Soạn bài Lễ cúng Thần Lúa của người Chơ-ro - Ngữ văn lớp 6 (Chân trời sáng tạo, Tập 2, Trang 82)

Nhằm hỗ trợ học sinh chuẩn bị bài học một cách hiệu quả và nhanh chóng, EduTOPS xin giới thiệu tài liệu Soạn văn 6: Lễ cúng Thần Lúa của người Chơ-ro, nằm trong bộ sách Chân trời sáng tạo, tập 2.

Học sinh lớp 6 có thể tham khảo tài liệu này để tích lũy thêm kiến thức bổ ích. Chi tiết nội dung sẽ được trình bày ngay sau đây.

Tri thức Ngữ Văn: Khám phá và làm chủ kiến thức văn học

1. Tri thức đọc hiểu: Khám phá và làm chủ kỹ năng phân tích văn bản

- Văn bản thông tin là loại văn bản được thiết kế để truyền tải thông tin một cách chính xác, đáng tin cậy và có căn cứ xác thực.

- Sap-pô là một đoạn văn ngắn, thường xuất hiện ngay dưới tiêu đề, có nhiệm vụ tóm tắt nội dung chính của bài viết và thu hút sự chú ý của người đọc.

- Nhan đề là tên gọi của văn bản, phản ánh trực tiếp nội dung cốt lõi và chủ đề chính mà văn bản hướng đến.

- Đề mục là tiêu đề của một chương, mục hoặc phần cụ thể trong văn bản, giúp người đọc dễ dàng theo dõi và nắm bắt cấu trúc nội dung.

- Thuyết minh là phương pháp thuật lại một sự kiện hoặc hiện tượng, thuộc thể loại văn bản thông tin, nhằm cung cấp thông tin chi tiết và rõ ràng.

2. Tri thức tiếng Việt: Nắm vững ngữ pháp và kỹ năng sử dụng ngôn ngữ

- Dấu chấm phẩy là dấu câu được sử dụng với hai mục đích chính:

• Đánh dấu ranh giới giữa các vế của một câu ghép có cấu trúc phức tạp.
• Đánh dấu ranh giới giữa các thành phần trong một phép liệt kê có nhiều tầng lớp.

- Phương tiện giao tiếp phi ngôn ngữ bao gồm các yếu tố như hình ảnh, sơ đồ, số liệu… được tích hợp trong văn bản để hỗ trợ truyền tải thông tin một cách trực quan và hiệu quả.

Soạn bài Lễ cúng Thần Lúa của người Chơ-ro - Mẫu 1: Hướng dẫn chi tiết và sáng tạo

1. Chuẩn bị đọc: Khám phá vai trò của cây lúa trong đời sống văn hóa Việt Nam

Câu 1. Cây lúa đóng vai trò như thế nào trong đời sống và văn hóa của người Việt Nam?

Cây lúa giữ một vị trí vô cùng quan trọng trong đời sống của người Việt Nam. Nó không chỉ cung cấp hạt thóc - nguồn lương thực chính mà còn gắn liền với văn hóa, truyền thống và đời sống tinh thần của người dân.

Câu 2. Hãy chia sẻ với bạn bè về một lễ hội liên quan đến cây lúa mà em từng biết hoặc nghe kể.

Một số lễ hội tiêu biểu về cây lúa bao gồm: Lễ rước Thần Lúa tại hội Trò Trám (huyện Lâm Thao, Phú Thọ), Lễ cúng Thần Lúa của người Chơ-ro…

2. Trải nghiệm cùng văn bản: Khám phá ý nghĩa và nghi thức trong Lễ cúng Thần Lúa

Cây nêu trong Lễ cúng Thần Lúa được làm từ vật liệu gì và có hình dáng như thế nào?

• Cây nêu trong Lễ cúng Thần Lúa được làm từ cây vàng nghệ, thân cây được buộc thêm lá dứa.
• Hình dáng: Ngọn cây nêu có hình bông lúa lớn, phía trên gắn chùm lúa nhiều hạt và bốn tia tỏa ra bốn hướng: hai tia gắn lông chim chèo bẻo (tượng trưng cho sự mạnh mẽ và khôn ngoan), hai tia gắn lông gà (tượng trưng cho sự sung túc và thịnh vượng của gia đình).

