Soạn bài Ra-ma buộc tội - Ngữ văn lớp 10 trang 28 sách Cánh diều tập 1: Hướng dẫn chi tiết và sâu sắc

EduTOPS mang đến tài liệu Soạn văn 10: Ra-ma buộc tội, hỗ trợ học sinh chuẩn bị bài học một cách hiệu quả và sâu sắc.

Tài liệu này là nguồn tham khảo quý giá dành cho học sinh lớp 10. Mời các bạn khám phá nội dung chi tiết được trình bày dưới đây.

1. Soạn bài Ra-ma buộc tội - Tóm tắt ngắn gọn và súc tích

Câu 1. Văn bản Ra-ma buộc tội kể về sự kiện gì? Bối cảnh diễn ra sự kiện ấy như thế nào?

Hướng dẫn giải:

- Văn bản Ra-ma buộc tội kể về sự kiện: Sau khi đánh bại quỷ vương Ra-va-na, Ra-ma và Xi-ta gặp lại nhau. Ra-ma nghi ngờ danh tiết của Xi-ta và tuyên bố từ bỏ nàng. Xi-ta không thể thanh minh, đành bước lên giàn hỏa thiêu để chứng minh sự trong sạch. Thần Lửa đã cứu nàng và trả lại cho Ra-ma.

- Bối cảnh diễn ra sự kiện: Xi-ta đứng trước cộng đồng như một bị cáo, còn Ra-ma ngồi trên ngai như một quan tòa có quyền phán xét.

Câu 2. Nhân vật người anh hùng trong sử thi được miêu tả là đại diện cho cộng đồng, danh dự cộng đồng thường được đặt trên danh dự cá nhân. Điều đó được thể hiện trong đoạn trích Ra-ma buộc tội như thế nào?

Hướng dẫn giải:

- Bối cảnh đoàn tụ: Xi-ta đứng trước cộng đồng như một bị cáo, Ra-ma ngồi trên ngai như một quan tòa.

- Lời tuyên bố của Ra-ma: “Ta làm điều này vì nhân phẩm của ta, để xóa bỏ vết nhục và bảo vệ danh dự của dòng họ lừng lẫy.”

- Ra-ma, dù là một người chồng, nhưng trước hết là một người anh hùng đại diện cho cộng đồng: ông nghi ngờ trinh tiết của Xi-ta, ruồng rẫy nàng, và để nàng bước lên giàn thiêu.

Câu 3. Qua hai nhân vật Ra-ma và Xi-ta, em hiểu thế nào về quan niệm của người Ấn Độ cổ đại đối với mẫu người anh hùng lí tưởng và mẫu người phụ nữ lí tưởng? Theo em, quan niệm đó có còn phù hợp với ngày nay không? Tại sao?

Hướng dẫn giải:

- Quan niệm của người Ấn Độ cổ:

• Hình tượng người anh hùng lí tưởng: ngoại hình phi thường, trí tuệ, tài năng, dũng cảm
• Hình tượng người phụ nữ: xinh đẹp, thủy chung, đức hạnh

- Quan điểm trên không còn phù hợp với ngày nay vì xã hội hiện đại đã thay đổi, quan niệm về vai trò và giá trị của con người cũng khác biệt.

Câu 4. Từ đoạn trích Ra-ma buộc tội, hãy liên hệ với đoạn trích Hê-ra-clét đi tìm táo vàng để chỉ ra điểm khác biệt giữa nhân vật anh hùng trong sử thi và thần thoại?

Hướng dẫn giải:

- Nhân vật anh hùng trong thần thoại: thường là các vị thần, sở hữu ngoại hình và hành động phi thường, đóng vai trò tạo lập hoặc bảo vệ thế giới.

- Nhân vật anh hùng trong sử thi: là những con người tài năng, dũng cảm, lập nhiều chiến công hiển hách, đại diện cho sức mạnh và danh dự của cộng đồng.

2. Soạn bài Ra-ma buộc tội - Tóm tắt ngắn gọn và súc tích

2.1 Chuẩn bị

- Xuất xứ:

• “Ra-ma buộc tội” trích trong sử thi Ra-ma-ya-na.
• Sử thi “Ra-ma-ya-na” là một trong hai bộ sử thi nổi tiếng của Ấn Độ. Tác phẩm bao gồm 24.000 câu thơ đôi (mỗi câu thơ đôi gồm 2 dòng thơ).

