Soạn bài 'Sống, hay không sống - đó là vấn đề' - Kết nối tri thức Ngữ văn lớp 11, trang 126, sách Kết nối tri thức tập 1

Tài liệu Soạn văn 11: Sống, hay không sống - đó là vấn đề, do EduTOPS biên soạn, cung cấp những thông tin chi tiết và sâu sắc về tác phẩm, giúp học sinh nắm vững kiến thức và phát triển tư duy văn học.

Các bạn học sinh lớp 11 có thể tham khảo nội dung chi tiết và đầy đủ được chúng tôi trình bày một cách hệ thống và khoa học ngay sau đây.

Soạn bài Sống, hay không sống - đó là vấn đề

Trước khi đọc

Theo bạn, liệu việc nhận thức rõ về tình trạng khó khăn, bi đát của hoàn cảnh có thể trở thành rào cản ngăn con người hành động một cách quyết đoán trong cuộc sống hay không?

Hướng dẫn giải:

Ý kiến: Việc nhận thức về hoàn cảnh có thể/có thể không trở thành rào cản ngăn con người hành động quyết đoán trong cuộc đời.

Đọc văn bản

Câu 1. Lời thoại của các nhân vật trước khi Hăm-lét xuất hiện phản ánh điều gì về bầu không khí xã hội bao quanh chàng?

Hướng dẫn giải:

Bầu không khí xã hội được miêu tả qua lời thoại cho thấy sự căng thẳng và ngột ngạt, khi Hăm-lét luôn bị theo dõi sát sao, mọi hành động của chàng đều nằm trong tầm kiểm soát của những người xung quanh.

Câu 2. Sự xung đột giữa Hăm-lét và cả thời đại đã để lại những dấu ấn sâu sắc nào trong nội tâm của chàng?

Hướng dẫn giải:

Nội tâm Hăm-lét là một thế giới đầy tổn thương, đau khổ và những trăn trở không nguôi, phản ánh sự xung đột giữa cá nhân và xã hội, giữa lý tưởng và hiện thực.

Sau khi đọc

Câu 1. Xác định ý nghĩa lời thoại của các nhân vật trước khi Hăm-lét xuất hiện.

Hướng dẫn giải:

- Vua và hoàng hậu tra hỏi Rô-den-cran và Gin-đơn-xtơn về kết quả dò xét hành động của Hăm-lét.

- Vua, qua những lời lẽ bề ngoài có vẻ quan tâm đến sức khỏe của Hăm-lét, thực chất đang tìm hiểu nguyên nhân gây ra chứng “rối loạn tâm thần” của chàng.

- Hoàng hậu thể hiện sự lo lắng về thái độ của Hăm-lét đối với mọi người (vì sợ thái độ của chàng với mình), đồng thời mong muốn chàng thoát khỏi tình trạng “rối loạn tâm thần”.

Câu 2. Nêu nhận xét chung về tâm trạng của Hăm-lét thể hiện qua lời độc thoại. Theo mạch suy tưởng của Hăm-lét, lời độc thoại có thể chia làm mấy phần, nội dung từng phần là gì?

Hướng dẫn giải:

- Tâm trạng của Hăm-lét qua lời độc thoại: bế tắc, trăn trở về cách sống, cái chết trong thời đại đảo điên, và ý thức về mâu thuẫn giữa hành động quyết liệt với sự do dự, đắn đo trước những suy tưởng mông lung về thế giới sau cái chết.

- Độc thoại chia làm 3 phần:

• Phần 1. Từ “Sống, hay không sống” đến “... đằng nào cao quý hơn”: đặt vấn đề sống hay không sống, “chịu đựng” hay “cầm vũ khí vùng lên”?
• Phần 2. Từ “Chết, là ngủ” đến “chưa hề biết tới?”: suy ngẫm về gánh nặng cuộc sống, sự giải thoát và nỗi sợ hãi trước cái chết chưa được biết đến.
• Phần 3. Từ “Đấy, chính nỗi vướng mắc” đến “chẳng thể biến thành hành động”: suy nghĩ về sự bất định sau cái chết ngăn cản quyết tâm hành động.