* Tóm tắt văn bản Lễ cúng Thần Lúa của người Chơ-ro:

Lễ cúng Thần Lúa của người Chơ-ro được tổ chức từ ngày 15 đến 30 tháng 3 âm lịch hàng năm, sau mùa thu hoạch. Nghi thức bắt đầu bằng việc dựng cây nêu. Vào buổi sáng, phụ nữ Chơ-ro sẽ đi rước hồn lúa. Trước khi bắt đầu lễ cúng chính, người phụ nữ lớn tuổi trong gia đình mang gùi rẫy ra. Tại nơi để lúa dành cúng thần, bà vái lạy các vị thần rồi cắt một bụi lúa mang về. Những bông lúa này được dùng để trang trí bàn thờ. Lễ cúng thường diễn ra vào buổi trưa, với lễ vật bao gồm: gà, heo, rượu cần, hoa quả và nhiều loại bánh. Trong suốt buổi lễ, âm nhạc được sử dụng để tạo không khí trang nghiêm. Sau khi lễ cúng kết thúc, mọi người cùng lên sàn chính để dự tiệc. Lễ cúng Thần Lúa là một nét văn hóa độc đáo, góp phần làm giàu di sản văn hóa của dân tộc.

3. Suy ngẫm và phản hồi: Khám phá ý nghĩa và cấu trúc của văn bản

Câu 1. Những dấu hiệu nào giúp em nhận biết Lễ cúng Thần Lúa của người Chơ-ro là một văn bản thông tin? Theo em, văn bản này được viết nhằm mục đích gì?

Dấu hiệu: Phần sa pô được in nghiêng, nhan đề thể hiện nội dung chính của bài viết.

Mục đích: Giới thiệu về lễ cúng Thần Lúa của người Chơ-ro, một nghi thức văn hóa độc đáo.

Câu 2. Lễ cúng Thần Lúa của người Chơ-ro gồm những hoạt động nào? Các hoạt động ấy được liệt kê theo trình tự nào?

- Những hoạt động chính trong lễ cúng:

• Làm cây nêu
• Người phụ nữ Chơ-ro đi rước hồn lúa.
• Trước khi vào nghi thức cúng chính, người phụ nữ lớn tuổi trong nhà mang gùi rẫy ra. Đến chỗ lúa để dành cúng thần, bà vái các thần linh trước rồi cắt bụi lúa mang về. Những bông lúa này dùng để trang trí lên bàn thờ.
• Già làng hoặc chủ nhà đọc lời khấn, trình bày tấm lòng thành của gia chủ cầu mong thần linh phù hộ cho sức khỏe, ban cho mùa màng tươi tốt, cây lắm trái, lúa nhiều hạt.
• Khi cúng xong, mọi người trở lên nhà sàn chính để dự tiệc, ca hát, nhảy múa…

- Các hoạt động được liệt kê theo trình tự thời gian, từ chuẩn bị đến kết thúc lễ cúng.

Câu 3. Trong đoạn văn sau, câu nào tường thuật sự kiện, câu nào miêu tả sự kiện, câu nào thể hiện cảm xúc của người viết?

Khi cúng xong, mọi người trở lên nhà sàn chính để dự tiệc. Mở đầu buổi tiệc, theo truyền thống mẫu hệ, người phụ nữ lớn tuổi nhất trong gia đình sẽ uống li rượu đầu tiên, sau đó mới mời khách theo thứ bậc tuổi tác. Trong thời gian dự tiệc, mọi người vừa ăn uống vui vẻ, vừa nhảy múa, ca hát trong âm thanh trầm bổng, dặt dìu của dàn cồng chiêng và nhiều nhạc cụ dân tộc khác như đàn tre, kèn môi, kèn lúa... Thật tưng bừng, náo nhiệt!

- Câu tường thuật sự kiện: Khi cúng xong, mọi người trở lên nhà sàn chính để dự tiệc.

- Câu miêu tả sự kiện: Mở đầu buổi tiệc, theo truyền thống mẫu hệ, người phụ nữ lớn tuổi nhất trong gia đình sẽ uống li rượu đầu tiên, sau đó mới mời khách theo thứ bậc tuổi tác. Trong thời gian dự tiệc, mọi người vừa ăn uống vui vẻ, vừa nhảy múa, ca hát trong âm thanh trầm bổng, dặt dìu của dàn cồng chiêng và nhiều nhạc cụ dân tộc khác như đàn tre, kèn môi, kèn lúa...

- Câu thể hiện cảm xúc của người viết: Thật tưng bừng, náo nhiệt!

Câu 4. Văn bản Lễ cúng Thần Lúa của người Chơ-ro có phải là văn bản thuyết minh thuật lại một sự kiện? Hãy lí giải.

- Văn bản Lễ cúng Thần Lúa của người Chơ-ro là một văn bản thuyết minh, vì nó cung cấp thông tin chi tiết và mô tả quy trình, nghi thức của lễ cúng một cách khách quan và rõ ràng.

