Phân tích bài thơ Đêm nay Bác không ngủ của Minh Huệ - Dàn ý chi tiết cùng 10 bài văn mẫu đặc sắc dành cho học sinh lớp 6

Bài thơ Đêm nay Bác không ngủ là một tác phẩm nổi bật trong chương trình Ngữ văn lớp 6, mang đến những bài học sâu sắc về tình yêu thương và sự hy sinh.

EduTOPS mang đến tài liệu Bài văn mẫu lớp 6: Phân tích bài thơ Đêm nay Bác không ngủ của Minh Huệ, bao gồm dàn ý chi tiết và 10 bài văn mẫu chất lượng, giúp học sinh nắm vững kiến thức và đạt điểm cao.

Dàn ý phân tích bài thơ Đêm nay Bác không ngủ - Khám phá sâu sắc tình yêu thương và sự hy sinh của Bác Hồ.

1. Mở bài

Giới thiệu tác phẩm Đêm nay Bác không ngủ, một bài thơ đầy cảm xúc về tình yêu thương và sự hy sinh của Bác Hồ.

2. Thân bài

a. Tấm lòng yêu thương của Bác dành cho bộ đội và nhân dân

- Tình yêu thương bao la của Bác thể hiện qua việc Người thức trắng đêm, trăn trở vì những người chiến sĩ và đồng bào.

- Anh đội viên bất ngờ khi thấy Bác vẫn thức, dù đêm đã khuya, mọi người đã chìm vào giấc ngủ.

- Trong đêm khuya tĩnh lặng, Bác ngồi bên bếp lửa hồng, vẻ mặt đầy suy tư và lo lắng.

- Bác nhẹ nhàng đắp chăn cho từng chiến sĩ, bước chân thận trọng để không làm ai giật mình tỉnh giấc.

- Bác ân cần dặn dò anh đội viên ngủ ngon, đồng thời bộc bạch nỗi lòng lo lắng cho đoàn dân công đang ngủ ngoài rừng.

b. Tấm lòng yêu kính, cảm phục của người chiến sĩ đối với vị lãnh tụ

- Anh đội viên không khỏi ngạc nhiên khi thấy Bác vẫn thức, dù đêm đã về khuya.

- Anh hốt hoảng khi trời gần sáng mà Bác vẫn ngồi im lặng bên bếp lửa, đôi mắt đầy ưu tư và lo lắng cho mọi người.

- Hình ảnh Bác hiện lên trong mắt anh đội viên thật cao đẹp và ấm áp: “Bóng Bác cao lồng lộng / Ấm hơn ngọn lửa hồng”.

- Khi hiểu được lý do Bác thức, anh đội viên càng thêm kính trọng và quyết định thức cùng Bác, chia sẻ nỗi lo toan.

3. Kết bài

Khẳng định giá trị sâu sắc về nội dung và nghệ thuật của bài thơ Đêm nay Bác không ngủ, một tác phẩm bất hủ về tình yêu thương và sự hy sinh.

Phân tích bài thơ Đêm nay Bác không ngủ - Khám phá vẻ đẹp tâm hồn và tình yêu thương bao la của Bác Hồ.

Mẫu 1

Trong kho tàng văn học Việt Nam, nhiều tác phẩm viết về Bác Hồ, nhưng “Đêm nay Bác không ngủ” của Minh Huệ vẫn là một kiệt tác đầy cảm xúc.

Bài thơ dựa trên sự kiện trong chiến dịch Biên giới cuối năm 1950, khi Bác Hồ trực tiếp ra mặt trận chỉ huy cuộc chiến đấu của bộ đội và nhân dân:

“Anh đội viên thức dậy
Thấy trời khuya lắm rồi
Mà sao Bác vẫn ngồi
Đêm nay Bác không ngủ.”

Đêm đã khuya, mọi người đã yên giấc, nhưng Bác vẫn thức. Anh đội viên chợt tỉnh giấc, lo lắng khi thấy Bác ngồi bên bếp lửa, khuôn mặt trầm ngâm như một người cha già. Cách gọi thân thương ấy thể hiện tình cảm yêu mến của người chiến sĩ dành cho Bác.

“Rồi Bác đi dém chăn
Từng người từng người một
Sợ cháu mình giật thột
Bác nhón chân nhẹ nhàng.”

Hành động đi dém chăn cho từng chiến sĩ của Bác thể hiện tình yêu thương và sự quan tâm sâu sắc. Khi anh đội viên nhắc Bác đi ngủ, Bác chỉ nhẹ nhàng đáp:

“Chú cứ việc ngủ ngon
Ngày mai đi đánh giặc.”

Lần thứ ba thức dậy, anh đội viên thấy Bác vẫn còn thức. Anh nằng nặc đòi Bác đi ngủ, nhưng khi nghe lời tâm sự của Bác, anh vô cùng xúc động:

“Bác thương đoàn dân công
Đêm nay ngủ ngoài rừng
Rải lá cây làm chiếu
Manh áo phủ làm chăn.”

Bác không ngủ vì lo lắng cho đoàn dân công. Từ miếng ăn đến giấc ngủ, Bác đều quan tâm. Hiếm có vị lãnh tụ nào lại gần gũi và có trái tim bao la như Hồ Chủ tịch.

Tấm lòng của Bác khiến anh đội viên vô cùng xúc động và ngưỡng mộ:

“Anh đội viên nhìn Bác
Bác nhìn ngọn lửa hồng
Lòng vui sướng mênh mông
Anh thức luôn cùng Bác.

Đêm nay Bác ngồi đó
Đêm nay Bác không ngủ
Vì một lẽ thường tình
Bác là Hồ Chí Minh.”

Tóm lại, “Đêm nay Bác không ngủ” của Minh Huệ đã khắc họa hình ảnh Chủ tịch Hồ Chí Minh gần gũi, thân thương và đầy tình yêu thương.

Mẫu 2

Minh Huệ đã để lại nhiều tác phẩm xuất sắc, trong đó “Đêm nay Bác không ngủ” là bài thơ khắc họa chân thực hình ảnh Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Bài thơ được sáng tác dựa trên sự kiện trong chiến dịch Biên giới cuối năm 1950, khi Bác Hồ trực tiếp ra mặt trận chỉ huy cuộc chiến đấu của bộ đội và nhân dân.

“Anh đội viên thức dậy
Thấy trời khuya lắm rồi
Mà sao Bác vẫn ngồi
Đêm nay Bác không ngủ.”

Nhân vật anh đội viên thức giấc khi đêm đã khuya. Anh ngạc nhiên khi thấy Bác vẫn ngồi đó, không chợp mắt:

“Lặng yên bên bếp lửa
Vẻ mặt Bác trầm ngâm
Ngoài trời mưa lâm thâm
Mái lều tranh xơ xác.”

Không gian bên ngoài đang mưa, trong mái lều tranh đơn sơ, Bác ngồi lặng yên bên bếp lửa hồng với vẻ mặt đầy suy tư. Anh đội viên lo lắng cho sức khỏe của Bác nên thầm hỏi:

“Thổn thức cả nỗi lòng
Thầm thì anh hỏi nhỏ:
- Bác ơi! Bác chưa ngủ?
- Bác có lạnh lắm không?”

