Hướng dẫn Soạn bài Thực hành tiếng Việt trang 65 - Ngữ văn lớp 11, sách Kết nối tri thức tập 1

Tài liệu Soạn văn 11: Thực hành tiếng Việt trang 65 mang đến nguồn tri thức phong phú, hỗ trợ đắc lực cho việc học tập của học sinh.

Mời các bạn học sinh lớp 11 khám phá nội dung chi tiết của tài liệu được chia sẻ dưới đây. Hy vọng tài liệu này sẽ là công cụ hỗ trợ hiệu quả cho việc học tập và chuẩn bị bài trước khi đến lớp.

Soạn bài Thực hành tiếng Việt

Câu 1. Chỉ ra nét độc đáo, khác lạ trong kết hợp từ “buồn điệp điệp” ở câu mở đầu bài thơ Tràng giang (Gợi ý: Tìm những kết hợp từ khác có “điệp điệp” nhưng mang tính phổ biến hơn để so sánh với trường hợp đã nêu).

- Từ “điệp điệp” thường được dùng để miêu tả những sự vật có số lượng lớn và liên tiếp nhau, chẳng hạn như “núi trùng trùng điệp điệp”.

- Tuy nhiên, trong bài Tràng giang, tác giả đã kết hợp từ này với tính từ “buồn”, tạo nên một nỗi buồn mênh mang, kéo dài vô tận.

Câu 2. Phân tích lí do khiến cụm từ “sâu chót vót” trong bài thơ Tràng giang gây được ấn tượng đặc biệt với người đọc.

Cụm từ “sâu chót vót” được dùng để miêu tả bầu trời. Từ “sâu” gợi lên độ cao thăm thẳm, hun hút, kết hợp với “chót vót” càng làm tăng thêm cảm giác bao la, vô tận của không gian.

Câu 3. Hãy nhận diện và phân tích ý nghĩa của hiện tượng phá vỡ quy tắc ngôn ngữ thông thường được thể hiện trong hai câu thơ sau (trích Tràng giang):

Lơ thơ cồn nhỏ gió đìu hiu,
Đâu tiếng làng xa vãn chợ chiều.

- Nghệ thuật đảo ngữ kết hợp với các từ láy “lơ thơ”, “đìu hiu” đã gợi lên sự thưa thớt, hoang vắng và lạnh lẽo của cảnh vật.

- Câu thơ “Đâu tiếng làng xa vãn chợ chiều” gợi lên nỗi buồn, sự hoang vắng và thiếu vắng sự sống của con người.

Câu 4. Phân tích giá trị biểu đạt của dấu hai chấm ở câu thơ “Chim nghiêng cánh nhỏ: bóng chiều sa” trên cơ sở liên hệ đến chức năng thông thường của dấu hai chấm trong văn bản.

Dấu hai chấm không chỉ giúp ngắt câu mà còn mang ý nghĩa nghệ thuật sâu sắc, nhấn mạnh không gian bao la, bát ngát. Hình ảnh con chim lẻ loi dường như mang cả bóng chiều trong mình, tạo nên một cảm xúc nặng trĩu và sâu lắng.

Câu 5. Trong bài Tì bà của Bích Khê, hai câu thơ cuối được tác giả viết như sau:

Ô! Hay buồn vương cây ngô đồng
Vàng rơi! Vàng rơi: Thu mênh mông.

(Bích Khê, Tinh huyết, Trọng Miên xuất bản, 1939).

Ở một số bản in sau này, hai câu thơ trên đã có sự thay đổi đáng kể:

Ô hay buồn vương cây ngô đồng
Vàng rơi! Vàng rơi: Thu mênh mông.

(Thơ Bích Khê, Sở văn hóa và Thông tin Nghĩa Bình, 1988).

Xét theo định hướng thực hành tiếng Việt của bài học, theo bạn, nguyên nhân của sự thay đổi này có thể là gì? Dựa vào bản in bài thơ năm 1939, hãy phân tích sự sáng tạo trong cách sử dụng từ ngữ của nhà thơ ở điểm này.