Sáng kiến kinh nghiệm: Tổ chức hiệu quả hoạt động ngoài giờ lên lớp tại bậc Tiểu học

Ở cấp Tiểu học, bên cạnh hoạt động giảng dạy và học tập chính khóa, các hoạt động ngoài giờ lên lớp đóng vai trò vô cùng quan trọng. Chúng không chỉ góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện mà còn rèn luyện thể chất, mở rộng kiến thức và đặc biệt là hình thành nhân cách cho học sinh một cách hiệu quả.

Sáng kiến kinh nghiệm về hoạt động ngoài giờ lên lớp ở Tiểu học là một tài liệu tham khảo quý giá, giúp giáo viên tích lũy thêm kinh nghiệm trong việc tổ chức các buổi sinh hoạt ngoại khóa cho học sinh. Mời quý thầy cô và các bạn cùng tham khảo để áp dụng hiệu quả.

Sáng kiến kinh nghiệm
Hoạt động ngoài giờ lên lớp ở Tiểu học

A. ĐẶT VẤN ĐỀ

I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI

Đảng và Bác Hồ luôn coi công tác thiếu niên, nhi đồng là sự nghiệp đào tạo thế hệ tương lai cho đất nước. Giáo dục trẻ em là một khoa học và nghệ thuật, không thể thực hiện một cách tùy tiện. Bác Hồ từng nói: “Ngày nay các cháu là nhi đồng, nhưng ít năm sau sẽ trở thành công dân, cán bộ. Vì vậy, Chính phủ, các đoàn thể và toàn dân đều có trách nhiệm chung tay giáo dục nhi đồng...”.

Quan điểm khoa học này còn được Bác thể hiện qua phương châm giáo dục: “Học mà chơi, chơi mà học”. Người khẳng định rằng giáo dục thiếu nhi là một khoa học và nghệ thuật, luôn mong muốn các em được nuôi dưỡng trong môi trường lành mạnh, hình thành nhân cách toàn diện. Đảng ta cũng nhấn mạnh: “Tương lai rạng rỡ của Tổ quốc Việt Nam XHCN nằm trong tay thanh niên, thiếu niên và nhi đồng”.

Trong môi trường tiểu học, học sinh không chỉ được trang bị kiến thức cơ bản về tự nhiên và xã hội mà còn được tham gia các hoạt động vui chơi, rèn luyện để phát triển toàn diện về trí tuệ, đạo đức, thể chất và thẩm mỹ. Qua đó, các em dần hoàn thiện nhân cách, trở nên tự tin, tự chủ và làm chủ cuộc sống.

Để đáp ứng yêu cầu này, bên cạnh hoạt động giáo dục chính khóa, tôi đã tổ chức nhiều hoạt động ngoại khóa như tuyên truyền, diễn tiểu phẩm, văn nghệ, thi đấu thể thao… Trong đó, chương trình sinh hoạt ngoài giờ lên lớp đã khơi dậy niềm đam mê học hỏi và khám phá của học sinh.

Vì vậy, trong bài viết này, tôi muốn chia sẻ “Kinh nghiệm tổ chức chương trình sinh hoạt ngoài giờ lên lớp tại trường Tiểu học Thị trấn Hoàng Mai A” nhằm khẳng định hiệu quả của hoạt động này, đồng thời đóng góp kinh nghiệm để phong trào Đội ngày càng phát triển cả về quy mô và chất lượng.

II. MỤC ĐÍCH, ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU

1. Mục đích nghiên cứu

Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh là tổ chức nòng cốt của thiếu nhi Việt Nam, đóng vai trò quan trọng trong các phong trào thiếu nhi và là lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường. Đội lấy 5 Điều Bác Hồ dạy làm mục tiêu phấn đấu, giúp các em rèn luyện và phát triển toàn diện trong học tập, hoạt động và vui chơi.

Việc tạo ra một sân chơi bổ ích, thu hút đông đảo học sinh tham gia là một trong những hoạt động thiết thực của Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh. Hoạt động Đội là con đường giáo dục không thể thiếu, giúp trẻ phát triển nhân cách toàn diện. Do đó, tổ chức sinh hoạt ngoài giờ lên lớp là việc làm vô cùng quan trọng và cần thiết.

Đề tài “Kinh nghiệm tổ chức chương trình sinh hoạt ngoài giờ lên lớp trong trường tiểu học” nhằm:

- Tìm ra nội dung và hình thức tổ chức hoạt động ngoài giờ lên lớp hiệu quả, phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội địa phương.

- Thông qua các hoạt động như giải mã ô chữ, tìm hiểu số liệu về chủ đề đất nước, Đảng Cộng sản Việt Nam, truyền thống dân tộc, quân đội, gương anh hùng tiêu biểu, truyền thống Đoàn, Đội… giúp học sinh có thêm kiến thức, nuôi dưỡng tình yêu quê hương, lòng tự hào dân tộc và biết ơn các thế hệ đi trước.

2. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu:

Đề tài “Kinh nghiệm tổ chức chương trình sinh hoạt ngoài giờ lên lớp trong trường tiểu học” tập trung nghiên cứu toàn thể học sinh tham gia các hoạt động ngoại khóa đầu tuần hoặc trong các sự kiện, ngày lễ kỷ niệm lớn theo chủ điểm tháng. Các nội dung và hình thức tổ chức được thiết kế phù hợp với lứa tuổi thiếu niên, nhi đồng.

B. NỘI DUNG

I. CƠ SỞ LÝ LUẬN

Trong thư gửi cán bộ phụ trách thiếu nhi tháng 11 năm 1949, Bác Hồ căn dặn: “...Phải giữ toàn vẹn tính vui vẻ, hoạt bát, tự nhiên, tự động, trẻ trung của các cháu (chớ nên làm cho chúng hóa ra những người già sớm)... Trong lúc học, cũng cần cho chúng vui, trong lúc vui cũng cần làm cho chúng học. Ở nhà, ở trường học, ở xã hội, chúng đều vui, đều học.”