Tình yêu thương bao la của Bác dành cho bộ đội và nhân dân được thể hiện qua hành động đi dém chăn cho từng người. Bác như người cha chăm lo từng miếng ăn, giấc ngủ cho các chiến sĩ.

Đến lần thứ ba tỉnh dậy, anh đội viên thấy Bác vẫn thức. Anh nằng nặc đòi Bác đi ngủ. Lúc này, Bác mới tâm sự về lý do không ngủ:

“Bác thương đoàn dân công
Đêm nay ngủ ngoài rừng
Rải lá cây làm chiếu
Manh áo phủ làm chăn.”

Dù là một vị lãnh tụ, Bác vẫn luôn quan tâm đến nhân dân. Tấm lòng của Bác khiến anh đội viên vô cùng xúc động và thêm phần kính phục:

“Anh đội viên nhìn Bác
Bác nhìn ngọn lửa hồng
Lòng vui sướng mênh mông
Anh thức luôn cùng Bác.

Đêm nay Bác ngồi đó
Đêm nay Bác không ngủ
Vì một lẽ thường tình
Bác là Hồ Chí Minh.”

Bài thơ “Đêm nay Bác không ngủ” của Minh Huệ đã khắc họa hình ảnh Chủ tịch Hồ Chí Minh giản dị, gần gũi và tràn đầy tình yêu thương dành cho chiến sĩ và nhân dân.

Mẫu 3

Bài thơ “Đêm nay Bác không ngủ” của Minh Huệ đã khắc họa hình ảnh Bác Hồ với tấm lòng yêu thương bao la dành cho bộ đội và nhân dân, cùng tình cảm kính trọng, cảm phục của người chiến sĩ đối với vị lãnh tụ.

“Anh đội viên thức dậy
Thấy trời khuya lắm rồi
Mà sao Bác vẫn ngồi
Đêm nay Bác không ngủ.”

Đêm đã khuya, anh đội viên chợt tỉnh giấc nhưng thấy Bác vẫn chưa ngủ. Cuộc hành quân còn nhiều gian khổ, vậy mà Bác vẫn thức. Điều này khiến anh lo lắng và băn khoăn. Hình ảnh Bác ngồi bên bếp lửa, khuôn mặt đầy suy tư, hiện lên như một người cha già đáng kính:

“Rồi Bác đi dém chăn
Từng người từng người một
Sợ cháu mình giật thột
Bác nhón chân nhẹ nhàng.”

Bác chăm sóc cho các chiến sĩ như chăm lo cho những đứa con thân yêu. Hành động giản dị ấy thể hiện tình yêu thương và sự quan tâm sâu sắc của Bác.

Hình ảnh Bác hiện lên ấm áp hơn cả “ngọn lửa hồng”, mang lại hơi ấm cho người chiến sĩ. Khi anh đội viên nhắc Bác đi ngủ, Bác nhẹ nhàng đáp:

“Chú cứ việc ngủ ngon
Ngày mai đi đánh giặc.”

Lời nhắc nhở chân thành của Bác khiến người đọc xúc động, đặc biệt là lý do Bác không ngủ:

“Bác thương đoàn dân công
Đêm nay ngủ ngoài rừng
Rải lá cây làm chiếu
Manh áo phủ làm chăn.”

Trái tim Bác luôn hướng về đoàn dân công. Bác lo lắng cho họ từ miếng ăn, giấc ngủ đến từng manh áo. Quả thật, tình yêu thương của Bác thật bao la và sâu sắc.

Bài thơ còn thể hiện lòng kính yêu và sự cảm phục của người chiến sĩ đối với Bác. Hình ảnh Bác hiện lên trong tâm trí anh đội viên:

“Anh đội viên mơ màng
Như nằm trong giấc mộng
Bóng Bác cao lồng lộng
Ấm hơn ngọn lửa hồng.”

Sự quan tâm của Bác như ngọn lửa xua tan cái lạnh giá của đêm mưa. Cảm động trước tình cảm của Bác, anh đội viên càng lo lắng cho sức khỏe của Người:

“Chiến dịch hãy còn dài
Rừng lắm dốc, lắm ụ
Đêm nay Bác không ngủ
Lấy sức đâu mà đi.”

Khi hiểu được lý do Bác không ngủ, anh đội viên nhận ra sự vĩ đại của Người. Điều này càng làm anh thêm kính yêu và ngưỡng mộ Bác:

“Lòng vui sướng mênh mông
Anh thức luôn cùng Bác.”

Trong mọi hoàn cảnh, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn lo lắng cho nhân dân và những hiểm nguy mà chiến sĩ phải đối mặt. Chính trái tim giàu tình yêu thương ấy đã khiến anh đội viên cảm thấy ấm áp và vô cùng cảm phục.

“Đêm nay Bác ngồi đó
Đêm nay Bác không ngủ
Vì một lẽ thường tình
Bác là Hồ Chí Minh.”

Những câu thơ vang lên như lời đúc kết chân lý về con người và nhân cách cao đẹp của Bác.

Có thể thấy, “Đêm nay Bác không ngủ” là một bài thơ xuất sắc viết về Bác Hồ. Hình ảnh vị Chủ tịch kính yêu của dân tộc Việt Nam hiện lên chân thực và đầy xúc động.

Mẫu 4

Bác Hồ - vị cha già kính yêu của dân tộc, tấm lòng và sự vĩ đại của Người luôn là nguồn cảm hứng bất tận cho nhiều thế hệ nhà văn, nhà thơ. Trong số đó, bài thơ “Đêm nay Bác không ngủ” của Minh Huệ đã khắc họa chân dung Bác vừa giản dị, gần gũi, vừa vĩ đại và cao cả.

Bài thơ kể một câu chuyện nhỏ nhưng đầy xúc động về tình yêu thương bao la của Bác dành cho đồng bào và những người chiến sĩ đang ngày đêm chiến đấu. Câu chuyện diễn ra tại chiến khu trong một đêm đông giá rét, khi Bác cùng các chiến sĩ ở sâu trong rừng. Qua lời kể của anh đội viên, hình ảnh Bác hiện lên thật giản dị mà đẹp đẽ.

Với cương vị là một nhà lãnh đạo, Bác đáng lẽ được chăm sóc đặc biệt, được nghỉ ngơi ở nơi ấm áp, an toàn. Nhưng ngược lại, Bác sống hòa mình cùng các chiến sĩ. Anh đội viên ngạc nhiên khi thấy Bác, dù tuổi đã cao, vẫn hành quân trong đêm mưa rét và thức trắng đêm:

“Anh đội viên thức dậy
Lặng yên bên bếp lửa
Vẻ mặt Bác trầm ngâm.”

Bác ngồi trầm ngâm bên bếp lửa, lo lắng cho các chiến sĩ đang chống chọi với cái lạnh và hiểm nguy. Bác lo cho chiến dịch, lo cho tương lai đất nước. Những cử chỉ của Bác thật ân cần và ấm áp. Cái nhón chân nhẹ nhàng khiến người ta liên tưởng Bác như người cha đang chăm lo cho những đứa con. Anh đội viên đã thốt lên: “Bóng Bác cao lồng lộng/ Ấm hơn ngọn lửa hồng”. Tình yêu thương của Bác còn ấm áp hơn cả ngọn lửa, không chỉ sưởi ấm cơ thể mà còn làm bừng sáng tinh thần yêu nước của người chiến sĩ.