- Tóm tắt: Sau khi đánh bại quỷ vương Ra-va-na và giải cứu Xi-ta, Ra-ma gặp lại vợ mình. Tuy nhiên, Ra-ma nghi ngờ danh tiết của Xi-ta sau thời gian nàng bị quỷ bắt. Ra-ma tuyên bố từ bỏ nàng. Xi-ta không thể thanh minh, đành bước lên giàn hỏa thiêu. Thần Lửa, chứng giám đức hạnh của nàng, đã đem nàng trả lại cho Ra-ma.

2.2 Đọc hiểu

Câu 1. Hãy hình dung bối cảnh Ra-ma và Xi-ta gặp lại nhau.

Hướng dẫn giải:

Bối cảnh Ra-ma và Xi-ta gặp lại nhau:

• Xi-ta đứng trước cộng đồng như một bị cáo.
• Ra-ma ngồi trên ngai như một quan tòa có quyền phán xét.

=> Đây không phải là cuộc đoàn tụ sau bao ngày xa cách mà là một phiên tòa đầy căng thẳng và đau đớn.

Câu 2. Lời nói và tình cảm của Ra-ma có gì mâu thuẫn?

Hướng dẫn giải:

Lời nói và tình cảm của Ra-ma có sự mâu thuẫn: Lời nói thì lạnh lùng, buộc tội Xi-ta, nhưng trong lòng ông cảm thấy đau đớn như bị dao cắt.

Câu 3. Tâm trạng của Xi-ta như thế nào?

Hướng dẫn giải:

Xi-ta dùng mọi lời lẽ để thanh minh nhưng không được, nàng cảm thấy đau khổ và tuyệt vọng:

“Mỗi lời nói của Ra-ma xuyên vào trái tim nàng như một mũi tên; nước mắt nàng đổ ra như suối…”

Câu 4. Thái độ của Xi-ta khi bước lên giàn lửa có gì đặc biệt?

Hướng dẫn giải:

Xi-ta bình thản và kiên quyết bước lên giàn lửa, cầu khấn thần A-nhi chứng giám cho sự trong sạch của mình.

2.3 Trả lời câu hỏi

Câu 1. Văn bản Ra-ma buộc tội kể về sự kiện gì? Bối cảnh diễn ra sự kiện ấy như thế nào?

Hướng dẫn giải:

- Văn bản Ra-ma buộc tội kể về sự kiện: Sau khi đánh bại quỷ vương Ra-va-na và giải cứu Xi-ta, Ra-ma gặp lại vợ mình. Tuy nhiên, Ra-ma nghi ngờ danh tiết của Xi-ta sau thời gian nàng bị quỷ bắt. Ra-ma tuyên bố từ bỏ nàng. Xi-ta không thể thanh minh, đành bước lên giàn hỏa thiêu. Thần Lửa, chứng giám đức hạnh của nàng, đã đem nàng trả lại cho Ra-ma.

- Bối cảnh diễn ra sự kiện: Xi-ta đứng trước cộng đồng như một bị cáo, còn Ra-ma ngồi trên ngai như một quan tòa có quyền phán xét.

=> Đây không phải là cuộc đoàn tụ sau bao ngày xa cách mà là một phiên tòa đầy căng thẳng và đau đớn.

Câu 2. Nhân vật người anh hùng trong sử thi được miêu tả là đại diện cho cộng đồng, danh dự cộng đồng thường được đặt trên danh dự cá nhân. Điều đó được thể hiện trong đoạn trích Ra-ma buộc tội như thế nào?

Hướng dẫn giải:

Ra-ma, với tư cách là một người anh hùng đại diện cho cộng đồng, đã đặt danh dự cộng đồng lên trên danh dự cá nhân. Điều này được thể hiện rõ trong đoạn trích Ra-ma buộc tội:

- Bối cảnh đoàn tụ: Xi-ta đứng trước cộng đồng như một bị cáo, còn Ra-ma ngồi trên ngai như một quan tòa.