Câu 3. Có thể xác định cách hiểu của Hăm-lét về “sống” và “không sống” như thế nào?

Hướng dẫn giải:

Theo Hăm-lét, “sống” và “không sống” có thể hiểu là hành động hay không hành động, chịu đựng hay cầm vũ khí chống lại nghịch cảnh.

Câu 4. Nêu lí do khiến Hăm-lét cho rằng “chết” vừa đáng “mong muốn” lại vừa là “điều khó khăn” khiến con người phải “ngừng lại mã suy nghĩ”.

Hướng dẫn giải:

Nguyên nhân: Hăm-lét đang đấu tranh nội tâm giữa việc sống và chết; chàng phân vân không biết nên chịu đựng hay cầm vũ khí đứng lên chống lại nghịch cảnh.

Câu 5. Phân tích ý thức của Hăm-lét về những “khổ nhục trên cõi đời” mà con người phải gánh chịu. Theo bạn, Hăm-lét sợ “nỗi khổ nhục” gì ở cõi “mênh mông sau khi chết”?

Hướng dẫn giải:

- Ý thức của Hăm-lét về những “khổ nhục trên cõi đời”: chàng khinh thường và chán ghét xã hội đương thời, đồng thời trăn trở làm sao để tìm ra sự thật và liệu bản thân có bị ảnh hưởng bởi những thói xấu đó hay không.

- Những “nỗi khổ nhục” ở cõi “mênh mông sau khi chết” khiến Hăm-lét sợ hãi những giấc mơ kỳ lạ có thể xuất hiện, khiến chàng phải suy nghĩ và chính điều đó đã gây ra tai họa cho cuộc sống đầy rẫy khó khăn này.

Câu 6. Hăm-lét đã nhận thức như thế nào về nguyên nhân tình trạng do dự, không thể hành động quyết đoán của chính mình? Dựa vào phần tóm tắt vở kịch, hãy cho biết Hăm-lét đã làm gì sau khi nhận thức được bản chất vấn đề.

Hướng dẫn giải:

- Hăm-lét nhận thức: ý nghĩa của sự sống và cái chết, thực tại cuộc sống đầy bất công và đau khổ.

- Sau khi nhận thức được bản chất vấn đề, Hăm-lét đã kể lại toàn bộ sự thật cho mọi người, giúp họ hiểu rõ ngọn ngành sự việc.

Câu 7. Chỉ ra tính chất bi kịch của xung đột được thể hiện qua lời độc thoại của Hăm-lét. Theo bạn, trong xã hội hiện đại, xung đột đó có còn tồn tại hay không? Căn cứ để bạn nêu ý kiến về vấn đề này là gì?

Hướng dẫn giải:

- Tính chất bi kịch của xung đột qua lời độc thoại của Hăm-lét: mâu thuẫn giữa việc bảo vệ bản thân và đối mặt với một xã hội xấu xa, khao khát được đứng lên chống lại nhưng lại bị kìm hãm bởi sự do dự.

- Vận dụng trí thông minh và kinh nghiệm sống để đưa ra nhận định về sự tồn tại của xung đột này trong xã hội hiện đại.

Kết nối đọc - viết

Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) nêu cảm nhận của bạn về con người Hăm-lét được thể hiện qua lời độc thoại trong tác phẩm Sống, hay không sống - đó là vấn đề.

Hướng dẫn giải:

Lời độc thoại của Hăm-lét phản ánh tâm trạng đầy mâu thuẫn và đấu tranh nội tâm. Chàng suy nghĩ sâu sắc về ý nghĩa của sự sống và cái chết, phân vân giữa việc chấp nhận chịu đựng “những viên đá, những mũi tên của số mệnh phũ phàng” hay đứng lên chống lại “sóng gió của biển khổ”. Qua đó, ta thấy được sự nhạy cảm, trăn trở và khao khát tìm kiếm lẽ sống của một con người đầy triết lý.