Lần thứ ba thức dậy, anh giật mình khi thấy Bác vẫn ngồi “đinh ninh”. Anh tha thiết mời Bác ngủ, giọng nói chân thành xuất phát từ trái tim, thể hiện nỗi lo lắng cho sức khỏe của Người. Bác đáp lại bằng lời nói ấm áp: “Chú cứ việc ngủ ngon/Ngày mai đi đánh giặc”. Tình yêu thương của Bác còn được thể hiện qua lời tâm sự: “Bác thức thì mặc Bác/Bác ngủ không yên lòng/Bác thương đoàn dân công/… Càng thương càng nóng ruột/Mong trời sáng mau mau”. Trong giá lạnh của đêm đông, Bác chẳng nghĩ đến bản thân mà chỉ lo lắng, dành trọn tình yêu thương cho dân, cho nước. Trước tấm lòng ấy, anh đội viên đã tự nhiên quyết định: “Anh thức luôn cùng Bác”.

Bài thơ được viết bằng thể thơ năm chữ giàu nhịp điệu, gần gũi với lối hát dặm của Nghệ Tĩnh, dễ thuộc, dễ đi vào lòng người. Tác giả sử dụng ngôn ngữ giản dị, hình ảnh chân thực, kết hợp khéo léo các biện pháp tu từ như so sánh (“Bóng Bác cao lồng lộng/ Ấm hơn ngọn lửa hồng”) và ẩn dụ (“Người cha mái tóc bạc”). Lối kể chuyện theo trình tự thời gian tự nhiên, hợp lý, đã khắc họa thành công chân dung vị cha già của dân tộc.

“Đêm nay Bác không ngủ” là bài thơ giàu cảm xúc, dễ đi vào lòng người. Qua bài thơ, ta không chỉ thấy tình yêu thương, kính trọng của anh đội viên dành cho Bác, mà còn thấy được chân dung sáng ngời của vị lãnh tụ vĩ đại với tấm lòng yêu thương sâu sắc dành cho nhân dân và bộ đội.

Mẫu 5

“Đêm nay Bác không ngủ” của Minh Huệ, sáng tác năm 1951, là một trong những bài thơ thành công nhất về Bác Hồ và đã trở nên quen thuộc với nhiều thế hệ. Bài thơ kể về một đêm không ngủ của Bác trên đường đi chiến dịch, thể hiện tấm lòng yêu thương sâu sắc của Bác dành cho bộ đội và nhân dân, đồng thời bộc lộ tình cảm kính yêu, cảm phục của người chiến sĩ đối với vị lãnh tụ.

“Anh đội viên thức dậy
Thấy trời khuya lắm rồi
Mà sao Bác vẫn ngồi
Đêm nay Bác không ngủ.”

“Lặng yên nhìn bếp lửa
Vẻ mặt Bác trầm ngâm
Ngoài trời mưa lâm thâm
Mái lều tranh xơ xác.”

Hai khổ thơ đầu giới thiệu thời gian, không gian của câu chuyện, cùng hình ảnh Bác Hồ và anh đội viên. Trong đêm khuya, trời mưa lạnh, anh đội viên thức giấc và thấy Bác vẫn ngồi bên bếp lửa. Anh băn khoăn vì trời đã khuya mà Bác vẫn trầm ngâm bên ánh lửa. Anh lặng lẽ quan sát và nhận ra Bác đang âm thầm đốt lửa để sưởi ấm cho các chiến sĩ.

“Anh đội viên nhìn Bác
Càng nhìn lại càng thương
Người Cha mái tóc bạc
Đốt lửa cho anh nằm.”

Trong lòng anh đội viên dâng lên tình cảm yêu thương và kính trọng vô hạn dành cho Bác.

“Rồi Bác đi dém chăn
Từng người từng người một
Sợ cháu mình giật thột
Bác nhón chân nhẹ nhàng.”

Bác coi trọng giấc ngủ của chiến sĩ nên nhón chân nhẹ nhàng đi dém chăn cho từng người. Hành động của Bác ân cần, chu đáo như người mẹ hiền chăm lo cho đàn con. Cử chỉ nhón chân nhẹ nhàng là chi tiết đặc sắc, giản dị mà xúc động, thể hiện tình yêu thương sâu sắc và sự trân trọng của Bác dành cho bộ đội.

“Anh đội viên mơ màng
Như nằm trong giấc mộng
Bóng Bác cao lồng lộng
Ấm hơn ngọn lửa hồng.”

Ngọn lửa bập bùng soi bóng Bác, khi mờ khi tỏ. Anh đội viên mơ màng thấy bên ánh lửa, bóng Bác cao lớn in trên vách nứa đơn sơ, vừa hư ảo, vừa ấm áp. Bác hiện lên như ông Bụt, ông Tiên giữa rừng sâu, trong đêm khuya, dưới mái lều tranh. Thực và mộng đan xen, tạo nên hình ảnh tuyệt đẹp về Bác.

“Thổn thức cả nỗi lòng
Thầm thì anh hỏi nhỏ:
Bác ơi Bác chưa ngủ
Bác có lạnh lắm không?”

Anh đội viên lo lắng, tha thiết mời Bác đi nghỉ vì đêm đã khuya mà Bác vẫn chưa ngủ. Nỗi lo Bác ốm cứ bề bộn trong lòng anh.

“Chú cứ việc ngủ ngon
Ngày mai đi đánh giặc.”

Nhưng Bác không trả lời câu hỏi của anh mà ân cần khuyên nhủ:

“Không biết nói gì hơn
Anh nằm lo Bác ốm
Lòng anh cứ bề bộn
Vì Bác vẫn thức hoài.”

“Chiến dịch hãy còn dài
Rừng lắm dốc lắm ụ
Đêm nay Bác không ngủ
Lấy sức đâu mà đi?”

Vâng lời anh nhắm mắt nhưng lòng vẫn bồn chồn. Nỗi lo lắng của anh rất chính đáng, bởi trong suy nghĩ của anh, Bác chính là linh hồn của chiến dịch.

“Bác vẫn ngồi đinh ninh
Chòm râu im phăng phắc.”

Lần thứ ba thức dậy, anh đội viên giật mình khi thấy Bác vẫn không ngủ mà đang tập trung suy nghĩ.

“Anh vội vàng nằng nặc
Mời Bác ngủ Bác ơi
Trời sắp sáng mất rồi
Bác ơi! Mời Bác ngủ!”

Anh lo lắng vì sợ Bác mệt, không thể tiếp tục cuộc hành trình. So với lần trước, lần này anh năn nỉ mạnh dạn và tha thiết hơn.