- Lời tuyên bố của Ra-ma: “Ta làm điều này vì nhân phẩm của ta, để xóa bỏ vết nhục và bảo vệ danh dự của dòng họ lừng lẫy.”

- Ra-ma, dù là một người chồng, nhưng trước hết là một người anh hùng đại diện cho cộng đồng:

• Ra-ma thể hiện sự nghi ngờ trinh tiết của Xi-ta: “Nàng đã lưu lại lâu trong nhà một kẻ xa lạ”, “Nàng bị quấy nhiễu trong vạt áo của Ra-va-na”, “Đôi mắt tội lỗi... đã hau háu nhìn khắp người nàng”.
• Thậm chí, Ra-ma còn lăng nhục, ruồng rẫy Xi-ta: “Ta không cần đến nàng nữa”, “Nàng muốn đi đến đâu tùy ý”.
• Khi Xi-ta bước lên giàn hỏa thiêu: Ra-ma câm lặng, không nói “mắt dán xuống đất, lúc đó nom chàng khủng khiếp như thần chết vậy”.

=> Dù rất đau khổ và thương yêu vợ, Ra-ma vẫn phải giữ tròn bổn phận của một người đại diện cho danh dự cộng đồng.

Câu 3. Qua hai nhân vật Ra-ma và Xi-ta, em hiểu thế nào về quan niệm của người Ấn Độ cổ đại đối với mẫu người anh hùng lí tưởng và mẫu người phụ nữ lí tưởng? Theo em, quan niệm đó có còn phù hợp với ngày nay không? Tại sao?

Hướng dẫn giải:

- Quan niệm của người Ấn Độ cổ:

• Hình tượng người anh hùng lí tưởng: Ngoại hình có tầm vóc phi thường, mang vẻ đẹp của đức hạnh, trí tuệ, tài năng và lòng dũng cảm.
• Hình tượng người phụ nữ: Không chỉ vẻ đẹp hình thức mà còn sống đức hạnh, tình yêu thương bao la đối với con người và cảnh vật, sự chung thủy, sự chịu đựng đáng trân trọng của người phụ nữ trong mối quan hệ với các vấn đề xã hội (tôn giáo, đẳng cấp, hôn nhân) theo quan niệm của giáo lí.

- Quan điểm trên không còn phù hợp với ngày nay. Khi xã hội ngày càng văn minh, những chuẩn mực này cũng thay đổi. Con người hiện đại sống vì cá nhân nhiều hơn, không còn đại diện cho cộng đồng như trước.

Câu 4. Từ đoạn trích Ra-ma buộc tội, hãy liên hệ với đoạn trích Hê-ra-clét đi tìm táo vàng để chỉ ra điểm khác biệt của nhân vật anh hùng trong sử thi và thần thoại?

Hướng dẫn giải:

- Nhân vật anh hùng trong thần thoại: Thường là các vị thần, có ngoại hình và hành động phi thường, đóng vai trò tạo lập hoặc bảo vệ thế giới.

- Nhân vật anh hùng trong sử thi: Là những con người tài năng, dũng cảm, lập nhiều chiến công hiển hách, đại diện cho sức mạnh và danh dự của cộng đồng.

Soạn bài Ra-ma buộc tội - Hướng dẫn chi tiết và đầy đủ

1. Tác phẩm

a. Xuất xứ

• “Ra-ma buộc tội” trích trong sử thi Ra-ma-ya-na.
• Sử thi “Ra-ma-ya-na” là một trong hai bộ sử thi nổi tiếng của Ấn Độ. Tác phẩm bao gồm 24.000 câu thơ đôi (mỗi câu thơ đôi gồm 2 dòng thơ).

b. Tóm tắt

Sau khi đánh bại quỷ vương Ra-va-na và giải cứu Xi-ta, Ra-ma gặp lại vợ mình. Tuy nhiên, Ra-ma nghi ngờ danh tiết của Xi-ta sau thời gian nàng bị quỷ bắt. Ra-ma tuyên bố từ bỏ nàng. Xi-ta không thể thanh minh, đành bước lên giàn hỏa thiêu. Thần Lửa, chứng giám đức hạnh của nàng, đã đem nàng trả lại cho Ra-ma.

c. Bố cục

Gồm 2 phần:

• Phần 1. Từ đầu đến “Ra-va-na đâu có chịu đựng được lâu”: Lời buộc tội của Ra-ma.
• Phần 2. Còn lại: Lời thanh minh và hành động của Xi-ta.

