Soạn bài Mẹ - Ngữ văn lớp 7 trang 105 sách Chân trời sáng tạo tập 2: Hướng dẫn chi tiết và sáng tạo

Bài thơ Mẹ của Đỗ Trung Lai là một bức tranh cảm động về tình mẫu tử thiêng liêng. Tài liệu Soạn văn 7: Mẹ, thuộc bộ sách Chân trời sáng tạo tập 2, đã được chúng tôi biên soạn một cách chi tiết và súc tích, giúp học sinh dễ dàng tiếp cận và cảm nhận sâu sắc hơn.

EduTOPS sẽ cung cấp nội dung chi tiết dưới đây, mời các em học sinh lớp 7 tham khảo để tích lũy thêm kiến thức bổ ích khi khám phá tác phẩm ý nghĩa này.

Soạn bài Mẹ - Mẫu 1

Câu 1. So sánh vần và nhịp trong bài Mẹ với bài Đợi mẹ và Một con mèo nằm ngủ trên ngực tôi. Phân tích tác dụng của những cách gieo vần và ngắt nhịp khác nhau trong ba bài thơ.

- Mẹ:

• Cách gieo vần: Vần cách (bé - mẹ, già - xa)
• Nhịp: 2/2

- Đợi mẹ:

• Cách gieo vần: Vần cách (nhà - xa, ao - vào)
• Nhịp: 2/2/3, 2/2, 3/3, 2/3, 3/2…

- Một con mèo ngủ trên ngực tôi:

• Vần: Vần cách (mèo - veo; ủ - ngủ; chì - đi)
• Nhịp: 2/2/3/2 hoặc 3/2/3/2

=> Cách gieo vần và ngắt nhịp góp phần diễn tả tình cảm, cảm xúc của nhân vật trữ tình.

Câu 2. Em có nhận xét gì về cách thể hiện tình cảm, cảm xúc của người con với mẹ trong bài thơ này? Phân tích một số từ ngữ, hình ảnh, biện pháp tu từ để làm rõ ý kiến của em.

- Bài thơ Mẹ là lời của người con, bộc lộ cảm xúc xót xa, thương cảm khi mẹ ngày càng có tuổi.

- Phân tích một số từ ngữ, hình ảnh, biện pháp tu từ:

Một số từ ngữ, hình ảnh: lưng mẹ “còng” - cau “thẳng”; cau “ngọn xanh rờn” - mẹ “đầu bạc trắng”; cau “ngày càng cao” - mẹ “ngày một thấp”; cau “gần giời” - mẹ “gần đất”; một miếng cau khô/khô gầy như mẹ…

- Biện pháp tu từ:

• Tương phản đối lập: “Lưng mẹ còng rồi - Cau thì vẫn thẳng”, “Cau - ngọn xanh rờn, Mẹ - đầu bạc trắng”: Gợi ra sự liên tưởng về tuổi già của mẹ.
• So sánh “Một miếng cau khô – Khô gầy như mẹ”: Hình ảnh mẹ già như miếng cau khô để gợi lên sự già nua héo hắt của người mẹ.
• Câu hỏi tu từ “Sao mẹ ta già?”: Hỏi đấy mà như muốn bộc lộ nỗi xót xa, đau lòng trước thực tại.

Câu 3. Chủ đề bài thơ là gì?

Chủ đề bài thơ: Tình cảm xót xa, thương cảm khi mẹ ngày càng có tuổi.

Câu 4. Theo em, nhà thơ muốn gửi gắm thông điệp gì qua bài thơ? Thông điệp ấy có ý nghĩa như thế nào đối với em?

- Thông điệp: Hãy trân trọng những giây phút được ở bên cạnh người mẹ, biết yêu thương và trân trọng người mẹ của mình.

- Thông điệp ấy giúp em trân trọng và yêu mến mẹ nhiều hơn, tích cực rèn luyện để trở thành người có ích cho xã hội.

Soạn bài Mẹ - Mẫu 2

Tác giả

Tác giả Đỗ Trung Lai sinh năm 1950, quê ở Hà Nội.

Tác phẩm

Bài thơ được in trong tập thơ Đêm sông cầu, NXB Quân đội nhân dân, 2003.

Đọc - hiểu văn bản

a. Hình ảnh người mẹ

- Hình ảnh mẹ được đối chiếu với cây cau - loài cây quen thuộc của làng quê Việt Nam.

- Những hình ảnh về “mẹ” và “cau”:

• lưng mẹ “còng” - cau “thẳng”
• cau “ngọn xanh rờn” - mẹ “đầu bạc trắng”
• cau “ngày càng cao” - mẹ “ngày một thấp”
• cau “gần giời” - mẹ “gần đất”

=> Người mẹ ngày càng già đi theo thời gian, tuổi tác.

b. Tình cảm của người con dành cho mẹ

- Hình ảnh so sánh “một miếng cau khô/khô gầy như mẹ”: Thể hiện nỗi xót xa, đau đớn khi mẹ già yếu theo năm tháng.

- “Con nâng trên tay”: Thái độ trân trọng, nâng niu của người con dành cho mẹ.

- “Không cầm được lệ”: Nỗi xót xa, cay đắng bị dồn nén.

- Câu hỏi tu từ “Sao mẹ ta già?”: Câu hỏi không lời đáp, gợi lên sự cô đơn, trống trải trong lòng người con.

- Hình ảnh “mây bay về xa” như mái tóc mẹ bạc hòa vào mây trắng, thể hiện niềm xót xa và tiếc nuối khôn nguôi.

=> Niềm thương cảm, nỗi xót xa và sự trân trọng sâu sắc dành cho người mẹ.

Tổng kết

- Nội dung: Bài thơ thể hiện nỗi xót xa, thương cảm của người con trước hình ảnh mẹ già nua theo thời gian.

- Nghệ thuật: Thể thơ bốn chữ, sử dụng linh hoạt các biện pháp tu từ và hình ảnh giàu tính biểu tượng.