Cảm động trước tấm lòng của người chiến sĩ, Bác thấy cần giải thích lý do mình không ngủ để anh yên tâm: Bác lo cho bộ đội và dân công đang ngủ ngoài rừng. Dù không thấy tận mắt, Bác vẫn cảm nhận rõ những gian khổ của họ:

“Bác thương đoàn dân công
Đêm nay ngủ ngoài rừng
Rải lá cây làm chiếu
Manh áo phủ làm chăn.”

“Trời thì mưa lâm thâm
Làm sao cho khỏi ướt!
Càng thương càng nóng ruột
Mong trời sáng mau mau.”

Câu trả lời của Bác khiến anh đội viên xúc động và thấm thía tấm lòng nhân ái bao la của vị Cha già dân tộc. Được chứng kiến hành động và lời nói của Bác, anh chiến sĩ cảm thấy tràn ngập hạnh phúc. Bác đã khơi dậy tình đồng đội, tình giai cấp cao quý. Khi hiểu rõ tâm trạng của Bác, người chiến sĩ đã quyết định: “Lòng vui sướng mênh mông, Anh thức luôn cùng Bác.”

“Đêm nay Bác ngồi đó
Đêm nay Bác không ngủ
Vì một lẽ thường tình
Bác là Hồ Chí Minh.”

Ở đoạn cuối, chúng ta thấy sự hòa hợp khéo léo giữa suy nghĩ của nhà thơ và tâm trạng người chiến sĩ.

Nhà thơ đã đặt mình vào vị trí của anh đội viên để cảm nhận và suy nghĩ về Bác. Chính vì vậy, cảm xúc trong bài thơ trở nên chân thành và sâu sắc. Bài thơ thể hiện tình cảm chung của bộ đội và nhân dân dành cho Bác Hồ, đồng thời bày tỏ lòng biết ơn, tự hào về vị lãnh tụ vĩ đại mà giản dị. Tình cảm của tác giả được thể hiện xuyên suốt bài thơ. Đêm không ngủ trong bài thơ chỉ là một trong vô vàn đêm Bác thức trắng vì dân, vì nước. Cuộc đời Người đã dành trọn cho Tổ quốc và nhân dân. Chúng ta nguyện sống, học tập và làm việc xứng đáng với Bác kính yêu.

Phân tích bài thơ Đêm nay Bác không ngủ - Khám phá tình yêu thương và sự hy sinh của Bác Hồ

Mẫu 1

Bác Hồ không chỉ là một nhà lãnh tụ vĩ đại của dân tộc Việt Nam mà còn là một thi nhân, một danh nhân của thời đại. Người đã để lại một khối lượng tác phẩm đồ sộ, trong đó bài thơ “Đêm nay Bác không ngủ” đã khắc sâu vào lòng người đọc những ấn tượng khó phai.

Câu chuyện diễn ra trong một đêm lạnh, khi anh đội viên chợt thức giấc và thấy Bác vẫn còn thức. Bác thức để chăm lo cho giấc ngủ của các chiến sĩ, đốt lửa để giữ ấm cho họ. Anh đội viên vô cùng xúc động và cảm phục trước tình yêu thương của Bác. Hình ảnh Bác trong bài thơ được nhìn qua con mắt mơ màng của anh đội viên, vừa cao cả, vĩ đại, lại vừa gần gũi, ấm áp hơn cả ngọn lửa hồng.

“Anh đội viên thức dậy
Thấy trời khuya lắm rồi
Mà sao Bác vẫn ngồi
Đêm nay Bác không ngủ.”

“Lặng yên nhìn bếp lửa
Vẻ mặt Bác trầm ngâm.
Ngoài trời mưa lâm thâm
Mái lều tranh xơ xác.”

Đây là lần đầu tiên anh đội viên thức giấc. Sau một giấc ngủ dài, anh chợt thấy Bác vẫn ngồi đó, trầm ngâm suy nghĩ việc nước. Ngoài trời lạnh giá, nhưng Bác vẫn ngồi đốt lửa để sưởi ấm cho các chiến sĩ. Anh lặng lẽ quan sát Bác, từ nét mặt đến cử chỉ của Người.

“Anh đội viên nhìn Bác
Càng nhìn lại càng thương
Người Cha mái tóc bạc
Đốt lửa cho anh nằm.”

“Rồi Bác đi dém chăn
Từng người từng người một.
Sợ cháu mình giật thột
Bác nhón chân nhẹ nhàng.”

Hình ảnh người cha già của dân tộc hiện lên đầy xúc động khi Bác chăm sóc từng giấc ngủ của các chiến sĩ. Bác đi đắp chăn cho từng người, ân cần và dịu dàng như người mẹ, người cha chăm lo cho con. Anh đội viên lại chìm vào giấc ngủ, mơ màng thấy bóng Bác cao lớn, ấm áp hơn cả ngọn lửa hồng. Lần thứ ba thức dậy, anh giật mình khi thấy Bác vẫn chưa ngủ.

“Bác vẫn ngồi đinh ninh
Chòm râu im phăng phắc.”

Tư thế ấy cho thấy Bác đang tập trung suy nghĩ cao độ. Anh lo lắng vì sợ Bác mệt, không thể tiếp tục cuộc hành trình. Sự lo lắng của anh đã trở thành hốt hoảng, và lần này anh mạnh dạn, tha thiết hơn:

“Anh vội vàng nằng nặc
Mời Bác ngủ Bác ơi
Trời sắp sáng mất rồi
Bác ơi! Mời Bác ngủ!”

Cảm động trước tấm lòng của người chiến sĩ, Bác thấy cần giải thích lý do mình không ngủ để anh yên tâm:

“Bác thương đoàn dân công
Đêm nay ngủ ngoài rừng
Rải lá cây làm chiếu
Manh áo phủ làm chăn.”

“Trời thì mưa lâm thâm
Làm sao cho khỏi ướt!
Càng thương càng nóng ruột
Mong trời sáng mau mau.”

Nếu ở đoạn thơ trước, nguyên nhân Bác không ngủ chỉ là phán đoán của anh chiến sĩ, thì đến đoạn này, Bác đã giải thích rõ ràng: Bác không ngủ vì lo cho bộ đội và dân công đang ngủ ngoài rừng. Dù không thấy tận mắt, Bác vẫn cảm nhận rõ những gian khổ của họ. Câu trả lời của Bác khiến anh đội viên thấm thía tấm lòng nhân ái bao la của vị Cha già dân tộc. Bác lo cho bộ đội, dân công cũng chính là lo cho cuộc kháng chiến gian khổ nhưng anh dũng của dân tộc, vì độc lập, tự do, cơm áo và hòa bình. Nỗi xúc động dâng trào trong anh chiến sĩ khi hiểu được tấm lòng Bác, và anh quyết định thức cùng Bác. Hồ Chí Minh không chỉ là vị lãnh tụ vĩ đại, mà còn là người cha hiền hậu, lo từ việc lớn đến từng miếng ăn, giấc ngủ của chiến sĩ và nhân dân.

Ở đoạn kết, tác giả viết:

“Vì một lẽ thường tình
Bác là Hồ Chí Minh.”

