toàn thể triều đình đều có mặt để chúc mừng đám cưới của công chúa và Vua chích chòe. Niềm vui thực sự bắt đầu từ đây. Tôi tin rằng, cả tôi và bạn đều đang có mặt trong buổi lễ cưới ấy.

1. Bố cục

Gồm 3 phần chính:

• Phần 1. Từ đầu đến “khiến cho từ đó trở đi ông vua tốt bụng ấy có tên là Vua chích chòe”: Sự kiêu ngạo và thói quen chế giễu người khác của công chúa.
• Phần 2. Tiếp theo đến “nhưng nàng sợ hãi giật tay lại”: Hành trình gian khổ và sự thay đổi của công chúa sau khi kết hôn với người hát rong.
• Phần 3. Còn lại: Công chúa nhận ra sai lầm, biết được sự thật và tìm thấy hạnh phúc bên Vua chích chòe.

2. Tóm tắt

Nhà vua có một cô con gái xinh đẹp nhưng tính tình kiêu ngạo. Một lần, vua tổ chức tiệc lớn để chọn phò mã, nhưng công chúa chê bai và đặt biệt danh kỳ lạ cho tất cả các chàng trai. Tức giận, nhà vua tuyên bố sẽ gả công chúa cho người ăn mày đầu tiên đi qua hoàng cung. Vài ngày sau, một người hát rong xuất hiện, và công chúa buộc phải kết hôn với anh ta. Rời khỏi hoàng cung, công chúa dần nhận ra sự tiếc nuối khi biết rừng, thảo nguyên, và thành phố mình đi qua đều thuộc về Vua chích chòe. Sau nhiều tháng sống trong nghèo khổ, làm đủ mọi việc từ đan sọt, dệt vải đến bán sành sứ và phụ bếp, công chúa đã nhận ra sự thật: người hát rong chính là Vua chích chòe. Cô nhận lỗi lầm của mình, và hai người tổ chức lễ cưới, sống hạnh phúc bên nhau.

3. Đọc - hiểu văn bản

a. Sự kiêu ngạo của công chúa

- Nhà vua chỉ có một cô con gái xinh đẹp tuyệt trần, nhưng tính tình kiêu ngạo, không một ai có thể làm vừa lòng nàng.

- Nhà vua tổ chức một buổi tiệc lớn, mời các chàng trai từ khắp nơi đến để kén phò mã.

- Trong buổi tiệc, công chúa đã chế giễu và nhạo báng tất cả mọi người, không tha một ai:

• Người mập bị nàng gọi là “thùng tô-nô”.
• Người gầy thì bị nàng chê “mảnh khảnh thế thì gió thổi bay”.
• Người lùn bị nàng nhận xét “lùn lại mập thì vụng về lắm”.
• Người xanh xao bị nàng đặt tên là “nhợt nhạt như chết đuối”.
• Người mặt đỏ như gấc, nàng gọi là “Xung đồng đỏ”.
• Người đứng dáng hơi cong, nàng chê “cây non sấy lò cong cớn”.
• Người có cằm hơi cong như mỏ chim chích chòe, nàng giễu cợt và từ đó mọi người gọi chàng là Vua chích chòe.

b. Cuộc sống của công chúa sau khi lấy người hát rong

- Nhà vua tức giận và tuyên bố sẽ gả công chúa cho người ăn mày đầu tiên đi qua hoàng cung.

- Vài ngày sau, một người hát rong đi qua, nhà vua gọi vào hát và quyết định gả công chúa cho anh ta.

- Công chúa buộc phải rời khỏi hoàng cung, theo người hát rong về nhà.

- Trên đường đi, cô cảm thấy tiếc nuối khi biết rừng, thảo nguyên, và thành phố mình đi qua đều thuộc về Vua chích chòe.

- Những ngày tháng sau đó, công chúa phải làm đủ mọi việc từ đan sọt, dệt vải, bán sành sứ đến phụ bếp để kiếm sống.

=> Cuộc sống khó khăn đã giúp công chúa thay đổi.

c. Nàng công chúa nhận ra sai lầm, biết được sự thật và sống hạnh phúc cùng Vua chích chòe.

- Công chúa vào làm phụ bếp trong hoàng cung.

- Một lần, trong cung điện tổ chức lễ cưới cho nhà vua, công chúa lén vào xem.

- Công chúa phát hiện ra sự thật: người hát rong chính là Vua chích chòe.

- Cô nhận ra lỗi lầm của mình, hai người tổ chức lễ cưới và sống hạnh phúc bên nhau.

=> Kết thúc có hậu, mang lại bài học sâu sắc về sự khiêm nhường và lòng bao dung.

4. Nội dung

Truyện phê phán thói kiêu căng, ngông cuồng và thái độ coi thường người khác. Đồng thời, tác phẩm ca ngợi sự bao dung, yêu thương dành cho những ai biết nhận ra và sửa chữa lỗi lầm của mình.

5. Nghệ thuật

Truyện sử dụng những chi tiết hoang đường, biện pháp tu từ điệp cấu trúc, và kết thúc có hậu, tạo nên sức hấp dẫn và bài học sâu sắc.