Truyện Con Hổ Có Nghĩa - Tác Phẩm Tiêu Biểu Của Văn Học Trung Đại Việt Nam

Con hổ có nghĩa thuộc thể loại truyện ngụ ngôn, khéo léo mượn hình ảnh loài vật để phản ánh những bài học sâu sắc về đạo lý làm người, đặc biệt nhấn mạnh giá trị của ân nghĩa và trọng đạo trong cuộc sống.

Tác phẩm này là một phần trong chương trình Ngữ văn lớp 6, mang đến những giá trị nhân văn và bài học đạo đức quý báu. Dưới đây là nội dung chi tiết để bạn đọc tham khảo và khám phá.

Con Hổ Có Nghĩa - Truyện Ngụ Ngôn Về Lòng Biết Ơn

Nghe đọc truyện Con hổ có nghĩa:

Bà đỡ Trần, người huyện Đông Triều, một đêm nọ nghe tiếng gõ cửa. Khi mở cửa, bà không thấy ai, nhưng bất ngờ một con hổ lao tới cõng bà đi. Ban đầu, bà sợ hãi tột độ, nhưng khi tỉnh lại, bà nhận ra hổ dùng một chân ôm lấy mình, chạy nhanh qua rừng sâu, tránh những bụi rậm và gai góc. Đến nơi, hổ thả bà xuống. Bà thấy một con hổ cái đang quằn quại, cào đất, và nghĩ rằng mình sắp bị ăn thịt. Tuy nhiên, hổ đực cầm tay bà, nhìn hổ cái với ánh mắt đầy nước mắt. Bà nhận ra hổ cái đang chuyển dạ và ngay lập tức dùng thuốc mang theo để giúp hổ cái sinh nở. Sau khi hổ con chào đời, hổ đực vui mừng đùa giỡn với con, còn hổ cái nằm mệt mỏi. Hổ đực quỳ xuống, đào lên một cục bạc tặng bà. Bà cầm lấy và được hổ đưa ra khỏi rừng. Trước khi chia tay, hổ gầm lên một tiếng rồi biến mất. Số bạc đó đã giúp bà vượt qua năm đói kém.

Một người tiều phu tên Mỗ ở huyện Lạng Giang, trong lúc đốn củi trên núi, nhìn thấy cây cỏ lay động dữ dội dưới thung lũng. Khi đến gần, ông thấy một con hổ trán trắng đang vật lộn, cào đất và liên tục móc họng. Nhìn kỹ, ông nhận ra một khúc xương lớn mắc trong cổ họng hổ. Dù say rượu, ông vẫn can đảm trèo lên cây và nói: "Cổ họng ngươi đau phải không? Đừng cắn ta, ta sẽ lấy xương ra cho." Hổ nằm phục xuống, há miệng cầu cứu. Ông tiều phu lấy tay lôi khúc xương ra. Hổ liếm mép, nhìn ông rồi bỏ đi. Trước khi về, ông nói: "Nhà ta ở thôn Mỗ, hễ được miếng gì lạ thì nhớ nhau nhé." Một đêm, ông nghe tiếng gầm và sáng hôm sau thấy một con nai chết trước cửa. Hơn mười năm sau, khi ông qua đời, hổ bất ngờ xuất hiện tại đám tang, dụi đầu vào quan tài và gầm lên đau đớn. Từ đó, mỗi dịp giỗ ông, hổ lại mang dê hoặc lợn đến để trước cửa nhà.

I. Khái Quát Về Thể Loại Truyện Trung Đại Việt Nam

- Giai đoạn trung đại, kéo dài từ thế kỉ X đến cuối thế kỉ XIX, là một thời kỳ lịch sử quan trọng được đánh dấu bằng sự phát triển của văn hóa và văn học Việt Nam.

- Truyện trung đại mang đặc trưng riêng biệt, kết hợp giữa yếu tố hư cấu nghệ thuật và những ghi chép mang tính lịch sử, sử ký. Cốt truyện thường đơn giản, nhân vật được khắc họa chủ yếu qua hành động và lời đối thoại, trong khi yếu tố nội tâm và độc thoại hiếm khi được khai thác sâu sắc.

II. Khám Phá Truyện Ngụ Ngôn Con Hổ Có Nghĩa

1. Tóm Tắt Nội Dung Truyện

- Mẫu 1:

Bà đỡ Trần, người huyện Đông Triều, một đêm nghe tiếng gõ cửa nhưng không thấy ai. Bỗng nhiên, một con hổ lao tới cõng bà đi. Ban đầu, bà vô cùng hoảng sợ. Khi đến nơi, hổ đực cầm tay bà, nhìn hổ cái với ánh mắt đẫm nước mắt. Bà nhận ra hổ cái đang chuyển dạ và ngay lập tức giúp hổ sinh nở. Sau đó, hổ đực tặng bà một cục bạc và đưa bà về nhà. Nhờ số bạc này, bà đã vượt qua năm đói kém.

Một bác tiều phu ở huyện Lạng Giang đang đốn củi trên núi, nhìn thấy cây cỏ lay động dữ dội dưới thung lũng. Khi đến gần, bác thấy một con hổ trắng đang vật lộn vì mắc xương trong cổ họng. Bác tiều phu liền giúp hổ lấy xương ra. Sáng hôm sau, bác thấy một con nai chết trước cửa nhà. Hơn mười năm sau, khi bác qua đời, con hổ bất ngờ xuất hiện tại đám tang, dụi đầu vào quan tài và gầm lên đau đớn.

- Mẫu 2:

Một đêm nọ, hổ cái gặp khó khăn khi sinh nở. Hổ đực liền chạy đến nhà bà đỡ Trần để nhờ giúp đỡ. Ban đầu, bà sợ hãi đến ngất đi. Khi tỉnh lại, bà thấy hổ đực ôm lấy mình, chạy nhanh qua rừng sâu, tránh mọi nguy hiểm. Đến nơi, bà nhận ra hổ cái đang quằn quại vì đau đớn. Hổ đực cầm tay bà, nhìn hổ cái với ánh mắt đầy nước mắt. Bà liền dùng thuốc mang theo để giúp hổ cái sinh nở.

Bác tiều phu ở huyện Lạng Giang, trong lúc đốn củi, nhìn thấy một con hổ trắng đang vật lộn vì mắc xương trong cổ họng. Dù say rượu, bác vẫn can đảm tiến đến và nói: "Cổ họng ngươi đau lắm phải không? Đừng cắn ta, ta sẽ lấy xương cho." Hổ nằm phục xuống, há miệng cầu cứu. Bác tiều phu liền lấy tay gỡ xương ra khỏi cổ họng hổ.

2. Bố Cục Truyện

Gồm 2 phần chính:

• Phần 1: Từ đầu đến “nhờ có số bạc ấy bà mới sống qua được”. Kể về việc bà đỡ Trần giúp hổ cái sinh nở và được hổ đền ơn bằng một cục bạc.
• Phần 2: Phần còn lại. Kể về bác tiều phu giúp hổ gỡ xương mắc trong cổ họng và được hổ trả ơn suốt nhiều năm sau đó.

3. Nội Dung Chính

Truyện Con hổ có nghĩa ca ngợi đạo lý làm người: lòng biết ơn, sự thủy chung và tình nghĩa sâu nặng.

4. Nghệ Thuật Đặc Sắc

Tác giả sử dụng linh hoạt các biện pháp tu từ như so sánh, nhân hóa để làm nổi bật tính cách và hành động của nhân vật.