Lẽ thường tình ấy đơn giản mà sâu sắc. Vì tên Người là Hồ Chí Minh. Vì Người từng đồng cam cộng khổ với chiến sĩ và dân công. Ba chữ “lẽ thường tình” gợi lên trong lòng người đọc bao liên tưởng tốt đẹp về vị lãnh tụ kính yêu của dân tộc.

Bài thơ để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc. Hình ảnh Bác hiện lên như người cha già của cả dân tộc. Việc Bác không ngủ để chăm lo từng giấc ngủ của chiến sĩ khiến chúng ta thêm hiểu và kính trọng Người. Bài thơ giúp ta hiểu thêm về Bác, về vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc Việt Nam.

Mẫu 2

Minh Huệ với bài thơ “Đêm nay Bác không ngủ” đã trở thành hiện tượng thi ca bất tử. Độc đáo bởi một nhà thơ xứ Nghệ đã sử dụng làn điệu dân ca hát dặm Nghệ Tĩnh để ca ngợi tình thương bao la của Bác Hồ - người con vĩ đại của quê hương.

Bài thơ như một câu chuyện cổ tích, vừa thực vừa mộng, đưa người đọc vào không gian lung linh huyền ảo: hình ảnh Bác như ông tiên với chòm râu im phăng phắc, hiện lên cao lớn trước ngọn lửa hồng chập chờn giữa rừng khuya. Đêm đông lạnh giá, mưa lâm thâm trong thời chiến tranh loạn lạc. Xung quanh đống lửa là những chiến sĩ trẻ đang yên giấc. Không gian và thời gian nghệ thuật ấy đã góp phần tạo nên sắc thái trữ tình đặc sắc cho bài thơ.

Tác giả đã khéo léo sử dụng ngôn ngữ kể, tả, đối thoại và bình luận trữ tình, hòa quyện trong những vần thơ năm chữ giản dị, sâu lắng và đầy tình cảm.

Hình ảnh Bác Hồ được khắc họa rõ nét qua tâm hồn anh đội viên. Mối quan hệ giữa lãnh tụ và chiến sĩ trở thành tình cha con, bác cháu. Như Tố Hữu từng viết: “Người là Cha, là Bác, là Anh - Quả tim lớn lọc trăm dòng máu nhỏ” (Sáng tháng Năm), Minh Huệ cũng cảm nhận được điều đó:

“Người Cha mái tóc bạc
Đốt lửa cho anh nằm.”

“Rồi Bác đi dém chăn
Từng người từng người một
Sợ cháu mình giật thột.
Bác nhón chân nhẹ nhàng…”

Hành động đốt lửa, dém chăn, và cử chỉ nhón chân nhẹ nhàng của Bác thể hiện tình yêu thương, sự chăm chút của Người dành cho từng người lính, như tình cha con, ông cháu.

Anh đội viên chìm vào giấc mơ màng, trong khoảnh khắc hạnh phúc thần tiên. Chất thơ vừa thực vừa mộng tạo nên ấn tượng sâu sắc:

“Anh đội viên mơ màng
Như nằm trong giấc mộng.”

Ngoài trời mưa lâm thâm lạnh lẽo, trong mái lều xơ xác, Bác vẫn ngồi “Lặng yên bên bếp lửa” với vẻ mặt trầm ngâm. Đặc biệt, một hình ảnh so sánh đẹp đẽ và đầy chất thơ đã ca ngợi tình nhân ái của Bác:

“Bóng Bác cao lồng lộng
Ấm hơn ngọn lửa hồng.”

Tình huống thơ được đẩy lên cao trào. Như Chế Lan Viên từng viết: “Hiểu sao hết tấm lòng lãnh tụ”, anh đội viên cũng vậy, chưa hiểu vì sao Bác thao thức. Khi nghe Bác nói, anh vui sướng mênh mông. Tình yêu thương của Bác đã soi sáng tâm hồn người lính trẻ:

“Bác thương đoàn dân công
Đêm nay ngủ ngoài rừng
Rải lá cây làm chiếu
Manh áo phủ làm chăn.”

“Trời thì mưa lâm thâm
Làm sao cho khỏi ướt!
Càng thương càng nóng ruột
Mong trời sáng mau mau.…”

Trong bài thơ “Đêm nay Bác không ngủ”, Minh Huệ đã sáng tạo những chi tiết nghệ thuật cụ thể và điển hình như mái tóc, chòm râu, ngọn lửa, bóng Bác, vẻ mặt trầm ngâm, cùng những hành động như đốt lửa, dém chăn, nhón chân... để tô đậm và ca ngợi tình thương bao la của Bác Hồ. Chòm râu là nét vẽ thân tình, khắc họa chân dung lãnh tụ vừa gần gũi, vừa cao cả và thiêng liêng:

“Bác vẫn ngồi đinh ninh
Chòm râu im phăng phắc.”

Bên cạnh hình ảnh Bác Hồ là hình ảnh anh đội viên, được nhà thơ khắc họa rất đẹp. Anh chợt thức giấc giữa đêm khuya và vô cùng ngạc nhiên, tự hỏi:

“Mà sao Bác vẫn ngồi
Đêm nay Bác không ngủ.”

Thương Bác, anh khẽ hỏi: “Bác ơi! Bác chưa ngủ? - Bác có lạnh lắm không?”.

“Anh bồn chồn lo lắng:
Anh nằm lo Bác ốm.…”

Cảm xúc của anh đội viên phát triển theo thời gian đêm khuya:

“Anh đội viên thức dậy
Thấy trời khuya lắm rồi
Lần thứ ba thức dậy…”

Người lính trẻ nằng nặc, thiết tha:

“Mời Bác ngủ Bác ơi!
Trời sắp sáng mất rồi
Bác ơi! Mời Bác ngủ!”

Chỉ đến khi nghe Bác nói về tình thương và nỗi lo, anh đội viên mới thấu hiểu và cảm thấy hạnh phúc vô bờ vì đã hiểu được tấm lòng vĩ đại của Bác:

“Lòng vui sướng mênh mông
Anh thức luôn cùng Bác.”

Minh Huệ đã thể hiện một cách chân thành và cảm động lòng kính yêu của đồng bào và chiến sĩ dành cho Hồ Chủ tịch vĩ đại.

“Đêm nay Bác không ngủ” mãi mãi là một bài ca làm rung động trái tim hàng triệu người. Hai nhân vật, hai tâm hồn hòa quyện trong một tình yêu lớn: “yêu nước, thương người”. Màu sắc dân ca kết hợp với không khí cổ tích thần kỳ tạo nên vẻ đẹp độc đáo của bài thơ. Cảnh rừng đêm mưa lâm thâm, ngọn lửa hồng, mái tóc bạc, chòm râu im phăng phắc là bốn nét vẽ đầy ấn tượng về Bác Hồ và tấm lòng yêu nước, thương dân của Người.

Mẫu 3

“Đêm nay Bác không ngủ” của Minh Huệ là một trong những tác phẩm thơ ca xuất sắc nhất viết về Chủ tịch Hồ Chí Minh, đã in sâu vào tâm trí nhiều thế hệ độc giả. Bài thơ được sáng tác dựa trên những sự kiện lịch sử có thật. Năm 1950, trong chiến dịch Biên giới, Bác Hồ đã trực tiếp ra chiến trường chỉ đạo quân sự. Đầu năm 1951, khi Minh Huệ đang ở Nghệ An, ông đã nghe một người bạn là bộ đội từ Việt Bắc trở về kể lại câu chuyện được gặp Bác Hồ.

