Hướng dẫn Soạn bài Thực hành tiếng Việt trang 65 - Ngữ văn lớp 11 tập 2 sách Chân trời sáng tạo

Trong hành trình khám phá môn Ngữ văn lớp 11, học sinh sẽ được đắm mình vào phần thực hành tiếng Việt, nơi ngôn ngữ trở thành cầu nối giữa tư duy và cảm xúc.

Hôm nay, EduTOPS mang đến tài liệu Soạn văn 11: Thực hành tiếng Việt trang 65, một công cụ hữu ích giúp học sinh chuẩn bị bài học một cách đầy đủ và hiệu quả. Hãy cùng khám phá nội dung chi tiết ngay sau đây.

Soạn bài Thực hành tiếng Việt (trang 65)

Câu 1. Hãy chỉ ra và phân tích tác dụng của biện pháp tu từ lặp cấu trúc trong các đoạn trích sau:

a.

Trăng nhập vào dây cung nguyệt lạnh,
Trăng thương, trăng nhớ, hỡi trăng ngần.
Đàn buồn, đàn lặng, ôi đàn chậm!
Mỗi giọt rơi tàn như lệ ngân.

(Xuân Diệu, Nguyệt Cầm)

b. Thực tế, từ mùa thu năm 1940, nước ta đã trở thành thuộc địa của Nhật Bản, không còn là thuộc địa của Pháp. Khi Nhật đầu hàng Đồng minh, nhân dân cả nước đã đứng lên giành chính quyền, thành lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.

Sự thật là nhân dân ta đã giành lại nước Việt Nam từ tay Nhật, chứ không phải từ tay Pháp.

Pháp bỏ chạy, Nhật đầu hàng, vua Bảo Đại thoái vị. Nhân dân ta đã phá bỏ xiềng xích thực dân gần một trăm năm để xây dựng nên nước Việt Nam độc lập. Chúng ta cũng lật đổ chế độ quân chủ hàng thế kỉ để thiết lập chế độ dân chủ Cộng hòa.

[...]

Một dân tộc đã kiên cường chống lại ách nô lệ của Pháp hơn tám mươi năm, một dân tộc đã dũng cảm đứng về phe Đồng minh chống phát xít, xứng đáng được hưởng tự do và độc lập!

Vì những lý do trên, Chính phủ lâm thời nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa long trọng tuyên bố với thế giới rằng:

Nước Việt Nam có quyền được hưởng tự do và độc lập, và thực tế đã trở thành một quốc gia tự do, độc lập. Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết tâm dùng tất cả tinh thần, sức lực, tính mạng và của cải để bảo vệ nền tự do và độc lập ấy.

(Hồ Chí Minh, Tuyên ngôn độc lập)

a.

Gió, gió thổi rào rào
Trăng, trăng lay chấp chới.
Trời tròn như buồm căng
Tất cả lên đường mới

Hồn ta cánh rộng mở
Đôi bên gió thổi vào,
Nghĩ những điều hớn hở
Như trời cao, cao, cao.

(Xuân Diệu, Gió)

b. Rau cần, khi kết hợp với cải bắp và một chút rau răm, muối xổi, ăn cùng thịt đông hoặc kho tàu, tạo nên một hương vị độc đáo, thậm chí còn hấp dẫn hơn cả dưa cải... Nhưng nếu ăn cháo ám mà thiếu rau cần thì... thật đáng tiếc, giống như bước vào một khu vườn không có hoa, hay đi giữa mùa xuân mà chẳng thấy bướm.

(Vũ Bằng, Thương nhớ mười hai)

Gợi ý:

a.

• Lặp cấu trúc: trăng thương/trăng nhớ, đàn buồn/đàn lặng
• Tác dụng: tạo nhịp điệu ngắt quãng, mô phỏng tiếng đàn chậm rãi, từng nốt nhạc vang lên như những giọt lệ.

b.

• Lặp cấu trúc: “Sự thật là…”, “Dân ta…”, nhấn mạnh những sự thật lịch sử được nêu trong đoạn trích.
• Lặp cấu trúc: “Pháp chạy, Nhật hàng, vua Bảo Đại thoái vị”, khẳng định sự thất bại của kẻ thù và sự sụp đổ của chế độ cũ.
• Lặp cấu trúc: “Một dân tộc đã…, một dân tộc…”, khẳng định quyền tự do và độc lập của dân tộc.

c.

• Lặp cấu trúc: Gió, gió thổi rào rào/Trăng, trăng lay chấp chới
• Tác dụng: nhấn mạnh sự chuyển động tươi mới và sức sống của thiên nhiên.

d.

• Lặp cấu trúc: vào một khoảng vườn mà không có hoa/đi trong mùa xuân mà không thấy bướm
• Tác dụng: khẳng định vai trò không thể thiếu của rau cần trong món ăn.

Câu 2. Đọc đoạn thơ sau và thực hiện các yêu cầu:

Riêng những câu thơ
còn xanh
Riêng những bài hát
còn xanh
Và đôi mắt em
như hai giếng nước.

(Văn Cao, Thời gian)

a. Hãy chỉ ra và phân tích tác dụng của biện pháp tu từ lặp cấu trúc trong đoạn thơ.

b. Cách diễn đạt “những câu thơ còn xanh”, “những bài hát còn xanh” mang ý nghĩa gì đặc biệt?

Gợi ý: 

a.

• Lặp cấu trúc: “Riêng những…. còn xanh”
• Tác dụng: nhấn mạnh sự trường tồn và vẻ đẹp bất diệt của thơ ca và âm nhạc.

b. Cách diễn đạt “những câu thơ còn xanh”, “những bài hát còn xanh” đặc biệt ở chỗ: biến những khái niệm trừu tượng thành hình ảnh sống động, tràn đầy sức sống và tuổi trẻ.

Từ đọc đến viết

Viết đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của bạn về vai trò của thiên nhiên đối với đời sống con người.