2. Đọc hiểu

a. Lời buộc tội của Ra-ma

- Hoàn cảnh:

• Xi-ta đứng trước cộng đồng như một bị cáo.
• Ra-ma ngồi trên ngai như một quan tòa có quyền phán xét.

=> Đây không phải là cuộc đoàn tụ sau bao ngày xa cách mà là một phiên tòa đầy căng thẳng và đau đớn.

- Lời buộc tội của Ra-ma:

• Đầu tiên, Ra-ma khẳng định chiến thắng và tài nghệ của mình.
• Tuyên dương công trạng những người đã giúp đỡ mình.
• Khẳng định mục đích của hành động: “Ta làm điều này vì nhân phẩm của ta, để xóa bỏ vết nhục và bảo vệ danh dự của dòng họ lừng lẫy.”
• Ra-ma thể hiện sự nghi ngờ trinh tiết của Xi-ta: “Nàng đã lưu lại lâu trong nhà một kẻ xa lạ”, “Nàng bị quấy nhiễu trong vạt áo của Ra-va-na”, “Đôi mắt tội lỗi... đã hau háu nhìn khắp người nàng”.
• Thậm chí, Ra-ma còn lăng nhục, ruồng rẫy Xi-ta: “Ta không cần đến nàng nữa”, “Nàng muốn đi đến đâu tùy ý”.
• “Thấy người đẹp với gương mặt bông sen, với những cuộn tóc lượn sóng đứng trước mặt mình, lòng Ra-ma đau như dao cắt”: Với tư cách là một người chồng, Ra-ma cảm thấy đau đớn và thương xót vợ mình; nhưng trên cương vị là một vị hoàng tử của một đất nước thì Ra-ma coi trọng danh dự.

- Khi Xi-ta bước lên giàn hỏa thiêu: Ra-ma câm lặng, không nói “mắt dán xuống đất, lúc đó nom chàng khủng khiếp như thần chết vậy”.

=> Ra-ma tuy là một vị thần nhưng vẫn mang những đặc điểm của con người trần tục: yêu hết mình nhưng cũng ích kỉ, ghen tuông cực độ; có lúc oai phong lẫm liệt nhưng cũng có lúc tầm thường, nhỏ nhen, ích kỉ; có lúc cương quyết, rắn rỏi nhưng cũng có lúc mềm yếu.

b. Lời thanh minh và hành động của Xi-ta

- Hoàn cảnh: bị quỷ vương bắt, phải đấu tranh để giữ trinh tiết, lòng thủy chung.

- Trước những lời buộc tội của Ra-ma, Xi-ta kinh ngạc, đau đớn, tủi nhục “như một cây leo bị vòi voi quật nát”: đau khổ đến tột cùng vì danh dự bị xúc phạm.

- Xi-ta dùng lời lẽ, đúng mực để thanh minh cho mình, đem tình yêu làm bằng chứng thuyết phục:

• Xi-ta lên án hành vi ứng xử tầm thường và nhận thức kiểu đánh đồng thiếu suy xét và thiếu cơ sở của Ra-ma: “Cớ sao chàng lại... đâu có phải.”
• Đem tư cách, danh dự để đảm bảo.
• Khẳng định lòng chung thủy của mình và thái độ vô tình của Ra-ma.
• Nhấn mạnh nguồn gốc bản thân: dòng họ cao quý và gợi lại lý do Ra-ma cưới mình vì tự nguyện và vì tình yêu.

- Trong nỗi đau khổ tuyệt vọng, Xi-ta đã quyết định bước lên giàn thiêu, thể hiện sự dứt khoát “Nếu con... cho con”: cầu khẩn thần Anhi chứng giám.

=> Xi-ta hiện lên là hình mẫu người phụ nữ lý tưởng, đáng ngưỡng mộ của thời đại.