Câu chuyện về đêm không ngủ của Bác Hồ trong chiến dịch đã tạo nên nguồn cảm hứng mạnh mẽ cho nhà thơ, thúc đẩy ông sáng tác bài thơ này. Tác phẩm không chỉ thể hiện tình yêu thương bao la của Bác đối với bộ đội và nhân dân mà còn bộc lộ lòng kính yêu và ngưỡng mộ của người chiến sĩ đối với vị lãnh tụ vĩ đại. Mối quan hệ khăng khít giữa lãnh tụ và quần chúng cách mạng cũng được khắc họa một cách tinh tế trong bài thơ.

Bài thơ xoay quanh hai nhân vật chính: Bác Hồ và anh đội viên. Hình tượng Bác Hồ được khắc họa qua góc nhìn và cảm xúc của người chiến sĩ, thông qua những cuộc đối thoại giữa hai người. Qua đó, bài thơ không chỉ phản ánh tình yêu thương rộng lớn của Bác với đồng bào và chiến sĩ mà còn thể hiện tình cảm kính yêu, khâm phục của bộ đội và nhân dân đối với Người.

Hai khổ thơ đầu tiên mở ra bối cảnh thời gian và không gian của câu chuyện, cùng với hình ảnh Bác Hồ và anh đội viên:

“Anh đội viên thức dậy
Thấy trời khuya lắm rồi
Mà sao Bác vẫn ngồi
Đêm nay Bác không ngủ.

Lặng yên nhìn bếp lửa
Vẻ mặt Bác trầm ngâm.
Ngoài trời mưa lâm thâm
Mái lều tranh xơ xác”

Thức giấc giữa đêm khuya, anh đội viên không khỏi ngạc nhiên khi thấy Bác vẫn ngồi bên bếp lửa, dù trời đã khuya. Từ sự ngạc nhiên, anh chuyển sang xúc động khi nhận ra Bác đang âm thầm đốt lửa để sưởi ấm cho các chiến sĩ.

Anh lặng lẽ quan sát từng biểu hiện trên nét mặt và cử chỉ ân cần của Bác. Trong lòng anh dâng trào tình cảm yêu thương và kính trọng vô hạn đối với Người:

“Anh đội viên nhìn Bác
Càng nhìn lại càng thương
Người Cha mái tóc bạc
Đốt lửa cho anh nằm

Rồi Bác đi dém chăn
Từng người từng người một
Sợ cháu mình giật thột
Bác nhón chân nhẹ nhàng”

Bác không chỉ đốt lửa sưởi ấm căn lều mà còn đi dém chăn cho từng chiến sĩ. Bác coi trọng giấc ngủ của họ nên mọi hành động đều nhẹ nhàng, cẩn thận. Sự chăm sóc của Bác không khác gì một người mẹ hiền lo lắng cho đàn con.

Hành động này không chỉ thể hiện tình yêu thương mà còn là sự chăm sóc tỉ mỉ, chu đáo của Bác Hồ đối với các chiến sĩ. Bác như người cha, người mẹ chăm lo cho giấc ngủ của những đứa con. Sự quan tâm của Bác không bỏ sót một ai: “Từng người, từng người một”. Cử chỉ nhón chân nhẹ nhàng của Bác để không làm các chiến sĩ thức giấc là một chi tiết đặc sắc, giản dị mà đầy xúc động, thể hiện tấm lòng yêu thương sâu sắc và sự tôn trọng của vị lãnh tụ đối với bộ đội.

“Anh đội viên mơ màng
Như nằm trong giấc mộng
Bóng Bác cao lồng lộng
Ấm hơn ngọn lửa hồng”

Hình ảnh và cử chỉ của Bác trong đêm khiến anh đội viên không phân biệt được giữa thực và mộng. Ngọn lửa bập bùng soi bóng Bác, khi mờ khi tỏ. Tâm trạng anh tràn ngập sự ngạc nhiên và xúc động. Đang tỉnh táo nhưng anh cảm thấy như mình đang mơ. Anh mơ màng thấy bên ánh lửa bập bùng, bóng Bác cao lớn in trên vách nứa đơn sơ, vừa hư ảo, vừa ấm áp. Bác hiện lên như ông Bụt, ông Tiên trong không gian cổ tích (dưới mái lều tranh, giữa đêm khuya, trong rừng sâu). Từ Bác tỏa ra hơi ấm kỳ lạ: “Ấm hơn ngọn lửa hồng”. Đó là hơi ấm của tình thương bao la, sâu sắc hơn cả tình mẹ dành cho con.

Thực và mộng đan xen, tạo nên một hình ảnh tuyệt đẹp về Bác. Bóng hình Người cao lớn, lồng lộng, nhưng cũng chính là sự bao la, rộng lớn của tấm lòng Bác. Anh đội viên cảm thấy mình như đang được ôm trọn trong vòng tay ấm áp của Bác, lòng tràn ngập niềm hạnh phúc và xúc động khôn tả.

Càng xúc động, anh càng lo lắng khi nhận ra đêm đã khuya mà Bác vẫn chưa chịu đi ngủ:

“Thổn thức cả nỗi lòng
Thầm thì anh hỏi nhỏ:
Bác ơi Bác chưa ngủ
Bác có lạnh lắm không?”

Trong cơn xúc động dâng trào, anh đội viên tha thiết mời Bác đi nghỉ ngơi. Nỗi lo Bác bị ốm cứ bám riết trong tâm trí anh. Bác không trả lời câu hỏi của anh mà nhẹ nhàng khuyên nhủ:

“Chú cứ việc ngủ ngon
Ngày mai đi đánh giặc”

Vâng lời Bác, anh nhắm mắt nhưng lòng vẫn thấp thỏm, không yên:

“Không biết nói gì hơn
Anh nằm lo Bác ốm
Lòng anh cứ bề bộn
Vì Bác vẫn thức hoài

Chiến dịch hãy còn dài
Rừng lắm dốc lắm ụ
Đêm nay Bác không ngủ
Lấy sức đâu mà đi?”

Nỗi lo lắng của anh thật chính đáng, bởi trong suy nghĩ của anh, Bác chính là linh hồn, là sức mạnh của cả chiến dịch.

Bài thơ không kể chi tiết về lần thứ hai anh đội viên thức dậy, mà từ lần đầu tiên chuyển thẳng sang lần thứ ba. Điều này cho thấy trong đêm, anh đã nhiều lần tỉnh giấc và mỗi lần đều chứng kiến cảnh Bác Hồ vẫn thức. Từ lần đầu đến lần thứ ba, tâm trạng và suy nghĩ của anh có sự thay đổi rõ rệt.