Lời dạy của Bác vẫn còn nguyên giá trị trong công tác Đội và phong trào thiếu nhi hiện nay. Người cán bộ phụ trách Đội cần lấy lời dạy này làm kim chỉ nam, kết hợp giữa việc dạy chữ và tổ chức các hoạt động vui chơi. Vui chơi cũng là một hình thức giáo dục nhẹ nhàng mà hiệu quả, kết hợp đức dục, trí dục và thể dục, hướng tới mục tiêu: “Cách dạy trẻ cần làm cho chúng biết yêu Tổ quốc, thương đồng bào, biết giữ gìn vệ sinh, kỷ luật và học văn hóa.”

Thấm nhuần lời dạy của Bác, tôi đã nghiên cứu và nắm bắt đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi thiếu nhi: hiếu động, dễ nhớ nhưng cũng dễ quên, thích khám phá nhưng nhanh chán. Từ đó, tôi thiết kế các nội dung phù hợp, tạo sự hấp dẫn, thu hút học sinh tham gia, đồng thời giúp các em vui vẻ, hoạt bát và hồn nhiên.

Thông qua các chương trình, học sinh được phát huy tính sáng tạo, năng động, tự chủ, hòa mình vào tập thể, giao lưu học hỏi và tiếp thu kiến thức phong phú. Điều này giúp các em hướng tới các chuẩn mực đạo đức và hiểu biết văn hóa mà ngành giáo dục mong muốn.

- Tổ chức hoạt động ngoài giờ lên lớp là một công việc khoa học và sáng tạo, đòi hỏi người phụ trách phải kiên nhẫn, bền bỉ và không ngừng trau dồi kinh nghiệm để đóng góp vào khoa học công tác Đội.

- Một liên đội có phong trào Đội phát triển mạnh là nhờ việc tổ chức hoạt động ngoài giờ lên lớp thường xuyên, sáng tạo, phù hợp với lứa tuổi và mang lại hiệu quả cao.

II. CƠ SỞ THỰC TIỄN:

Trường Tiểu học A Thị trấn Hoàng Mai, huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An, nằm trên địa bàn Thị trấn Hoàng Mai, có học sinh là con em gia đình kinh doanh, cán bộ công nhân viên chức và nông dân. Phần lớn các em đều ngoan ngoãn, mạnh dạn và nhiệt tình trong các hoạt động Đội.

Trường đạt danh hiệu tiên tiến xuất sắc cấp huyện. Ban giám hiệu, công đoàn, hội cha mẹ học sinh và ban chăm sóc thiếu nhi luôn nhiệt tình hỗ trợ, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động Đội đạt kết quả tốt.

Dù thời gian làm công tác Tổng phụ trách chưa nhiều, tôi luôn nỗ lực tìm tòi, học hỏi từ đồng nghiệp và tài liệu để tổ chức hoạt động ngoài giờ lên lớp hiệu quả. Ban đầu, tôi gặp khó khăn trong việc thiết kế nội dung sinh hoạt sao cho hấp dẫn, phù hợp với tâm lý học sinh tiểu học, tránh tình trạng đơn điệu, thiên về kiểm điểm và giáo huấn.

Nhờ sự chỉ đạo của Hội đồng Đội tỉnh, huyện và sự hỗ trợ từ các anh chị có kinh nghiệm, tôi đã dần hoàn thiện kỹ năng tổ chức. Từ đầu năm học, tôi xây dựng kế hoạch hoạt động theo đợt thi đua, tháng, tuần, được Ban giám hiệu phê duyệt. Nội dung chương trình dựa trên kiến thức các môn học, nhờ sự giúp đỡ của đồng chí hiệu phó và tổ trưởng chuyên môn. Hiện tại, tôi tự tin với nội dung sinh hoạt trong các giờ chào cờ và ngày lễ kỷ niệm, đạt kết quả rõ rệt.

III. CÁC HÌNH THỨC, BIỆN PHÁP TỔ CHỨC CHƯƠNG TRÌNH

1. Yêu cầu chung

Tổ chức hoạt động ngoài giờ lên lớp là nhiệm vụ thường xuyên và không thể thiếu đối với người phụ trách. Đây là yếu tố then chốt quyết định sự thành công của phong trào Đội. Để tổ chức hiệu quả chương trình này, cần đảm bảo các yêu cầu sau:

- Nội dung chương trình phải tuân thủ đường lối, quan điểm của Đảng và Nhà nước, bám sát chương trình sách giáo khoa, khoa học, rõ ràng và phù hợp với khả năng tiếp thu của học sinh.

- Hình thức tổ chức cần khoa học, gọn nhẹ, phù hợp với tâm lý “Học mà chơi, chơi mà học” của học sinh tiểu học.

- Đồ dùng phục vụ chương trình phải đảm bảo tính thẩm mỹ, tạo ấn tượng và thu hút sự chú ý của các em.

- Thời gian thực hiện chương trình cần vừa phải, tránh kéo dài gây mệt mỏi cho học sinh.
2. Xây dựng kế hoạch chương trình

Dựa trên nội dung chương trình năm học 2012 – 2013, kỷ niệm 82 năm ngày thành lập Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, 72 năm ngày thành lập Đội TNTP Hồ Chí Minh, 123 năm ngày sinh nhật Bác… tôi đã xây dựng kế hoạch hoạt động ngoài giờ lên lớp theo chủ điểm tháng, tuần như sau:

...............

Mời các bạn tải file tài liệu để xem thêm nội dung chi tiết