- Lí giải chi tiết:

• Nội dung văn bản: Giới thiệu về Lễ cúng Thần Lúa của người Chơ-ro, một nghi thức văn hóa độc đáo.
• Kết cấu trình bày theo trình tự thời gian, từ chuẩn bị đến kết thúc lễ cúng.
• Các thông tin được cung cấp chính xác, cụ thể và rõ ràng.

Câu 5. Văn bản giúp em hiểu gì về mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên?

Thiên nhiên và con người có mối quan hệ gắn bó mật thiết, tương hỗ lẫn nhau. Thiên nhiên ảnh hưởng sâu sắc đến đời sống và văn hóa của con người. Do đó, con người cần có trách nhiệm bảo vệ và gìn giữ thiên nhiên để duy trì sự cân bằng và hài hòa.

Soạn bài Lễ cúng Thần Lúa của người Chơ-ro - Mẫu 2: Hướng dẫn chi tiết và phân tích sâu

Câu 1. Những dấu hiệu nào giúp em nhận biết Lễ cúng Thần Lúa của người Chơ-ro là một văn bản thông tin? Theo em, văn bản này được viết nhằm mục đích gì?

• Dấu hiệu: Có phần sa pô ở đầu văn bản được in nghiêng, hình ảnh minh họa (ghi rõ nguồn), Được đăng trên Báo ảnh Dân tộc và miền núi (số ra 4/4/2007).
• Mục đích: Cung cấp thông tin chi tiết về Lễ cúng Thần Lúa của người Chơ-ro, một nghi thức văn hóa độc đáo.

Câu 2. Lễ cúng Thần Lúa của người Chơ-ro gồm những hoạt động nào? Các hoạt động ấy được liệt kê theo trình tự nào?

- Lễ cúng Thần Lúa của người Chơ-ro gồm các hoạt động: Làm cây nêu; Rước hồn lúa; Người phụ nữ lớn tuổi trong nhà mang gùi rẫy ra, đến chỗ lúa để dành cúng thần, bà vái các thần linh trước rồi cắt bụi lúa mang về; Già làng hoặc chủ nhà đọc lời khấn, trình bày tấm lòng thành của gia chủ; Sau khi khấn xong, mọi người trở lên nhà sàn chính để dự tiệc, ca hát, nhảy múa…

- Các hoạt động được liệt kê theo trình tự thời gian, từ chuẩn bị đến kết thúc lễ cúng.

Câu 3. Trong đoạn văn sau, câu nào tường thuật sự kiện, câu nào miêu tả sự kiện, câu nào thể hiện cảm xúc của người viết?

Khi cúng xong, mọi người trở lên nhà sàn chính để dự tiệc. Mở đầu buổi tiệc, theo truyền thống mẫu hệ, người phụ nữ lớn tuổi nhất trong gia đình sẽ uống li rượu đầu tiên, sau đó mới mời khách theo thứ bậc tuổi tác. Trong thời gian dự tiệc, mọi người vừa ăn uống vui vẻ, vừa nhảy múa, ca hát trong âm thanh trầm bổng, dặt dìu của dàn cồng chiêng và nhiều nhạc cụ dân tộc khác như đàn tre, kèn môi, kèn lúa... Thật tưng bừng, náo nhiệt!

- Câu tường thuật sự kiện: Khi cúng xong, mọi người trở lên nhà sàn chính để dự tiệc.

- Câu miêu tả sự kiện: Mở đầu buổi tiệc, theo truyền thống mẫu hệ, người phụ nữ lớn tuổi nhất trong gia đình sẽ uống li rượu đầu tiên, sau đó mới mời khách theo thứ bậc tuổi tác. Trong thời gian dự tiệc, mọi người vừa ăn uống vui vẻ, vừa nhảy múa, ca hát trong âm thanh trầm bổng, dặt dìu của dàn cồng chiêng và nhiều nhạc cụ dân tộc khác như đàn tre, kèn môi, kèn lúa...

- Câu thể hiện cảm xúc của người viết: Thật tưng bừng, náo nhiệt!

Câu 4. Văn bản Lễ cúng Thần Lúa của người Chơ-ro có phải là văn bản thuyết minh thuật lại một sự kiện? Hãy lí giải.

- Văn bản Lễ cúng Thần Lúa của người Chơ-ro là một văn bản thuyết minh.

- Nguyên nhân:

• Nội dung văn bản: Giới thiệu chi tiết về Lễ cúng Thần Lúa của người Chơ-ro.
• Kết cấu trình bày theo trình tự thời gian, từ chuẩn bị đến kết thúc.
• Sử dụng dẫn chứng cụ thể, thông tin chính xác và rõ ràng.

Câu 5. Văn bản giúp em hiểu gì về mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên?

Thiên nhiên và con người có mối quan hệ tương hỗ, tác động qua lại và ảnh hưởng sâu sắc đến đời sống của nhau.