Lần đầu thức dậy, anh đội viên thấy Bác ngồi im lặng bên bếp lửa, vẻ mặt trầm ngâm như đang suy tư về điều gì đó quan trọng… Đến lần thứ ba, anh giật mình hoảng hốt khi thấy:

“Bác vẫn ngồi đinh ninh
Chòm râu im phăng phắc”

Anh lo lắng vì sợ Bác mệt mỏi, không thể tiếp tục cuộc hành trình. Nỗi lo của anh giờ đã trở thành sự hoảng hốt thực sự. Nếu lần trước anh chỉ dám thầm thì hỏi nhỏ, thì lần này anh mạnh dạn và tha thiết hơn:

“Anh vội vàng nằng nặc
Mời Bác ngủ Bác ơi
Trời sắp sáng mất rồi
Bác ơi! Mời Bác ngủ!”

Cảm động trước tấm lòng của người chiến sĩ, Bác thấy cần phải giải thích lý do mình không ngủ để anh yên tâm:

“Bác thức thì mặc Bác
Bác ngủ không an lòng

Bác thương đoàn dân công
Đêm nay ngủ ngoài rừng
Rải lá cây làm chiếu
Manh áo phủ làm chăn.

Trời thì mưa lâm thâm
Làm sao cho khỏi ướt!
Càng thương càng nóng ruột
Mong trời sáng mau mau”

Đến đoạn thơ này, Bác đã giải thích rõ lý do vì sao Người không ngủ. Bác không ngủ vì lo lắng cho bộ đội và dân công đang phải ngủ ngoài rừng. Dù không tận mắt chứng kiến, Bác vẫn cảm nhận rõ những gian khổ mà họ phải trải qua.

Câu trả lời của Bác khiến anh đội viên thấm thía hơn tấm lòng nhân ái bao la của vị Cha già dân tộc. Bác lo cho bộ đội, dân công cũng chính là lo cho cuộc kháng chiến gian khổ nhưng anh dũng của dân tộc, nhằm giành lại độc lập, tự do và hòa bình. Chứng kiến những hành động và lời nói đầy tình thương của Bác, anh chiến sĩ cảm thấy lòng tràn ngập hạnh phúc. Bác đã khơi dậy trong anh tình đồng đội, tình giai cấp cao quý. Khi hiểu rõ tâm trạng của Bác, anh chiến sĩ đã quyết định: “Lòng vui sướng mênh mông/Anh thức luôn cùng Bác”.

Bài thơ thể hiện tình cảm chung của bộ đội và nhân dân dành cho Bác Hồ. Đó là niềm hạnh phúc khi được đón nhận tình yêu thương và sự chăm sóc ân cần từ Người. Đồng thời, bài thơ cũng bộc lộ lòng biết ơn sâu sắc và niềm tự hào về vị lãnh tụ vĩ đại mà giản dị.

Đến đoạn cuối, nhà thơ đã khéo léo hòa quyện suy nghĩ của mình với tâm trạng người chiến sĩ:

“Đêm nay Bác ngồi đó
Đêm nay Bác không ngủ
Vì một lẽ thường tình
Bác là Hồ Chí Minh.”

Nhà thơ đặt mình vào vị trí của anh đội viên để cảm nhận và suy nghĩ về Bác - người Cha già kính yêu của quân đội và nhân dân Việt Nam. Chính vì thế, cảm xúc trong thơ trở nên chân thành và sâu sắc.

Đoạn thơ cuối khẳng định một chân lý giản dị mà vĩ đại: Bác không ngủ vì một lý do bình thường, dễ hiểu: “Bác là Hồ Chí Minh”. Nói đến Bác là nói đến tình thương và trách nhiệm bao la, cao cả. Yêu nước, thương dân là bản chất của Người.

Đêm không ngủ trong bài thơ chỉ là một trong vô vàn đêm không ngủ của Bác. Người không ngủ vì lo việc nước, thương bộ đội và dân công - điều đó thật bình thường, vì Bác là Hồ Chí Minh, vị lãnh tụ của dân tộc và người Cha thân yêu của quân đội. Cuộc đời Người đã dành trọn cho nhân dân và Tổ quốc. Đó là lẽ sống cao đẹp mà mọi người dân đều thấu hiểu và kính phục.

“Đêm nay Bác không ngủ” là một trong những bài thơ thành công về đề tài lãnh tụ. Thông qua sự việc giản dị, lối diễn đạt trong sáng, cùng những chi tiết chân thực và hình ảnh gợi cảm, tác giả đã khắc họa sự gắn bó khăng khít giữa Bác Hồ và đồng bào, chiến sĩ, đồng thời làm nổi bật phẩm chất cao quý của Người.

“Suốt một đời Bác có ngủ yên đâu” (Hải Như). Trước lúc ra đi, Bác đã để lại muôn vàn tình thương yêu cho toàn Đảng, toàn dân. Chúng ta nguyện sống, học tập và làm việc sao cho xứng đáng với Bác kính yêu.

Mẫu 4

Hình tượng Bác Hồ - vị Cha già kính yêu của dân tộc - vẫn mãi sống trong trái tim hàng triệu người Việt Nam. Những vần thơ, những con chữ đã được viết lên để bày tỏ lòng biết ơn và sự ngưỡng mộ trước tấm gương vĩ đại ấy, trong đó bài thơ “Đêm nay Bác không ngủ” là một tác phẩm tiêu biểu.

Dù được nhân dân kính trọng tuyệt đối, Bác không bao giờ tách mình khỏi cuộc sống của những người lao động nghèo khổ và những người chiến sĩ đối mặt với hiểm nguy. Giữa đêm khuya, dưới ánh lửa bập bùng, hình ảnh Người hiện lên thật giản dị và gần gũi:

“Lặng yên bên bếp lửa
Vẻ mặt Bác trầm ngâm
Ngoài trời mưa lâm thâm
Mái lều tranh xơ xác”

Chân dung Bác được khắc họa qua đôi mắt của người chiến sĩ. Người hiện lên với sự lặng lẽ, trầm ngâm, bất chấp mưa gió và cái lạnh bên ngoài. Bác không chỉ sưởi ấm trái tim người chiến sĩ bằng sự lo lắng, thao thức mà còn bằng những hành động cụ thể:

“Rồi Bác đi dém chăn
Từng người từng người một
Sợ cháu mình giật thột
Bác nhón chân nhẹ nhàng”

Dù ở cương vị lãnh đạo, Bác vẫn luôn đồng cam cộng khổ với những người chiến sĩ. Người thấu hiểu những khó khăn, gian khổ và hiểm nguy mà họ phải đối mặt, dành cho họ sự quan tâm và chăm sóc đặc biệt, thể hiện qua những hành động nhỏ nhất như “đi dém chăn” cho từng người với bước chân nhẹ nhàng. Những cử chỉ ấy khiến anh đội viên cảm thấy ấm áp:

“Bóng Bác cao lồng lộng
Ấm hơn ngọn lửa hồng”

Hình ảnh so sánh độc đáo này đã làm nổi bật tấm lòng bao la của vị Chủ tịch kính yêu.

Khi thức dậy lần thứ ba, anh đội viên vẫn thấy Bác thao thức không ngủ. Sự thao thức ấy xuất phát từ tấm lòng của một vị lãnh tụ yêu nước thương dân, dành trọn tình thương bao la của mình cho mọi người:

“Bác thương đoàn dân công
Đêm nay ngủ ngoài rừng
Rải lá cây làm chiếu
Manh áo phủ làm chăn”

Sự quan tâm của Bác không chỉ dành cho những người chiến sĩ đang yên giấc bên cạnh mà còn hướng về những người dân công đang chống chọi với thời tiết khắc nghiệt nơi rừng sâu. Bức chân dung Bác hiện lên qua ngòi bút của Minh Huệ thật giản dị, gần gũi nhưng cũng vô cùng vĩ đại. Hình ảnh Bác trăn trở giữa đêm khuya bên ánh lửa hồng gợi nhớ đến hai câu thơ trong bài “Cảnh khuya”:

“Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà”

Dù trong bất kỳ hoàn cảnh nào, Bác vẫn luôn lo lắng cho vận mệnh dân tộc, thấu hiểu những gian khổ của nhân dân và hiểm nguy mà người chiến sĩ phải đối mặt. Tấm lòng nhân ái ấy khiến anh đội viên cảm thấy ấm áp và kính phục:

“Đêm nay Bác ngồi đó
Đêm nay Bác không ngủ
Vì một lẽ thường tình
Bác là Hồ Chí Minh”

Những vần thơ vang lên như một chân lý sâu sắc về con người và nhân cách của Bác. Việc Bác không ngủ đã trở thành điều bình thường, tự nhiên. Trong cuộc đời cách mạng đầy gian khó, Bác đã trải qua vô số đêm không ngủ, tất cả đều bắt nguồn từ tình yêu nước thương dân và nỗi lo cho vận mệnh dân tộc, thể hiện sự hy sinh thầm lặng của Người.

Tác phẩm “Đêm nay Bác không ngủ” đã khắc họa chân dung rạng ngời của Bác với tình yêu thương bao la, rộng lớn. Đồng thời, bài thơ cũng bộc lộ lòng cảm phục và tình yêu mến sâu sắc của người chiến sĩ dành cho vị lãnh tụ vĩ đại.

Mẫu 5

Bác Hồ, vị Cha già kính yêu của dân tộc Việt Nam, đã dành trọn cuộc đời mình cho sự nghiệp giải phóng đất nước. Bài thơ “Đêm nay Bác không ngủ” của Minh Huệ đã khắc họa tấm lòng yêu thương bao la của Bác dành cho bộ đội và nhân dân, đồng thời thể hiện tình cảm kính yêu, ngưỡng mộ của người chiến sĩ đối với vị lãnh tụ vĩ đại.

Trước hết, tấm lòng yêu thương sâu sắc và rộng lớn của Bác được thể hiện qua việc Người thức trắng đêm để suy tư:

“Anh đội viên thức dậy
Thấy trời khuya lắm rồi
Mà sao Bác vẫn ngồi
Đêm nay Bác không ngủ”

Anh đội viên chợt tỉnh giấc giữa đêm khuya, nhìn thấy Bác vẫn ngồi đó, chưa chợp mắt, khiến anh vô cùng ngạc nhiên. Dù cả ngày hành quân vất vả, đêm đến là lúc mọi người cần nghỉ ngơi để lấy sức tiếp tục cuộc hành trình. Thế nhưng, Bác vẫn thức:

“Lặng yên bên bếp lửa
Vẻ mặt Bác trầm ngâm
Ngoài trời mưa lâm thâm
Mái lều tranh xơ xác”

Hình ảnh Bác hiện lên bên bếp lửa hồng với vẻ mặt đầy suy tư. Anh đội viên nhìn Bác mà lòng trào dâng tình yêu thương.

Tình cảm của Bác còn được thể hiện qua từng hành động cụ thể. Bác đốt bếp lửa để sưởi ấm cho các chiến sĩ trong đêm đông lạnh giá giữa núi rừng phương Bắc: “Người Cha mái tóc bạc/Đốt lửa cho anh nằm”. Cách gọi “Người Cha mái tóc bạc” thể hiện tình cảm sâu sắc, thân thương như ruột thịt. Bác đi đắp chăn để giữ ấm cho các chiến sĩ, nhón chân nhẹ nhàng để không làm họ giật mình tỉnh giấc. Qua những hành động ấy, ta thấy được tình yêu thương, sự quan tâm và lo lắng chân thành của Bác dành cho từng người lính.

Tấm lòng yêu thương bao la của Bác còn được bộc lộ trực tiếp qua lời nói:

“Chú cứ việc ngủ ngon
Ngày mai đi đánh giặc”

Đặc biệt, lý do Bác không ngủ được bày tỏ một cách chân tình:

“Bác thương đoàn dân công
Đêm nay ngủ ngoài rừng
Rải lá cây làm chiếu
Manh áo phủ làm chăn”

Dù là một vị lãnh tụ, Bác vẫn dành sự quan tâm sâu sắc đến cuộc sống của đoàn dân công. Người lo lắng cho họ từ miếng ăn, giấc ngủ đến từng manh áo. Sự chăm sóc ấy giống như tình thương của người cha dành cho những đứa con thơ.

Không chỉ vậy, bài thơ “Đêm nay Bác không ngủ” còn thể hiện tình cảm kính yêu, ngưỡng mộ của người chiến sĩ đối với Bác. Hình ảnh Bác hiện lên trong tâm trí anh đội viên:

“Anh đội viên mơ màng
Như nằm trong giấc mộng
Bóng Bác cao lồng lộng
Ấm hơn ngọn lửa hồng”

Tấm lòng yêu thương của Bác khiến anh đội viên nói riêng và những người chiến sĩ nói chung cảm thấy vô cùng ấm áp. Hơi ấm ấy đã xua tan đi cái lạnh lẽo của cơn mưa đêm. Chính sự quan tâm của Bác khiến anh đội viên lo lắng cho sức khỏe của Người:

“Chiến dịch hãy còn dài
Rừng lắm dốc, lắm ụ
Đêm nay Bác không ngủ
Lấy sức đâu mà đi”

Chỉ khi nghe được lý do Bác không ngủ, anh mới thấu hiểu phần nào nỗi lòng của Người:

“Lòng vui sướng mênh mông
Anh thức luôn cùng Bác”

Chính tấm lòng nhân ái bao la của Bác đã khiến anh đội viên cảm thấy ấm áp và tràn đầy cảm phục:

“Đêm nay Bác ngồi đó
Đêm nay Bác không ngủ
Vì một lẽ thường tình
Bác là Hồ Chí Minh”

Qua bài thơ “Đêm nay Bác không ngủ”, hình ảnh Bác Hồ hiện lên thật chân thực và gần gũi. Bác không phải là một vị lãnh tụ xa cách mà là người Cha già đầy tình yêu thương dành cho chiến sĩ và nhân dân. Để hiểu sâu hơn về bài thơ, học sinh nên đọc kỹ từng chi tiết, phân tích hình ảnh và cảm xúc của nhân vật. Hãy liên hệ với những bài thơ khác về Bác để thấy được sự nhất quán trong hình tượng Người. Đồng thời, tập viết cảm nhận cá nhân để rèn luyện kỹ năng diễn đạt và phân tích văn học.